Liber de curandis hominum morbis

71쪽

Do sobribus intermittentibus. 47

Febrem perperam suppressam revocare noti nostrum semper est. Quandoque recurrit post pu gantia fortiora, aut victus vitia, fuliginis quoqua extractum proficuum ad hoc esse dicitur. Cum differentiam malim naturalem respicere indefiniendis febrium speciebus , nec hic sequar vialgarem partitionem secundum accessuum differentiam, sed indolis ipsarum diversitatem in medium ducam. Febris intermittens a sola irrita

bilitato.

Singulatim non Nunquam occurrit in subiectis irritabilibus, quae debilitata sunt, vel dum febres intermittentes grassantur. Humorum peccantium signa deficiunt: tertianae plerumque esse solent, aut quOtidianae , periculo carent rite curatae, neque aliud quid citra corticem peruvianum requirunt. Febris ine or mi et en s b iliosa . Verno tempore tertianum typum servans grassatur. Sordium biliosarum manifesta adsunt symptomata, aut Cum frigore ingruit vomitu S spontaneus biliosus. Vulgaris est haec ac levissima omnium febrium intermittentium. Naturae nutuS sequitur, qui curare cupit hanc febrem; vomitum excitat in ipso frigoris initio, aut brevi tempore antea , quo tollitur saepius febris.

72쪽

48 Do Dbribus intermittentibus.

Quae si his remediis non cesserit, cortex in intemmissionibus est exhibendus. Febris intermittens bilioso - i i l am

mat oria.

Ah intermittente biliosa simplici distinguitur manifestis inflammatoriae dispositionis signis. Tertianae solent esse duplicatae, aut adipiscuntur hunc

typum, si antea tertianae erant simplices, verno tempore praeprimis obviae. Continentes siunt, dum male tractantur, maximine dum Cortex praepostere exhibetur. Vena protinus secta eamdem adhibemus medelam, quae in continua bilioso - inflammatoria commendatur. Cortex non nisi dilutis satis humoribus et excreta bile in usum vocari potest, sali ammonia-

Fθbris ineor mittens b ilioso in Putrida. Quemadmodum illae vernaleS, ita hae autumna-Ies esse solent, ac quotidianum servare typum. Ρutredini favent ac trasitui in febres Continentes. Praestat, ut solvantur humoreS, sal ammoniacus, bilisque protinus evacuanda, ut mature secureque corteX adhiberi possit. Febris in tormitteris maligna . Contagium tantum non semper remotam Constituere caussam solet, accessusque saepius facit quartanos

73쪽

Do febribus intermittentibus. 49

tanos, quorum secundus vel tertiuS apoplectica morte iam terminatur. In dolos usero morbi tum eX grassantium morborum constitutione, maxime Vero inde dignoscitur,

quod primus secundiasve impetus haud vulgaribus iungantur symptomatibus. In prima statim intermissione Corte X est, ad prae-Cavendum recursum, exhibendus: in accessibus vero ipsis theriaca prodest, ad unam aut duas drachmas intra Ia hora S. Febr is in ectr mi itens illustra rna. Tertiana febris rarius in longum tempuS porrigitur. Protrahuntur autem saepius et quotidianao et quartanae. In farctus enim adsunt plerumque abdominis pertinaces, qui, nisi tollantur, hydropem gignunt aut hecticam febrem. Optime autem tolluntur in farctus sulfuris aurati antimonii et mercurii dulcis usu copioso. Pulvis Iacobi febrifugus, in Anglia satis celebratu S, calcem

continet antimonii et arcanum Corallinum. Quo facto firmandum CorpuS CortiCe, ut re Cur sus impediatur. Vid. cortex ChiΠas.

Ubi debilitas sola nervosa et spasticorum ad&etuum frequentia adsunt, optum cum Cortice iumetum, egregie prodest. Quod ubi non sufficit, in

74쪽

Do febrium symptomatibus.

impetu ipso , dum frigus abiit, optum exhibeatur, quod, sudoribus prolectis, empto mata sequentia

minuit et Temovet.

