장음표시 사용
61쪽
Cordis calor spiritibus,& sangui ne per totum corpus Sit
fusus,qui alio nomine influens vocatur ingenitus quidem ipse est,sicut Gal. ostendi Gal. cap. 9 libri quinti,de simplicium medicamentorum facultatibus; quod conuenit uaphorismo illo Hippocratis Ventres hyeme calidissimi Sc. caret tamen persectione ea, quam calidum ingenitum in membris ipsis habet. G:l. libae Quod Galenus dixit,calidum innatum esse essentiam tremore. seipsam mouentem,semperque mobilem ridicule ab aliquibus ad solum spiritum,qui citissime discurrit, refertur. Calor.n.ubi ubi consertus sit,praesertim vero fluxo, profluenti corpori motus alicuius causa ex limit, ac si quidem siccitate ad naturam igneam accedat, superna petita humidae
autem substantiae inhaerescens in orbem tum seipsum , tum quoque motum diffundit. Calidi innati pars quaedam est humidum primigenium,ingeniti caloris sedes , quod pingue existir,4 oleo multis partibus tenuiorem,ac magis aeream naturam possidet.
Inepte Fernelius δε primigenium humidum ab elementa , D AEMrisimilarium partium humido distinxit. siologis MDiuinissiae Hippocrates calor inquit γ nos occidit,qui
corpora produxit; quoniam is per accides depopulatur primigentu humanae naturae humidii; unaque cum eo seipsum perdit; sicut scribitur a Gad. in lib. I de tuenda vale. cap. a. Alia quoque ratione innatus calor atteredae humidae substantiae causa est; dum enim illius fluorem excitata magis obnoxiam reddit iniuri1s externarum causarum. Hae vero duae causae sunt,quibus fit ut animal perenni humidae substantiae per alimentorum ingestionem reparati ne indigeat. Sicut in lucerna duo sunt,quae accensam flammam fouet; lichnus,& oleum ita in humano corpore duo sunt humida, quibus calor innatus retinetur; radicate absolute, a parentibus contractum,incorrupteque transfusum, quod proportione quadam lichno respondet: adstititium seu alimental quod nutritionis ope innatus calor in primordiis gen
rationis ex patre seminis corrupta sibi comparauit cum ex reliquo
62쪽
reliquo corrupto semine, ex menstruo sanguine membrorum formationem aggrederetur. Humidulo primigenium alimentale restaurari,addo etiaauctionem recipere valet reparatione ea, quae ab alimentis est res enim omnes facile conseruantur, Maugentur us,quibus fiunt: at radicate,seu implantatum humiciun si quando iacturam accepit minime valdi resarciri secus si esset, ponsent homines uitam deducere in Omnem aeternitatem.
Quod dictum est de duplicis humidi pr migenii iactura. 8 reparatione, idem dicendum omnino est de duobus caloribu quorum uterque naturalis est pnam calor absolutetit a Calbn. m. i. natus, radicati humido insidens, cum semel iii sus pars ali . 0r in b. uaperijt nunquam deinde reficitur Dat calor naturalis itura in arteriis dem queaalciticius,quI sobolis quaedam est,in velut estui1ocos xmς pur, inrio primitus caloris no solia reficitur; sed fit etia auctior. de morb. vul. s. SpirituSei calida, tenuissima,&leuissima substancia ex aere,atque ex tenuissima,leuissima, ac sincerissima parte, ae J,il halituosi sanguinis,seu seminis genita.
