장음표시 사용
151쪽
bus. prohibentur & centesimae, quae in earum locum subrogatae sunt. Vide hac de re Salma- sum de modo usurarum d. cap. v HI, p. 33I.aa. satis intellexerit canonem T rullanum,tuum
esto, lector , j udicium. Porro illud observandam est quod dicitur
in d. b.23. additamenta usurarum ejusdem ma teriae admitti, puta olei ampliationem omiam ες. Nam si oleo, vel quocumquc fructu mutuo dato pecuniam reddi convenerit, servabitur legitimus usurarum modus. ου' δαυαμ
aiunt Graeci : Non possim legitimum modum usurae semissis supergredi.
Denique civitatibus usurae ex solo pacto de
pretes: Hoc pactum legitimum est , tametsi nudum sit: & usurae petuntur condictione ex lege , λα' του ex lege κηνῖκπικίου , ut iidem scribunt ad d. l. 3o. N ad i. s. de pact. libro XI. Basl. tir. I. Debentur & argentariis , Nov. cxXXVI. cap. q. & s. & pecuniae naul. l. s. & 7. D. naui. foen. Foenus dicitur. I Usurae quae debentur ex die contractuS proprie foenus vocantur, & foenus accipit pro usura simplici. Foenus enim interdum accipitur pro pecunia tisuraria. Nonius Marcellus: Mutuum sine usiuris , faenus cum usuris sumitur. Ex quibus constat, quid intexfoenus , S mutuum intersit: mutuum enim proprie gratuitum est, foenus autem creditum usurarium , ut in l. s. ins de privit. fis. non fue-nus contractum. Basil. ου τε γαρ non enim faenus contraxit, id est, sub usuris pecuniam dedit. vel usura simplex. Sic mutua pe-
152쪽
cunia a foenore distinguitur in l. principalibus 33. ID. si cert. yet. ubi tria intexdicuntur Pra
sidibus provinciarum , negotiari, mutuam Pecuniam dare, & foenus exercere basilica ἐξοπαγ--τευεΘ ,σανειζειν, τοκιζειν, reddunt, lib. XXIII. tit. I. Cyrillus quidem ita videtur accepisse, ut rectores provinciarum negotiari & foenus CXercere prohibeantur, non etiam mutuam pecuniam gratis dare: οἰ ρχων εμπορευέδεω, η
b; Nκωλυονται τοἀJο ποιεουν. Praesidi proυinciae negotiari non liceat , neυe faenus exercere, neque
iis, qui circa eos sunt: ociales autem non prohibentur ea facere. Eique interpretationi favere videtur l. 3. si cert. pet. ubi foemus tantum agitare prohibetur , quod heic est,sLib usuris matuam dare pecuniam, ut in l. . g. item si, D. de Senat. Macedon. pro quo IIIp. dixit, pecuniam agitare in l. q. f. a. de fidejust Sed Thalelaei interpretatio ad d. l. 3. Verior est : scribit enim praesidem probiberi quoque gratuitam pecuniam dare. Intelligite, inquit , Pecuniam omnem, mutuam , O faenebrem
demque Glossae sententia est ad d. l. 3. Praesides
autem mutuam pecuniam dare prohibebantur, ne tacitum foenus magis, quam mutuum con traheretur, neve hoc obtentu a provincialibus tacite quid emungerent, ac extorquerent Graeci ad i. quisquis I s. sup . de reb. cred. δια τουτοτ ἀρσο la δανειζω,εκώλυσεν, ινα μη τους ' αυτ αγχειν τῆ αφορμη ζ δανεισμα lος e ideo lex vetat ne praeses mutuam pecuniam det foenusve exerceat, ne occasione creditae pecu
niae eos, qui ei subsunt, vellet. Ossiciales
153쪽
ero pecuniam sub usuris credere non prohibentur remissa stricta ratione d quod mu- ruam omnium maxime necessarium sit in hac societate civili: nam alterius generis obligatione. contrahere eis non licet. Quod Graeci tradunt his verbis επι τ - ως ανα καιου ογΤοις
