장음표시 사용
81쪽
tamen aetiologiae phoen Omenon. Cum haec duo, in citatis locis, notata subiectit apparenter non fuerint malo hypochondriaco obnoxia, adolescens nempe, et vir saliciationi vacans, necesse
est, neruoru in mesenteri eorum VehementeS, non
dolorosos spasmos, orificia vasculorum lymphaticorum crispantes, lympham ad hanc excretionem coegisse, et in talem gelatinam coxisse, eodem, quo in hystericis et hypochondriacis modo. Mesenterium autem absque dolorifico spasmo agitari posse, ipsa non splum absque dolore coniuncta arteriarum pulsatio probat, sed et morbi spasmodico conuulsiui semellarum abunde testantur. f. 12. Considerari etiam meretur associatio horum exanthematum miliarium, quae febribus inficimmatoriis fit, pleuritidi, aliisque Nerui, per aestum sanguinis ex solidae cuiusdam partis pleurae, vel intestinorum it flammatione, quasi cocti et marcidi redditi, facile succum suum per extremitates exhalant, et sic simul magis, per unitam illarum crisipaturam, quam seri sanguinis acrimoniam, sudorem Vrenteria reddere valent Euidenter hoc contingere solet in artheritide, neruorum simul pathemate, quando ipsi iungitur. f. 33. Puerperis familiarem esse hanc febrim,
non mirum sit, cum consideramus, quantum somdaeorum recrementorum, tempore grauiditatis, dum purgatio menstrua intercepta est, in massa sanguinis coaceruetur, quorum non potest non quaedam copia ad neruorum succum transire. Te-
82쪽
nes dictae, aliaeque, tempore grauiditatis in cute apparentes, diuque postea superstites, illis hypochondriacorum similes: quae maculae quidem impuri sanguinis sunt soboles, attamen iudicatu facile est, per omne grauiditatis stadiuin, et neruorum succum ex impura sanguinis massa multum heterogenei sorbiisse. Gravidarum autem valetudinis statum totum esse hypochondriacum, in farctibus visceruin abdominis, quin omnium fulcitum, ipsa, quae patiuntur symptomata Clamant. Hos MANNvs, in Consuli. P. VI. D. II. monet primi paris fuisse funestiorum hanc febrim, et nec venaesectionibus, nec laxantibus, tempore grauiditatis, e Ahibitis potuis e praecaueri.
Sunt autem primi parae tenerioreS, neruorum teneriorum, irritabiliorum, heterogeneum succum
minus patientium, quam illae, quae iam feliciter
f. 14. Quando febris miliaris, post eaean Niatas alias malignas, insurgit, de quibus etiam Pelargus, in suis Obseruationibus; et quidem quod purpura rubra frcquentius illas secutae sint, quam purpura alba) licet crederet massam sanguineam , quin etiam nertiorum humidum Vaporosum, si quid in illo ante fuerit heterogenei, per
febres praecedentes, eiecta et consumta fuisse; itine sub ipsa praecedente febre neruos vitium quoddam contraxisse apparet, si purpura fuerit alba. Quod . cum contingit, communiter absque periculo est: languent aegri ex debilitate neruorum, sub febricula, eiusque spasino moderato.