νυ de praeitis Non ad transmittendam virtutem, sed ad functionea exerHipp-Sri- cendas spiritus sunt instrumenta faculta una ah et, ici, a. Vitalis,&animalis spiritus animalibus,&vitalibus faculdecretis HippotatibuSinseruiunt , ipsique inanimi sunt. V::.' Spiritus naturalis,qui Simplantatus dicitur naturaliis cultati lamulaturi fitque e vitali in seminarijs vasibus,perfud Gal b s. a citur in testiculis,vita habet, ud cu albo semine permiscet. Fbφς- β' Non bene a Galeno scriptum est isi aliquis spiritus na. Libe. ii. m. turalis est; hic in hepate,aut venis generatur. rhodi cap. s. Spiritus vitalis f primo motu, per se tum foras, tu su sum; secundo motu, frigore nonnihil adminiculante tum deorsum tum intro ducitur. Idem spiritus triplicem ab aere utilitatem recipit; refrige Gai passim. rationem fuligines excernendi commoditatem; sabulu . 'cij. . SpirituSanimalis evitali fit in cerebri ventriculis; g pode causis sym tissimum autem in medio.
Iiἴ ἡ ἡ Animalis spiritus quoad videndum anima utitur i, noris Hipp. dcxla est ab eo diuersus; quo idem ut tu aut ad audiendum,aut olfaciendum,aut dea clue alio modo sentiendum
63쪽
O, dispositio praeter a Gad libi de naturam incorpore uiuente; quae per se, & primo functiones ita q-dit,ut noxa sentiri possit. Morbum appellaui dispositione,
non autem affectionem, aut affoctum ut nominis ambiguitatem effugerem haec enim duo Latinis nomina interdum significant motum; interdum vero qualitate post MI de lomotum derelictam. '''l et Mortium vocavit nonnunquam Calenu d passionem; eriodica 3
quoniam ab Aristotele scribitur in hunc modum. Fuet Passio uno quidem modo dicitur qualitas,secundum qua i ,' atterari contingit,ut album,nigrumaulee,amarum alio, Et 'R
In diffinitione morbi dispositionis nomen haud sumituri pili , iis,
ro modo harum actiones,&alterationes quid igitur miri, ias, iuR 'fipassio pro dispositione accipiatur 3 utar aequiu si improprie;ita et in diuersis cathegoriis, hoc estia
64쪽
in substantia,quantitate,qualitate, Malim morbus reperiatur, sicut Fernelius, quidam alii crediderunt .sed pro illa tantum re, quae una cum habitu prima species est cathegoriae qualitatIS.
Dispositionem eiusmodi bifariam Arist diffiniuit in umto lib.metaphysicorus primum sic Dispositio est ordo partes habentium aut secundum locum, aut secundum potentiam,aut secundum speciem; dispositionem etenim omne positionem quandam partium significare. Deinde sic Dispositio appellatur secundum quam bene, vel male disponitur d,spositum, aut secundum se aut ad MIiud:quae duae diffinitiones non disserunt inter se, ad eandem rem pertinent. Morbus dispositio dicitur cum partium positionem, ordinem , tum etiam quia male hominem assicit. Positio partium in morbo organico, in continui solutione perspicua est: In morbis similaribus positio cernitur penes patibiles qualitates corpus nostrum alterantes, a morbo determinatas; in quod statu aliquo positas; ita ut iularum ratione iam male habere incipiat homo. Galen. litat. Male assectum esse hominem,quod morbum cognosci sese inus ex vitiatis actionibus; quarum continem causa mombus est sed non sine facultate. Galenus lib.a.de must symptomatum scribens palpitationem, conuulsionem a solo morbo sine facultate fieri sententiae huic neutiquam contradicit; quod colligo ex lib. I. de motu musculorum cap. 8. Interdum palpitatio accipitur hiro flatu exitum quae-hum d zrrente; proindeque continustatem parrium soluente Auo-'' .' eta modo morbus proprie non est , sed potaus antecedens mor
