장음표시 사용
611쪽
idque oppiὰum solo est aequatum. omnia nostris prona erant hostibus aspera. nam ct per haec tempora Capellam alia parte deMauris captam inuenio quam veteribus Mirobrigam fuisse marmora clocent ea voce inscripta loco reperta. sed breui ad Mauros redij x. anni tempus δiutius bellum trahi non sinebat. latratiae Magister Tuccos atque Illiturgim,hoc et Marios Andugiaremque praesidio obtinere iussus est, adiuncto Aloaro Castrio propter triorum notitiam:& quoniam Mauris diuasueuerat, virtutem amplius concepta ignominia excitabat. Rex Toletum, ubi Regina erat, regressus diligenter quae bellone saria erant comparabat. milites ad Baeticae praesidium relicti, ne nihil videremur agere, munu facta Hispalensem agrum praecipua inter Hispaniae 1 oregiones nobilitate vastare aggressi sunt: prorsus ut in ciuium oculis prindia villaeque passim ex incendio sumarent. Abulla lis Hispalensis Rex iniuriae dolore percitus insummatus suorum lacrymis, raptim delectu habito, rumero quam virtute instruct 1ores copias holhi obviam misit. Iusto prae4io ijs locis dimicatum. victoria nostrorum fuit. magna Maurorum strages. ad
viginti millia caesi sunt in pugna, ct in fuga. cum alia ex parte Garcessa
arx, quae in piorum potestate erat, corona circundata obsideretur a Mau 'ris tanta obffinatione, ut neque clade uccepta remitterent, neque Fc inandi Regi; aduentu nunciato: donec vi expugnata est,non nulla nourorum ignominia, detrimento non maximo Aduenienti Ferdinando, Tuccosque praeter- ,ogresso Biatiae Rex obuiam processit, equites tria millia , numerosum pes itatum sub signis habens: non ostentandi modo studio, sed etiam Fe inania δi conatus iuuandi s qua in re eius opera uti vellet. Nihil illis promptiussore pollicebatur. gratiae actae pro tam propensa voluntate : quae ut diutui nior esse t, neque ulla temporum iniuria amicitia disiungeretur, postulatum: datumque,ut saluaterra, Capella, Burgathimar,quoniam hostium iniuriae ob noxiae erant,nostrorum praesidio ostincri, sirmarique sineret: dataeque in haee fidei obses esse. & pignus Biatiae arx Calatrauae Magistro, Mauris consentientibus tradita. Id scedus cum Capella loci munitione confisa est enim est to arduoque in colle sita constanter repudiasset: neque nostrorum praesidium , ovi acciperet adduci potuisset, Biatiae arx in 'rdinandi potestate mansit. Erat occasio bene gerendae rei, neque id Regem iugiebat: sed maiori Alli
scntia vires reparandae crant, nouisque supplementis augendus exercitus. Ita
que Rex nullo alio operaepretio, retro se retulit, ancipiti cura suspensus, Gallici belli sumendi an Baeticae expeditionis instaura Aae. In Galliam Blan cae materterae litteris &nunciis euocabatur aduersus Galliae proceres, Regis aetate despecta erat enim duodecim annos natus rempublicam tur-hantes. Reginam viduam, & propinquam in periculo deserere, turpe sore iudicabat. Ex Baetica nunciatum erat, Capellam oppidum tandem a nostris expugnatum: & contra, ut nunquam eodem loco consistunt res hu- 4omanae, Regem Biatiae in fuga, qua Almodovarem festinabat seditionis popularis metu, obtruncatum a suis Beneuolentia qua nostros complectebatur exitio illi suit, fidesque grauissimum crimen. eo grauior Rrdinando amici Regis casus accidebat, quod Biatiae arcem a Mauris Obsellam teneri,milites
612쪽
lites praesi3iarios periculo proximos e se nunciabatur. Vicit apud Regcm sententia belli sacri instaurandi quid enim vel ad ilignitatem honestius,vel aduri litatem fructuosus, quam tueri innocentiam:vindicare amici Regis casum: atque ab eo aditu, qui Ostendebatur barbaros tota Hispania pellere t quid con- ira ineptius, quam falsa specie laudis obiecta , sua negligere, aliena curare ρ &Blanca Regina, quamuis externa ope destituta, agendi dexteritate eos regni motus composuit, unde graues impendere calamitates videbantur: virili ani mo scemina, & supra sexum prudens. Anno haec salutis stillesimo ducente Iaa smo vigesimo septimo gerebantur. Quo anno templi Toletoni, quod hoesiero visitur celeberrimum & augustissimum, sundamenta sunt iacta, everso vete-
