Quaestionum Lucretianarum Particula I et II. Dissertatio ..

21쪽

cujus rei eXemplum Lucretius asser corpuscula in solis lumine vagantia Sonnon Statibuli en) Accedit vero quod nec qui Squam Oeu e St, UO Corpora Om Venerunt, ponderis ami88a vi possint stare in inani, nec quod i Dan autem est ulli subsistere debet, quin, Sua quod natura petit, concedere pergat I, 1077). Denique ullis infiniti tui versi clocis similes materiae congressus putandi sunt ne quibus haec nostra terra con- Stat Simile Sque terrarum Orbe S, astra, Soles Lucr. II, 1022.1064). ii quod ipse Epicurus ait ad Herodotum Scribens

Sed figuras varias habent mundi, alii quidem Sphaerae Cic. de nat deor. II, 18), alii ovi alii aliam, non tamen quam

convenit atque aliam naturam supter habere ex ineunte aevo coniunctam atque uniter aptam partibu aerii mundi, quibus insita crevit Ler. , 536. f. ,terra Si partibus aeriis mundi caeloque revinctu 553. Has partes aerias civ ragm. libri Iπερὶ ρυο uri, column 1 et 2 legimu ab Epicuro φραὶμ0 et aptio οπερε aEt et ἀερας συμ ρουνους esse appellatas. Sed duplex aeris genus distinguitur rarum et leve ulterum Superit18, aether qui Vocatur Luer. V, 497 etin), cra88ius alterum in serius sive aer Sive aeriue aurae Sive ueri Saurae ib. 498. 501 502 t. Praeterea neque aether neque aer quidquam aliud sunt ni8 Subtiliores terrae parte S, quae jam inde ab initio per rara foramina terrae partibu erumpente A se in ultum adscenderunt. Lucr V, 458 sq. f. Senecta. quae St. nat. II 6 aerem quidam e distantibus corpusculis Struunt. EX gravioribu enim deorsumque tendentibu corpuSeulis terra orta St, e levioribus subtilioribusque coelum et corpora omnia coelestia. Lucr ibid. - Plut de plac. I, 4:

22쪽

quaeque durent quaerentes primum Epicurii docet, tempus Omnino nilii esse per se ipsum, Sed tantum evidentiam , Per quam rerum tempus quod dicatur vel longum vel breves utetur. 6 χρονος ἐναρ7η11 εο eti, καὶ ὀ 0 πολυ γ ὀλ 09χ90vo ἀνα*u v0υ με D. L. X, 72.)Itaque Lucretius dicit: templa item per se non est, sed rebus ab ipsis CODSequitur en Sus, transactum quid sit in aevo; tum, quae re in Stet, quid porro deinde Sequatur: nec er Se quem tuum tempus Sentire fatendum' si Semotum ab rerum motu placidaque quiete. I, 460 )atque apte SeXtus Emp. adv. phys X), . 219 'Eat κ0090ς

Deinde Epicurus omnia quae videmus, ut e infinito prodierint, ita ostendit rursus celerius alia alia tardius in principia sua dissolvi se mortali consistere corpore mundum nativomque Lucr. V 65 Qt του πε μου φον καὶ πάλtvrzάut διαλύεται. D. L. X, 3) i. e. et ipsos mundo interire Pha9700 z0υς ossa ους X, 24 exitium caeli terraeque futurum uer V, 98 et res omnes et animantes, quippe qui et ipsi ab infinito non sint discreti. 6υδε τὰ ζῶα ἀποκμ tugurα ἀπ eto tanta ρου X, 74) Sed nec Sic interemit mors res, ut materiai corpora conficiat, sed coetum dissupat ollis: inde ullis aliud coniungitur I uer II, 1002), ,,nec eΓUm Summum commutare ulla potest is II, 303): auge Seunt aliae gentes, aliae minuuntur inque brevi spatio mutantur saecla animantum et quaSi cursores vitai lampada tradunt II, 7 sq.)Itaque cum in hoc mutationis tirculo Semperi eadem

