장음표시 사용
441쪽
diculatione , lassitudine , debilitate, frigo
sio de reliquis. Joan. Theodor. Esser observatio.
nes de cOg. et cur. morb. Sec t. V. Ρag. I I i. Placet etiam Francisci Home similem regulam in complicationibus febris inflammatoriae cum maligna , malignae cum nervosa , et nervOSae cum inflammatoria adoptantis proponere : hos sana mente et summa peritia Medici indigent , cujus osse tum est speciei praevalenti ideoque periculosiori , altera
haud omnino neglecta, succurrere. Princi p. Med1c Libr. II. Part. II. Seci. IV.
Intermittentes continuas aemulantes ab istis per haec discriminantur : observatione nempe exactissima constitutionis epide micae intermittentium , et non continuarum. Si intermitientes incipiant licet In continuas postea degenerent intermittentium naturam servant ό Si vero continuae incipientes a vera intermittentium causa ortum trahunt dissicilius agnoscuntur. Constitutio Inquam praenoscenda : status atmosphaerae calicus , et humidus : fructuum comessatio : locus aquis Stagnantibus inquinatus : parOXvmi seu accessiones et remissiones tribus , quatuor , aut quinque primis diebus sagaciter observandi Itermittentium paroxysmi frigore Vel horrore in-: Cito 3di ιε augentur , et iacmen attingunt: SOS, calor, anXIetas . . immaniter opprimunt Ananter ista omnia , Incerta , ct in conspicua at 'quid attendendum , quod instar Ariadnae silum
a tanto labyrintho feliciter nos poterit e X tricare atque expedire An urina rubicunda , Saponacea , et spumescens in fundo va Si S magnam comenti deponens , cluod colore suo latarum coctorum pulveratorum vel boli armopollinein reserens lateruia vocatur de intomi
442쪽
noa FEBRIS INTERMITTENS.re , horrore , rigore , tremore sa) , pallore extremoriam , respiratione difficillima, an-Xietate , DRUSea , Vomitu , pulsu citato , debili , parvo , Siti maXima - Haec prout majora , pluraqUe Simul, eo labris pejor , atqUe in SubseqUente tempore Calor, et caetera Symplomata priora : et hic
tentis natura securos nos reddere valebit Qusque absentia naturae continuael Utinam. Siden- hamus latentes sub aliena larva has febres hoc in primis signo tales judicabat, quo casu remittente par OXJ Smo corticem per uvianum seliciter exhibebat. Curiose igitur investiganda urina . Quae licet tale sedimentum In Intermittentibus vernis, exquisii is , autumnalibus levioribus . . non offerat , et in scorbuticis labre intermitente licet non laborantibus appareat , Optimum tamen , et fere perpetuum intermittentium signum declarandum. Cl. Senac postquam longo sermone superistis toto Libro II. operis jam citati de Recondita &c. versatus fuerit sic tandem concludit; mu ta profecto occurrunt in arte quae suIprearietantumm0do p0ssumus , ex suspicione autem ad pleniorem naturae cogniti0nem assurgere Iicebit , incumbendum observationi ad obductam morbis cIiginem depellendam ; et sic ad ignota fet sensim
stia Pleraque haec symptomata docent ruin.eae iv. bilem spiriinum motum per nervo
functiones turbantur per minorem influxum xi tuum cerebelli per cordis irritationem , ieriarum minimarum renitentiam.
