장음표시 사용
61쪽
Neque Pertinaci, aut Septimio Severo defuit litterarum scientia. Nam de Pertinace scribit Capitolinus, studuisese illum litteris, calculo, & Grammaticae, imo & Grammaticae Prosessorem suisse. Septimius Severus, teste Spartiano , ex Africa Romam venit studiorum causa ; Athenas quoque eodem consilio adiit , Graecis , Latinisque Iitteris eruditissimus : Philosophiae, ae dicendi sudiiiDIis deditus , doctrinae quo se nimis crepidus . Ab Antonino Caracalla , & Heliogabulo neglectae litterae pristino honori restitutae sunt ab Alexandro Severo Principe sapientissimo , quem Lampridius dicit Grammaticae, Rhe loricae , Graecae eloquentiae, Matheseos peritum ; libros Graecos, praesertim Platonis de Republica , oratores sPoetasque assidue legisse ; doctos viros acta masse, eosquπ
requenter in mensa audivisse , gulistis se recreari dic
Bat, pasci. Denique Gordianum Iuniorem hoc D mine claruisse , indicat his verbis Capitolinus : In stadiis, grapis aer Osiniouis fuit; forma conspicuus, memoriae vularis, bonitatis Insignis, adeo arsemper in Sholit
quispuerorum perberaretur, iue Iacumas non teneret.
Sereno Sammonigo, qui patris ejus amicissimus, i bi aurempraeceptor fuit, nimii acceptus, ct carus usque adeost omnes IIbros Sereni Sammonicipatris fui , qui cense-hantur ad LX. duo mitiis Gordiano minori moriens lia
relinqueret: quod eum ad eaelum tulit. Siquidem tantae
Bibliothecae copia, ctsplendore donatus , in famam hominum litteratorum decorepervenit. Atque hi potissimum Imperatores litterarum gloria claruerunt. Qui a nobis commemorandi fuerunt multiplici nomine, quod
e Gymnasio Romano prodierint, quod Romanos Proses fores artium liberalium honoribus , Sc stipendiis donaverint , quod Scholas publicas in Urbe praesentia sua non raro honestaverint, quod denique rem litterariam Romae
62쪽
plinae aeeeptae fuerint , mirum non est , si illarum Proses.sores in suum contubernium , familiaritatem , consiliumque adsciverint. Et ita rem se habuisse , merito affirmat Τhemistius in oratione ad Iovianum Imperatorem. Ita Augusto eontubernalis suit eius praeceptor Areus Philos phus , in cuius gratiam, superato Antonio , veniam Alexandrinis concessit. Quamvis enim, enarrante Dione Lib. 3 a. Moecenas Augustum monuerit observare eos, qui se Philosophiae nomine populo venditarent, dicendo : vere te jubeo Philosophos , neque enim puta Areum ,
Atisenodoram , bonos honestis viros expertus eI , om
nes alios idem dium praefeferenter, smiles eorum is Zicare deber, quum haespecie in multi in ira malogo RuΠι privarissust hominibus offerant: id tamen ad eos spectat, qui abusi Philosophiae nomine , ut Augusti gratiam venarentur, quales Chaldaei erant, incautos multis modis decipiebant. Cmerum Augustus suit in Philosophos propensissimus, cum non solum foverit AthenOdorum , & Nicolaum Damascenum, sed & hortationes ad Philosophiam scripserit , teste Suetonio . Tiberius ha-huit praeceptorem, comitemque Thrasyllum Mathematicum , Philosophumque. In Aula Neronis elaruit L. Antati aeus Seneca Stoicus Philosophus. Apud Uespasianum C. Musonius Rufus plurimum valuit gratia . Nervae , &Traiano earissimus suit Dio Prusiarnsis, di mis inde Cocceianus , & ab eloquentia Chrysostomus, quem Imperator eximie diligere fatebatur , & in currum, quo triumphan tes vehi sedebant, assumebat, sinusque cum eo vehe hatur . At sub Caligula, Claudio , Nerone , Domitiano
