장음표시 사용
401쪽
SImiliter autem & circa Lubium, flamina ex monti-
H quidem ex Aethiop,ci quantum ego vi TRansit iam ad Africam. N primo no- graphi Aristot. dixerint quibus non debe
minat quaedam flumina quae ipse cer- hat tantam fidem praestare ; alia .nominati te desumpsit ex aliquo Geographo , Ut Pu omes. vel non inuentui tur, sic nominis to, ego tamen no inuetuo apud Auctores ti ab alijs, ve, non fluunt omnia humina quainuis enim interiora Asticae, τι am ιub- -DuΩδza ab eodem principio . omnino Zona torrida, sint non est , quo in Ioc3 saluberrim ν -- e . m υ e rvi, o emplis istis ve- ει antina, ut audiis ' 1 no A V O MAE U. ritas attendatur; vimus ex nostris satisfit,verum esse Europeis ibi de gentibus, quia tamen vix potest Ad . t .
illos penetrari, eae tabus, δέ Argon, di Nyles, hI autem dere potui, non illa Africae par ν maximi diuulgatorum. & Chreme
Quae nos re preati . . . graphiaveriatum.
ideo nostri Aucto-, res Vocatus, quι Iu extariuS mare a Oblieit autem antiqui is ibi fuit ε re.Nili fluxus primus extaris sibi Ariston quod
rum itu ut ex paludibus, paludes iub
mina non inferunt in Fin I, tales aquae reple-
fluere no videturr beat dici prius ih nuidquid eius geo Iza parata, antequa
402쪽
suere inelpira , quia non sufficeree totus laeus nubium, si debet suere illa aqua , qnae sit prius ibi praeparata , dc non paula. tim deplute, & dein Rute per flume n--εe iterum ascendit Per Vapores, &de pluit, ac defluit, sed semper dispensatur aqua a nubibus, existent prius ibi: sicut ergo ex nubibas non pluit tes, δέ flumina . aqua toto anno , quae antea ibi esset tota ibi eongregata, sed per circulationem , & depluit, ct iterum ascendit pluries in anno, sic sub montibus attestatutesse fontes , Pro
rea; quod quia cofluit ad modicum,& paulatim ex multis humiditati bus distribuit locus, & fiunt sie Qu.
tes fluuiorum .pterea quod paulatim, & ad modicum ex multis vaporibus humidis, qui vapores consuunt ad illunias locum , fiunt son-
o Via poterat aliquis obijeere dari de
facto congregationes aquarum patentes, ex quibus flumina fluunt, ut est hie Benaeus,ex quo fluit Mineius; ergo etiam dati possunt lacus subterranei, de congregati nes aquar. , quibus uuane Aristoteles ex eo, quod subinde in varijs terrae locis absorbeantur integra sumina; ergo signum est, terram aliquibus in locis, ita esse dispositam, de quasi excavatam seu cauernosam seu cuniculis perforatam, i aqua per illius alia numina. Res ondet Aristote
Iea negando coninsequentiam, nam
aquarum congregetiones; tame inec tota actu con-xinent aquam,qua
uno anno fluuiiis exhaurit; & illi ipsi lacus I uos habet sontes, ex quibus nouas ubinde aqua derivatur ἔ ex qua flumina alantur
ca habentia multitudinem aquae, velati stagna , nihil inconueniens est, sed non tanta , ut hoc
accidat nihil magis, quam si quia
putet manifestos esse fontes fluuiorum , sere enim ex fontibus plurimi fluunt di simile igitur est, illos,& hos putare esse corpus aquae IO-tum . . quod aute sint tales fauces, &quare tandem flu- distatiae terrae, manifestant ab serpti fluuij; accidit autem hoc in multis locis terrae, evi Pe ponnesi; plurima talia circa Arcadiam sunt. Causa autem est , quia montosa existens,
non mina ex sentibus dimanat, siue mediate, siue imme diate ; non est igitur in lacu tanta aqua, ve per illam hoc accidat, ut flumina ex illis perinpetuo stuant. ι Quodve tbsint tales saeveg,& sint i Ies terrarum d isserentiae, ve ex illis possintaque seaturire, ει perpetuo fluere; probat. D ι .viseeta defluere possit ἔ ergo etiam aqua a quae paulatim distillat ex locis cauern sis, P testia unum colli
