장음표시 사용
31쪽
cuius erant tenaeissimi, convellere . Et quidem fuit
apud Romanos tempus , cum peregrinas religiones abhorruere, Philosophos quoque , ut in patrium Deorume ultum injurios ejecerunt. Sed id serius contigit , iacirca tempora nascentis Monarchiae. Illud vero ex his omnibus compertum est, pluribus saeculis ab Urbe condita , neglecta suisse a Romanis artium liberalium studia, ita ut Cicero Tusculi uiuest. Lib. q. Cap. a. non obscure indicet, hac Atheniem um legatione, primum Sapientiae professores inter Romanos innotuisse. Quod tamen non ita intelligendum est , ut nulli antea suerint in Ur-he viri doctissimi. Catonem namque, &philosophia , R eruditione plurimum valuisse , patet ex Plutarcho librique de agri cultura, & rerustica, ingenium eius, ae eruditionem satis testantur; et si, Plutarcho teste, universam Graecorum philosophiam invisam sibi habuerit , & ambitione quadam Graecas disciplinas omnes con tempserit, vaticinatus, Romanos Graecis studiis imbutos rem suam perdituros. Sed Cato Censorius, cujus vitam Cornelius Nepos, Plutarchus, aliique scripsere, philosophiam a Nearco Pythagorico Tarenti audiverat,
Graecas veto litteras ab Ennio in Sardinia, eum ibi Praetor esset, didicerat. Haud igitur Romae in ludis litterariis . Notandus est Ciceronis locus Lib. q. Tusculan. Qua f. Cap. 3. SapientIae sudium prius id quidem in nos ris et sed tamen ante Laelii aetatem , ct Scisiouis , non reserἔo , quot a ruare possim nominatIm. Et Lib. I. Cap. g. Iratiorisbia Iacuit ingue ad fauc aetatem, nec xlltim habuit lumen litterarum latinarum. III. Et quidem Grammaticae studium serius apud Romanos receptum , disertissime tradit Suetonius in libro de Grammaticis, cujus haec sunt verba: Grammatica otam Romae ne tu usu quidem, nodam in Bonore ullo erat: radiiciit et, ac beia cina etiam tum Ct- λωέως, necdum magnopere liberalibus disseisiania pa
32쪽
eante Acidit, primum omnium Gransmaticam in Urbem intulisse inter secundum , ac tertium bellum Punicum Cratem Mellotem missum ad Senatum ab Atalo Rege; huncque assidue disserendo auctorem Romanis fuisse , ut ad id studium incitarentur , quod deinde auxerunt L. AElius Lanuvinus , & Servius Clodius , uterinque Eques Romanus, aliique clarissimi viri, ut temporibus quibusdam super viginti eelebres scholae fuisse in
Urbe tradantur: pretia Grammaticorum sania , mese
eedesque tum magnae, ut eonset, Lutantium Daphnidem centis millibus nummam a suinto Catullo e tum sae brevi manumissum : Lucium A utrium ab Essio Calpino Eguite Romano praedivite quadringentis aureis c π dum misios edoeti e . Porro bellum Punicum secundum sexto ab Urbe condita saeculo; bellum Punicum
tertium septimo saeculo contigisse , ex astis Consularibus apud Sylburgium colligitur . Igitur ad id usque tempus nulla Romanis suere Grammaticae studia . Atqui tamen Plutarchus in Rom. Quaest. narrat , post primum Puni
eum bellum , lioc est, sero quingentis post Urbem Conditam annis , Spurium Carvilium libertum alterius Spurii Carvilii , qui primus Romae ab uxore divertit , Iu- dum aperuisse , ac mercede Grammaticam docuisse . Cujus quidem nulla est apud Suetonium mentio , qui Cratem Mellotem , absoluto secundo bello Punico , f eit primum Grammaticae apud Romanos Prosessorem . Ait vero , ita se opinari , ac significat , alios aliter tradidisse. Fortasse ludus Spurii Carvilii paucos , obscurosque habuit auditores . Ut ut res se habuerit , certe aliquot post Urbem conditam seculis , Grammatica habuit in Urbe locum . Non ita tamen Grammatistice , seti ars legendi , scribendique , quae , monente Lipsio, ante id tempus Romae docebatur . Idque colligit vir doetissimus ex Livio Lib. 3. ubi: Virgini penienti in forum
