장음표시 사용
201쪽
CAPUT I. DE INIVR.&cosessione locum habeat regula; Quicquid
calore iracundiae factum est, pro insecto habetur. ff. de reg. iuris, & non in delictis breuit declarat & confirmat Ludovic. Rom in sing. 3i .inci p. Volo commentari L. Quicquid c lore, & Ias. in L. Si filiam. C. de in officios. testam. Q cedam sunt quae non sortiuntur iuris effectum, ut maleficia & crimina; & in istis
non excusatur delinquens ob iracundiae calo rem, nec poenitentia a poena alienum efficit,&ex his plenius intes igitur text. in L. Quicquid
calore. ff. de reg. iuris. Alia etiam est sententia aliorum, quae videtur docere quod iniuria vel balis calore iracundiae dicita, vel prolata, possit reuocari indistincth praesertim, ut intellisere videntur DD. si in continenti reuoc tur,& pro hac opinione est Ang. in d.L.Si non conuitii,&ab alijs citatur Lanseancus in cap.
Quoniam contra, de probat. lin. ii ap.Tὶ in lecti . num. I C de excepi. ubi ait. Hoc modo habes remedium euitandi actionem iniuriarum, Ut reuoces verbum iniuriosum si scens,
non fuisse bene dictum. De quo exciam a
Lan rancus in repet. cap. Quoniam cotra,&c
Sic Fesin.&Marii l. in sing. 626. inci p. Calor iracundiae plura operatur, ubi ait : Teneas mente notabile verbia, videlicet italiquis calore iracundiae dixisset aliquod verbum iniunxiosum alicui. Rex pqst eum poen: teat, taledictum non sibi nocebit , si iniuria et i tat is, quod uos it reuocari per poenitentia, Vis inr
202쪽
ET D fl M N O D Ar ο. a sverba iniuriosa: secus autem si in i uria esset talis, quae reuocari non posset poenitentia, ut siquis occidisset homine, &c. Et in sin. ibid.sub iungit: Terre mente pro adiuuando amico dicente iniuria serbale alicui, ut pecotingit,&ego hoc anno habui hoc in facto &ontinui: sic Marsit. sunt etia alij pro hac sententia. Se a
conclusio est comunis,& probatur comuniter hac ratione, quod in delictis costimatis non a tenditur iracudia, neq; poenitentia, ne crimina maneant impunita, praesertim qua do aetiis iniuria colundius est in pr iudiciu terti; Aliis siniuria consutarata excusaretur reuocatione, Vix unqua iniuria puniretur, & id fieret cum damno & talione multo i ii,&hanc coclusione probat text. in L. Si non couit ij, secundu commune DD. sensum.Et dicit Iul.Clar. lib. s. sentent. in . iniuria. num. I6. quod ita viderit in
pract.obseruari,&sic decisum etia suillh factico tingentia percuria Tholos in d.decis o9. Deci in aq u i n ta Conci u fio. Si quis calore irai ibdie iniuriam verbo intulerit, mitim pun: tur. Ha n c t
nent DD. communiter,Capella Tholosina ind. decis o9. Austrer . ibidem , post Salycet. Bald.&Cynu in L. Si non conuitii. C. deiniuriis. Lucio uic Roman. in sing. 314. Andri
Gail I. lib. 2. obseruat. pract. obsera. ios. Iul. Clar. rq Uas a locis it.&alij communiter alibi ; & ait Clarus quod ita semper ψidit ober-
uari. Ratio conclusionis in hoc 'fundatur, quod in delictis iracundia n5 ex ulet, scd. san
203쪽
tum diminuat, ut mitius delictium puniatui
ut DD. volunt. Ias. in L. Si filiam tuam. num.