83쪽
9. IJ. Vesculae miliare , cum ultra biduum tales non perstent, quin tunc albescant, et mox desquamentur, de illarum retrogressione multa dicere non ausitu. Copiosissime etiam post mortem perstitisse in silperficie corporis, Copia nullatenus imminuta saepe visum est. Possibile quidem est, neruorum extremitates hunc liquorem Vaporosum, nouiter excretum res ,rbere
posse; interim si p p resiam, vel potius retentam fuisse eius excretionem firmiter credo, ubi pedum paralyses accessasse quidum obseruarum, et diaphO-
reticis, et urticationibus, Vesicatoriorum non ineptis vicariis. ne talis tonum reddentibus, illas sanarunt. supra. in allegatis casibus, indusioriarii mutationes, imo corporis incongru3S. lationes,
absque retrogressione factas esse vidimus. f. I 6. Hoc momentum historicum addere liceat, et interserere, quod aegri in hac febre sa-ciem habeant, si non pallidam, tamen paululum
collabescentem, vel ad minimum, coloris naturalis maneant; indicio, ubi pallent, neruos debiles esse; ubi autem color naturalis perstat, vasa sanguifera faciei ad dilatationem a sanguine aestuoso, atonia quadam laborare. Quando autem rubor genarum per maculas distinguitur, valde incomplete vehi, et circulare sanguinem, sigmini est. 9 i7. Locanda. denique etiam est hic memorabilis historia, quam dant Medici Londinenses, in Medicat obseruations et Enquir. Vol. I de Teiano oris feminae annorum octo et viginti, caelibis, habitus tenuis, quae ante sex mense S Va-
84쪽
7o CAP. IV. DE NATURA FEBRI sriolis laborauerat. Coniunctus fuit rigor musculorum canitis, colli et dorsi i t dolore sub sterno. pro sigrio pathognomonico futuri tetani habito. D iebus dia sequentibus apparuit aspredo quaedam
cutis rasii , quae die morbi decimo sexto ab-
Undanter circa collum et pectus eXcreta est Vrina interdum ultra viginti quatuor horas retenta. Aegra ex largo Opii usu interno, et eXterno, addito .
ad sternum Galbano, in auxilium vocato balneo frequenti, in camera calida, conualuit. Simulae Opiatorum usus suspensus fuit, mali deterioratio accessit. Mansit aspredo per totum morbi tempus. Pulsus fuit languidus, ideo ad febrim miliarem haec erecretio numerari poterit, licet aperte nerveae fuit indolis. Balneum in vanno in ipsa
febre miliari, sine nova adhibitum lege in Cap. IlI. 9 17. Aspredo haec evidensi fuit cisectus nemorum, valido spasmo adfectorum, eo ipso succum situm, siue nutritium, siue heterogeneis miretum elasilaum, sub forma aspredinis, purpurae miliorum, eructa latium. Quis non ius lesuspicaretur, tetanum Oris Cum aspredine infantum, quam flos cutis appellamus, eiusdem esse naturae, spasmum nempe neruorum totius symmatis; cui, licet in his tenellis non audacter opio uti liceat, attamen balnea repetita egregie Convenient.
f. l8. Quas tandem ex adductis symptomatibus, ad pervestigationem causarum febris miliaris, theses hausimus stabiles, eo recidunt i) Quod systematis n.ruosi succo vel nutritio, Vel fortan
85쪽
MILIARIB. EX SYM TOMATI B. ERVΤΑ.
forsan humoribus vaginalibus, facta sit intemperies, quae illud ipsum, una cum sanguinis malia
accendat, et in suis extremitatibus, vel sipastica quadam oscillatione, vel remissio tono, humidiana vaporosum, vesiculas in cute sermans, exhalet; I) Quod tutem peries horum humorum, etiam ex
valida commotione systematis neruosi, C. g. per iram, terrorem, motum corporis in si, litum, quin Orgasilum Venereum, quemadmodum id praecedentes historiae tessantur, subito oriri possit ;3 quod sub his omnibus, pleXus mesentericia
cunn turbis hypochondriacis, communiter morbi sodalis sit, idque eo magis, quando Viscera abdominis, iam ante status fuerint morbos, vel lacum febrilem reconditum habuerunt. f. m. Nemorum febrim et morbum esse febrim miliarem iam BR VNNERVS, in Ephem. Nat. Cur. D. Ill. A. 7. 8. Observ. supra Cap. III
allegatis, agnouit, et quidem in scholio his verbis: Non possum, quin aliquid desucco neruori subolent, et in mentem veniat illorΗm se irentiae, qui febrium sedem statuerunt in ssenere nermoso. Utrum omnes in illo hospitehi tur meum non est a tius rimari. Certe dii Iarum Θdaridum facies,