Prosessores bonarum artium nullo honore austi, imo con
rumelia affecti. Hos vero Adrianus pluribus beneficiis ,& familiaritate sua donavit. Ita enim de eo scribit Spartianus e Non omnis tantum generis siros doctos in Aulo fovit Grammaticos, Rhetores, Μ eos, Geometrar, Pi
63쪽
o mos , ct in his maxime Dictetum , Heliodorum, di δε-
mori nara familiares . Gratia enim ct benesciisplerumque cumulavit Professores artium omnes , eosque honora- sit , ct disites fecit , licet eor quaesionibusuemper a Glaveris: Et cum 'fe auctor esset, ut multi σὐ eo tristes recederent , dicebat se graviter ferre , si quem tri mvideret. Cum praeclarissime Adrianus de re litteraria ine- Puerit , in eo tamen reprehendendus , quod nedum doctos viros , veluti doctior ipse contemserit, verum etiam necem eis intentaverit , uti in Favorinum, & Dionysi uin Milesium , egisse colligitur ex Spartiano, Dione , Xiphi lino, aegre ferens, aliquem ipso doctiorem videri. Impe rante M. Aurelio Antonino Philosopho , Aulam omnem doctissimis artium liberalium Prosessoribus floruisse, certum est . Qui quidem praeceptores suos magnis honoribus auxit. Nam Frontoni artis oratoriae magistro statuam a
Senatu petiit; Proculum autem usque ad Proconsulatum evexit, praesertim vero caluit Iunium Rusticum insignem Philosophum, puem, teste Capitolino, reperitus es, ct fectatus, gui domi, multiaeque poIIesar, Stoicae disciplinaeseritissimus, cum quo omnia communicapit, cui etiam ante Praefectos Praetorio semper osculum dedit, quem ct Consulem iterum designavit, culpos obitum a Senatusciuassosviavit. Neque Iunium Rusticum solum tanto Imperator prosecutus est honore, sed & alios suos Institutores : Tantam autem honorem , ait Capitolinus, Magi is tuis detulit, at imagines eorum aureas in LGlario haberet, ac feruIchra eorum aditu , hostis, sor bussemper honoraret. Et Xiphilinus in ejusdem Imperatoris vita memorat quemdam Heliodorum , qui propicrmultam Rhetoricae artis fientiam ad Praefecturam ad 3- stipervenerat. Hujus vestigia secutus est Alexander Severus , utpote qui, teste Lampridio , amavit litterator
homines, vehementer eos etiam reformidans , nequi de
δε osperam scriberent ; doctos itidem viros disserentes
64쪽
accumbens mensae frequenter audiebat, puUu e reer
ri dicebat, dis ci . III. Eodemque in siberales disciplinas studio ducti
Imperatores, non raro ad Scholas publicas accesserunt ,
vel ut disserentes illarum Prosesiores audirent, vel ut ipside rebus litterariis agerent. De Octavio Augusto Suetonius et Ingenia causis omniseus modis fovit. Recitantes O benigne ct satienter auditit, nee tantum Ormina sct insorias, sed oratIones, Dialogos. Eodem Suetonio teste, Tiberius Tribunum agens Auditoria Pro fessorum frequentabat: Unum hie tantummodo , inquit, nequesrxterea guidquam notat m es, in quo eXercuisse jus Tribuniciaepotestatis zi sint. Cum circa Seholos, ct Auae coria Professorum assiduus esset, moto inter antiso phisias apioro ramio, non de ir, ui eum in ervenieu cem , quas iudio oremsartis σIterias, conditio incesseret. Sensim itaque regressus domum , repenter cum apparitoribus prodiit , cstatumque pro Tribunali voco
Praeconis, conpitiatorem rapi Iussit in carcerem . Narrat idem Suetonius Tiberium experiri fol1tum quaestionibus Grammaticos , quod genus hominum maximo a etebat.