ν0 ιι α v quam Epicurus appellat Plut mor. p. 428 E. i. e. aequabilem tributi0nem Ciu de nat deor. I, 19, 50. -

23쪽

Senec. p. 36. Negat Ver ille, quidquam ministerio imperio que deorum fieri, quoniam natura Videtur, libera continuo dominis privata superbis ipsa Sua per Se Sponte Omnia dis agere Xpers

II, 1090. Immo providentiam tollit philosophus, tantum

Plut Col. 8. Nam, ait, dii Sunt et certa est illorum cognitio. θεοὶ Ιαρ totv ' ναμὶης δ' ortu uet ovo Iu uot D. L. X, 123), et ratione percipiuntur λοὶ ' θεωρητοί non autem quales plerique arbitrantur, quorum quae do diis sontiunt non se Sibu necept i. e. non Sunt antisipationes etcρολή νεic Sed opinatione sal Sae υπολή νεις φευ- δε e X, 123). - Censet enim, omnes homines sine doctrina, anticipationem quandam deorum habere, πρυλέ v, quae est antecepta animo rei quaedam informatio Cic. denat deor. I, 16, 43). Immo ero etiam dubρ orto at δεις et λεπτο αερεῖς deo sngit Plutarchus quidem de luc. I, 7)

Dii praeterea sunt animalia immortalia ac beata choα ἄφθα et καὶ μακάρια D. L. 123); beatitudini autem minime con

nam privata dolore Omni privata periclis, ipsa sui pollen opibus, nil indiga OStri, nec bene promeriti capitur neque tangitur ira.

24쪽

II, 646 cf. Seneca IV, 4 de bonose e sontuntia Epicuri: Deus nihil agit nec magis illum beneficia quam injuria tangunt; Cic. lib. I in Pison. Dii neque propitii cuiquam esse solent neque irati ; Sext. mpir. I l g. 155 Pyrrhon.

hypot.: ὁ 'Eπtκουρος λέγε 1η λαοτρέφεσθαι ἡνῶ, et θειον et . 162: απαπινες ινα et θεtov. His addit Lucretius: nam pro Sancta deum tranquilla pectora pace qui regere immensi summam, quid habere prosundi indu manu validas potis est moderanter habenas 3 II, 1092. Quae quum ita sint non mirum videtur Sse, quod Epicuria impium non erim vocui, qui vulgi deos repudiat, Sed qui vulgi opinione diis applicat sus. αοεδης 'ob Mettit, Tu vπολλῶ θεους αυαtρῶν, αλλ' 6 τας se, πολλu V όξας i Esti πρ0ς-αTet u D. L. X, 123). Vivunt autem isti dii locis prorsus ab his nostris Se junctis, in sedibus quibusdam, quae Sunt intervalla inter mundos medium intervallum hujus et ulterius coeli Senec. de benes. IV, 19 in loco vacuo et plane puro. 11εῖαί κ0 11ων tα-

mundia 11εetακ0si , α quidem haec loca vocantur Cic. n. II, 23, 75 n. d. I, 8, 18 div. II, 17, 40), quod vocabulum apud

Lucretium non invenitur. Is enim dicit tantum: hillud item non est, ut OSSi credere sede 3 esse deum Satietas in mundi partibus ullis

quare etiam Sede quoque Ostris sedibus esse dissimiles debent V, 153), alio sese de quietae, qua neque concutiunt venti ac nubila nimbis aspergunt neque ni acri concreta pruina cunn eaden Violat, Semperque in nubilus aether

integit et large diffuso lumino rident III, 18). H)Sed Epicurus ad Pythoclem scripsit D. L. X, 89ὶ μετα-