Interest nonnunquam, ut ad symptomata quaedam consilium cautissime transferat medicus, unde, qui totam morbi faciem negligebant, crediderunt, febres, quibus adiunctum erat peculiare quoddam symptoma, species sistere singulares; quem morem si ubique sequeremur, singulorum morborum Cate Γ-va infinita foret, atque non satis distinctam earum cognitionem adipisceretur tiro medicuS. Symplomata singula hactenus consideramus, prout caussis naturam ipsam morbi non complectentibus producitur. Dum humoribus peccantibus

gignuntur, curatione ea tolluntur, quae contra humores eos militat. Ρeculiarem vero requirunt cu- Tationem, quum a caussis pendent alieniS, quae ad naturam morbi non pertinent: neque tun C negligendae sunt, quippe quibus augeatur atque gravior saepenumero fiat morbus. Curatio Vocatur smytomatica, quae hisce inservit symptomatibus tollendis: eiusdem momenti saepius est, ac curatio essentialis, cui tamen plerumque sub ordinata est.

75쪽

De febrium symptomatibus. 51

Calor a

Absque motu calorem excitari non posse, ex phγsicis satis constat legibus. Cum vero in febribus humorum circuitus mire sit acceleratus, necessario sequitur, calorem supra modum BVgeri deberes. Qui vero inde ex frictione fluidorum ad solida, sanguinisque ad Vasa, calorem gigni arbitrati sunt,

Unam quidem Caussam, nequaquam Vero omneS attigerunt. Calor saepe adest vehemens cum pulsu debili et tordo, modicus vero Cum forti pulsu. Internus potius motus in Censum Venit quam progressivus motuS, citra quem ille e Xistere potest. Dignoscendus est quoque calor non sensu solo eius, qui Corpus contrectat, sed aegri quoque. Thermometro fere nullus indicatur calor, dum aestum queritur aeger, quem ferre non possit. Quas dis ferentia dum negligebatur, lites varias excitavit

circa medicaminum actionem.

Febris cum aestu intenso et arido iunctus appellabatur olim causus seu febris ardens: perperam vero singularis species atque naturalis habita est, cum diversas potius caussas agnoscat, differre itaque debeat curationis ratio. Citra calorem crisis nulla seri solet: quod si vexo nimis intenditur, inflammationes excitat aut humorum dissolutionem, quae alioquin non secutae

76쪽

ftiissent. Proliciuntur quoque calore intenso suciores colli quativi, atque adeo irriti aut noxii. Praeter caussas febrium generales calor gignitur plethora, alvi obstructione et calido victu. Dum itaque caussis generalibus obviam itur, neque calor minui potest, vena erit secanda, Clysma tibus alvus ducenda et regimen antiphlogisticum

commendandum.

Frigus. TripleX est, Perfrigeritim, horror et rigor. Perfrigerium aut horripilatio cum externo frigoris sensu semper iungitur. Ingrediuntur Cum eo sensu accessus febriles, atque adeo transit. Dum vero protinus intenditur, vel debilitatem insignem vel putredinem signat et gangraenam . Utroque Casu ars nihil praestat, nisi generalia. Horror deinde saepius primordia accessuum febrilium constituit, neque ubique frigoris externum attrahit sensum. Citra paroxysmos. vicissitudines indicat singulares, e. g. sputa critica, sanguiniS profusiones, inflammationis transitum in suppura

tionem.

Neutro casu aliquid moliendum ut horror impediatur. Diigor, frigus cum rigiditate, periculum infert, cum obstructioneS fasile graviores et concrementa

efficere polyposa possit.

77쪽

Do sobrium symptomatibus.

Ηaec vero praevertuntur potibus tepidis vino mixtis, frictionibus artuum vino et aquiS aromaticas institutiS. Cum nonnunquam congestio humorum vehemens et motus inde impuditus rigorem producant,

evacuantia eodem Casa Conferent.

Febres continentes , frigore vehementi incipientes, praecipitant facile aegrum, dum inflammationes aut symptomata nervosarum partium adduCunt. Quodsi extra accessus frigus aegrum infestat, citra criseos aut suppurationis signa, Praeceps est gangraenae periculum vel in peius ruit morbus. Sicut calor ex motu progressivo aucto; ita frigus ex stasi sui lorum olim declarabatur. Sed, qui friget, pulsum saepius habet celeriorem, eius Calor externe sentitur. E stimulo peculiari multo certius explicatur, Cum saepius nervis irritatis demum oriatur, e . g. apud parturientes, aut dum calculus eX vesica urinaria in urethram prorum fit. Neque dubitari potest, spasticis ait sectibus originem suam tribuere. Cutis sic dicta anserina, pursus contractus, sitis, Vomitus non Faro a CCede I S,

urina pallida hoc probant. Frigent quandoque lingulae corporis parteS, Ca Ientibus aliis: quod qui dona spasmos adesse etiam docet et circuitum humorum, maxime in eAternis, praepeditum.