gi, di desue recluasi perceIambicum ex Ioco fotis.quod vero abistbeatur huiusmodi flumina, probat ex his c -tistoriis geographicis, in quiuus etia δεμ contigit Aristotelem aliquando deeipi ab impostoris
in Philolaphia magnetiea, dixi geographos appingere at Polum somniatos moves main gneticos, qui nunquam sunt,& et i nunc ineptissima transcributur, I
r, Ita etiam Se narrabant Aristoteli, de nobis adhue narrant multa falsa . res tamen vera
est, ablarberi aliquando numina, & alibi
403쪽
oriri, ut In Hispania, sic Alrica,& alibi pro forte contino at . etiam insta sundum, ad . certo narratur. esse corpus leuius liquore in specie, quod . Narrat de Areadis Aristote,& ratio- diligenter obseruandum est ab iis , quitione reddit, quιa locus, ad que Ilu.uius defertur mo. tuosus est , & eleuatus, ex quo fit, ut aqua, quae deis fluit, non possit enfluere ad mare, ab opposita terrae altitudine , quasi ab aggere prohibita,
ut aqua ibi stagnas per cuniculos sibi
satur: illo eni tuo pondere, dum aqua superuenie
sibi .ias tentat a. perire. In hac autem U-ω re illud obserua. ινει-ε dii est, inter aqua. - seu liquores , ω alia eorpora Sin uia consistentia , hoe esse distri me, quod alia corpora grauia, solum ut gent . seu grauitant per linea sperpendieularem. aqua vero, di alii
non habet effluxus Lbalueis in mare. repleta enim loca. & non habentia effluxum. ipsi inueniunt transitum in prosundum , cogente desuper adueniente aqua . Circa igitur Graeciam parua talia omnino sunt
facta: sed de sub Caucaso stagnum,
quod vocant, qui ibi mare, hoc enim multis fluuijs, & magnis ingredientibus non habens essjuxum manifestu derivat sub terra iuxta Colaxos, circa vocata Profunda Ponti Haec autem sunt infinita quaedam ad maris profunditas: nullus enim unqua, qui urinauerir, potuit terminum inuenire . Hic autem longe a terra se. re ad trecenta stadia potabilem ponunt aquam ad multum locum, non autem continue, sed in tres partes, Et circa Ligusticam no minor Rhodano absorbetur quidem fluuius, de iterum egreditur secundum alium locum. Rhodanus autem fluuius est nauibus transmeabilis.
ad alia impellunt, quam ad fundum, nisi
aquas deriuar o vel constringere
Quidquid veribsit de Aehel O νliue sabulose, siue verὰ dicatur, quod absorbeatura terra, &in ion. te Arethusae resua
datur , & similis ter de alijs ab Ari
tis loeis ἰ vix nim quidquam certi habere ponsumus, praesertim de eo, quod e-- memorat de Lia guria i certe saepe hoe contingit, Vt flumina abiorbeatur , & alibi exsurgant; quod satis est ad vim rationis Aristoteliis
tem Mare Canpium stagnum s aut etiam supra keerat ; quia non manifesto tractaeoniungitur cum reliquo mari, sed per subterraneos meatus dicitur ici Pontum influeres
404쪽
Explieata origine fluminum, di quam do non oriantur ex aliqua congregatione aquarum, sed ex eo, quod eu Poran aqua per subterraneos calores, ia- frigidetur in Ioeis cauernosis montiumra , S per sontes, qua si foramen elabici suae, vel ex pluuijs nascatur, hie ad uberiorem, &copiosiorem, tra ctationem. ponit non iam de origi. ne, sed de desectu fluviorum: textu on semper eandem terrae partem aquo. iam esse, aut aridam: sed neri vicissitudi- μώδεν anes, prout oriuntur flumina, aue areis πνον, Oscunt.Supponit igituriflumina statis tepo. Umis ribus de nouo oriti, & post certas periodos arescero . &sane verum est ali. quando ex aliquo terraemotu, disruptione montium, paruos lacus apertos, & flumin , seu riuos deritia. tos ἰ alias ex terrae hiatu,absorptaese
terrae, neq, aquosa sunt neque arida, sed pet mutantur secun . dum fluviorum generationes, & de .
