De officio artis obstetriciae concedendo solis viris

41쪽

in medentes ferri oportet, ut de aliena vita solliciti, de sustinenda vita propria non angeantur. Facta, de studiorum pretiis mentione , sentio multorum supercilia adduci et significari: jam populos securitati et bello intentos, novis in vitae commoda dispendiis objici non posset Verum quod in diem opportunum non sit, apprime Convenire in alterum poteSt. Vult sane pacem, Suis Se Curam aequam cunctis IMPERATOR NAPOLEON , profligabit bellumnssuetus, quae Vult, cito PraeStaret, ecquis ergo de propinqua pace dubitet 3 salutem et Vitae dulcia, quae socordia saeculorum praeteritorum amissa fuerant, Opperiri licebit, et quae iam pubes armis indui debuit, in artes fere et scientias revertetur. Armorum praemia larga Cum videamus , sane eadem defutura non erunt Scientiis. Quaerere: unde sumptus petendi sint in novam institutionem impendendi praetermitto , quippe medicorum id non esse, et ad illos mBgis pertinere Videbitur, qui rem status aerariam tractanti, quo Vero tantis, quantis putare quis POSSet, OpuS non esse appareat, et quorsum impendendi sintἶ quadantenus et obiter perstringamus. Pendendorum sumptuum pars maxima in scholas cedit; pars alia in honorarium eXPonendis medicis statuendum. Partem priorem eX aerario Status assumendam esse, arbitrabuntur 3 alteram ex singulis municipiorum vel civium colligi posse; nam et instituti fructus tam in communes quam pri Vatos usus refluunt

42쪽

Scholarum in nostrum scopum instituendarum summum momentum est , in his rei veluti cardo Vertitur, his recte institutis et gestis Spem omnem Concipere licet 3 Si secus, nullam. Has scholas omni ex parte describere, non praeSum pSerim 3 lineas tamen tenues et extremas , Veluti in umbras,

quibus maxime prostant, ducere, non abs re fuerit. Sit numerus scholarum in imperii vel regni cujuslibet

magnitudinem aequuS. EXCedente, Sumptus erogandi praeter modum Commodumque ingravescunt i, rariore, disciplinae opportunitati male consulitur. In totum regnum scholas una omnes distribuere, nullam, quae urgeat, Tationem Sentiast, quin et prudentius sit, e

periri hic alibive, et secundis demum experimentis reliquas adstruere, tandemque suam, in quamvis pro inciam scholam disponeret, parcendis Sumptibus binas, ternas et ultra forte provincias in unam eandemque Scholam, non minori Spe, componere dabitur. Cum medicos consilio et manu validos, atque in Omnem artis medendi ambitum, partusque subsidia desideremus, in aprico est 3 tales et esse scholas debere, ut in qua is medicinae parte invalescere tiro et progredi ut Verbo non solum,

sed et exemplis usuque artis proprio perfici possit: in chirurgia , in medicina, quam internam dicunt , simul et in obstetricandi arte.

43쪽

Itaque eo praeprimis tendere oportet, ut disciplina scholarum vera rectaque Sit 3 ut simpleX , pura eoque brevis facilisque captu, neque tamen non plena tradatur, eaque discipuli experientiam magis quam Vallam saepe et Super abundantem literarum cultum induant. Si praeterint sinceri doctores , secuturi sunt dociles et proni in imitationem discipulorum animi. Scilicet vera doctrina illae est, quae ex ipso naturae, verorum fidissimo fonte petitur; quam phenomena Vitae, sanitatis et morbi produlate, quae Visu, tactu vel et alio quo-Cunque Sensu Saraorum aCCipitur; quae his superstruuntur artis praecepta, recta dici poterunt. Haec hauriamus avidi, relictis specie probabilium illudentibus ingeniorum lascivientium facetiis, nam de his nullus Consensus; ista, VerareCtaque omne aeVum, Omnis genS, Omnisque secta tulit; eaque ad naturae normam relata, Vera et recta iterum iterumque deprehendΠlatur. IJOrum , quantum datur , apud priscos medicinae SCriptores perinde ac apud recentes, colligere oportet, et in totum quodpiam , disciplinae medicae veluti corpus , Conferre. Adscribendum igitur Veris est, quidquid ad historiam sani et aegrotantis spectat, hujus ut causas tollere perdisCamu8, illius Conservaret, Vera semper assequimur Si phoenomina Sanitatis prosperae, Variarum Vitae periodorum, subdiVersis locorum, aeris et aliarum vicissitudinum rationibus aucupemur 3 Si, quae ad morborum ortus , incrementa et terminos, quaeque ad illorum causas, effectus, signa, dig-