6. & seq. C. de in ossic. testam. Felin. in cap. Dilecti si iij de excepi. M. Anton. Bauerius intract. de virtute iuramenti. num. IAE . ita ue. Vol. Oceani iuris. Roman. loco cit. Boer. in decis. 368. late. Vas'. in d. cap. i8. & plurimos pro hac re colligit DD. Gabriel. Sarayna in addit. ad Lodovicum Romanum in sing. 1 .&haec est communis sententia. Conclusione probant. L. I. C. Si quis Imperatori maledixis L.Famosi. s. ad L. Iul. Maiest. L. Si adulterium M. Imperatores. T de adult. & cap. Quis irascitur. Is. q. a. Ratio est etiam pro hac conclusione, quia ira mentis alienationem inducit & rationem perturbat. L. Si adulterium. Imperatores. g. ad L. Iul. de adulta Et ira co- motus non est in plenitudine. intellectus. I ld.cap. r. . i. in s n. de pace iuramentosin mand. Quibus &Theologrum doctrinaco gruit, dum docent iram intelligentiae lucem subtrahere,&iudicium rationis impedire, ut post D. Gregor. lib. . morat. cap. it. S.Thomas I. a. q. 8. art. 3. & eius commentatores ibidem. D. Antonin. a. pari. tit. T. cap. I. f. M&alij alibi tradunt.Radix huius doctritiae est,
quod ira cum sit passio, quando anteuertit sum rationis, diminuit libertatem, &ex consequenti etiam rationem culpae. Cum enim libertas oriatur ex libero iudicio,&ira iudiciatu perturbet, perturbatum iudicium sequitur
204쪽
ET DAMNO DATO. igiquitur non omnino libera Voluntas in pecca sto, unde ratio culps diminuitur cui poena c5m nsuratur: Cui doctrinae pulchre consonat illa sententia. Ciceronis liba . officior. In ori- miniustitia, permultum interest utrum per- 'rbatione aliqua animi, quae plerunque breuis est, &ad tempus,an consul id & cogitate fiat iniuria: leuiora enim sunt ea quae repentino liquo motu accidunt, quam ea quae medit ta & praeparata inseruntur. Ex quo capite doctorum sententia exurgit quod calor iracundi poenam diminuat, licet non omnino e cuset. Hinc iurisperiti tradunt eum qui cal re iracundiae blasphemavit, aut peierauit mitius puniendum &non poena ordinaria. Ias. in d. L. Si filiam tuam, allegans etiam alios. Abbas antiquus in cap. 2. de maledic. Decius in L. Quicquid calore. num. 8. de regul. iuris Menoch.de arbitr. iudi c. qq. causu. 3I u. a.
mim. 9. &alij alibi. Irae autem calore quando quid factum dicitur ad effectium, ut dictu vel factum mitius puniatur, non praesumitur, sed probandum est, Ut post Panormit.&Felin. in cap. Sicut. de iureiur. Decium in d L. Qui quid calore, in fine, &ibi d. Hieron. Cagnol.
ostendit. Ratio redditur ab eodem: Qu ia homo est animal rationale : Ira autem remouet ab eo usum rationis. Ergo nunquam praesumitur in homine nisi probetur. Cum autem
205쪽
igs Ca Vr I. De I Nivst ira furor breuis sit iuxta Horatium lib. t.Epistol. non esset ferendus, ut V., siquius annotat
qui causaretur quasi ob iram delictum se secisse, si inter causam irascendi, & illud deinlictum fuisset longum interuallum. Q ando iactenus traditum, quod ira faciat ad hoc us in delictis mitior poena infligatur, intelligendum est de ira non simpliciter, set ex iusta
causa orta & concepta , siue ut aliqui dicunt, de ira lacessita, ut tradidere De ius & Hier
numus C; g. in d L. Quicquid calore. Abbas& Ioannes Andreas in cap. r. de male dic. Scpostea recentiores Vas' in d. cap. i8. num .i O. Iulius Clarus in d. filia. q. 6o. numero9. de haec est communis opinio secundum Vas quium. Dicit tamen Clarus sequai doque repe- risse eos etiam qui sine iusta causa calore iracundia in verbis excesserant puta contumelias inserendo, suisse mitius punitos, & resere ex Atili et super 3. parr. constit. regni Rubr. q. . numero I quod per curiam Neapolit uerit absolutus quidam rusticus, qui faciendac0m puta cum domino suo iratus dixit, quod
Deus non potuisset sacere, quod esset debitor tot operar hi m. Dubitari potest hoc in loco. An irii ria scripta verbali comparetur, vel reali: Antequam xes ondeatur ptae supponitur tanquam ceri U,&ab omnibus receptum , iniuriam etiam lii Oris & fi siridis scriptis inferri per L. vnic. C. de si nos lib.&L. Lex Corneba M. Si quis libr9. u. ae iniuri s. Pro rc solutione sit. Decim
206쪽
ET DAMNO DATO. r87 Decima sexta Concluso. Iniuri perscriptura illata non est realit, sid verbalis. Hanc tenent Ludovic. Roman. inconsit. 378. incip. Quoad primum . Auster. ad decis. iar. Capellae ih lo sanae. Addit. ad Bartol. in L. Item apud Labeonem . . ait Praetor. inde iniuriis. Andreas Galli. pract. obseruat. lib. 2. Obscr. IOq. num.