De Claudio Cesare insigne praebet testimonium Plinius Ep. I. I 3. Memoria parentum Gaudiam Caesarem ferunt, quum in Palaefossariaretur, audissetque elamorem , cara iam re ui pisse , guum gur dictam esset recitare Nonianum obitum recitanti , inopinatumque venisse. Et co sueviste Imperatores in Athenaeo declamantes audire, indicat Capitolinus agens de Gordiano: Ubi adolevit , inquit , in Athenaeo declamavit contro*er is , audientibus etiam Imperatoribus fuit. Pertinacem quoque aliquando se ad Athenarum contulisse , ad audiendos Poetas, idem Capitolinus testatur . Narrat , enim milites Praetorianos de castris ad obsequium Principis convenisse , dis , quo Pertiva rocessionem, ad Athenca paraverar I
65쪽
42 Adrianus bonarum artium studiosissimus, ac peritissimus cum Prosessoribus, & Philosephis , libris, vel carminibus invicem editis saepe certavit; quaestionibus eos semper exagitavit; tum in Museo Alexandrino quaestiones plures Prosessoribus proposuit , & propositas ipse dissolvit , quamvis imperio praeesset , uti narrat in illius vita Spartianus. Quaestiones hasce ab Adriano actas ad Philolo iam dumtaxat , & artem Grammaticam referendaScenset Hermannus Conringius in Antiquitatibus Academicis . Sed eius familiaritas cum magni nominis Philosophis Epicteto, Favorino, Heliodoro, Secundo evincit, non illis tantum limitibus conclusam Adriani eruditionem . Verisimile est eum Epicteto, quo familiariter ute batur , saepissime disputasse . Cujus rei monumentum ex
tat , nempe intereatio Adriani eo Mimco . Hanc genuinam esse Ioannes Schetarus de Philos. Ital. Cap. IO. aliique censent. At Fabricio in Bibl. Gratc. & Hermanno in Aeti Philos. conficta videtur , ea occasione, quod consueverit Adrianus quaestionibus Philosophos vexare . Et observat Hermannus Digei lationes Epicteti editas ab Aniano auctore eius vitae, cum hac AItercatione minime convenire; hancque Platonicum potius , quam Stoicum Philosophum auctorem habere. Insigne est Lampridii do Alexandro Severo testimonium: AdAthenaeam , inquit, audiendorum Grccorum, ct Latinorum Riserorum, vel Poetarum eati frequenterprocesD.Quis dubitet M. An
tonino Philosopho idem suisse studium ὶ Et hunc quidem
frequentasse Declamatorum Seholas publicas testatur Capitolinus . At non id solum . Imo, teste Suida in eius vita , tabellis e Eona suspensis ad instar puerorum propera ibat Imperator ad Sexti Chaeronensis Stoici Philosophi Scholam cupiditate discendi: Mareus, qui ct Antoni- παι , inquit, Iaudatut ille per omnia Philosophus , cum alios audivit , tum Romae Sextii Boelii Philosophi foreιν frequentavit. Cum σψem eam Deisi quidam Orotors
66쪽
Herodii Atheniens s Risetoris Q ipuus prodeunsem rogaret , quo iret, quaque de causa : Marcus , etiam seni, inquit, risere honesum es . Eo igitur ad Sextum Phu tophum, cognituruι ρuc nouo cio. Di Dcias manaad caelumo lata: O fori inguit, Romanorum Imperator , ingrazesente aetate libellum tractans, Magi in
ad Ir meus autem Rex Alexander annos xxxii. natu
obiit. Eadem narrat Philostratus in vitis Sophistarum
Lib. 2. Cap. I. Haec tamen narratio Bructiero in Hist. Philoc Period. 2. Par. I. Lib. I. Cap. a. suspecta est , ac ex
cogitata videtur ab iis , qui paedagogicos , & scholasticos
mores Imperatori objecere, quod verisimile non sit, Romanorum Imperatorem, suspensis e laevo lacerto tabellis, uti pueri properantes ad ludum litterarium, ivisse ad Sexti Scholam . At ivisse quidem Imperatores ad Scholas publicas , certum est . Neque mirum, si Imperator Philosophus , quique summo in imperio Philosophicam vitam agebat , tantum ostentaverit studium Philosophiae. Denique silentio praetereundum non est , tantum suis Principum, ac Romanorum studium artis oratoriae , &Poeticae , ut non semel Principes inter alios ludos populo exhibitos , certamina oratorum , & Poetarum imperaverint. Suetonius reserens ludos a C. Caligula editos , addit: Sed certamen quoque Graecae, Latinaestu ac mI-Hae , ino cercsmiserieror pictoribus praemia pictos con-olisse , eorumdem di laudes componere eoantis. Domitianum quoqu e edidisse haec certamina Poetarum, & oratorum Graece , & Latine, idem Suetonius testatur . In his
Iudis litterariis , qui elegantius disseruisset , proemio do
IV. Neque his limitibus se se continuit Imperatorum erga liberales artes studium . Athenaeum quoque , si ve Seholam publicam illarum Prosessoribus in Urbe construxerunt; ita dictum , quod Athenae tunc temporis esset litterarum, & doctorum virorum diversorium omnium Ff nori
67쪽
florentissimum . Dicebatur quoque Templum Minervae , uti patet ex Xiphilino, scribente de Didio Iuliano, Consulem Silium Messalam convocasse Praetorianos in Athe naeum , seu Templum Minervae, quod Templum nomeet traxit ab exercitatione coram, qui in ipso erudiuntur .