25쪽

omnino nusquam in ipsius Epicuri explicationibus invenitur, quamquam Plutarchus Sympos VIII, 9, c. 2 ait: α ια δε

quidquam puto e loco illo concludi posse, qui est in Ciceronis do officiis disputatione II, 23 cf. de nat deor. I, ): individua cum dioitis et inter mundia. Sed haec hactenus lTranseamus ad Simulacra, quae Lueretius etiam rerum effigia si sive tenues figuras IV, 42 85.105.1583, tenue texturas IV, 1583, imagines IV, 49. 63), qua Si membrana 8 IV, 31. 1), cortice in se bi)vocat, Catius quidam Epicureia apud Ciceronem ad famil. XV, 16 spectra , itaque C. Cassius ad Ciceronem scribens ibid. 19), spectra Catiana se ipse Cicero de sit. I, 6, 21)

σε t l, et o ρ ρ ωίας D. L. X, 46.48. 49); Epic etiερὶ φυσε i, fragm. lib. II, col. 5), 11ot υμ α ibid. lib. I, col. 6 i. e. 11otovet υ πο ib. lib. II, col. 6), συνιζησε t ib. Ol. 3). EX Omnium enim corporum Supersici perpetuo Simulacra quasi tenuissimae membranae Similem corporibus speciem formamque praebente Ultro citroque et celerrime per inane

volitant. Lucr. IV, 30 8 q. 694q. 191 sq. VI, 21). Quae et vigilantes nos et dormiente tangunt IV, 33 sq.), immo etiam efficiunt, ut et videamus et cogitemus. Cie dein I, 6, 21:himagines, quae idola nominant, quorum incur8ione non Olum videamus, sed etiam cogitemus; i3 cf. Gellius, Oet Att.

V, 16 Lucret. IV, 237:

esse in imaginibus quapropter onuSa videtur cernundi neque OSSe siue his res ulla videri, nam in Oculo illae inferuntur. 1 q)

26쪽

Id vero, quod simulacra illa in oculos inseruntur Epicurus apud Di 0genem X, 49 appellat aetatςtέγα et ει -

5.6. cognoscimus, Epicurum Turro Oeare Simul nera, quatenus Corporum, Unde Volent, forma impressa contineant, quatenus vero forma ipsa oculi Spectandas Objiciant, ει -δωλα, praetere etiam Separare Ut veto ει ὀ ωλα κα ἀληθῆ quae statim nullaque mora interpo Sita ipsos sensus nostros tangant, R 0ις ε εικέ ut λα 1βα vola. ε vot ' κατ at vos c rivola SV0t η κατ αλλας tua Erit 'o λας της δtα votας, quae a nobis aut per Somnum aut quovis alio mentis conceptu animadvertantur, sed quae nihilominus in vera. Denique aliud genus Si imagini .m, tua τοι σε ip NURSnominat Epicurus D. L. X, 48 quaeque, ut ait LucretiuS, . . se Sponte Sun gignuntur et ipsa constituuntur in hoc coelo, qui dicitur aer IV, 132.)His quidem Lucretius vult in nubibu Varias Stas, quas videamus, effici gura velut gigantum Ora magno montes

Postremo motus ille celerrimu S, quo Simulacra a corporibus avul8a per aerem ferantur. Oeatur ρομα. Εpie.

fragm. tερὶ ρύο. lib. II, col. 1 et D. L. X, 46 47.)Jam Vero quum ea, quae de Sole, luna, Stellis, luminis natura, tonitru fulgure alii permulti rebus docentur, non ita apta videantur, in quibus con Siderandi hoc loco commoremur, o restat, ut de anima et morte quaedam dieamus. Ac primum anima hominis est bipartita. Lucr. I, 131;

quam O Stri Oculi S, quam ernimus esse videtur V, 577ὶ - , Nec nimio maior soli rota nec minor ardore SS potest, o Stri quam sensibns esse videtur 564); ἡForma quoqu hinc Solis obet filumque videri, nil ado ut possis plus aut minus addere vere 57 i). cf. Seneca, quae St. nat. I, 3 Cic. de D. I, 6, 20 acad. IV, 26.