p Cum nerui ob repletionem,uel siccitatem contrahuntur in spasmo, quae couulsio est noepileptica, ut dicetur post)contractio ea fit fine ope ulla facultatissatque a solo mor-- originem habet; hoc est: a neruorum obstructione atquis neget contractionem eiusmodi,vel morbum,vel morbi causam esse,non autem laesam actionem' quis non similem
65쪽
em 44-t incisioni,excoriationi, similibus 'Actio laesa dicitur,cum ea in materia habili, idonea prς
ternaturam fit: non enim concoctio laesa appellabitur, o Gal. s. 1ecum ossicula cerasoru vinacea ventriculus non coquet, ' quod hςc naturaliter coqui nunquam valeant. Errat aute toto coelo Erastus h cum sc bit, corpuSquie dii oes.scere per se ratione dispositionum, alteratique bolli per K: Qq
accidens, ratione videlicet eorum, in quibus dii postulon. ... primo insent si quidem talia sint, quae apsum mouere possint ita ut laesa actio accidat intemperiei propter qualit tes primas,quarum ipsa est affectio quaedam. Quis etenim virtutes morale neget, habi ruSque tel - entiae proprios,ut artem,scientiam,& sapientiam efficien-U vllam Vim haberet certum vero ex Aristotella es habitu, do dispositionem ad eandem speciem pertinere disifreque sicut album diale,& album,quod diuturnius est. Ex Erasti item opinione absurdi illud deducitur non ipsos morbos, sed e quorum ratione morbi corpori insidet, corpus fatigare quod a veritate est alienissimum tametsi
Fieri potest,ut quemadmodum ab una, eadem alicuius membri sanitate diuersae functiones prodeunt; ita morbo unico plures functione ς laedantur; symptomatibus ordi χά ais, ne quodam se consequentibus. AtyuzPς Nemo tamen recte dixerit, funictionem laedia functione, sine noui morbi interuentus quoniam veritas est constantissimi; quicquid actionem per se, stimo laedit' id morbii, irauam dispositionem esse; ut colligitur manifeste ex Galeno lib. r.deloc.affectis cap. - Actio laesa non uno accipitur significato quod morbi aliqui actionem laedant noxa illata facultati nonnulli vero morbi illi sintduntaxat impedimento,quominus agere secudum naturam p0ssit Quamquam morbus relatio non est, sed absoluta qua illas quia tamen refertur seciundum dici,ut logici loquutur, non potest d ad illis messe motus Aristore'. r. Quamquam item sanitas,cui morbus contrari sit tem hysi. ι. perie.
66쪽
peries est quaedam, aut conformatio membrorum hoc est pluribus partibus constans dispositio, aut limitarib iis, aut
Come Mon organici pactibus inhaerescens; non ideo δ eaandum est labr. . de nior qUalita em in Temperie reliqua vIncentem vere,ac pro scap. loci prie morbun esse. luntlit, de mor on enim pro ratione temperres, intemperiei; sed pro, set ratione prau ,αbone dispositionis morbus ac uanitas conda ui traria sunt fitque saepissime, ut in vitiosa tenapecie superas qualitas dispositionis naturam induat. Nec tamen concludere hinc redi ea Iliquis potest pariter fore, ut in bona,& fana temperie vincens qualitas dispositio sit quoniam ad congrue disponendum non nisi plurima;ad praue disponendum etiam paucissima sufficere possunt. Fit autem ex diuersa ratione, ut res eadem sit patibilis qualitas,in ad genus dispositionis referatura morbusque appelletur. Quod si morbus omnis dispositio est; inepte dicunt aliqui partes alicuius vel mutatam magnitudinem, vel variatam liguram, vel situm corruptum proprie, vere instrume
erinodu, od si dispositio eiusmodi viventis corporis propria ises: Σύ, est non minus inepte subdunt alii' aut humores corru- qui tamen aper tOS,8 putrem siue in tumoribus illi coacti fuerint, siue mio I 'I n. alnae. sale ut confluente ad tumorem faciendum considar anorb. deren cur; liue ut qui iam instaxerint aut calculuin vesicoe
bros fleo contentum appellatione propria morbum esse.