et ipsa. quae hisce superueniunt periculo a symptomata, aliunde quGm e mas u sian uinea, et arteriis promanare arguunt. Iuod statuamus neruosium fuidum, forte accommodatius erit, ad explicanda, quae illas comitantur f)mptomata. Etenim, cum cutis non ' nis contextus rillarum uer earum etc. Nec sudoris productum esse, inde E 4 enim
86쪽
enim non tantum periculum immineret etc. Nodi circa digitorum internodia nati non tantum causam dictorum tymptomatum probabiliter derivaram, sed et morborum articularium, et Visus podagrae per nervos fuere, suspicare licet: experimento, ad probandam fucci neruei existentiam,
haud inepto, nec inconeruo. Ex eadem sane fluunt Communiter causa, succi nimirum neruei intemperie arthritis, et purpura alba idem est communiter subiectorum habitus: adsunt communiter in arthriti de hypochondriorum Oppressiones, susurrus aurium, vomitus, deliria, . quin typothymiae, ubi nulla emo rescit purpura, febre, hoc modo existente miliarigante, nihilominus tamen saepe funesta. Suspensae sunt interdum in utroque
morbo secretiones nauci, narium, et rinae; 11-mul ac vero mucus, si epe sangi nolentus, et Vrina largitis eXCernuntur, mox melior est status in morbo utroque. In virgine septendecim annorum, arthritica, cum res eo iam peruenerant, Vt bene dormiret, ederet, et ambularet, fiebat tamen, sub pulsu aestuosio, excretio papularum pelluciderum, abs ite deteriora Aone status. In Eph. N. C. D. II. A. V App. Gunieri, arthritis allegatur iuuenis, a nimiis pollutionibus nocturnis nata. Obtulit se mihi aliquando caelebs quadragenarius, fortis, laxi habitus, pollutionibus noetiirnis adsuetus, iam, qui pollutiones per 6
vel T septimanas emanserant, fortiter arthriticuS. Quid ex horum affectuum affinitate aliud arguere ii Cet, quam causarum connexionem, quin iden
87쪽
MILIARIB. EX SYM TOMATI B. ERUTA. 73
9. 2O. Quoad causas procata relictis, praeter illas Q in praeced. fpho simul notatas, multae
quidem apud celebriores Auctores, e X rebus nonnat. prodUCUntUr, et LINDNERVS, in germanico tuo Tractatu, de hoc morbo agens, illorum 23 numerat, Ultima praeterea adhuc multiplicieXistente: nos adeo specialiter et legitime easdem accusare non valemus. Morbus est solemni orlexus feminini, et subiectorum debiliorum, laxioris habitus, cuius subiecta saepius de stupore digitorum conqueruntur, etiam absque insecta febri miliari. Ab hypochondriorum obstructionibus saepe fomentatur, et ideo puerperis, quae tempore grauiditatis multas molestias hypochon-driacas tulerunt, periculosior esse solet, et lino dubio ab omni aeuo fuit, ut frustranea sit in huius febris natiuitatem inquisitio. Indos illa laborare Hamilton assirmat: an inquilinos, natiUOS,
vel aduentitios, non addit abusus rerum non natura, cibus et potUS, quieS et motus, excreta et
retenta excepto resipectu ad hypochondriorum obstructiones, et lochia in puerperis; vel etiam motus nimii, feminae in Cap. ll. notatae) ad generationem febris miliaris nil magis specifice faciunt, quam ad generationem febris intermittentis, aliarum ue. Praeterea, in morbo adeo acuto,
breuisque periodi, et sublato, in tantum, Oe nomiae animalis ordine, per easdem res naturales, melius ordinatas, sonationis primarium punctum non obtinebimus. Aeris quidem hyemalis rigida constitutio, cum perdurante serenitate, et sub mercurii in paro metro eximia altitudine,
88쪽
4 C AP. IV. DE NΑΤURA FEBRIS uti arthriticles generat, etiam separatim febrem miliarem producere solet; an refrigerationis modo, uti communiter arthritides, Vel ex sipeciali actione in succum nerueiam, incertum est . 21. Consideratis omnibus praemissis, antequam Jherapi m aggrediamur, ita hunc a fectum definimus: Milia vesicularia, purpura alba dic a, sint neruorum excretiones halituosae; a)quibus, si spusillus febrilis adest; b) vel ex domestica corporis causa, Vel ex animi pathemate, vel e X aere succum neruorum alterante, sanguinem in visceribus coagmentans; c) et primario plexum me sentericum in tumultum agens; d)adeo, ut ex his in consensum acto paris vagi neruorum ramulo ad praecordia, δΠXietates, vigiliae, deli-ria, conuulsioneS, aestus Volatici, sudores, et reliqua hypochondriacis et hystericis silennia sympto mala; e) generentur, pro dato neruorum robore; f) facile, vel difficulter sanabilia, quin, inhoe porteriore casu, saepissime in Apoplexiam; g vel in pallium nobiliorum; h) vel in ipsorum