44쪽

noscendi scientiam et modos curandi pertinent, princeps et

vix non sola Studiorum noStrorum meta fuerit. Sic dimissis, quae ab his aliena sunt, materiam posteris non daturi simus, quam priora tempora dare nobis non cessaverunt, errorum TeCurrentium culpam Continuo arguendi, redarguendi ipsimet; propterea in studium ipsius naturae toti, ejus perennes leges auscultemus et experiundo, percontemur: sique innotuerint, in continuum usum eoque in vim habitus referamus; his demum probata et secura artis praecepta adstruamus 3 iussirmioris ratiocinii, ubi sensus deficiunt, payci atque prudentes.

Sint sui nostris scholis codices, e serie Verorum i Storum

rectorumque compositi. Non pigeat, Si brevi pagina comprehendantur , dummodo sincera Omnia, principalioraque in Sint , doctrinaeque totius membra, convenienter disposita affabre inter se congruant. Nam et pictores linea tenui et Tara insignes saepe objectorum reddendorum imagines projiciunt, quas emunctus quisque facile dignoscere potest. Schola qualiscunque artis partem tantum tradere poteSt ideo potior praeprimis capessenda est, cui velut in fundamentum operis positi pronum Sit adstruere reliqua, quae et spatio temporis propriisque discentium exercitiis maturesCere et impleri possunt. Sic et in futurae messis Spem , noufarinarum quid, sed integra semina jacimus. Cum nemo unquam omnia ulilia in scholarum codices congesserit, prudens aliorum scriptorum lectio in Supplementum suadenda est; discipuli in delectum trahendi sunt,

45쪽

ut et ab indiscreta librorum qualiumcunque lectitatione a cere illos satius sit. Videmus utique multos jam lectitando conficientes sese, desides tamen et ignaVOS 3 obsaturantur verbis, ingenium iners et intactum languet, Naturae judicia praeprimis legenda et audienda sunt, Cumque protinus discipuli modestam naturam percipere ViX queant, interpretantium magistrorum gnaris indiciis inacuantur. Librorum de Coetero a natura et Vero desciscentium copia obruimur, quam feriati et lectuum expertes in nundinas et mercedem magis, quam in scientiae Verae lucrum Conflant; quin et praecellentes, naturae imaginem dare intenti, vix umbram ASsequuntur; quo SatiuS Sit, eX ipso fonte haurire; profutura est tamen sincera lectio tam ad resiCiendam praeteritorum memoriam, tum et eXplendiS VaCuis temporum Spatiis, qui bus natura ipsam et obserValioni et experientiae non patet; nam et omnium natura occasioneS Omnibus non apperit. Scholarum codices concinnum discendarum ordinem prae ferant, quem Viva magiStrorum VOX facile Sequatur et e

planet: a Communibus Ordirit, ad propria locorum paritumque progredi; compositis affinibus , prona in memoriam Serie Cuncta , saltem principaliora peragere. Ab ordine nimium vel rigido vel dissoluto perinde alieni, CaVeamus, ne in minutias illo confusi discipuli distrahantur; hoc, in