intendo, Sexpo- ca contuent m . permutantur. Nnere mentem ip- quae circa mare . & non semper haec
pressam. Aristote- Pin idem torra. hqc autem mare peridies enim haedo seuerant omni tempore, sed fit ma-ctrina de vicissi te quulem, ubi arida ε ubi autε nunc mare, hic iterum terra: secundum quendam tamen Ordinem putare oportet hoc fieri, & Circuitum . Principium autem horum . causa
est, quod & terrae interiora, sicuti corpora platarum, & animaliu, statum habent, &senectutem. Sed istis quidem non secundum partem haec
accidit pati, sed simu l totum in sta
ta esse , & decrementum pati neces si di quasi sedessarium est: terrae autem hoc fit se- suuiinibu terra
ideo confugit ad cundum partem proptet frigus, & Occupetur et unde
issitudines fiunt, & minuuntur propter Solem, & cir- dere cogatur, is
cum lationem, propter haec autemiat, & quantam re4 α dat ad aliquem, uirant fide, stan- locu , a quo prius do in lumine natur*videbis fortasse insta. distabat: & ille sensus verus est, nec solum Tronunciat ergo Aristoteles ,&suis di. sugit hominum memoriam, sed nee fere vias plenam fidem exigit,nulla probatione, oculos, quibus hoc ipsum videmus . Velinici. dine marium. N luminum Iint edit stabilire suum dogma, vel potius pes
ese mundi aeterni- state , vi necessitate caularum , &eleuare auctorita
tem Mosaycae his oriae. Vidit enim
aeternitatem mun. di, ex terrar, prout nunc est, omnino
destrui ab actuuio me flum .cum , &se flumina aliqua hoc tamen, quod historici non omiserunt, nec fugit
hominum mem .riam, rarissimum est, di in toto ter rarum orbe vix considerabile'. Subdit hoc ide 4 cotingere in ma---.ri, ut mare sedem quomodo mutet, quod duplieiter potest intelligi ἔ vel quod
paulatim ex altu. uione numinum. quae intrat in mare, & deferunt a
quaS, terra adminias, repleatur m .
405쪽
intelligit Aristoteles , quod mare secundula totum recedat ab uno loco, quem Occu
Pabat, & aliam incipiat oecupare sedem ;At iste sensus est omnino fallus , quamuis re vera videatur senses Aristotelis, quod maria tota sua substantia recedat ab uno loco, di alio eras feratur, quod
certo aliquo tem- Porum deeursu ,
quasi ex Astrolo. rum placito aliquam lyderum m.
stoteles causam scur mutentur flumina, & maria . Smirum est, potui Die causam inuenire effectus, qui nus. quam est; sic enim ingenio cause rerum finguntur, care ipsa non inueis nisi tur; dicit ergo causam esse , quia terra etia ipsa ha Tara het suam vicissitu- U O tudinem aetatum; suam iuuentutem, & se- nectutem; ut habent plantae, S aia imalia rest tamen hoc discrimen , quod plantae, &animalia tota simul sunt inflatu iuuentutis, & tota simul sene icunt: terra vero hoc habet solum per parteS, ut haec pars, nunc sit iuuenis, alia senescat: postquam haec ad senectutem deuenerit, alia iterum reuiui.
stet. quia igitur iuuentus ealida est, & humida , senectus frigida, & scea;& terra, dum esti uuentute humida est, & calida calore vivido,& vegetabili; dum vero sene it, arescunt partes, di stigescunt: di ita
in iuuentute abundant aquae fluminum, &maris, in senectute arescunt. Dixerat autem supra, has vicissitudines fieri certo ordine, de temporum periodo. hic iam, ut ego interpretor, huius causam inducit, stando in eadem vicissitudine viventium. dicit ergo, quod fieuti viventia habent suam iuuentutem, di senectutem sex accessu, & recessa Solis, di stellaru Mquas stellas innuit verbo illo cῖreulationu, nec enim dixit habere has aetates viventia solum ex Sole; sed addidit, di circulationibus, quo nomine supra frequenter caelum μ' intelligit habent ergo uiuentia iuuentute ab accessu syderu,
senectutem a reis cessu ergo,& te ra suam iuuentum tem ab accessu,&recessu siderum habebit, ex certa
periodo aliquarii stellarum , & ex humida fiet arida: tu hoc videtur. mihi expressε im dieari ab Aristotele;&sic commodius eiust dicta cois
si solum de sole loquitur , diariam. vel annuam aetatem solum, motus eius inducet.
Vult igitur Aesinstoteles, quidquid alij sentiant de il- - δε-lius mente, prius terra senescere in ' ε . . sua substantia , Narescere, & postea sontes deficere, & flumina, & maria cessare . non igitur arescit terra, ex Arillo tele, quia flumina demciat; sed quia arescit terra,& imus in eius visceribus non generantur vapores , qui in montium cauitatibus concrescant, de sontes, ac flumina perennent: ex quo postea consequitur, ut,& maria mutent soadem. Sicut enim mare sebat ex eo, quod
flumina perpetub nouas ingerant aquas,
si flumina cessent inferre aquas, maria cessabunt. putauit enim so tasse Aristotelos,mare comitari ex aquis, quae deferuntur a fluminibus; sic
re exsiccatis fluminibus tolle.