neruorum visibilem, aut inuisibilem necrosin, cum morte, raro sanitate, terminantia. Dilucidabo haec paucis: a)EXcretiones halituos te sunt, quia vix aliquem reddunt madorem, nec, quande de-1quamantur. Aliter fit, quando ex arteriis in venas resorbendus excernitur incute humor morbidus, purpuram rubram, petechias, morbillos, variolas, aliasue generans emorescentias. Haee e Xanthemata enim, quia eae massa sanguinis separantur, toto coelo a purpura alba disserunt, miliis
89쪽
MILIARIB. EX SYMPTOMATI B. ERUTA. 75
liis pellucidis, neruorum sobolibus: b) Febrilem
spasmum in ipsis neruis generari, ex causa in ipsis suborta, vel, illis communicata, in pro patia loesti adfuerit licet horror paruus, vel nullus; uti id e contra ad sensum continget, in febribus intermittentibus . inflammatoriis, aliisque. Agit
itaque huius febris miliaris spasmus incomplete, et debiliter, sub formicatione pectorisque oppressione, cum pulsu nihilominus insigia i ter febrili:
tendit, et urget simul, irregulariter, reliquo S COrporis, praecipue autem me senterissos neruOS, qta in Neritorum principium, an conuulsiones, Vel ad apoplex iam. Et licet interdum in corporis peripheria per maximam neruorum in extremitatibus factam eaetricationem, et sic humoris halituosi neruei, morbidi putati, copiosissimam euacuationem salutaris crisis speretur, attamen Cap. II. allegati casus contrarium monstrant, quia admodum probabiliter, per tantam humoris elastici
evacuatronem, neruorum emortualis debilitas
successit. c) Coagmentari, sub hoc insidioso, clandestino spasmo febrili sanguinem in visceri bus nullum sit dubium; sequuntur autem hinc
secretionum et eXcretionum a taxiae, et has, plures sanguinis stagnationes, corpori S Oeconomictu grauiter laedentes. d) Plexus meientericus inter alios valde irritabilis, maximos parit tumultu S, pulsum in scrobiculo cordis, me senterio in altum conuulso, anxietates graues, complice simul pari neruorum Vago, et typothymiaS excitanteS. e) Quanta generetur symptomatum caterua, quando sub hypochonditis, circa venam portae, Vasaiadgub
90쪽
76 CAp. IV. ' DE NATURA FEBRIS
sanguifera lienis, et ventriculi; nec non in pan- create, me senterio et intestinis stinctiones secretoriae et excretoriae debite non peraguntur, hic QX planare non Opus erit. f) Nertiorum perstans robur essentiale est κήινομήνον in hoc morbo: hoc enim, si perstat, donec nerui ad regularem tonum per totum systema redierunt, morbuS superabitur, fuerint vesiculae miliares multae, vel paucae, Vel nullae; tum modo his absentibus, ordinaria adsint symptomata, et febris miliarZans nuncupari possit. g) Praecedente vomitu, et aurium susurro, sterior a poplecticus mox insequi solet. h) Exinde saepius hepar, vel intestina maculis notata inueniuntur: adesse autem aliqUando partium nobiliorum necrosin, indicatus cadaueris diutinus calor docere solet. i) Vti in Cap I f. II. I 2. neCrosis apicum neruorum adfuit visibilis, perstante. ope felicium inseruallorum, robora totius neruosi sustematis: quis non videt, absentibus his faustis auxiliis, neruos in atoniam lethalena labi posse, absque mutato, in nigrum, sphaceloso colore. q. 22. Concludendo tandem hoc caput, tres ad therapiam febris miliaris, purpurae albae, suscipiendam mihi natas osse indicationes video:
i) Spalmum febrilem sopire; et) Vires vitae sul-
Cire, i. e. genUS ner Uosum roborare; 3) excretionis periphericae non primariam, palliognomOnicam tamen, habere rationem, quia haec a circumstantiis antecedentibus dependet, et quia, interdum, abundandissimam, sanitati non salutife