in Praesidibus admissum non est, cum ratio potentatus utrumque mutuum prohibuerit, Haec aliter interpretatur Salmasius, sed contra mentem Iurisconsultorum, de usur. cap. v. At quae
ritur, an praeses mutuam pecuniam possit sumere &posse ait lex praesidis 34. g I. D. de reb. credit. At ei objicitur d. lex16. Cujacius ad d l. 3. respondet , duos tantum casus proponi ind. l. Is . unus cst si pecunia credita praesidi , inprovincia versetur is qui credidit quasi mercator legum & provinci , id est , κοξεν , α quasi a praeside quidvis obtineri possir, quem obaeratum habet. Si ita versetur in provincia quasi quidvis possit in praesidem , ipse relegatur , non judex qui pecuniam sumpsit ut suae inopiae consuleret. At coercetur etiam judex si collectarius qui & nummularius ) honorem
ambienti pecuniam crediderit, qua honorem emeret quo casu uterque relegatur,& qui sumpsit & qui dedit. Igitur ea I. quisquis coercetur emptor honorum S potestatum , & qui pretium honorum mutuum dat. Huc pertinet quod scribit Synesius in epistola xxxII. in fi-nc , & ep. seq. contra leges mutuas pecunias accipit ad coemendos honores & potestates, επ' σανε bΘ' Nisi in G
154쪽
In bonae fidei judiciis. Foenus citra mo Ima quae per interpellationem sit , debetur l. pecu
niae 9. g. I. D. eod. dies enim satis debitoreia interpellat, i. trajectitiae 23. D. de verb. obl. In bonae fidei contractibus usurae ex mora deventur l. mora 32. g. r. eod. I. in bonae fidei i3. h.
t. l. a. in L depos. ossicio judicis l. quaero sq. D-loc. nec enim sunt in obligatione , l. qui per collusionem 49. D . de action. emp. Sed propteη moram debitoris non solventis infliguntur, I. eum quidam i7. g. si pupillo, D. de usur. n.
frustratio sit impunita, l. 3. έ. est. eodo Mora autem duob. modis fit , ex. persona saut eX re. Ex persona , cum debitor interpella. Tu opportuno loco non solvit, d. l. mora. quas mora vulgo regularis dicitur. Quae autem est
in re , sive quae re ipsa fit, irregularis: id est . quando alteruter contractum implevit: puta si Venditor emptori rem tradiderit: usurae enim aequitatis ratione venditori debentur , quia emptor fructus rei venditae percepit. Item in minorum persona ex re ipsa fit, i. curabit s. inf. de action. empl. & l. 3. sup . in quibus causi in
In strictis autem judiciis usurae debentur post litem contestatam ex aequitate secundum Sabinianorum sententiam, quae obtinuit. Cuj. ad i. quaesitum 37. D. de usuis. tract. III. ad Α-stic. Graeci 1 ἐπὶ τ η λῆ-ἀμμν
κοιτα ἴν. Sicut in bonae fidei judiciis ossicia judi- eis ita in strictis post litem conisatam usura deinbentur. In bonae fidei iudiciis laxior est potestas judicis , & tantundem potest officium judicis, quantum stipulatio, ut notat Thalel. ad
155쪽
d. l. 13. & verum est, I. Lucius et . D. depos. l. 7. D. de negor. gest. In strictis judex sormula eorum circumscribitur. Strictis quibusdam. J Ut in actione ex testamento l. 3. S. nonnunquam, D. Cod. Lult. 3 2.
ins de jur. do t. quae est actio stricti judicii, l.