& virtutem partes terrae accipiunt disserente. Quare aliquandiu a quosa possunt permanere, deinde exsiccantur,& senescunt iterum. Alia auatem vivificantur, B aquosa fiunt secundum partem. Necesse autem est
cum loca flut sicciora, fontes deleri: his autem accidentibus, si uuios primo quidem ex magis paruos, deinde tandem fieri siccos. Cum autem flu- vij trnimulantur , & hinc quidem delentur, in alijs autem proportionaliter generantur, permutar I mare
ubi enim excitatum a fluuijs stiperabundauit, abscedens, aridam facere necessarium est, ubi autem fluxionibus abundans exsiccabatur, astu sum iterum hic stagnare. Dissilired by Cooste
406쪽
Vidit Aristoteles hoe suum d ictu ν ostendere, quomodo possintistae vixissitu-
magnam pati dissicultatem, eπ re ip dines esse, absque eo , qnod eorum memon, & meram esse speculatiodem figmen' ria ad nos perueniat; dum enim fiunt lon. tum , cui res non subscribat non enim gitum tempore, in isto ineidunt bella , videmns hie de iacto contingere, nec uli. Pestilentiae, & sterilitates , ex quibus mo-
habemus argumetum, aut exempluralis mutationὲs, fi enim fieret minquam talis,di tan-lla mutatio, quod sumina omnia Vis nius regioni , seu prouinciae areiae. Tent,ex quo maria mutarent sede. Si enim mare debet sedem mutare,de. bent arescere numina omnia alleu
SEd Propterea quod sit omnis reunt memoriae
naturalis circa teriam generatio sit ter-
perluccessionem , & in temporibus tes alio transi- longissimis ad nostram vitam . Iaia grare Loguntur , tent haec facta : di prius omnium ratores arterras gentiu interitus fiunt, & corruptio- illas perueniunt, neS, quam memoretur horum permut so i principio ad finem. maxi- ree ilIa regio, nee ius axegrae φgi ' mete igitur,eorruptiones fiunt, &ei. p si ut notam dis- .im maria. oati,ia ri, in in praeli)s , Miae aute morbis, priora tempora inuleem , iunctis haese autem sterilitatibus. & in his non 'Heruat il-
talis variatio es- cundum modicum x vl.lateanu ra. possime. Et ita isti valde sensibM lium gentium etiaim transmaerata P is inemo
neque ullum .st u Π apsqPtere quod hi quidς de ς' Totum iei ue ne exemplum, quod linquunt regiones, hi autem Perma- gotium eo redi. q si' is' nent usque ad hoe, disee utique no 'R'd η amplius pollit alare regio mestitudi- fiant , ὲ nisi post nem ullam. A prima igitur desertio- longissium rem.
pora , ita ut nullus meminerit, sed pore. Ae vicissit di necta sie ; ergo est
merum figmetum hoc.& ingens, e .
turae effectis. Respondeu eris
... eonsistit, quod no tes, Obliuionem iactam esse propter. , ria. ex variis bes
mra respectu nostrae vitae i quae breuis est, qua probabilitate dicta sine, imo potius Ioagistima sunt, ει prius transit vita nostra,' quam improbabiliter dicta, imm3 quamquam haec mutatio obseruari 'possit, nee gratis eonficta, quia non indigent longa isto breui tempore,quo piulmus, possumus disputatione, breviter potiusmmeo.
sistas mutationes obseruare, oc pergit I in a. oo irri ti
407쪽
Ari Ieselis Si tria Meteoro reorum QUAESTIO I. Vtrum issa maris , s sium,
num meis tudo posis in flolumise natura, saltem
neri. Non loquor hic de facto , nam eerto
certius constat, nullam unquam vi- Iam esse talem maris, de fluminum vicissi
tudinem, quale hic Aristoteles grati om- hin, fingit,ad stabiliendum impiissimulat,& stultistimsi dogma . de huius terrae aeterinnitare, prout nunc de facto est. sufficienter enim quilibet, eui impietas oculos,& naturae lumen, n6 omnino exegia uerit, ex mutationibus , quae de facto contigerunt, Boalerimotibus traditae sunt, istas maximas non aduenisse . nec fuisse demonstratum habebit. Pronunciat ergo Aristoteles fidentissime, Labsoluζε, terram diuersis temporibus omisino mutari, e flumina subinde ori. xi, de perite, de maria sedem mutaret it ut . ubi nunc est terra, alias fuerit mare ;&ubi nunc est mare , Elias terra futura sit habitabilia ι & colendam viderint alii ii acti suiquam indignatioae merit5 explodea dum, quod homo philoiopaus, egregie
adeo mentari audeat, perfricta fronte pronuncia iido , ea infinities contigisse, quae
ne semel quidem ullo in dic o probare ponsit factum . & mirum est sane nulla probatione, tantam fidem inuenisse Piulosophu,& eontra sensum . Ex hoc dedueant homines impijssimum dogma, de mundi aeter nitate, di probationem exigant ab histo
eo, qui narrat mundum creatum.