27쪽

III, 35. 130 anima atque animi natui ) Pars enim ultera

rationalis Sive re cogitan S, et λ07tκ0v, animus Oeatur Sive mens Sive consilium et Graece θυμος, vo eisi,

Verstand. Hie animus, inquit Lucretiu8 III, 4 sq. est

in quo consilium vitae regimenque locatum' st; '

et alio lodo ille dicit III, 138):

Sed caput esse quasi et dominari in corpore toto consilium, quod nos animum mentemque OeamUS. In quorum alter loco Vocabulum consilium scidem est quod apud nos: Ruth Plan, luge Berechnung, alter idem quod Deukkrast, VerAtund i. e. animus Sive men8 et quod in altero loco se regimen id in alter vel SuS: Sed caput 88 qua8 et dominari in corpore toto. Media autem pectoris regio, ubi is animus Sedem habet cf. et 11ευ λο stκhv εν et se bub ρακι καθιδρυμενον Plut plue. ph. IV, 4 et 5), ubique mentus et gaudium et μευ ortκh ἐυτ id ιυρακ ως δὴ λο ἔκ et et o φόβω και η χαρῆ. D. L. X, 66)ab Epicuro appellantur ot πεπονθoeta et Getto Dicit eniim apud Plutarchum piae. h. IV, 23): τα παθη καὶ et χc tam aεtς E Tot TET09boat ortot Etucit. Atque ait Lucretius III, 140 sq.): idque Se conSilium Situm media regione pectori haeret. hic exultat enim pavor ac metus haec loca circum laetitiae mulcent, hie ergo meu uuimu qu'e St. Alter vero par animae . . . per totum dissita corpus paret et ad numen menti momenque movetur:

idpue sibi solum per se sapit, id ibi gaudet,

clam neque re animam neque Orsu commovet Una.

deatur 554). Idemque apud Laertium Epicurus hoc modo

28쪽

significat: η χ' ἀπο του onto ἀθρ0talicieto a zεδάζεταt. Posidonius vero apud chillem Tatium dicit Epicureos putare τας ψυχας UT Gωμαῖων sv εχ εοθαt, SeXtus Emp. adv. phys. IX, g. 81 οιακρατεt obdit. Hic quoque locus est, ut de utroque animi et animae vocabulo pauca dicamus. De utroque enim conjun et disputantibus nobis optimum esse vocabulo animae ut sic

tu a utrumque uni Subiunga nomen eorum atque animam verbi cauS cum dicere perguin, mortalem esse docens, animum quoque dicere creda S, qua tenus est unum inter Se coniunctaque res est. in)Verum tamen illud praeceptum postea ipse Oeta Saepi 8Sime neglexit veluti perpaullo post in versibus 448 et 450 legitur vocabulum animus,se quamquam ulterum unima VerSUS naturae minime repugnat contra in Xtrem VerSu455 vocabulurn anima unilmai Sune metri cauSSaadhibendum sui eandemque ob causam in extremo 446 pro utroque vocabulum semen 8 partiterque eluescere men'tem. Haec hactetius lEtiam hoc dicendum est, animum atque animam

. . . . coniuneta teneri inter se utque unam naturam consuere e se

III, 136) itaque quum animu aliqua vi percutitur, eadem simul anima afficitur et haec

. . . . Deum nimi vi

pereuSSn St, exim corpus propellit et dit III, 160). Porro quum ea quae tangunt et tanguntur corpora sint: haec eadem ratio naturam animi atque animai corporeum docet esse. 161); Sed ea utriusque natura seperSubtilibus tantum perquamque

'' Eodem modo Graecum v0cabulum , ου η' utramque partem significat.