cibi namque in tabernis litterarum ludi eraut mi-
33쪽
niser Decem piri manam injicD. In hisce Iudis litterariis Grammatista pueros legendi, scribendique artem
docuere. Tandem admisib apud Romanos Grammaticae studio , mirum sane , quantum in pretio, & honore suerit . Teste enim Suetonio , viginti fuere in Urbe sch Iae, ubi magnis stipendiis Grammatica edocebatur. Addit , Grammaticos ita dietos Graeco vocabulo , qui olim litterati dicebantur ; veteres hujus instituti homines etiam Rhetoricam docuisse , ac exstare multorum de utraque arte commentarios; deinde discretis prosessi nibus , adhuc Grammaticos retinuisse quaedam ad eloquentiam spectantia, in quibus pueri instituerentur . Tum plures recenset publicos hujus disciplinae in Urbe Prosessores . In horum numero sunt , Aurelius opilius, qui Philosophiam primo, deinde Rhetoricam , novis ume Grammaticam docuit, tandem dimissa schola abiit in Asiam cum Rutilo Ruso. Orbilius Puppillus Beneventanus docuit Romae Grammaticam , Consule Cice-TOΠ' , majore cum fama, quam emolumento, ac filium
reliquit Orbilium , & ipsum Grammaticae prosessorem . At te ius Philologus Atheniensis Grammaticus , Sc Rhetor plures , clarosque docuit discipulos , adiuvitque in conscribendis Historiis C. Sallustium , & Alinium Pollionem . Laberius Hiera praeceptor Bruti, & Cassiit, temporibus Syllanis , proscriptorum liberos gratis , Ac sine ulla mercede in disciplinam recepit. Verrius Flaccus , qui ad exercitanda ingenia aequales inter se committere solebat , proposita non solum materia , quam scriberent , sed & praemio, quod victor auferret ; idque erat liber aliquis antiquus , pulcher , aut rarus . Is ab Augusto datus nepotibus suis praeceptor transiit in Palatium cum tota schola, ea lege, ut ne posthac aliquem discipulum reciperet; docuitque in atrio Catilinae domus , quae pars Palatii tunc erat, & sextertia centena in annum accepit. Alios plures nominat Suetonius in
34쪽
libro de Grammaticis, hos tamen sere omnes libertos, exterosque , sortasse, quod aetate illa Romanis mercede docere minime conveniret. Deinde sub Caesaribus privilesia immunitatis a gerendis publicis muneribus concessa sunt Prosessoribus Grammaticae, denegata autem Grammatistis , uti sequenti Capite dicendum erit. IV. Poesin quoque nullo olim in honore suisse apud Romanos, seriusque receptam tradit clarissimus Volsius in libro de natura , & constitutione artis Poetica . Gellius Lib. II. Cap. a. ex Catone Censorio refert: Pocit α artis honos non erat . Si ρtii in ea re sudebat, ouς se se ad conpipia opplicabat, grosutor vocGbGIur . Ubi , monente Uomo , grassator significat adulatorem, S parasitum . Hi ne Cato probro vertit M. Fulvio, quod Consul secum duxerit in provinciam Ennium Poetam , uti refert Cicero Tuscul. Quaest. I. his verbis et Honorem huic generi non Disse , declarsi oratio Catonis, in s. a OMecit , ut probrum , quod his in propi cum Poetas duxi ei: duxerat autem in Ata: ouam Con I IN
Ie , ut scimus, Ennium. Atqui tamen Cito ipse , teste in ejus vita Cornelio Nepote , Ennium ipsum e Sardinia Romana duxerat. Plura, ut hunc nodum lvat, profert Vossius . Non tamen primus Omnium Ennius
Poesin in Urbem intulerat. Primus sabulam docuit apud Romanos Livius Andronicus post primum bellum P nicum, anno Urbis conditae DXIV. C. Claudio Centone, &M. Sempronio Tuditano Consulibus, uti colligitur ex Cicerone in Bruto, & Gellio Lib. I 7. Cap. a I. Deinde Gn. Nevius Poeta , eodem Gellio teste , hute profitendae arti operam dedit; tum Ennius Romae claruit , cui successere alii plures , quos in libro de
Poetis Latinis enumerat Uossius. Horum itaque studio plurimum honoris Poeticae arti inter Romanos accessit. Id non obscure patet ex Oratione Ciceronis pro Archia