Mirum sane est, cum superius dixi e Miastoteles, lumina ex montibus orir z cum res esset obuia . quam qu sque possit Ocuin aer .palis usurpare, nec eget probatione,aquam Osolum deorsum serrat non satis habuisse, si diceret, sed voluisse inductione proba , i Τι in omnibus orbis terrarum partibus,& vi dit Philosopho hoe, quod assumebat, esi
probandum: cum tamen ex hoc, quod su mina ex montibus Orianturivix consequis tia aliculas momenti deducatur, & dum
dieit clauionibus numina in mari sibi lineam Producere,& terram subinde locum maris occupare, non solum vidit esse hoc dicendum, qaod tame constat esse verum sed vidit probandum, & auctoritate, & l ductione. Hic rem adeo grauem adducit. ex qua tantae cons. quentiae derivantur , Ma unum quidem exemplum affert, quod vel flumina. vel maria locum mniauem immo profitetur non ella quaerendas pro Milones, quod non possint adauci. hocili infinities factum esse, im terra prouei sana aliud est, qu m ex montibus flumInanu est, suetit ab aeterno Audiui ego. ali- oriri, in qua re non indigera probatione aquando. libros Moysis ad Aristotelis maἰ i quia eu sit quaestio facti , potam mihi ocu nus deuenisse; qui Hristoteles Iegena inb. lis probationem haurire. ec si in hoc etiatium. In principio creauis Dem Carum, O sallerer , non in maximos inducor erro terram: Ecce, ierunt,dixit risse auctor mul. res. At qui me in hoc decipit, in impia ea dieit, ec nihil probat; at Moyses tuae mundi aeternitatem, & Artitotelis alnois historicam referebat δε historiea erat nar- mum inducit, Deum fingens ex necessitari ratio, in uua narratione, non requiritur te naturae agentem, nihil prouidente is probatio, sed simplex ram expositio. ine: aut praeuidentem. & tamen nihil probaturapte igitur Aristotele 3b historico exigit oriunt , qui admittunt.
probationem. Philosophus, quae die it, probare debet, unde optim N iure quis hic Aristoteli reponat: Mulla, dieis, Onuiθω- has : nam, ut Philosophus, qu i suam hoc stabilire contendit sententiam,quae rati nibus, & probationibus nititur, non debet solum pronunciare, flumina oriri, & deficereii ει maria mutare sedem ; sed de bee hoe probare inductione, δέ argumentis idem sa re dictis: cu eommuni omnIum hominum constusu constet, numquam
huius indicium apparuisse. quare,non tam
Habemus historias trium. ει fere quatuor mi Ilium an norum, non solum iacras, kd prophanas de his enim loquor,ne conistra Philosophum Ocripturas lacras avdu 'Mcam, ut sacras Ec uraria, quae tunc erant nunc etiam Iunt, plus minuti, ει ubi tunc μι-α erant,ibi etiam nunc sunt. verum quietem est,circa littora aliquam mutationem iam lctam, Ee ubi flumina influunt an mare, ex ralluvione , & terrae ingestione producta littora, alibi mare excreuita, de terramo: submersisse, quam antea non operiebat; istam
408쪽
istam mutationem, Miam si fuerint bella,
pestilentiae, sterilitatet populorum,& gentium mutationes , quae nouas ledes sibi quaesierint, optimE nouimus, nec istae gentium transi nigrationes,tot seculorum memoriam nobis auferre potuerunt , at nunquam factum est, ut rare sedem mutaue ---ri ... Di . ii ac mutationem littorum , non solis vii . tum ex historiis repetimus, di Aristoteles ri nobis persuadet, sed nostra obseruatione
quotidie videmus paulatim. Certe Padus, ubi in Adriaticum influit . liac aetate, qua nunc scribo , meis oculis occupauit maris spatium ingesta terra plusquam in longitudine I a. milliarium;&si quis hoc negaret, C . maris scilicet ditiora promoueri ingesta a fluminibus terra, tot testes contra se haberet oculatos, quoe agrum Perrariensem di Adriati eum colunt: at non deo mare mutat sedem, sed nec semper tanta fietaeeretio, & huius causa patens est. De suminibus, quod non mutentur,nec noua emergat flumina, & antiqua pereae, is ta numquant memini me legisse, de ullo vero , is fluuio alicuius nominis, quod perierit, vel nouus sit exortus. Certε Philosoplius, qui propositionem hanc addueit , non per sonotam sex qua niaximas deducere vult co seque uti . debet illam probare: immo nomo, aut altero exemplo , sed longa indu ctione notam saeere, ut inutiliter te est de origine sint oriam ex motibus Dicat qua so aliquis, quinam fluuius alicuius non ι-nis, ex quo hominum memoria trieris L . signatur,de nouo ab annis 4 o .retro Pr ara. siluerit, aut antiquos de cerit Z non ne . D ' ipse Aristoteles, in sua inditistione , ut ii a biliat flumina ex montibus olim, quod non is er. t ne cella, nominauit praecipua noti Or his flumina atqui illa perieuerant ἔ nisi quatenus ipsemet Arist. de illorum originea scriptoribus deceptus,talium iecutu S est rumorem; quom o ergo Ar istot. probabit mutare fluviorum g nerationem Miror sane, nee satis umquam mirari potium,
aliquos, qui se homines iactant, neduPhi. osophos,stabilire velle doctrini Arist. e era tide Christiana; & putare Arist. demo. rare in lumine natura , mudu esse ab aeterno de terrae globis, prout nunc est,suisse ab viterno. Si hoc est demonstrare , asIumere tanquam principium per se notum, quod nulla indigeat probatione. maria, & fimmina locum mutare , ct ubi nune est mare, alias fuisse aridam Ee ubi nunc est arida . .