a. Cones uso probatur per d. s.Si quis librii, v-bi iniuria sexipta coparatur verbali, & quo ad poena& quantu ad delicti qualitate. Osod noco ueniret, si verbalis non esset: cum resis in iuria grauior sit,fauet etiam text.in d. L. apud Labeonem M. Conuitium. Verum hoc obse ua 'dum quod iniuria scripta,vel picta in hoc disterat a verbali, quod illa non tollatur in an- o, sic ii t haec. unde etiam actio supra iniuria scripta potest intentari post annu, nec teporis ratio habetur ea de causa, quod sciriptura sit perpetua, semperq; maneat, ac semper loquatur ut Las in L. Cum lex. num. .sf. de legib. probat,&scriptura habit actu permanentem. Bald in L Vnic. nu. 1. C. de cosess.& non coses sio viva voce facta. Et sic in Camera Spirensi seruatur, ut in decernedis iccsiibus, si iniuria scriptis sit illata temporis ratio non habeatur, an videlicet actio intentata infra, vel post annum sit,ut testis est Galli. in d. obser. Ppe sine. Decimas eptima Concius o. initiarios se contumeliosa verba contra Principem dicere, non ei torimen ias maiestatu. Hanc tenent Aymo. Ductan consit. 6.incip. Plura videnda sunt.
207쪽
num .l. &post eum Couarr. lib.I. Variar. res Iul. cap. H. num. J. Versus finem. Hieron. G
pa in tract. de crimine laesae Maiestatis, tit. Quomodo N a quib. crimen laesae maiestatis
committatur. Menoch. lib. 2. de arbitr. Iudic,qq. cas 377. num sq. qui&alios allegat, probatur. In iure crina ina malς dictionis & l saemaiestatis ponuntur sub diu ςrsis & separatis titulis. Ergo diuersa sunt crimina, Sic ex di uersitate titulorum arguunt Abbas ii, consis. 37 ol. 3. Versis. lib. Loldrad. in consil. rro, incip.Regularis, probans Sortilesium non esse haeresin; & Dominicus Geminian. inconcs . Deinde diuersitas poenae arguit diuersit tem delicti. Bald. in cons. 8. in i p. Super V-nitate. col. r. lib. s. & Federic. do Senis in consacti inci p. inidam usurarius; At diuersiae sunt
poenae maledicentis principi du committentis cri Hen laesae maiestatis. L s. C. Si quis Imp ratori maled. & in C. G ff. ad L. Iul. maiest. Praeterea horum duchum criminum diuersitas ostenditur arguendo a crimine laesae naui statis diuinae ad crimen i sae maiestatis hia manae, quod argumentum procedit iuxta GloK. in L Manichaeos. in verb. debet. C. de haeret. Alexand. in L.sin. ff. ad L. Iul.Maiest.Sed in Deo & Christo crimen laesae maiestatis Se crimen maledictionis distinguuntur, &vt sep rata ponutur,& longe dispar est poena viri uique criminis, ut patet in tit. de haeret. &in
208쪽
clusione adfert Crauet. Decima octaua Conclusio. ferens contumeliam, conuitium,siue iniuriavi verbalem Cardinati, non incurrit poena attit ad a Romano Ponti