In disciplinam nova, quae in scientiae Iucrum apponenda

esse, videri possit, Ol si singuli cujuscunque lubidini

46쪽

centes praesumunt; inania praVis mista diffluunt; quodque mendorum eXpunctum modo et obliteratum fuit, recurrit; conduntur praeCepta a nescientibus exequi; aggestis fabulis artis divitias mentiuntur, experientia prudens pauperiem male celari perspicit. Nunquid potius sit, ex collecto procerum, ubiCunque degentium , aΤbitrio nova quae indies pullulant et praelo disperguntur, judicare 3 his censoribus recta et probata assumi et retineri, his castigatoribus invidiosa, quibus viri

docti et amantes boni communis saepe impetuntur, reprimi possent. Scriptores medicarum rerum jam saepe dubii esse possUnt: utrum laude vituperatio potior non habenda sit ηnam temere proscindi videmus imperitia, ira, faVore arro- SantiaVe, modesti fere et rerum periti obmutescunt. Non sane levis opera est, scientiae infelix lolium sarrire,

sinunt et evellunt juvenili aestu; indulgentes propriis aliena aspernantur. In densa et sterilibus spissa re literaria, quis bonae frugis et retinenda, quis gnarus et incorruptam fidem Professus pronuntiet 8 Medendi rationem aliam tuetur alia gens', alia proVincia,

alia Civitas, alium fert noVus annus, nova dies, alia Schola, natura Semper etidem, iisdem morbis; medentium alter Co

Cum errore alterum redarguit, lippus ipse; regulam rectisdam nemo habet, nec facile est, dijudicare : copia ala

penuria magis premamur. .

47쪽

Vis naturae insita, eadem, ni fallor, qua vivimus et enutrimur, clam multis morbis medetur, eoque medentibus

quibuscunque quin et praVis faVet et famam parat; habet

natura etiam, quibus peritos et eminentes Contristetur, modestiamque in arrogantes reducat; quos dum pari impetu in morbos suopte solubiles, ac in illos, quos efficax ars profligare debet, ferri videmus , anhelare magis credas, ut videantur medici, quam ut Sint.

Propterea pura eoque simple X nostrarum scholarum doctrina estot suum naturae medicatrici et faustae spatium dare discamus 3 suum, deficiente illa , audaci et herculeae arti; ab ancipitibus abstinere, Vana et Super RCua non moliri; quo sane si pura adVeniret scholis doctrina, advenisse tandem laetam simplicitatem , signum Veri, gaudere pos Semust, Certumque assequi, quod deesse rudes et docti, nec Perperam, Obtrudunt. Habemus Sane Certorum magnam copiam qua gloriari ars medica et Vix non divina dici possit 3 utique incertorum pars multo major superest, quibus homunciones emergere hactenus non potuimus; haec si dignoscentes praetereundo inter ubstrusa seponamus, ConfeSSis ultro, quod obtrudant, non Superfuturum est. Quinimo scholarum obvia et obsequiosa credulitas deliramenta procacium qualiacunque facile Dimis haurit, et pro veris fovet venditatque; ideone medicina incerta sit medicorum peccatis ἶ Intervallorum certi et incerti

perspicacia, ars mediCa Certa eSt.

48쪽

Si schola nostra eruditionis et citatorum nominum apparatu minus aut ViX non Strepent, non RUgamur, dummodo a natura Non receSSerimuS , Si ingeniorum fluxa commenta

sequi, si ultra Sciendorum sines transcendere omittat, si fidam solum et probati usus doctrinam, utut augustam, Sequi praetulerit; laetemur: utpote quo a Vera medicina rectisque ejus praeceptis minus tirones aberraturi sunt. Jam eheui conjecturis et ingenio ludere, saeculum vocatur; philosophia quam naturalem dicunt, et Chemia, in scenam reproductae, SeSemagis eXagitant, quaeque explicandis naturae legibus alteri lauream praeripiat, et Secta prior habenda sit η decertant. Crederes: almae naturae leges non indagari, sed condi , trahuntur imbelles, rei novitatem admirati. - ΗΟrum protinus, ut priorum omDis memoria eXtin Cta est, Simul ac in ipsam naturam reversi fuerimus, quam tandem deluSi Semper repetimus. Nec ingenio humano firmitatis tantum inest, ut recidere abstineant; ab errore ViX reSipienteS, desipere,. aliter tantum, denuo incipimus; dum nuperorum taedet, NOVa parturiunt, ut nescire quispiam possit, a quo metuendum sit magis, ana cohorte incumbentium morborum , an a diversis ita me- viedentium sectis.

