De officio artis obstetriciae concedendo solis viris

51쪽

inserviente uti norint, sine qua observationi et experientiae nulla vis eSt. Multi sane eadem mecum experientiae signa ob invidiam Dominis: empirici, sequi reformidabunt, quo, ut atro quodam carbone notare nos, ingenio indulgentes stolide arguti Non sinent', quanquam ipsim et opere, ut sincerus quisque medicus, experientiam profiteantur, dum verbo duntaxat

confiteri recusant. Nos vero harum partium superbi experientiae securae modestam rationem Submittimus, quo sane ab ingenio nos et a recta ratione minus abfuerimus, quam illi a Vero.

Chirurgia , medicinae Soror natu maior , pannis laceris et toties explosis non ita obsita, simiore hactenus talo pe stitit , indies maior et intra puras malauS VenuStior 3 ejus exemplum Sororis alterae et minoris procacem licentiam

onerat.

Procul identidem a schola nostra Vocabulorum nova et barbara, et orandi' genus latum et sonans, jam denuo celebre, quanquam anceps et obscurum; non dixerim, an ad sapientiam, an ad fatuitatem magis pertineant' nam non intelligo; eruntque, falso pudore non acti, qui mecum Confiteantur, non intelligere; quin etiam credas, ipsos authores metuere, ut intelligantur; magnificumque Velum inanibus obtendi , nam legentes docti et indocti, de relatorum Sensu discrepant. Intelligi si possent, fucum forsan redolitura sint, praete eundum Silentio.

52쪽

Igitur sit nobis genus dicendi planum et communiter receptum, quod in Sua Vernacula conVertere gallus, as glus, latius aliique possint. Recentium et antiquorum multi et praecellentes, pura et facili dictione usi, rem medicam apprime eXOrnavere et BuXerunt; cur eadem Nobis, si proferendi digna habuerimus, non sufficiatἶ rerum sane ditacultate satis premimur, an obscuris et ancipitibus verborum facetiis ultro impediri nos, non tergiVersemur De doctrina scholae nostrae, quae generatim jam annotavimus in singulas fere, ejus parteS referrenda esse opinarer. De cognitione structurae hominis et partium, harumque quae vis et facultates sint prior nobis mentio sit , quippe his media insunt, docentis naturae verba percipiendi et intelligendit, his, dum silentio, secreta sua Celtire Videtur, interpellare illam, et ut revelet, adigere experiundo discimus. Primos in anatomen gradus ViX sine ductu magistri tiro fecerit; hic veluti incognitas terras aperit, tiro intentus sequitur, ipsemetque cultello assuescens in Vestigat, sibique alias post alias partes detegit, et sensim omnes perSCrutatur, a grandioribus ad subtilia progressus. Percipiuntur a disSecuntibus, quae postea reddi Verbis, aut alio modo non queant , horum assiduo usu dexteritas manuum, in alios etiam medentium usus profutura, in alescit. In hoC Vero anatomes Studium magis Commendare se videtur , quod judicii vim firmam, et a lusibus ingenii lascivientis securam fere praestetinam conjecturalibus non ducitur, quo quis penitius naturam SenSubus rimatus est: anatomicarum rerum ignaros praeprimis videmuS opinionum commenta captare, sicque pro junone

53쪽

nubem amplecti nimium procliVes in grandiorum partium perscrutatione tiro praeprimiS nerVOS SUOS Omnes intendat 3 harum ut luculentior ratio est, et obvia semper utilitas; subtilibus, quanquam inutilia dici non possint, eXornamur magis et delectamur; ast speculatio in procinctu eSt. In animalium comparata corpora digredi, tironi, studiorum suorum fundamenta agenti, Vix expediti, quo Prolatari scientiae Campus ab eruditis potius, quam impediri discendi novus debeat. His si magnificae scholae, Si literatorum splendidae societates in augmentum scientiae indulserint, laetemur 3 Oportet discipulos omnem curam inponendis scientiae rudimentis insumere. Cognita corporis humani structura in cognitionem vitae et functionum proclivi via ferimur. In his praeprimis aetatem et omne studium viri multi et acerrimi ingenii consumpserunt; ast an initiis emeritSSe, asseVerare quis auserit gopinionum et commentorum, si obsaturari quis amet, immensa prostant 3 perennium et Veri curta supelleX , meliora et hic, quae sensubus accipiuntur 3 ingeniorum latum et lascivum exercitium; urgent incassum intima naturae penetralia. Vident et abstinere intelligunt perspicatioreS 3 er ditorum conatus placent i, tentari, non aVerSemur. NOS, quae fiant, scire praeprimis intenti simus, de modo et Cau-Sarum ratione Castum esto modestumque judicium 1, id si eXercere non Veriti fuerimuS, Saltem Velut descisa proclamare, Vercamur; nam hactenus sere fefellit, quod nimium eximis