sce in cap. Foelicis depans n b. Haec conclusio est contra Ioan item ab Anania in cap. i. num . . de male dic.& Fclinum id cap. Non dubium. de sentent. excommunicat. Eam autem tradunt Ioannes Bernar d. Episcopus Calaguriensis in prael. crimin. canon. cap. 6 Ο.& co-υarr. in d. num. s. Antequam haec conclusio probetur, pro eius intelligentia in primis notandum quod cap. Felicis, de poenis, quantum ad poenas loquitur de eo; qui inscctatus fuerit, percusserit,dut coeperit tanquam inimucus aliquem Cardinalem, &c. Et talis in illo cap. redditur an famis, ac si reus esset laesae in testatis, uec potest testari, nec capax est ad recipiendum ex testamento, &c. Et tandem excommunicatus est cum reseruatione absoluistionis. His accedit quod quantum ad excom- municationem nunc extenditur illud cap. per Bullam Coenae Domini ultra Cardinales ad Patriarchas, Archiepiscopos, Sedis Apostolica: lcgatos,& nuncios ut annotat. Nauarr. in manuali confessariorum, cap. 27. num. 6j. dc i . Postremo Ioannes ab Anania, quem refert, nec ab eo recedit Felin. loco cit. fundat se in
hoc, quod percussio duplex sit. Quaedam itacto fiat
209쪽
icto fiat: alia verba ex Bartol. in L. Aut facta. in princi p. ff. de poenis, & ita late accipitur percussio in d. constitutione prout utramq; coprehendit. Cum enam ea coititutio fauora- bilis sit & in fauorem Romanae Ecclesiae, δοministrorum eius, in lata significatione con 'stitutio intelligenda. PrQbatur nunc cones usio. Grauis poena a iure in stercutientem stati ta, nunquam comprehendit inserentem ver bis iniuriam, & confirmatur. Si ratio reddita ab Anania valeret etiam concluderet sententiam Canonis. Si quis suadente. II. q. . includere inserentes iniurias verbis contumeliosi;&iniuriosis, &c. Cum ea constitutio in fauo rem totius cleri si ista sit: quod nemo cano- Pnum, aut Theologiae peritus unquam Praeterea poenalis constitutio nunquam e
tenditur ex lata verborum significatione nisi eadem ratio subsit, iuxta tradita per Domini cum & Franc. in cap. i. de temporibus ordi- mn d. in. 6. Bartol. & recentiores in L. constante ff. Solui. matrim Ias. in L. fila f. de inius uncand. Decium in cap. trant lato. d constit. At diuersa est ratio iniuriae verbalis &re iis, ut quisque ratione utens facilθ aduertit Ergo constitutio mentionem faciens iniuriae, quae facio comittitur labia debet trahi ad vel balem. Flura in consutationem sententiae illius Couarr. adfert.
210쪽
fui iuria, ct quomodo remittenda pCV, s in hac quaestione pertractabuntur
tam soro fori, quam conscientiae in se uiciat. Prima Concluso. Quiri inpr paratione animi ira debet esse constitutin, ut cum pruientia rebi omnes contumelias ct trieturias illars huistinere, qualem spruria se aliorum saluti id conumen ore cognc serit. Hanc tradunt S Thomas. 2. 2. q. 72. aris. &commentatore eius ibidem. D. Antoninus in
r. pari. t t. 7. cap. 6 M. 4. Angel. Sylvem&alii in verbo Contumelia. Archidiata &Ioann. iTurre reis. cum text. in cap Paratus 2 . q. ex August. lib. r. cap. 3 . &seq. de sermone Domini in monte, dum exponit illud praeceptum Domi Ni : Si qui, te percusserit in una maxilla, praebe ei & alia ira, &c. praecepta enim patientiae in his quae cotra nos fiunt, & dicuntur in praeparatione animi sunt habenda. Vnde in d. cap. Paratus debet esse homo iustus, ει pius patienter eorum malitiam sustinere quos fieri bonos quaerit, ut potius crescat numerus bonorum: non ut pari malitia sequisnu mero addat malorum. Deniq; ista praecepta magis ad praeparatione cordis, quam ad opus quod in aperto sit pertinent, ut teneatur in se-