alias 5. D. de in lit. jur. quo nomine compara tur actioni bonae fidei l. vlurae 34. D. eod. Item pollicitatio facta Rei p. licet stricta sit, recipit usuras ex mora , l. I. D. de pollicit. & actio judicati , ut dicetur tit. 34. lib. 7. In diem. 9 Usurae enim posteri S sequentis temporis ob sortem sua die non solutam ex conventione peti possunt , l. lecta o. D. de reb. credit. Hujusmodi usura poena est, d. l. 4o. uti cum placuit ut nisi stata die ustirae levio res exolvantur, in majores usuras debitor, qui solutioni moram fecit, teneatur, L Gaius ri.&I. seq. D. eod. Atqui Papin. in I. 9. g. I. eod. ait, esse foenus uberius, non poenam. Cujacius ait, in d. g. I. poenam accipiendam esse pro usuris usurarum rconventionem aute in illicitam esse , si placuerit , ut usurae usurarum praestentur: cui similis est conventio apud Theophrastum c. ροι- κρολογίοις sive de sordida parsimonia. In specie autem d. g. debitorem non videri promisiseu suras usurarum , sed sortis duntaxat majorem S legitimam usuram sub condit Ioue, si levi res usurae praestituta die non pendantur .' & in
eam rem Graecos interpreves citat, quorum verba haec sunt in Basilicis so si τοκους τ ον λκῶ
τοκον. Non enim videtur promississe usurarum vj
ras. sed sub coηditione jortis maiorem o lectitia
156쪽
Sortem et quaverit. I Nam si quid amplius
ereditori datum fuerit, de capite subtrahitur, ut loquitur vetus interpres Pauli add. tit. 14. Sic Livii s. De capite deducite, quod usuris pernumeratum est. Sic ex Novella Basilii Imp. qua olluntur usurae, si quis vel tantillum ceperit, .d ex sorte decedit, seu sorti imputatur. quae , uidem Nov. extat. apud Harmenop. lib. 3. tir. 7. g. 28. & Matth. Blastar. apud quem in seripto cod. sic legitur : ινα μη νόμον φυλατ ειν οἰομυοι, νη- --.9ςιαινο-ν. Ne cum legem serυare credimus , legem Dei υiolemus. Usurete igitur supra duplum exigi non possunt, non Romanorum modo, sed AEgyptiorum quoque lege, ut observat. Cujac. Obs. v. 38. ex D iodon Siculi lib. I. & Sirmondus ad Sidonium I v.
ep. xxiv. quem vide. Usurae tamen per partes solutae non coacervantur ac computantur in duplum , & sortem excedere possunt, nisi tempore solutionis usurae nondum solutae sortem excedant, i. usurae lo. quae tamen abrogata est Nov. t 1i. & N. I 38. eX quibus, usurae etiam per partes solutae in duplum computantur. Basilicus d. lib. 23. οἰ σ μικρον, κατα- cae Δοβννοι τοκοι τύ AZRλω σμόηφίζονται : Usurae
per haetes O diversis temporibus solutae duplo computantur. Qine aliis verbis extulit Michael Pselluq Synops L L. Versu I 236.
arae sortis per partes solutae duplum supergredi non poj nt. Falluntur qui putan t deesse h. iit.
duas constitutiones, 29. & 3 o. ut &' observat. Cujac. lib. X. 37. Sed deinde consultius retulerunt ad Iustiniani Novellas Notator. lib. II
157쪽
Vellem Irnerius jus novum adscripsisset post
V. tit. 2. lib. M. D. N Auticum sive maritimum foenus separa istur a terreno : quia nautico modus finis vae praescriptus nullus fuit olim , & hodie gravius est quam terrenum , nempe ad finem centesimae, quae in pecunia terrena raro locum habet. nec tamen , ut opinor , supra finem dupli nam usurae quae taxationem habent, & duplo finiuntur; quae non habent, ut olim nauticae; nec dulpo finiuntur,ac praeterea in nautico --nore pactuin sine stipulatione sufficit, non interreno. Ratio autem differentiae consistit in causa periculi, quod nauticae pecuniae creditor suscipit, cum tamen alij generis pecuniae periculum respiciat debitorem 2 vel si sorte convenerit ut non respiceret creditorem , tum sane
idem jus erit maritimi & terreyi scenoris, I. Periculi , D. eod.
158쪽
sis ad d. l. Auctores quoque Basil. in eam senistentiam sicGraece vertunt. ει η μελ-Πὶ ε 3ι λι- νειζειν ἐν itiλἀἱ ῖς δανεισα , ἐνέχω. Mandati tenetur , qui mihi alias creditaro mandat , ut credat. Quae quidem interpretatio mihi satis
placet. F oenus quoque accipitur pro pecunia scene bri , ut dictum est sup . tit. prox. Horat. epod. II. Solutus omni faenore. Excerpta ex veterib.
Glossae : graeco latan. δανειον vΤοκον furvus Vet. Onomastic. IDηus , λανειον Quamquam autem exempla non desitit huie interpretationi firmandae , & ita quoque foenus nauticum accipiendum constet in I. 3 . h. r. ut apud Graecos νι ἶκον , Iul. Pollux lib.