mum lapidem posuerunt, sun9amentis argenteae aureaeque monetae,more a vetera bus Romanis mutuato. Cum hoc templo, elegantia structurae, operis amplitu line alia fortassis conserantur: additis operi ornamentis, socrorum sp- paratu , vectigalium magnitus ine , numero ministrorum , dauini cultus maiestate nullum certὸ toto orbe Chrisiano simile extatu insigne pietatis His panicat, atque illustre monimentum: Romae Honorio Pontifice quintode cimo Kalendas Augusti destincto, successit Gregorius eo nomine. IX. Ana gnia patria. Quo pontifice Locas udens a primum Diaconus /e in se Epis ac copus Italiam , & Orientis prouincias, religionis eruditionisque ergo lustrauit, Roderico Pra uti Toletano aequalis, & in simili conscribendae historiae studio versatus, ingenio styloque non ineleganti, neque prorsus vasto. Historiam edidit de rebus Hispaniae Diui Isidori chronico insertor unde opinio nata est, primam eius operis partem Isidoro attribuentium . praeterea Diaui I si lori virsm conscripsit & separato volumine, edita ipsus virtute mi- 1acula: cuius voluminis pars altera consutandis Albigensibus consuriritur: quos es Aquitania in Hispaniam irrupisse Lucae ipsa us tellistonio & ver bis superitis est demonstratum. utrunque Berengariae Reginae iussu & hor tatu perfecit: uti ipsemet ijs in libris i statur, scem maere igiosae atque pietatis 3 o stus ij s deditae & eruditionis moribus sanctis.
Bessum sertim repetitur. CV. XIII.
N BI ATI AE arce, quam eius urbis ciues omnibus macsi nis expugnare parabant . prouis ante commeatus erant, & praesidium militare virtute quam numero si inius. Hi cum spe auxilii, quod propediem expectabant . tandiu sustentarunt, donec Fertii nangus Reκ cum valitiis c ijs accurrit. Mauri viribus impa res, non ino io arcem imposnare destiterunt, sed etiam urbe deserta in ina o limam Baeticam abierunt. Vrbi Lupus laci rus, sine quo nihil iras gnae rei ea tempestate gestum inuenio, praefectus esse Tuccorum praesidium Alua ro Custrio id Teilio Menesio commensulum . nihil praeterea Ilis Rege ea expeditione factum, quod memoria 91gnum sit. Tellius Rege Toletum digres cum suorum manu Vaenae & Lucenae agros vastare cccpit: alia-
613쪽
que oppida, quae Hispali contributa erant, agendis praeclis, & excursionibus seligare ex Hispalensis, bello a sui, sinibus auertendo in Biatiae si ncs incurrit: & eius urbis profugi ciues, ut ita ficeret, ipsosque in patriam
restitueret, identi lem sagitabant. verum eum nostrorum armis parem se so- re non existimaret in ea imperij Mauri ei inclinatione labeque , trecenta millia numuum quotannis tributi nomine pactus pacem redemit Nec enim maius a nostris periculum quam a suamet gente instabat, Abensuto Rege Murciae non ita pridem creator ad quem toto imperio Maurico magnae aninorum inclinationes fiebant, multaque se illi oppida adiunxerant in Graia natens agro, Barricaque uniuersa. Is ex veteri prosapia Regum Caesaraugu Iosianorum ortus, Almohadum ritus & opiniones de religione nuper inuectas
detestabatur. veterem religionem motam, omnium calamitatum extitisse
caussam, palam & in circulis praedicabat. Religionis praetextu facile multitudo impellitur Itaque innumeri homines eius auctoritarem secuti sunt. Ricota arx in Contestanis initium rebellanfli secit. Nouat factionis comprianendae cura, non tantum Mauros Reges, sed etiam nostrorum animos so licitabat: ne a paruo initio, ut sit, maiora incen3ia excitaret. Anno haec saraas lutis millesimo ducentesimo vigesimo octauo inchoata sunt. Quo anno Raγ- mundus Tolosae Comes Gallicis armis vexatus, eas tandem pacis conditiones accepit, quas Galliae Rex es Romanus Sancti Angeli Car linalis praescri- aopserunt. Praecipua pactionis capita erant: Vt Raymundus omni studio & di ligentia Albigensum sectam exterminandam