Poeta. Sed & Collegium Poetarum Romae institutum B a est,
35쪽
est, quo aliquando summi viri accessere. Ita enim Va- . Ierius Maximus Lib. 3. Cap. 8. narrat de Attio Poeta: D Julio Caesari amplissimo, ct florent. mo viro in Gue-gium Poetarum penienti numquam adiur reait, non m
jesaris ejus immemιr , fed quod in comparatione communium sudiorum aliquanto perage e esse considera ret. Tantum sibi honorem tunc te mporis Poetae conciliaverant. Et Tacitus in Dial. de Orat. narrat populum Virgilio adsurgere solitum, ipsumque coluisse tamquam Augustum. Praeterea in ludis Capitolinis e judicum sententia donabantur Poetis coronae Scenicae, nec tamentiis lis, sed & oratoribus, aliisque artificibus. Unde Suetonius in Domitiano Cap. 4. ait: Insiluit O prin-νuennale certamen, Capitolino Iosi triplex, musicum equesre , omnicum , di aliptianto plurium , quum
nune es coronarum . Uidendus Cassaubonus in annotationibus ad hunc locum . Erant Poetarum certamina ,
in quibus victor corona donabatur, & ad quae Imperatores aliquando se contulere. Sed & statuae Poetis aere e plebe collato ponebantur in suis municipiis, uti ex inscriptione quadam edita a Panuinio colligitur saltimi L. Valerio in oppido Histonio, nunc II Guaso in regione Ferentana Regni Neapolitani . Attamen nulla immunitatis praerogativa Poetas donatos esse edixit Philippus Imperator Lib. Io. Leg. 3. Cod. de Prosess. &Med. Poetas vero Romae publice docuisse , & Homeri Commentarios iuventuti ad discendum proposuisse, indieat Horatius Flaccus Lib. 2. Ep. 2. Romae nutrPri mihi contigit, argue doceri. Iratua Graiis quantum nocui t Achilles. Qui idem testis est, quantum aetate sua Romani huic arti studerent. Ita enim ait: Mutapit mentem popuIus lapis, ct ealet ino
Scribendi sario, pueri, patresque severi Fronde comas vincti coexant, ct carmina dictanr.
36쪽
s, ibimus indocti doctique poemata passim.
V. Rhetoricam & serius Romanos accepisse, Ac difficilius , quod C. Fannio Strabone, & M. Valerio Messala Consulibus, Rhetores suerint Roma ejecti Senatusconsulto ; rursumque aliquot post annos a Censoribus Gn. Domitio AEnobarbo, & L. Crasso, Latini Rhetores prohibiti fuerint a ludis litterariis habendis, ait Suetonius in libro de Rhetoricis . Deinde vero paulatim honestam , utilemque Romanis visam esse multosque eam praeudii, & gloriae causa appetivisse: Euare magno Fudio, inquit, Bominibus injecto, magna etiam Pro in orum, O Doctorum pro He eopia, adeo ue floruit,
ut nonnulli ex in a fortuna in ordinem Senatoriam, arg- σα iummos bonores processerint. Et quidem ab Urbe condita plurimi disertissimi viri Romae extitisse leguntur . L. Brutus civitatem perpetuo dominatu liberatam Magistratus annuis legibus , & iudiciis devinxit. M. Valerius sedavit plρbem dissentientem. A. Claudius
a pace cum Pyrro sancienda Romanos revocavit. Menenius Arippa , & M. Popilius sedi liair rara Uzatione extinxisse leguntur. Quod ad naturalem illorum eloquentiam , non ad artem ullam Oratoriam reserendum videiatur , ut ait Cicero in Bruto Cap. I 4. Α Graecis Oratori-hus incensos suiste Romanos ad eloquentiae studium, testatur Cicero Lib. I. de orat. Pos auditis Oratoristis Graecis , cognitisue eorum liueris , ct ad Miris δε- Horibus , ineredibili quodam noseri homines dieenia
sudio graverunt: exι itabat enim eos magnitudo, v rietas , multitudoque tu omui genere causarum . Primum oratorem M. Cornelium Cathegum recenset Cicero in Bruto Cap. IS. Tum Cato Censorius, C. Laelius , Gracchus, Servius Galba, C. Carbo, aliique ab eo laudantur in libro de Claris oratoribus . Primus v ro , qui apud Romanos Rhetoricam docuit, dicitur L.