VIII. cap. n. Non tamen videntur auctores juris eo significatu foenus nauticum dixsse: &longe probabilius est, foenus eos accepisse pro usura pecuniae trajectitiae . quod & Cujacius
sequitur, ut sit, , τλου ΜωἶκNauticum igitur foenus est, usura pecuniae nauticae, sive trajectitiae, id est, quae transmare vehitur, I. I. D eod.ψπο-ec ver tunt Basilica: transmarinas pecunias. Sive maritimum . 9 Ut Paulo jureconsulto , usurae maritimae, i. scenerator 6. eod. foenus trajectilium. Praescriptus nullus fuit olim.JPaul. II. Sent. tit. xIu traiectitia pecunia infinitas usuras reiscipere potest. Sic etiam terreno foenori nullus praescriptus modus lege Solonia, cujus meminit Lysias Orat. I. adversus Theomnest. Jur autem Romano terrestris pecuniae usura centesima , l. a.C- TMoes de usur. l. si pro mutua
159쪽
8. sup . si cert. pet. 1. nihil 4. I. r. D. eod. Est autem usura centesima, quam Graret vocant. D. Chrysost. homilia Lx II. in novum Τestam.Galenus εκιΠος ονΤοκον, ut ad Theoph. Primus observavi, cum centeni nummi duodenos quotannis pariunt. Matthaeus Blastares: εκαὶοσιαῖ I λέγυι---δώ
ρισυῶ εχει οκlω δί κοιροι. VIura centesima est, cum centum quotannis duodecim reddunt. Et hodiae gravius est. ) Pecuniae maritimae semper usura gravior, quam terrenae : Maximus Tyrius dissert. II. g τ εα ὶ χρη-
ι τ δανεισμιτων. Nam ut illi qui lucri causa maris periculo se committunt, magno faenore se obstrihunt. est enim periculi pretium, l. s. D. eod. Vetus Scholiastes Persij in Satiram quintam .' Cur navigas r An ut pecuniam , quaelibi quincumces verecunde praefluit, cum periculo deunces praestet ' Nam multi casus opprimunt navigantes,ut ait Hieronymus X . in Esaiam. Est etiam in mari perieulum ab his qui piraticam exercent: nam plures fere piratarum vi facultatibus exuuntur , quam mare iratum absumit. & periculum ejusmodi creditorem respicit. Sed S praeter incertum maris, Iucrum ingens eorum qui mare trajiciunt, quos εμπι- vocat Callimachus hymno in Iovem, id est εριπορους, mercatores, ut ibidem interpretatur Scholiastes quaestus inquam longe longeque major, quam terrestris, suasit,ut de gravioribus usuris praestandis convenire licerer.
Periculi quidem ratio praecipua est : Sed &
160쪽
quaestus si periculo creditoris pecunia accepta sit, uberiori foenori causam dedit. Et non in juria igitur trajectitiae pecuniae usurae majores nunc & olim: est enim pechmiae maritimae cenis tesima: terrenae vero semis, i. eos qui 26. vers. in trajectiis sup . tit. prOX.
Ad finem. ) Sic loquitur Papinian. in d. l. :ς. I. Basil. εκαΤος , Vsique adcente mam. Quae est usura maxima, l.qui fine 38. Dde negot.gest. Raro locum habet. 9 Fructuum usura olim quadruplex centesima l. I. C. Theod. de usur. hodie vero centesima est, d. l. 26. Fructuum quoque nomine ab agricolis centesima exigi
Supra finem dupli. In trajectilia pecunia
sicut usurae duplum excedere possunt: ita id quod interest, l. 2. g. ult. D. de eo qu. cer.lo. usurae modus est duplex, centesima & duplum. neuter servatur in trajectilia pecunia, Cujae. ad 1. servus Io. F. si sciens, D. de action. emp. tract. 8. ad Afric. Hodie vero usura maritima supra duplum exigi non potest. Cujacius utitur hac ratione: Nam usurae quae taxationem habent, etiam duplo finiuntur : Atqui usura nautica hodie taxationem habet: est enim centesima & duplo igitur finitur. Ut olim nauticae. Usurae nauticae laxatio, nem antea non habebant: licebat enim infinitas usuras accipere :& duplum igitur excedere
Pactum sine stipulatione. 9 L. f. ς. I. & l. 7.
Non in terreno.) L. I. & 3. sup de usur l. 24. D. de Praescript. verbis