alias suisse mare; de laturum hoc infinities,
per mundi aeternitatem secundum quemdam ordinem, & eire uitum syderum, om nia faeile demonstrari poterunt, hoc non est se Philosophum praebere , sed malum Poetam, qui fingae improbabilia. di situ hoc credis Aristoteli , qui non solum non probae, sed profitetur non posse probari, &spontὸ dictis illius hominicae qui estis I cur dictum Moysis,stando etia Μ M. a. in fide humana, rei ieis dum dieit. In prin in ripιocreauis Deus Celam, di te rana 3 Hie di
sumus in re, quam uterque pronunciat s
lum, non probat, cur Aristoteli standum esse magis,quam Moysi credis nullum i natura penitus est prineipium huius mutationis maris, & fluminum,si nec ullum putas esse principium huius creationis. Aedicet, quod subdit Aristoteles, siisse φασδεμ historias de haere, ex quibus hoe eonsta. hae, sed subinde ex bellis, ex pestilentiis, ex sterilitatibus , ex popuIorum transmugrationibus, perierunt historiae istae,& omianino illarum memoria, ideo non possunt adduci. Hic sanε quadrat egregium illud Diui Augustini dirium , qui eonsiderans verba Hebraeoriam; Mattii. 18 Dirim Ue
gustinus: Dormientes totis assi hesp ωνὰ mipse obdormim, qui se ut Motalia dixisti si dormiebant, quomodo tam venissedi scipulos, de abstulisse,&talii laeta esse eir- ea sepuleriim sic etiam in casu nostro , Si enim perierunt historiae illae . nec tu audes metiri, nec restari te vidis te tales historias, nec allus unquam vidit, quomodo nosti in illis historiis numina, di maria alio in logosuisse non solum dormientes testes adhi bes, sed in historiis, quas somnias fuisse qui- de Attibi fingis perijsse tuae dirictrinae principia, & pertiae citum dogma stabilire vis si perierupi historiae , gratis tibi fingis in illis alia maria, alia summa commemora ri. Et tamen sunt homines, qui dictis istis aequiescant; de putεt Aristotele omnia demonstrare, & illi sunt hostes fidei nostrae'.
stinam enim non essent etiam nunc , qui Aristotelem magis. quam Moysem sequuntur i sed bellE nobiscum res agitur, qui ea. lia hominum capita, inania scilicet, nobis F repugnantia sustinemus. Duo quidem vera sene in fluminiboa; alterum est aliquando aliqua flumina , seu potius rivos de nouo emersisse, alia repe-ee desjsse, sed hoe ex aliquo terrae motu ems . velimenti contingit et cuius aliquot exe.