Si brevioris quidem et succinctas disciplinae desiderio

teneamur, nequis tamen existumet, significari: artem ipsam brevem esse, quum inexhaustam adeoque immensam omnis, non obtuSus, facile perspexerit 3 nec credant truncum quid vel claudum me velle; id vero in votis est, ut fluxis et Vacuis procacium commentis, turgida non sit , velim ut falsorum

49쪽

vel temere proiectorum aut oscitanter assumptorum abstinentia minor quidem, mutila tamen rebus non sit, ad morbos eorum historias verasque medendi rationes spectantibus , si

verborum illis ampullis quibus intima et abstrusa naturae pusiones toties decepti pandere gestiunt, si illis quae ad recte medendum non faciunt, quin et oblivioni tradenda sunt, disciplina nostra brevior fuerit, sublimi feriamus sidera

vertice.

Nam si cujuslibet humanae functionis vera plenaque ratio dari posset, appria omnis esse deberet, credique: aT- canum totius naturae brevi divulgatum iri. Verum omnibus reciproco inter se nexu diffusis impenitrabile quid subest, quod prudens sentiat et vereatur; in quo ingenium eXercere et conjecturas projicere ludibundus quidem possit, quibus tamen nefas sit, praecepta severae nostrae aΤtiS adstruere. Quaecunque igitur sensu ab ipsamet natura impetrari queunt, a illi amplectemur ; illam, dum sua phoenomeniSPrONuntiat, obser aDdo audiamus, percontemur, dum Silet, e Xperiundo i, discipuli, cum protinus modestae naturae effata non intelligant , explicationibus magistrorum erudiantur; subtilia explicationum et speciosa, si non extra Cogitationem, Saltem extra scholam et artis usum seponamus; Timentur et revolvant alii docti et periti iri vel consociatae S9pientum societates, donec probata maturuerint, legibus naturae, Vel aTtis praeceptis inserenda , quo quidem summa humaniSSimae Artis petentibus applaudere non cessemus 3'VeTum si impatientes graduum paleantur, ubSumus.

50쪽

Ita tironum quidem Sensus magis eXacuuntur, quam praecox et errabundum ingenium 3 ita de intimis rerum causis Suspectare Verebuntur, aut, Si auserint, divinasse non illico asserent; nam talia agitantibus non sufficit, exilem quandam veri micam aut speciem tantum veri ut flagrans undequaque Verum accipere, Oportet ut Verum omne eX integro appaTeat, si inducere et induci nolimus. Cum schola nostra uni numini: experientiae, devota Siti Oportet latam satis, Nec tamen nimiam, qua tironum attentio diffluat, copiam nancisci, diScipulis ut discere et observationes fidas consignare, magiStris ut docere queant , CXCeptasque calamo obserVationes ad amussim sempiternae naturae remittere. Propterea aegrorum hospitia summi usus sunt; quibus dum singulorum miseriei subvenimus, simul in universos doctrinae fructus et futurorum malorum

solatia dispertimur. Hospitii discretam partem febres habeant, quibuS Con Silio medendum est; partem alteram, saucii, consilio Simul et perita manu indigentes , aliam discretumque Lucina. His

discreti totidem et congruentes inter se et in Susceptum scholae ministerium, Flamines praesint, exerceantque et doceant', alter chirurgiam, alter medicinam, artemque Obstetriciam alter. Experientiae signa secuti, rationis quae Sunt, non, spero,

Videbimur, respuere; quin et rationales imprimis vel et Soli habendi sint, qui ratione naviter quidem sed subsequis εἰ