curaret. Ioannam filiam nuptui daret regiorum fratrum cui mallet. si ex eo coniugio nulla ellet proles nata, Tolosae principatus Gallo Regi cederet. Theologis quatuor, iure consul iis duobus sex artium liberalium profestaribus , duobus grammati- eis Tolosae annua stisendia solueret erudienda iuuentute. Haec ut sima esssent quinque arces & tilia in Regis potestatem datae sunt. haec Lutetiae pactus, mense Aprili ad altare maximum , in linea tantum tunica, a Legato Pontificis Romani anathematis religione exolutus est. Ea erat ea tempestate ponti sicum auctoritast ea ad coercendos prauos homines potestas sacer totum, Re- 3ogum etiam ferro armata. Magni aliquot sicerdotes in Hispania desiderati sunt. in eo numero Ramirus pompelonis Episcopus, ex regio Vasconum sanguine prognatus. successit Petrus Ramirius: quo agente, eam ecclesiam Grego rius Ponti sex Romanus in fidem suam & successorum accepit. In Aragonia proceres coniurati, Regis industria ad osticium reuocabantur. Ferdinan tius patruus eorum quae commiserat venia impetrata , Regi ea lege conciliatus est, vi coniurari iurisiurandi inter se gratiam sicerent: quo se mutuo devinxerant. Sanctio Ahoneso Caesaraugustano Episcopo statris intersecti oppida repetenti, eaque de caussi rempublicam turbanti permissium, ut iure ageret. Dati iudices pronunciarunt, oppida quae honorari j nomine a Petro Ob- otinebantur Regi continuo reddenda:quae iuris haereditari j esse docuiser Aho ne si s relinquenda r neque unius culpam uniuersae similiae fraudi sore aequum vi Geri. Eo sce/ere constituto, ex magnis motibus pax ficta esse videbatur: nisi reipublicae tranquillum statum Cabrerae reguli contumacia turbasent.
614쪽
Aurembiasiis Armen gaudi Urge litani Comitis filia paternum principatum
vi a Cabreris occupatum, iudicio repetebat & lege uti icto cum illis abs Reges cedere permissum erat. Illi non tantum sceminae conatus, sed etiam regiam potentiam contemnere videbantur. negabantque se eius principatus possessione decessuros, quem tandiu iure optimo tenuissent ex lite ventum ad cir mara Regeque qui sceminam principem tuendam susceperat, eius principatus oppida & arces, pars vi, pars deditione capta: ipsaque adeo Balagueris principatus caput. & quo firmior esset aduersus hostium conatus. Aurem Lias
sim inter & Petrum Lusitanum Principem sanctio Crasso Lusitano Reaio ge genitus fuit) patria tunc profugum, consobrinum suum, nuptias celebra ri iussit. Gerarcius Cabrera rerum tardio an syncero religionis cultu,Templa rium militem induit. Pontius eius filius, olim Auremblassi sine prole de unacta veteri iure repetito, VHeliae principatum obtinuit ruti competenti loco est demonstrandum.
Baleares a Rege Aragonis capia. Caput. XIIII. A sT E L L Ap ti Aragoniae arma uno tempore in Mauros
mouebantur. Castellae minori prouentu, maiore Aragoni j fructu dimicarunt. Feresinandus Rex Abent uti, qui ad imperium Granatam ipsam assiunxerat, opprimendi studio flagraba cum
validis copi s in eius urbis conspectum penetratum: &Almeriam usque peruentum , nullo praeterea opera praerio: cum hostis alieno periculo cautior sui copiam non suceret, totius certaminis aleam detrecture certus Eodem consiliorum tenore proximus cinnus millesimus ducentesimus viges-mus nonus extractus est. Quo tempore ex Germania nunciarum milites Themtonicos. qui diu in Syria D. Mariae auspici js cum laude militarant cruce nigra distincti in , este candida, amissa piolemaide sese retulisse in patriam di & Fri-3o derici Augusti eo nomine secundi permissu , Prusiam horridam tunc prouinciam , impioque seruientem cultui, Saxones inter & Sarmatas postam, armis occupasse. ijdem adiuncta breui ad imperium Livonia in sarmatis, itimagnam potentiam euaserunt. donec parentum memoria Albertus postremus eius militia Magister, Luteri placitis corruptus essecit, ut ait poloniae Reges eae prouinciae reciderent. Ad Aragoniam redeamus. v bi Iacobus Rex procerum