29쪽

ρ0UIA '0 πυρυς , 66). - Haec quidem re non solum eo probatur, quod mentae celerius nihil invenitur, sed etiam quod, Simulat id hominem leti secura quies est indepta atque animi natura animaeque reces Sit, nil ibi libatum de toto corpore cerna Sad speciem, nil ad pondus III, 21 I)

Hominem enim moribi dum euuis quaedam aura deserit miXta cum calore, isque calor, ut est in eju natura,

trahit ore in III, 232 sq.). Ita fit, ut Epicurus imprimis

triplicem animae ponat naturam, cui etiam quartum aliquid adjungit. Nam vult, animam constare in aura sive Spiritu sive vento vitali III, 128 - εκ πνευ ματι Sive πνευματικ0u v0ς), flore quodam etivo θερμου), aere - ἀερωθους), quarta denique nominari qua non potest qualitate - κτtv0ς καT0v0l1αGrou. Plut adv. Olol. 4. auer III, 232 sq.)- Hac quarta quidem homo judicat, meminit, amat, Odit, intellegit, ratiocinatur tυε καὶ μυημου εὐε καὶ ριλε κ*ὶμ GL και λους et ηργου truo καὶ λοὶ σταο Plut Colot. 24), eadem que clam reliquis angustissime conjuncta principium S mu'Ximum Sive anima animae t0tius Lucr. III, 275) Haec quoque prima in nobis cietur, inde calor motuSaecipit et aura, inde aer, inde denique omnia OVentur.

Nunc priuSquam ad mortem ipsam tran8imVS, pauca etiam de anima nascente et moriente commemoriabimuS. Primum enim Lucretius ait:. . . se gigni ariter eum corpore et una ere Scere Setitimus pariterque sene Scere mentem'

III, 445), itaque nullo modo extrinsecu8 SSe in Sin Uatam se III, 621. 689 698. 722 738it.) Fac vero hoc tamen ita fieri, ut moribundi hominis anima tu cujusvis ultu na-80enti corpu8 irrepat: ubi est tandem ante actarum reriuu

30쪽

retinentia ly i. e. recordatio, memoria i Lucr. III, 674). Deinde, ut accuratius animae Xplicet mortalitatem, poeta

didit:

ergo dissolvi quoque convenit omnem materiai naturam, ceu fumuS, in ita neri aures: quandoquidem gigni pariter pariterque videmus Ure Seere et, ut docui, simul aevo se HS satis ei se III, 455 s. 41I nativos animantibus et mortali es Se animo animasque levis), et paullo ante: et nebula a sumus quoniam discedit in auras, crede animam quoquo diffundi multoque perire ocius ut citius dissolvi in corpora prima, eum semel e homini membris ablata recessit.

III, 436); tum vero: - copia tanta animui dilaniata foras dispargitur, interit ergo III 5358 q. s. III, 500: divisa eorsum disiectatur), denique:

anima non modo ita interit, ut fora manet... per urit Sperque Viarum omni fle Xus, in corpore qui sunt atque foramina Lur. III, 585sq.), Sed ita, ut in Certu Sua regione eodem modo desciat, quo in Sua quisque parte en SUS dissolvitur 610 sq.). De eadem re eXtu Emp. adu phys. IX, . 72 hoc tantum dicit: αι νυχα , , ελε ίε ὁ ΕTtκ0U90ς,

Poro autem Seu meatus, ut ita dicam, corporis, per quo moribunda illa anima avolat, ueretius cum is foramina, intervalla viasse appellat II, 386, II, 588, IV, 601. 894, VI, 1030 IV, 650 intervalla viaeque, foramina quae perhibemus ), tum maximo caulasse II, 951 III, 255. 702. 707. IV, 620, 660. VI, 492 839). Per quas caulas ubi

anima dimissa est corpus sentire desinit: se ut dimissa anima corpu caret undique Sensu: perdit enim quod non proprium fuit eiu in aevo, nullaque praeterea perdit, quom Xpellitur aevo. III, 356 ) Utαλλαὶε σης τῆς φυχη υκ ἔχει et o υμα Trivαἰσθησt D. L. X, 64. Quae quum ita sint seni igitur mors est, ad nos neque pertinet hilum, quandoquidem natura animi mortalis abutur

' An notamus, vocabulum retinentia omnino Lucretianum ess Θ