Plotius Gallus , Cicerone puero , ut ipsemet scribit ad
37쪽
I Titinnium , & ex eo Fabius Lib. 2. Can. q. Deinde plures alii eandem professi sunt artem , plerumque vero liberti , usque ad Blandum. Unde Seneca praefat. Lib. II. Controv. ait: Habuit Fabiantis Blandum Rhetorem pris cestorem, qui Fgues Romanus Romae docuit. Ante illum intra libertinos praeι estι res pulcherrimae discipli intra: continebantur ; minime probabili more turpe erat docere, quod honestum erat discere. Itaque constitutis scholis quam plurimis, huic tradendae disciplinae
magno cum auditorum numero Rhetores incubuere , quorum celebriores nominant Suetonius , 8c Uossus .
Epidium Rhetorem ludum docendi aperuisse, atque inter alios docuisse M. Antonium , 8c Augustum , narrat Suetonius . Qui idem testis est, M. Antonium Gnin honem docuisse Rhetorieam primum in domo Divi Iulii adhuc pueri, tum domi suae quotidiae praecepta eloquentiae tradidisse, quandoque vero declamalle, scholam ejus claros quoque viros adiisse , in his M. Cicer
nem , etiam cum Praetura fungeretur . L. Otacilius Pilitus praeceptor Cri. Dompeii. Sextus Clodius Latinae, Graeceque. eloquentiae professsor claruit, cui M. Ant
nium mercedis loco duo millia iugerum campi Leontini
adsignasse , scribit Cicero in Philippicis . De T. Castritio, qui & hac arte, Sc lectissimis moribus discipulos
imbuebat, apud Aulum Gellium Lib. I Cap. ao. videre est. Sub Imperatoribus hujus artis Agnitas insigniter crevit. Nam ejus profestoribus salaria constituta sunt ex aerario Principis; primusque Quintilianus mercede principis condubius Romae docuit Rhetoricam . Tum S. Augustinus, aliique. Et non raro Imperatores ad Rhetorum scholas accessere, ut eosdem declamantes audirent . Sed de hae re Capite sequenti. Illud non omittendum est, praecipue apud Rhetores, & apud Romanos in usu sui sie declamationem , ita ut etiam summi Principes quandoque declamare consueverint, variasique
38쪽
lue suisse declamationis species, uti suse tradit Vossius
.ib. de Rhetor. Cap. I S. VI. Diu quoque neglecta suerunt a Romanis Mathematicae disciplinae. inamvis Numae Pompilio non levis suerit coelestium motuum notitia, uti Plutarchus observavit , cum menses duos, Ianuarium , R Februarium adjecerit anno , huncque disposuerit ad Lunae cum sum et tamen post Numae excesJum, Romani per multa . secula Astronoiniam ignorarunt, uti ait Veidlerus in Historia Astronomiae C1p. 6. adeo ut horologii solaris notitia, demum ante duodecim annos, quam cum Pyr rho bellatum est, teste Livio Lib. r. Cap. 6O. ad ipsos
Pervenerit. Et Romanorum in hac re imperitiam indicant Livius Lib. 4 . de Ualerius Lib. 8. ubi narrant, circa annum Urbis conditae DXXC. de istum Lunae exercitui Romano bellum adversus Persas gerenti magnum incussiste metum , 3c noluisse cum hoste congredi, nisi C. Sulpicius Gallus luculenta oratione ostendisset, id a na- tura ordinari statis temporibus , atque in prodigiam trahi minime oportere. Pervenerant quidem ad Urbem Chaldaei astrorum scientiae periti . Sed narrat Ualerius Maximus Lib. . Cap., C. Grueiaum Peregrinum, VPONL io Luenate , ct Gn. Calpurnio Consulibus , edicto GaIdaeos intra decimum diem abire ex Urbe , argue
derum interpretatione qua sumam mendaciis tuis caliginem nutrienses, injicientes. Hic Consulatus reserendus est vel ad finem sexti , aut initium septimi ciculi Umhis conditae . Atque haec etiam causa esse potuit, cur Mathematicas disciplinas Romani neglexerint, quod nemne Mathematicoru D nomine Chaldaei donarentur , qui vanissima futurorum praediistione injiciebant contemptum illius nobilissimae disciplinae . Accedit, Pythagoricam Philosophiara, qtae non exiguam complectebatur rerum Mathematicarum notitiam, serius ad Romanos