54쪽

Corporum naturalium Cognitionibus communibus jam ante modo imbuti nam insalutata physica in sacra Aesculapii ingredi nulli permissum sit), jam et propria, et Consti-λ tuentes eorum partes , et rationem qua reciprocas inter se actiones patiuntur, et in corpora Alia exercent, tirones perscrutentur. Ideo duce mBgistro Chimiae, Corporum naturalium quorumvis neXus SolVere, solutas partes singulas Spectare, neXum pristinum restituere. Connubia alia cum aliis facere, quaeque inde eVeniunt, reCognoscere, laborsit: ne hac ex parte medicarum Cognitionum series hiet, nunquam non validior, quo plenior 3 chimia et multa suppeditat, quae referri in functiones vivi hominis, hisque lucem afferre possint; caVeat tamen nostra SChola a secta illa, quae dum claemicarum de his rationum quid repperit, repperisse totam credit, anteriorum temporum recidivis nihildum sapientior. In morborum porro CaterVAS CONVertamur: horum sChola rationem, ut genere et Speciebus diversi sunt, omissis divisionum sublitibus, discipulis exhibeat; compositis consimilibus, Vel prout aflines sunt, corporis loco, forma, habitu, gradu, Vel et curandi modis; ita captui novorum memoriaeque SubVenimus 3 Sic morbos, quos natura promiSCHOS offert, arte Conjungimus et in ordinem dispositos pertractamus; nec multum refert, si in desiniendis severe morbis non tam anhelemus, s definitione enim quis febrim , quis inflammationem, quis obvios alios multos morbos, Omllibus quantum is cognitos, exegerit, donec vitae impetum faciens et nutritionis, internae causae latent ) si morbi quid omissum

55쪽

fuerit, opusque, Velut humanum Omne, omnino plenum non prostet. Cognitis ordinibus, Specierum, momenti mi noris, spatia usu adimplentur. Omnis morborum catalogus, quanquam diffusos latissimosque dederint, hiulcus est; ne que Vocabulorum sola memoria sapimus; si significatus verbo morbus intactos sensus praeteririt, inanis labor est. In remediorum, quibus medemur , Supellectilem Versi, non tam numero, quam delectui studeamus. His si copiam,

que mortem profligari posse. IneTtibus mista sunt efficacia, certiora dubiis , utilibus SuperVacua , quin et a truculentis liberi non sumus, ut animus iste nimium elatus subsideat. Ecquis meliora imposterum promittere auseritἶ nam dispersa medentium eXI' rientia, morborum, eosque accipiendi, indies nova et diversa ratio, et mobile hominum ingenium impedimento sunt. SChola nostra remediis paucis assuescat; nam et dimicantes arma juvant, quibus maxime aSSueti Sunt. Copia medicamentorum, quin et apud in itos gliscit, medentium inconstantia, et novi libidine; quodque non satis datum Sit: sanitatem, morbos et horum accidentia, in veras CauSAS SuaS referre, tribuantque faustam in partem vel et in sinistram remediis, tribuenda aliis diversisque. Facilius et tutius judicant, pauca tractanteS. In his scholis magistrorum ductu tirones adolescant; in

his ductu supremae naturae magistri in artis Summa aSCeΠ-

dant 3 liorum Verba ut bona quidem accipi possunt,

56쪽

optimum Vero, quod impertiantur, in eXemplis est , id in sensum habitus et experientiae, utrumque usu et eXercitatione adolescat; sic scholis discipuli, utili et vero probe enutriti emergunt, post ipsim et magistri.

In discipulos scholae, totius medicinae exercitium CoΠ- ferre intentis, professorum, scientia et deXteritate praeValeΠ-tium et proborum delectus convenit; sit suus Cuique: Chirurgiae, medicinae et arti obstetriciae, discretusque magisteri, collecti et concordes scholam constituant, adjunctis in subsidia et supplementum coeterarum partium professoribus. Laboris honorificum pretium magistris, donec superstites fuerint, annuum, eX publico aerario redeat.

Discipuli omnes quotannis medicinae partes emetiti, triennio , si visum fuerit, scholas finiant, dato aditu ineXamina, lege constitutat, quo approbati medici, fide publica digni pronuntiantur, muniisque imponi possint, qui eXercitii medici omnes vices in se suscipere, sibique Vitam benefaciendo laetam, salutiferam parare aliis queant. Sane non inficiabitur quispiam majores Semper et medicos, obstetrican tes chirurgosque futuros esse, quo hi singulis imbuti, universam medicinam consociatam magis percoluerint i, cujus membra, di isa quamvis abs suo toto spectenter, ad unum tamen corpus pertinent, quod non nisi integrum Valet, dixi sum languet et mancum deprehenditur. Verum tantarum tamque diversarum rerum, an copiam ingenia et manus assequentur φ