Ex morbi hactenus declarata diffinitione perspicuum esta tis . . t 6ς0xς rbo ,hoc est partim actu. partim potentia ta es, ,εί, &'Ple nullos effini cum quia quod aictionem ita laedit, ut noxa
Iib. .mero.c. . sentiri posset,actu existit tum quia ciuibusdam motis mor-S , Iib.io me. DuS,Sc lanitaS eludiant rPsa autem proprie neque fiunt,
lib. s methodi minit quaciem Galenus ientium morborum, sed Iotati: - g inito sensu, quam eo,quo negatum est illos repetiri se Iulianum . . teSetenim morbos Gal vocate , qui sublata causa,statina,
.: Σ' . aut breui post tempore tolluntur. si ,, Quoniam sanitas, &morbus causae suntproximae omnivoacti
67쪽
. actionum impossibile R est actionem aliquam fingere , a Coli titue quae neque congruens, neque incongruens id est, quae nec
bona, nec mala sit de palpitat. ci
uocirca non potestneri, ut pars vluens, animata se ta= scundum naturaim affecta sit,atque allatonem sedat natam sicut econtra fieri nequit Put actio alioua sit vitiata quamdiu eius instrumentum apte , cong uenterque dispositum est. Ridicule b Theophrastus Paracellas credidit morbum iEt stus parre quemvis integrum hommem esse corpusque habere noli1 1raecessiemule;&corpus esse microcota immo microcosmum existere in quo dogmate magis ridicule credunt ali abdita Marcana sapientiae mysteria latere.
V E, A Di Ο sanitas ex propria essentia non est unica, minfima species se IV i ζ' inplures formas diuiditur: ita imorbus non '-- ' paucas essentia differentes suo iectas sibi species habet. Communis regula ex qua tam sanitatis moderationem,tum deflectentium ab ea morborum excessus, ut desectus metimur enatiuo temperamento petitur, quod ex elementorum portionabus conssatur quae enim illi congruunt,sanitatem faciund quae non congruunt, mor' bum inducunt. At humanum temperamentum vel est in partibus similaribus,veldidissimilaribus a vel in utrisque,non .quatenu similaus Anz, vel dissim lantinuauta, coagmetitatae Morbi igitur omnes sunt i aut similares; aut 0rganici cosm.I de riui spectant ad solutionem continuitatis quae quia simila 'ς Π Ir buS,Minstrumentalibus partibus acc:dere par ter potest; ' ' communis ambarum est morbus. Omnes morbi similares in intemperie con sistunt prima, F rum
68쪽
lai lio. . rum oualitatum; cuius octo species numerantur; atque ex ijs quatuor nam tantum qualitatem reliquae quaeuor duas coniugati in Qualitates in excelsu habent. IntemperieS quae cuna materia sine ullo tumore fit non tam natura, cilientsa,quam accadentibus distinguitur ab illa citemperi , quae materiam comatem non habet; ex usu tamen medicorum est propter methodum curationis, ut in Galen lib.d temperie diuidatur . in eam, quae est cum materia, Mind:ffmorborum eam,quae est sine materia. - Non minus praeternaturam est inremperiet,ut ea diuidae Galb. lib. de tur In illam,quae aequalis est; hoc est partes corporis asse, A. - aequaliter invadit in in illam,quae est inaequalis hoc est quae partes alias magis,alias minus infestat. Ridiculi sunt, ab omni philosophiae studio alienissimi, qui contendunt intemperiem aliquam dari, vel calidam simul Frigidam, vel humidam simul xsiccam.
Lib1.de ab Ineptit Fernelius, si qui in morbis similaribus alia duo dipi ζςru δψ' diuersa ab intemperie morbi aenera recenset ad materiam, Wad formam pertinentes ue quo immoderationem Ncorruptelam vocat.