443쪽
FERRIs INTERMITTENS. qOs gradus febris primus , Incremento reSpondens continuarUm , et reliquoriam maXime periculosus; Urina tum ut plurimum est cruda , et tenUiS. Incidens cadavera mortuorum in primo hoc stadio febris intermittentis , post anhelitus, suspiria , ignaViam , in Veni sanguinem crasSUm , impactum pulmonibus, Semper tum fuerant puistis parvi, frequen
so Hunc statum s7 9) excipit alter,
incipiens cum calore , rUbore , respiratione forti, magna , liberiore , anXietate minori, pulsu majori, robustiori Ue, Siti magna , dolore artuum, et capitiS magno, Urina plerumque rubra , reSpondet acine febrium continUarum. si Tum ultimo ingens plerumque sudor , remiSSio Omni tam Symplomatum, Urina crassa , sedimentum lateri Contuso Simile , Somnus , an0rexia , lassitudo, debilitaS. 7sa Saepe abeunt in acutas, periculosas ; quod calori nimio , et motui excitato nimis , ut plurimum debetur. sa Febris intermittens sua tria tem
minimis vasculorum, et visceriam magnam insert vim , stagnando , ObStrUendo , Coagulando, pellendo , resolVendo , attenuando ; hinc debilitantur vasa , morbosa fiunt liquida , eo inprimis genere mali , quo par-
444쪽
4o6 FEBRIs INTERMITTEN s. tes minus assimilatas, nec aequaliter mistas habent ; ex quibus simul acrimonia
Unde ab omnibus simul facillima in sudorem proclivitas multum debilitans, ipso viscido sanguinis transsudante ; tum Urina mire crasSa , turbida , jumentosa, pinguis ; similis saliva ; inde debilis , so
lutus , vix cohaerens Cruor optima parte spoliatus , residua acer et CraSSus Simul; adeoque ex laxis vasis , et CraSSiS acribusque liquidis hae febres diuturnae deinterminantur aliquando in Chronicos, Scor-butum , hydropem , icterum , leucophlegmatiam , tumores Scirrhosos abdominis , et quae hinc sequuntur mala.
a 'Praecipua harum febrium divisio est in benignas, et perniciosas. Benignae sunt quae regulariter. , et sine periculosis symptomatibus inc dant. Pernici0sae, quae prava , deleteria, discriminis plenissima accidentia tanquam ex Pandorae pixide prodeuntia offerunt. Boerhaavius hic vocat malignas febres intermittentes , quae non perniciosis , sed gravibus tantu in symptomatibus stipantur. Talia sunt illa quae Aph. antecedenti proponuntur , hicque citantur. In Inst. Med. g. 9i9. de malignitate morborum agens similia symptomata proponit non perniciosa et deleteria , sed gravia tantu in atque periculosa ; et hoc in Praelectione et notis ibi declaratur. Debilitas ingens, maxima , et Psῖς'
445쪽
FEBRIs ΙΝΤERΜITTENS. Icorpus ad longaevitatem disponunt, et depurant ab inveteratis malis.
sertim incongrua illis omnibus addenda , quae in
primis , et praecise malignitatem declarat : perniciem vero ista debilitas et alia etiam symptomata deleteria , formidandat In Appendice de
istis intermittentibus perniciosis pertractab Itur. Si tertianae gravibus minime stipentur Symp- tomatibus , imo simplices sint , parOXySmi mediocres , sudor criticus , et moderatus , debito victus regimine utantur aegri , medela simplicissima , corpore sano in nore aetatis constituto , tempore Verno. . . . facile tolerantur,
plus boni , quam mali facere solent , et minime Medici eas aggrediantur , sed tolerent. Amplius. Observatum est quod post quartanas se-bres nullis validis remediis turbatas , sed bona diaeta , et verno tepore sensim solutas , firmiora fuerint inventa hominum corpora , et morbis longe minus quam ante Obnoxia. Quartana diuturna Saepe totum corpus ematiat dum omne pingue sol Viiur , et per urinam aliasue vias educitur de corpore aeque ac per argentum vivum , vel per decocta sudorifera iit , unde mutatio fere radicalis humorum per resolutionem succedentem obtinetur, sicque optime disponitur corpus ad expulsum veterascentis , et Instaurationem novae Vitalis materiae ; adoque corpus prudenti talium febrium regimine ad longaevitatem ducitur.