57쪽

Si ingenui, sagaces et literis a teneris annis imbuti scholis admissi fuerint, si densa in scholis disciplina, si verbis non solum sed et usu exercitati, si callidi, assiduique didicerint; quinimo 3 prodituri sunt, quos desideramns , medici, Teliteraria si non consummati, in commoda tamen et in aegrorum solatia acceptabiles et prompti , quantumque emeritis datur, praeStantes. A pleno coeterum et perfecto omnes distamus; alii genio, alii occasione distant, alii solertia, ignaviave; distant et ii, qui singulam quandam partem eXCOlendam sibi assumpserunt ideoque, credas distare magis debere 3 Cumque ipsa scientia inchoata tantum apparere possit, gratulemur minus distanti; a perfecto omnes ubSumuS. Ego sane bonis modo medicis appono, qui non nocere, et naturae faustos conatus non interturbare didicerunt ;melioribus: qui illis dum subveniendum est, SubVenire optimis: qui naturam fatiscentem erigere, reducere deViam, eoque sincerum arti triumphum, quem quidem Callere cuncti non CeSSant, efficacia artis parare intellexerint', gloria non differente , sive medicamentis , Sive armata manu Praestitares fuerit , nam eadem saluS eSt.

Turgidis itaque non ita velis procedentes, metam certius assequi liceret cum laeta spe, fore ut tandem disponi in distantes pagos medici possent, prompti in febrium et sauciatorum levamina, prompti demum in partus quosculique

casus i quo publicae curae paganus', qua, sui impos , is

58쪽

magis indiget, particeps fierit, et artis pravae obvia eheu lsaevities reprimi posset. Discipulorum, quo opus est, Numerum allicere in scholas, sane difficile non sit; inest modo arti salutiferae proprium quoddam et insigne decus, quo duci ingenuus et humanus possit; alia etiam media suppetunt, quibus trahi frequens, juVenta posset, de quibus sapientes Terum publicarum moderatores SuperVacaneum fere Sit, monere.

Attamen studiorum pretia quibus sublatis studia ipsa perire scitur, praeterire non licet, quae in dimissos schola et medicorum muniis jam praepositos deri' anda sunt : sit immunitas ab oneribus publicis, onera afflictarum Valetudinum in se suscipientibus 3 eximantur Numero militum conscriptorum, quod pace reddita concessum sit, ingenii cultu et facultatibus commendabiles in scholas assumendi, studiorum proprios sumptus facturii Sint annui reditus, quibus constitutis medicis in necessaria quidem Vitae provideatur , prospera tamen amoenaque, artis diligenti exercitio

comparanda SuperSint.

Suum tamen in quod 'is Commune medicum di8poneTe, gra itas erogandorum sumptuum vetabit, quanquam sint, quae proprium Sola et discreta sustentare queant; si secus; conjungantur bina terna quaternave, prout locorum DCUltatum et viciniae ratio tulerit. Alii junctis inter Se communibus studiorum in tirones dispendia eroganda esse existumabunt.

59쪽

Nec gravabuntur collecti, in rem domesticam illius sin guli conferre, cui afflictae sanitatis publica et privatorum

cura gerenda est; nunc praVa et truculenta ignarorum opera,

Sincera desciente , compesci nequit. Si sinceram afflicti Velint, e lorginquo petita, saepe serovenit; miserosque ab' normi sumptu premit; huic parcerent, securiores presentia sinceri medici, quem fortassis illo , qui jam in erudiendas obstetrices vertitur, sumptu instituere, dari posset.

Quod ut aliquo modo oppQreat, ponamus obiter Cal Cu'Ium : in obstetricem sChola erudiendam sumptus jam Se cenorum fere fruncorum a quovis communi expendendi sunt.

Si suam omlais pagus pro 'inciae v. g. montis CerauDii, sibique soli destinatam velit, sexcentiis illis octogesies et quod excedit, opus est, nam commullorum iS numerUS. Jam si summa ista 411,6 o D. obstetrices quidem Te' demptae sint, quae partum naturalem utcuraque curare POS Sint , manet tamen augusta res , defectu obstetricatorum in Praeternaturales partus semper necessariorum 3 cui postea emendata quidem aliquantisper obstetricum re, mederi non ita facile futurum sit; cum id emolumenti, quod eX singulo partu redire in sincerae artis exercitium posset, in ineTanes obstetricum manus diffluat. EX Summa, quam diximus, quincunx Denus factum, et in annua medicorum honoraria dispertitum , sexaginta fere

et novum obstetricatores 3oo fr.) remunerari possent et

60쪽

vicibus medicorum externorum, internorum simulque obstetricantium quibuscunque perfungi. Si rebus ita institutis superfuturi sint , qui mulieres, moris Vetustate vel ob falsam pudicitiam in subsidia partus

deSiderare perseverent , etiam non obfuero: conducant sibi constituti medici foeminas, scholarum licet experteS, in nutum et ministerium instituti medici obedientes, modestia et morum Candore Commendabiles; hae parturientibus, donec Obsequio et exspectatione tantum opus est, assideant, remi SSatamen in fidem et conscientiam constituti medici partuum quorumcunque securitate, et artis fortioris , natura labascente, eXercilio.

His, si nimia spe abreptus, in aliena, quae medicorum non eSse, eXistumare quis possit, divagari visus fuero, non malam in partem Ill. Pn ΑΕsΕs, honorandissimi socii accipitet mihi in re, momenti gravioris, tentasse sufficiat, melioraque, si non tradidisse, saltem ostendiSSe.