Nam studiis liberalibus Minerva imminebat. Ante Adrianum variis in locis Urbis Prosessores edocebant , sortasse etiam in Scholis, xystisque, seu porticibus constructis a Lucullo prope Bibliothecam . Quandoque in Palatio,
uti indicat Plinius Ep. I. I Memoria parentum CDudium Caesarem ferunt, putim in Palacio pactaretur, Gu G et e clamorem , ea am rogui pule, ouam dictum esset, recitare Nonianum, Bisitum recitanii , in ina xumque Penime. Non autem in Gymnasiis , quae nulla me runt in Urbe ante Neronem. Ea a Graecis primum instituta delectationis, & exercitationis gratia, ut ait Cicero de Orat . quae postea PhiIosophi occuparunt. Plures iii Gymnasii is distinguebantur partes , Porticus plenae exhedris, in quibus Philosophi, aliique considentes disputarent; Ephebaeum , ubi ephaebi corpus exercebant ; C Ticium , ubi solle lusorio, aut pila lusit arent; Elaeothesium, ubi unguenta recondebantur; Conisterium , ubiuncti adspergebantur pulvere; Palaestra, ubi luctabantur; Sphaeristirium , ubi pila exercebantur, tandem Italnea. Videndi Vossius de arte Gymnastica , & Laurentius Iou-hertus , ac Dominicus Aulisus in Dissertationibus de Gymnasiis Veterum , quae extant in Τhesauro Antiquitatum Romanarum , auctore Sallen gre. Sed antiquis Romanis
inusitata suere, etsi corporis exercitationes minime negligerent; siquidem mos erat juventutem eXercere curruum, Vel equorum decertatione in campo Martio, item
pila , ac palaestra; in Tiberi etiam natare . Primus Nero Gymnasium in Urbe construxit. Xiphilinus etiam in eius Vita reseri , Neronem instituto quinquennali certamine
aedificasse Gymnasium, in cuius dedicatione distribuit
68쪽
oleum senatoribus , & Equitibus. Gymnasium hoc , ubi
Neronis statua collocata erat, ictu fulminis conflagrasse, narrat Tacitus Lib. I 3. Annalium . In hoc Gymnauo Demetrius Philosophus Cynicus, teste Philostrato , secum Nerone commisit, atque orationem habuit adversus eos, qui balneis utuntur , quod illi magnam concitavit invidiam . Deinde alia suerunt Gymnasia in Urbe extructa.
Nam de Sura Licinio amico Trajani refert Xiphilinus in hujus Imperatoris vita: Hic adeo dives fuerat, dipotent, ut Gamnassum aedis aperit populo Romano fuit sumpti-ktis . Et in vita Adriani narrat, ab eo morte mulctatum
Apollodorum Architectum, qui Forum, Odeum, o Gymnosum Fera Trajani Romae fecerat. Meliori consilio Adrianus Imperator ille sapientissimus Athenarum in Ur-he construxit tradendis liberalibus disciplinis . Cuius rei testis est Aurelius Victor de Caesaribus : Aelias Hadrianus eloquio, togaeque stadiis accomodatior ace ad Orien-σem compo ta Romam regreditur . Ibi Graecorum more , seu Pompilii Numae, caeremonias, leges, GImnas, o di
Doctoresque , eurare occaepit: adeo quidem, ut etiam i dum is genuarum artium , quod A Benaeum vocant, con-
si tueret . Quapropter duo primi Romanae Academiae, seu Universitatis auctores habendi sunt Uespasianus, &Αdrianus Principes sapientissimi ,eoque nomine perpetuo commendandi, quod ille primus salaria Prosessoribus p blicis constituerit , hic primus Athenarum, seu Scholam eisdem construxerit. His adjungendus Alexander Severus , R ipse de re litteraria optime meritus, utpote qui salariis , simulque Scholis donavit Prosessores artium liberalium. Ita enim in eius vita Lampridius: Rhetoribus, Grammaticis , Medicis , Aruspicibus , Mathematiciι , Meuanicis, Arebitectis falaria insiluit, ct auditoria decrepit . Hae Scholae, seu Auditoria dicebantur quoque Pergulae, uti apud Vopiscum in vita Saturnini, qui re gnante Probo imperium occupavit: In Africa Rhetori π
69쪽