409쪽
Aristiselis Stagiritae Meteorologicorum
pta habemus ex historijsi &nostra etiam
aetate aliquid videmus in Italia, nec cogimur somniare sub stas iustorias. sed Loenihil laeti ad dogma Aristoteli cu de munis di aeternitate. Alterum est, flumina aliqua do, praelertim ia planitie cursum mutare, di ad alia loca diuertere, Vel ex suo naturqimpetu . veL hominum ingenio habenas L . moderante: tanta est enim humani ingenij vis, Ut non modo bestiis. sed vel ipsis u-
minibus ligna aliquando iniicere possit.. , . . Huius rei domesticu in patria habeo exe- .. . ' plum de Pado, qui cum ad Primarum R. lias primario alueo deflueret ad Rauena: nunc cursum deflexit. 3e alio direxit, omnino ad quinquaginta sere milliaria, & eo amplius procul a Primaro Venetias versus.1: quod in Pado contigit, in alijs etiam
fluminibus passim fit. quod si pluribus ostiis ad mare serantur, lubinde loeum mu. tant, ic nunc nouas sibi vias aperiunt. nucaliquam autiquam obstructiiniecta humo. Verum neutrum facit ad dictum Aristotelis,nee eius dogmatibus suetagatur. Pr/mum enim contingit in maximis sumini-hus , ex montibus cadentibns , ex quibus maximE fiunt alluviones , quibus alluvio nibus Aristoteles suum de aeternitate insidi dogma labefactari sensit, de ve sustineret, confugit ad istam stuminum, & maris
mutationem. Praeterea haec mutatio caulam habet patentem, & si tota similis non paulatim Messente, prae senio terra, de huius historiae mentionem faciunt, quam non adduxit Aristoteles, quia sententiam suam ex hoc non confirmabat; nec epit potuit ignorare ex terrae motu aliquando fontes, Et obstrui. & aperiri, di lacus emersegere paruos, non maria. Quod autem hoc ad rem non faciat, patet, quia hoc fit totum simul, Aristoteliea autem mutatio fit paulatim, senescente terra, quod si tu as. firmas hoc aliquando contigiste, assirmati iacumbit. onus probandi. Alternm etiam inus est ad rem , quia haec numinum de-inatio, non oritur ex sterilitate sontium , aut terret e siccation*- . o Superest, Ut videamus , qua vim habeat
qxemplum , quod subdit Aristoteles de senescente terra. Sicut pnim,inquit,corpora animalium tempore, di annoru decuris
su senescunt, εο ex senectute arescunt; ita& regiones, tempore procedente, quasi ex ψ tu . & germinatione fatigatae sint, seneia seunt, & ex senectute arescunt, est enim
proprietas senectutis vcitas, di frigiditas;
exqua siccitate sontes arescunt, & pumina primum ininuuntur, deinde desin se eomnino, de exsiteantur . verum praeterquam quod nusquam cernitur contigisse, semper enim inde o. annorum suid idem Danubius, idem Nilus, idem Rhenus, idem Padust non puto Aristotelem
hoc attulisse, quasi philosophice . sed potius poeticE , & ad elegante loquendi sormulam Causa enim senectutis in animali. di siccitatis est, quia, cum ad operationes . F. vegetationis, & sensationis, de omnino ad vitae operationes requiratur, ut sit quoddam principium caloris in ipis animali, quod influat in totum corpus, &spiritus με
transmittat, de sanguinem, cu aliqua ope
ratio debet de nouo fieri ; si enim aliquid de 'novo ad partem illam nli transmitteretur, non fieret noua illa operatio, idem enim manens idem, semper iacit idem i si ergo debent esse in partibus corporis operati nes subinde nouae, debet esse pii ne i pium in ipso animali, transmittens spiriths , Ac e lorem nouum, ad illas partes, qui spiritus calidiores sunt, quam sit naturale te ramentum partiς illius: & consequenter , maiori illo calore de nouo inuecto, inservtur quidem facultas ad nouam operat Θnem I sed attenuatur naturale humidum v. lius eiusdem partis, qui humor attenuatus evaporat, & consequenter pars illa e siccatur, εἰ macrescit, ut commodum sine
Supplendu tamen sibi sensit natura hute riminia desectui, fit ideo destiirauit alimentum , & - η ua succum transformandum in humidum il- ora lius partis, & naturalem facultatem illasmet partes restaurandii sed quia semper et
agens in agendo repatitur, ideo quod sub stituitur humidum, no est adeo. perfectum. mia quam quod fuit ablatum εἰ semper partes cle toris fiunt conditionis, & humidum accipiunt minus compactum , & quod facilius evaporat: ec haec est propria radix, de causa senectutis in vivente, & maioris subinde siccitatis. Constat autem ex huc toto discursu, non posse in partibus terrae hoc contingere, Quod si dicas, calore S lis extrahi humidum, & in vaporem reso, ut, restituitur ille idemmet humor ex pi uia, nee solum ille restit tur, qui ex illa terrae parte suit eductus, sed & .restituitur extractus ex lacubus , ex paluditius, & ex