39쪽
pervenisse , neque plures in Urbe nactam esIe sectatores, cujus rei plurimas causas adducit Brucherus Period. a. Part. I. Lib. I. Cap. I. q. I a. Historiae Philosophiae . Itaque usque ad septimum ab Urbe condita saeculum nulli occurrunt inter Romanos insignes Mathematici , uti
testantur Heilbronner in Historia Matheseos, & Veid- Ierus in Historia Astronomiae . Primus Scipio Nasica aqua divisit horas aeque noctium , atque dierum , cum antea Romanis indiscreta lux suerit; idque horologium sub tecto dicavit , anno Urbis DXCV. uti reserunt Plinius Lib. 7. Cap. 6o. Hist. Natur. & Censorinus de Die Natali Cap. 23. Circa eadem tempora Sulpitius GalIus Consul, quem Cicero in Catone plurimum celebrat ob sudium dimetiendi Coeli , & terrae , ob Mathematica
Tum rerum peritiam noruit in Urbe . Non multo post
M. . Terrentius Varro , quo doctiorem neminem illa aetas tulit , ut , teste Gellio Lib. 3. Cap. Io. libros sere quingentos scripserit, primus inter Romanos de Arithmetica, Astronomia, Geometria scripsisse dicitur. Eadem aetate M. Tullius Cicero, Iulius Gesar, & prae e teris P. Nigidius Figulus rerum Mathematicarum notitia excelluere . De Nigidio ita ait Cicero Lib. de Univ.
Cap. I. Fuit pir ille , eum caeteribus artibus, quα qui dem dignae libero essent ornatus omnibus, tam acer in vestigator , ct diligens earum rerum , quin a NGxursinvolutae Sidentur . Addit renovatam ab eo in Italia
Pythagoricam Philosophiam . Et fidem superant, quae de ejus praedictionibus Astrologicis reserunt veteres, quod nempe Augusto imperium praedixerit , & triumviratus mala suerit vaticinatus, & tanta usus suerit certitudine in evolvendis futuris fatis, ut in magiae suspicionem adduceretur. Deinde Augusti arvo plures Romani in Mathematicis disciplinis versati celebrantur,
M. Manilius, M. Vitruvius Pollio, C. Iulius Hyginus,
C. Plinius , aliique ; ut jam indubium sit coepisse Romanos
40쪽
I nos hisee studiis incumbere circa tempora nascentis Monarchiae . Unde Cicero in Lib. de orat. Ca p. 3 I. testatur neque ab hisce studiis oratores abhorruisse: Et uris C vilisfrientiam peteres Oratores eo rehendebant , O Grammatica , M sca, ct GeIMetria imbuebantur . Deinde imperantibus Caesaribus , praesertim Alexandro Severo , Scholas, & salaria Mathematici in Urbe habuerunt. VII. Diximus ex Gellio Lib. I 3. Cap. D. C. Fannio Strabone , & M. Valerio Messala Consulibus , sexto Urbis conditae saeculo , fuisse M. Pomponio Praetori mandatum , curaret , ut Philosophi Romae ne essent. Diximus quoque , saeculo eodem, Athenienses Philosophos , Lesatosque Romam venisse , ac de rebus Philosophicis
disseruisse in frequentissimo adolescentum Romanorum conventu; at Catonem Censorium auctorem fuisse, ut quam primum domum remitterentur , ne a gloria rei militaris , vel a Magistratibus audiendis adolescentes avo- Carentur . Itaque ad eam usque aetatem procul Urbe suit Philosophia . Et Cicero Lib. I. Cap. g. Tuscul. Quaest. ait Philosophia jacuit usque ad hanc aeIarem , nec ullum
Athenienses Philosophi clarissimos quosdam habuerint auditores , imprimis Laelium, Furium, & Scipionem, hosque incenderint amore Phisosophiae , causa fuit , cur
deinceps Graeca eruditio Romae invaluerit . Nam hi ad summa Reipublicae munera promoti , exercitibus , ac Provinciis praefuerunt, & occasionem habuere cum Graecis conversandi , ac magis , magisque Philosophiae incumbendi . Porro sub tantis patronis Graeca Philosophia amplissimum debuit in Urbe locum Oncupare . De Scipione Africano , qui unus suit e Carneadis discipulis, scribit Velle jus Paterculus : Tam elegans liberalium smdiorum , omni ue doctrinae auctor , ct admirator fuit , ut Polabium , Panaetium vepraecellentes ingenio