Si jam consideretur , quod in frigore febrium
intermittentium totum corpus treinat, et concutiatur valide saepe per horas aeque fere in internis, quam externis partibus , et contractae arteriae eXtremae contentos humores in latiores truncos rc troagant uti docet pallor , sicque Obbtruct IO-
446쪽
tius historiae intermittentium s7 6 7ss.), causa proxima sa) constituitur , Viscoe
nibus circa fines arteriarum haerentibus resolvendis optima nascatur oportunitaS , non mirum videbitur posse solvi, et e X pediri saepe talia , quae nullis aliis remediis obediunt ; praecipue cum paulo post sequatur rapidus adeo per omnia Vasa motus , qui illa , quae visceribus in farcta haeserant per concussus illos jam mobilia reddita ulterius expediat. Hinc apparet quare febres illae toties ab inveteratis etiam malis corpus liberent , quae frustra aliis remediis tentata fuerant. Convulsiones, cephalaea inveterata , palpitationes cordis , podagra . . dum quartana adest , silent; imo quandoque per istam visum fuit tolli, et jam Hippocrates quia etiam ista viderat asseveravit In Epid. Aph.&c. An tertianae, pestilentiae tempore, a peste praeservant ut Vander Mye Lib. de morb. bredanis pag. s. dixit φ Cauti igitur sint Medici in istis inconsulto , atque e X tempore averr Mncandi S. a) Pro causa febrium intermittentium statuenda proponitur hic sistem a vasculare , et etiam nervosum , quia in utrisque vitium observatur , ut jam dictum f. 749.
Causa tam subitae mutationis an in potentiis moventibus humores per vasa haeret φ an in
illo impetum faciante Hippocratis , quod tam
facile , et a levissimis causis mutabile esse novimus Exemplum sanissimae virginis glire conspecto territae quae ilico primum paroxysmum habuit quartanae tota hieme durantis , quae verno tepore soluta post binos menses mala fortuna iterum a petulanti puero mortuo glire in
447쪽
FEBRIs INTERMITTENS. qO9sitas liquidi arteriosi , forte et nerVOSI tam cerebri , quam cerebelli, cordi destinati inertia , superveniente dein causa qtanc tan-que Velocioris , et fortioris contractionis Cordis , atque resolutionis ejus quod Stag
7s6 Adeoque , quum ordo hie 7 9.
7sO- 7sΙ.) semper in febre intermittente obtineat, videtur is , qui primum tem
Vestes projecto territa quartanae plures parOXyS mos iterum passa fuit , id videtur suadere. BO- rellus primam , et immediatam causam in Suc eo nerveo possuit . . Causa : essiciens ab omnibus hodie admissa sunt paludum intasmata , quM omnino vitanda. Van-SWietentus postquam longo sermone de causis disputavit , tandem concludith: Videtur ergo potius ab epidemico miasmate excitari febris intermittens , simulque imprimi spiritibus , ner-Vis , Vel horum origini communi talis character , per quem stato tempore parOXysmuS renovatur. An ergo febres intermittentes ex se spiri
tuosae dicendae forenti Galenus jam dixerat : Ω-bris fit ex humorum putredine , vel solo Spiri tu alterato Lib. II. de Crisibus. Cap. 7. ) Aliqui persuasum habent vitato vel su- 'perato frigore vitatum iri paroxysmum. Hoc fine diaeta tenuis , diluens , aperiens , Sudorifica . . praescribitur , frictiones , balnea . . . adhibentur. Haec non ossicient , si vero calidissimis aromatibus frigus illud febrium intermittentium Superari , Vel praecaveri tentatur insanabiles inflam-mdtiones , aliaque mala procreabuntur.
448쪽
qIO FEBRIS INTERΜΙTTEN s. Perare possit, etiam totum illum paroxysmum posse tollere.
757 Dein, quum infinitae causae, eaeque Satis exiguae , possint primum statum 7 9 febris persed te intermittentis 727. 737), ejusque causam 53 , producere ; atque
tales plurimae in ipso corpore naSci, CreSCere , et dato tempore adoleScere queant, Ut in omnibus in corpore natis , atque
secretis liquoribus fit ; dissicilius est ex infinitis possibilibus natam jam distingue
re , quam Unam possibilem excogitare, qua posita ratio periodorum dari ex legibus oeconomiae nostrae possit; id autem ex minanti pateScit.