mari ipso: immo ex hoe apparet, directe impugnata, ista terrae senectus, speciosEcofictai nam eausa fluminum, siue sint sub
410쪽
tertaneae aquae ex mari per terrae viscera ad cauitates montium decurretes, ad thais LM procreandos, ut supra dieebam, ex ipsemet Aristotele i haec causa perpetua est νnee potest ex hoc terrae siccitas induci, quia semper mare transmittit aquas ad
illa loea ; semper ibi aqua sublimatur, &iterum cocrescens defluit per sontε , S ad mare deuoluitur, iterum reuersura ad loeu sublimationis perpetuo eireulo. & sane miror Arist. qui omnia ex citi aequabili motu, a necessitate prouenire putauit, hie adeo adhaerescere aeternitati mudi, ut hae somniare potuerit. Similiter fotes,qui ex aqua Pluuia fiunt, eu petpetuo ascendentes Fa-Pores ministrent perennem materiam sub inde pluuiarsi, hic etiam erit perpetua cir Culatio , ut agnouit Arist. supra et durante ergo causa, durabit idem effectus fluuior ει tonitu, etia si 'edo in causis naturalibus. - Praeterea Mecialis est ratio de mari,quod maria no possint mutari ,& trafferri alio. Cum enim mare loeus fit, ad quem defluuenaturae impetu aquae; consequenter, est locus maxime omniu depressus, Et in superficie terrae, maxime vicinus centro, & eatera loca in eade terrae iii perficie, sunt a cerro remotiora, fi enim sint loca aliqua humiIiora,& viciniora centro ἔ aquae ex ipsemet mari , ne dum pluuiae E eaelo eaden tos,per subterraneos meatus, ut supra etiaeonsessus est Arist. ad illa loca confluerent,ae replerent illam cauitatem. ergo si mare debet mutare sedem, debet mutari facies terrae , ti loca illa, quae erant remotiora a centro, debent deprimi, & excavari.& quq erant excavata, attollenda sunt. alloquin aqua non erit illis in locis naturaliter, sed violenter, nulla aula datur in natura eauia huius excavationis; esto per alluvionem
profunditas maris , aliquando impleri sar.
VAESTIO let. De historiarum veritate , cirutilaate ad philosophandum.
Possent hie multa, ex eruditoru dictis,
eommemorari is commendationem historiarum . quod scilieet historia sit -- gistravitae, morum norma , 8c similia, quae erudith eolliguntur ab auctoribust hie philosophum agimus. Satis ergo sit dicta, Aristot. examinare, dum ea solum scire possimus ,quae nobis viventibus ecia tingunt. noergo satis sibi cautum putet Arist. si dieat
istas mutationes Iongiori temporis tractu perfici, quam pro vitae nostrae breuitate n tare possimus; de quia mutatio fit sensim, ideo non aduerti, nee notari: dico enim hoc esse historiarum beneficium, ut vita . nostra . quae ex se breuis est, historiae ope, quasi duret per secula, & quod obseruat ut maiores nostri, nobis deseruiat ad doctrinam. Sicut enim nos fide bona scribimus , quae succedunt nostra tempestate , & quasi pingimus statum rerum nostrarum , ut posteris , ae successoribus proponamus et hoc idem secerunt etiam illi, qui fuerunt ante nos, ex qua communi hominum societate fit, ut collatis studiis, vita nostra fiat quasi productior, & amplior, di de statu rerum pronunciare possimus, ae si omnibus praemsentes fuissemus.
Ρrobatur hoc a simili in Astrologia. sunt
enim multi caelorum motus,seu astrorum
tardissimi, qui non possunt ab uno homine breui vitae tepore obseruari; & quod unus solus homo praestare non potest, multi .mul conuenientes obtinent, dum obseruationibus eontinuatis essicitur, ut plurim rum vita, unicus sit quasi vitae tractus longissimus Io . & Iocio. annorum: di de ructo videmus,ex Vt istarum obseruationum emersisse leges, & canones motuum cael stium, qui optime rebus res dent, & qui bus inuenitur eertus locus singu lorum astroru,3c praedicuntur eerto euentu eclypsis, & aliae configurationes planetarum quae omnia ,si debuissent umus hominis o seruationibus haberi, debuisset durare vata ad mille annos. Sicut ergo ex amitis di uersorum hominum obseruationibus, diuersis , sbique succedentibus temporibu
lactis, extitit vera eognitio de motu coeli, qui non potest nisi longissimo tempore , obseruari: ita etiam alijs in rebus, & geo graphicis,& aliarum philosophiae partium. ex aliorum obseruationibus p-cere possumns, & habere statum, & mutationem rerum , etiamsi longissimo temporis misteruallo fiant,& sicuti, quando noua aceiduae in caelo, id etiam beneficio script rum a posteris cognostitur, Ut nouam fuisse stella, vel eo metam tali temporea ita etiamsi noua acciderent in terra , philosophus ita sibi persuata haberet , ae si oeu Ita hausisset. Ego non vivebam anno Do mini Is 2. cum noua stelIa fulsit in Casiopea ; di quia Thico illam obseruauit, mihi L. I epiam