78쪽

De febrium symptomatibus.

Ubi calor cum e X terno frigore iungitur, ea se-bris λειοτυριοι, ubi ardor externus cum interno frigoris sensu, ηπιαλος; ubi in ipso aestu subito frigus sentitur, φρικωδης, ubi vero friguS protinus externum et internum intenditur, febris algida vocatur. Si eis. oritur sitis, dum stimulo impediuntur secretiones, sive anhelitu frequentiori, quod utrumque a caussis febrium generalibus gignitur. Ρericulum infert, cum eXtingui nequit, lingua

tamen humida manet. Malum portenditur, Cum nullus aegro C On Venit potu S, peior adhuc exitus praesagiendus, dum cum ipsa siti horror potus adest. Eadem ratione exitium est metuendum, dum aeger, cuius lingua arida est, bibere non vult. Quod si potuum cuiusvis generis horror adest, Convulsivique motus inter bibendum aut ad aquae adspectum oriuntur, hydro 'hobia adest boni cincta, quae tantum minus periculosa est, hydrophobia a

morsu canis rabidi ortu maximeque periclitatur, cui potus per nares redeunt, aut cum sonitu quodam singulari delabuntur: Summatim siliuntihus aegris sine ratione potus

denegandus non est. Congruat tamen potionum genus cum morbi indole, ceteriSque rebus, quae aegrum attinent. Inflammatoriis morbis conserunt

79쪽

Do sobrium symptomatibus.

aquosi et diluentes, biliosis mucosi, putridis acidi, malignis potus ii, qui cor roborare dicuntur. Expedit in putridis febribus vinum acidis mineralibus adiunctum, quod optimum est in febribus malignis alexipharmacum , Optimeque eas praevertit. Neque metuendi potuum frigidorum ii essectus, qui vulgo creduntur, cum adsiduus aestus febrilis tollat protinus malos potuum frigidorum effectus. Neque tamen ubique potiones copiosae conserunt, sed ibi duntaxat, ubi facile fluida resorbentur

atque e Corpore eliminantur, Cum alioquin ex ah dominis inflatione symptomata peiora reddentur. Cum itaque spasmus nimis vehemens est, satis-quq extingui nequit, antis pastica exhibenda, cuiusui confert egregie Opium ipe cacuantiae nuptum. Vid. radiae Uecacia inflae. Ubi nullus inflammationum metus adest, spirituosa, velut potus ab Anglis Piauch dictus, saepe optime sitim exstinguit.

cibis fastidium.

Fere omnibus sebribus symptoma hoc adiungitur, exceptis tantum phthisibus et febribus quibusdam intermittentibus, in quibus ciborum quoddam remanet desiderium. Sublatis febribus ipsis, facile restituitur amari Sintque roborantibuS.

80쪽

50 Do febrium symptomatibus.

Fames nimia, quae in febribus intermittentibus saepius adest, morbum ipsum et nutrit et auget. EX- pedit autem, ptisanas mollientes ingerere aut vesi-Catoria ventriculo imponere, quibus remediis sym-Ptoma hoc quandoque optime cedit. Sequitur vero plerumque haec fames in farctus abdominis pertinaces, ad quos consilium in curando morbo transis ferendum. Nausea et vomitu S. Gradu tantum differt utrumque symptoma. Irritato plerumque ventriculo et oesophago originem suam tribuunt. Stimulum autem praebent vel sordes in ventriculo stabulantes, vel contagiosum virus, vel irritabilitas ventriculi singularis Cum caussis levioribus fortuitis, vel inflammatio ventriculi et partium vicinarum, vel consens talis arritamenta, quae morbi En Cephali et renum e hibent. Utrum vomitus allaturus sit Crisin, nec ne, ex

signis diiudicandum est, quae turgere sursum sordes indicant. Quae signa ubi absunt, in plenum Curandum est, ut vomitus sedetur, qui iam praeposte-Tus aut mere symplomaticus esse solet. Alioquin autem confert, vomitui succurrere quoties sordes adhuc eo egeruntur, neque vireS ni-