758 Curatio sa) ergo exigit, ut aperien-
o) omnium optima methodus curandi se-bres intermittentes illa videtur , quae conspirat cum febre ipsa ut solvat concreta , reseret Obstructa , sicque aequabilem humorum per omina Va Sa motum restituat. Pro varia autem anni tempestate , aegrorum diverSa temperie , et aeta te epide mica constitutione , &c. diversa remedia conveniunt. Verno enim tempore , et In Juvenili aetate a calidioribus abstinendum i autumnales contra febres in primis in hiemen usque protractae calida aromatica , ut Sunt contra-Verva , serpentaria virginiana . . e Xlgunt. Aliquando aperientia , et attenuantia nocent. Tenerae puellae , debilis temperiei homines a latringentia , et incrasantra , sian atque sol,las corporis partes roborantia exigunt. Ortex mari ci , capparidis , Peruviactus . . . uua cum
449쪽
FEBRIs INTERMITTENS. II tibus salinis, alcalicis, aromatici S , mineralibus , diluentibus, oleosis blandis , Ca lore , motu , latia , frictione Uinmur tem pore amrexias, Vel et in Statu descripto
7s9 Quin abundanti colluviei in primis Viis pUrgans , vomitoriumVe sa) Saepe
prodest tollendae ; dando ante parOXyS mum eo spatio , quo ante hunc effectum praestat. Id faciendum cognoscitur ex Vic- tu , morbis , Symplomatibusque praegreSSis, naUSea , Vomitia , ructu, tumore , halitia, sordibus linguae , gutturis , palati , an0re- ia , amarore OriS , Vertigine tenebricoga; et absoluta operatione dato Optato sed a tus ante febrem tumultus Sit.
aromatibus vino austero rubro infusi pulcherrimum tunc remedium dant ; nimiam humorum Solutionem eminendant , Sudores profuSSOS Pra
μ) Vomitoria , et purgantia ex se in intermittentibus potius nocent , quam prosSunt , ut mox dicetur. Casu vero colluviei in texta memoratae absolute necessaria sunt. Attendendum igitur ad illa signa quae docent talem Saburram in primis viis haerere , vel non haerere , ut remedia ista utiliter administrentur, vel omittan tur ea methodo , quae in textu praeScribitur. b) Vomitoria , et purgantia hac intentione praeScripta magnam exigunt circunspectionem
450쪽
61 Aliter nocet 759 , dum debilitat,
liquidissima elicit , digestiones hic inpri
mis necessarias , turbat ; sicque diuturnitatem morbi, Vel et mortem producit. Frigus,
et Febris sudorifero sa) hic tollitur saepe,
dum aliquot ante tempus cognitum futu
ri paroxysmi horis liquido aperiente , di-
atque prudentiam ; nam miro saepe stimulo , et Violento movere , et turbare totum corpus , ut mutetur , imminuatur , vel deleatur illa dispo- Sitio , ille character omnino latens , a quo febrium intermittentium paroxysmi renovantur arduum est, incertum , atque periculosum. Consilium Galeni mitius est dum de tertiana febre agens dixit : Vomitus autem post cibum adeo utilis est sane illis quibus haec febris inveteraverit, ut mult0s n0rim statim post somitiones a febre esse prorsus liberatos Lib. I. Method. med. ad Glaucon. Cap. II.
a) Si primum febris tempus frigus nempe
labrile , et prima illa causa , Viscosita S memorat RIiquidi arterio si , et forte etiam nervosi tolli non potuit , quae erat prima methodus sanandi febres tertianas ; neque purgantibus , et vomitoriis , quae erat secunda ; sudoriseris aggrediendae prout hic praescribitur , et erit tertia , quam impense laudavit Sidentiamus Nec t. I. cap. S. in tertianis autumnalibus fugandis. Serpentaria: Virginianae penetrabili aromate dives radicula ex vino vel aqua) decocta huic scopo praeferenda. Taurea febres tertianae , et quotidianae recentes adhuc , et in continuitatis vicinia haerentes , temperies debilis , sanguis dissolutus in sudorem pronus istam methodum abhorrent.