Qui ex duritie,aut mollitie; ex crassitie, aut tenuitate; ex densitate aut raritate ex adstrictione,aut laxitate contingunt morbi diuersum a similaribus Morganicis morbis genus minime constituunt falsoque Fernelius ad materia pertinere illos dicit. Quos item formae seu totius substantiae morbos Ferne .lius appellat, ut febres putridae, pestilentes morbus GabicuSs malignique, venenati morbi,nihil sunt omnino ni insigniores quaedam intemperies. Galen lib. s. Galenus distinguit ille quidem interdum temperatio fimplici- lanei a tota substantia; confert alibi inualitates extraneaSs .i a ' i' facultatem debilitantes cum immoderate laxanti-GiciueoME. iuS,quae robur soluut, cum refrigerantibuS,quae calorem
GaI. lib., de Medicamenta item diuidito in est,quiae qualitatibus, in ea,quae totis substantsis morbos depellunt: nemo tamen; debet ob haeresibi mo vin inducere aue in censuisse morbo
69쪽
morbos aliquos ab intemperie diuersos inter similares morbos reperiri qui ai fornaam humanani labefactandam primo, per se reserant Ii
Inst uanentorum tor morbi sunt, quot modis contion Iuu
git vitiari illorum coir formationem,quae magnitudin figu- ωαί6.ra,convcnienti partium numero,& situ cor stant. Fit alatur morbus organicuS numero partium ex qu bus organum coalescit avecto,aut imminuto quantitate illa umma fori,aut minori facta,quam oporteret figura vitia E; et immutato situ Solutio continua triplex est, id aut enim afficit solas partes sin itareS,aut solas partes orsanicas,aut utrasque sic ut . ό erraruntque proi de Averro e S, Argenter iuS ille, qU c. ii.&na arte censuerit an partibus rantum similaribus continua solutao nem reperiri 'hic autem, quod contra affirmauerit mos bum hunc locum non habere n. si in parimus instrua ca-
Similariam pari; um solutiones sunt ractura casias, e Colligitur
tum est,qua Calenus vocat Apos palma,quod nicis uiso coalitu partium diuqrsi generis, ut habetur in libro de conuitutione artis Medicae cap. 6. Communis Amitar um, orasn canam partium solutio
est similaris tantum parris p cprrus, ut docet Galenus in li
Plurimi ex simplicibus .c positi e morbi reperiuntur e Galen. lib.de Flauus pupillae collis vere, si propr e t O du est; cum e .isis 1 3 tamen neque ullosiaiplicium morborum diuisionis em 4 cii a bala, bro conirneatur; neque ex simplicibus coci positus sit. mptomatiam
Nec reprehendi Galenus debet, quod no omnes morbos *P 'primaria illa morbi diuisione comprehenderit, quia color non facit morbum,nisi in unam oculi pupillam receptus. Dici etiam potest sicut opacitas continetur sub densit te,dccontinuitatis fit, e cum similaris quaepiam particula in to letum dissecatur; quod si ea non ex toto diuidatar morbus
70쪽
te,4 diaphanestas sub raritate: ita contineri colorem sub inedia inter illos qualite a istus, Similaris morbus non alias perse,quam similares;ne: Tubula quemorbuSorganicus alio per se quam organicas laedere futioiones potest duin pure inritares,& pure organicae linqsint; quod ideo addidi; quia pli irimae sunt ex sinii larιbus,&instrumentalibus compositae functiones ut chilitanti, talisque generatio. Intemperies humoris chrystallini visionem impeait,quae actio est organica non quatenus intemperies est ista quatenus causa existit,ut figura immutetur. I, Erastu, re Actio pure similarii tres in se conditiones habet; una --d m xbi quod a partis simae temperiar inchoatur alteram, quod ab ' Mi i eatam et tam absoluitur tertiam quod aqualibet silmilari partis portiuncula integra, perfecta editur. Pure instrumentalis functio ea est, qu- temperi sola nec inchoatur, nec absoluitura nec uisi a toto instrumento
Solutio continui similaris partis propria actionem is lit non organicam,ut Erastos censet,sed similarem Saepe tamen fit, ut actionem quoque organicam l*dat, si cuivi quiuis alius morbus similari parti insidens quatenus pars ea similaris di ositionςiu habet OxMnicam, Orgyni
valesius lib. Medici non semper ς ex rei natura, sed saepe ex acciden- έφος Quiniam tibus morbos diuidunt; quod ideo faciunt quia id sibiis eorum curationitius nempe est accommodati4simum.
O, B O, C materia subiectum ipsum est, in quo haerent; forma morborum non lia est, quam illo--Hari Ramessentiaci finis in humana Natura nullus, est morbis constitutus. . .