operam dederat, Romae frequentaderat metulas metia frater. Pergula erat locus aedium super tectum; & ibi nonnisi e trivio Magi stros docui ste ce n se t Caseu bonus in Vopiscum. Cui refragatur Pitiscus in Lex. Antiqu. Rom. afferens , in Pergulis docuisse Prose res artium liberalium , etiam qui de publico stipendium accipiebant , eas denique dici publieas Magi ationes , ct publicas te Iulas . Nam Leg. 3. Cod. Theodos. de stud. liber. dieitur : Unipemor, qui usurpantes sibi nomisa Magistrorum in publicis Mari rationibus, celtali ue eoueos undecumque di isHοι eIrcumferre consueverunt, ab sentatione vulgaripraecipimas amoperi, Negat Pitiscus,non nisi pauperes Grammaticos , quibus in aedibus habendae Sch lae potestas non erat , in Pergula docuisse , ut nonnullis visum est: imo Grammatieos , Mathematicos , caeterosque Prosessores artium omnium , affirmat in Pergulis publieis docuisse; Pictores quoque Leg. q. de excus. artis. Cossi Theod. de Pict. Prosess. ibi: Pergulas, ct officinas in locis publicis Anepensone obtineant. Quidni
Pergularum nomen , quia olim in locis super aedium tecta constructis , Pro flores edocuerant, traductum deinde ad Seholas omnes ; quemadmodum nomen Gymnasiit, & Lycei communicatum est Scholis omnibus t olim in Foro , uti diximus, erant ludi litterarii. Hinc P. Victor in libello de regionibus Urbis in Oetava regione, quae Forum Romanum complectitur , collocat ludos litterarios . Gothostedus in Commentariis ad Codicem The dosianum , 8c Sirmondus in notis ad Sidonium Apollinarem censent,Athenarum fuisse in octava Regione ad radices Montis Aventini , ubi Schola Graecorum Olim dicta, nunc Ecclesia S. M. in Cosmedin . Sed Scholae nomen ali
quando Collegium denotavit. Alii putant , Athenarum , seu Seholam artium liberalium as Adriano erectam suisse in Capitolio , uti colligitur ex Cod. Iustin. Lib. M. I it. IS. de Stud. liber. Urbis. Atque in eo Capitolii vertice,
70쪽
ubi nune est EceIesia dicta Aracaria, ae prope extitis. Tabularium , & Bibliothecam , probant Pitiscus, Nardinus , aliique Romanarum antiquitatum periti. Memorat Romanum Athenaeum Sidonius Apollinaris Lib. a. Ep.s.& Lib. 9. Ep. I . Eadem fuit cura promovendi rem litterariam sapientissimis Imperatoribus in Provinciis Romani Imperii, praesertim Alexandriae, & Athenis, ubi olim Iitterae quammaxime floruerant. Alexandriae Ptol maeus Rex AEgypti Mustum extruxerat, seu locum alendis viris doctis aere Prinelpis , atque tradendis liberalibus disciplinis destinatum . Is Ptolomaeus non alius sane fuit, quam Philadelphus, de re litteraria optime meri-tus , de quo Atheneus seribit: De librorum multitudine. O bibi oraeearum confructione, ct convocatione ια - - , gui arrauer Hrers, cum ea omnel memoria teneant. Subacta AEgypto, Imperatores Romanos ibi viros doctos aluisse, testatur Strabo Lib. I 7. Parr Regiae, ct Musarum, quod deam/utationem habet, ct exedram, metuamque in per domum , in qua earnaculum es eo- τι- , qui Musaei confortes sunt, ae litteria Bumaniori-isus operam dant. me Collegium publicam habet see uiam , acerdotem , ui Musaeo praees, olim a Regiabus , nunc a Caesare constitutam. Huic veteri Claudius Imperator alterum addidit ipsius nomine Claudium v catum , uti Suetonius testatur ', & Atheneus memorat eos , qui in Claudio philosophantur . Uidendus de Mu-seo Alex. Gronovius Tom. 8. Antiqv. Romanarum. Pariter Athenis pristinam in re litteraria gloriam reviviscere Caesares curarunt. Nam Adrianum Bibliothecam miri
operis , & Gymnasium, ibi condidisse, testantur Pausanias in Atticis, & Aurelius Cassiodorus in Chronico. Et de Marco Antonino Philosopho scribit Xiphilinus: Marcussos uam Auenar penit, Mitiata uenit, magnor honorei tribuit Athen ensibus ; ρtiorum in Urbe Doctorei omniι doctrinae annua mercede conductor consuult a