motibus aut compositis aut compressis, specimen indolis egregiae dederat,atque praestantis. una belli aduersus Mauros sumendi cura dies noctesque solicitabat. Accidit, ut Tarracone in conuiuio, quo splendide acceptus erat a ciue eius urbis primario Petro Martello, sorte erat prospectus in o mare ) remotis mensas , inter varios sermones , ut fit , de vicinis insulis disputatio iniretur, Petrus occasione arrepta , quanta esset commoditas Balearium atque nobilitas, quanta fertilitas agri , damnaque , quae propter locorum uicinitatem nostris littoribus inferrentur, longa oratione dis seruit , rerum & locorum a multo usu peritissimus . Retabohibes earum
615쪽
insularum Rex erat, religione Maurus. sorte acciderat, ut naues aliquot Catalaunicae ab insulanis essent capta . Missus fecialis, damna vi reponeret, &naues restituerer, Maurum postulauit Regis Aragoni j nomine . Maurus insignis astu, ecquemnam Regem nominaret, rogauit. ille Aragonio, inquit, Rege illo genitum, cuius virtute ad saltum Castulonensem gens vestra caesa, & pro-sigata es parum abfuit eo responso reddito, quin violaretur. ius tamen gentium valuit: ita ut continuo ex insula cogeretur abscedere. Iis iniurijs Aragonius Rex prouocatus, libentius bellum sumpsti Barcinone in conuentu procerum, de totius belli ratione coram Rege disputatum. sancitum ut mense Maio diae idiato, copiae omnes ad portum salonium conuenirent: unde parata roclasse traij ciendum erat. Haec omnia tam propensa prouincialium voluntate aucliuntur, ut Bouaticum semel tantum Regibus concedi solitum , populis ruolentibus denuo sterit impetratum. Venerat interea Roma Ioannes monachus Cluniacensis S. Sabinae Cardinal 13, de magnis rebus a Pontifice Legatus. Eius conueniendi causa Rex Calataiubam abij t. quo Tellus Valentiae Rex ad Regem venit, urbe & regno pulsus a suis. si ies in nostros eximie culta, grauissima culpa fuit, acceptae calamitatis occaso. Impetratum ut ipse& filius Ababomat in Aragonij Regis fidem reciperentur , aduersus Zae num tyrannum, qui urbem eo pulso occuparat. scribunt quidam Teitum de Christianis sacris suseipiendis rebus suis integris consilia agitasset idque a a fraudi suisse , cum res esset indicata. Calataiuba Turiasonem Rex & Legatus profecti sunt,quo Rodericus Toletanus,Aspargus Tarraconensis,alij que ex
traque natione Episcopi magno numero conuenerunt. de regio coniugio.
quod Rex consanguinitatis lege vitiosum esse disputabat,coram Legato nam ea maxime de caussa Roma venera' clisceptatur. Erat ex eo coniugio, Reginatus lilius Alsonsus nomine, quem in spem regni pater educandum curabar. erat difficile matris causam a silio secernere: eumque Jegitimum pronunciate regni haeredem sere, coniugio repudiato. Lite contestata secundum Regis voluntatem iudicatum. Reginam si mitten8am videri. silium patri in regno substituendum. Eteonora Regina, sententia pronunciata no inuita ad sororem 3 Berengariam abijt, oppidis dotalibus, quae in Aragonia habebat retenti simul taque supellectile, auro, gemmis & veste pretiosa secum asportata Rex sci
luto conuentu, Tarraconem ad tempus praesignatum discedens, aestatis reliquum cla se comparanda, instruen/a, ornandaque exegit. Magnus undique ad Regem militum concursus fiebat, eo Duce quodvis periculum adire cupientium: mense septembri milites in naues impositi e portu soluerunt, numero ad quindecim millia peditum, equites mille quingenti classis centum quinquaginta quinq; naues numerabat. onerarias quinque & viginti . longas duodecim reliquas speculatorias, auctaria, hippagines. Prouectos in mare , ac serme in conspectum maioris Balearis, quo nauisabant, progres.s ventorum procel- 4ola desiecit, tanta ut cursum teneri pose non sperarent. Ucit tamen Regia constantia : &ad occasum Solis Euro noto remittente, cui ea loca obnoxia simi, commutatoque in Circium, quod nauigationis reliquum erat, pros pere consecerunt. Insulae quadrata forma est. quatuor anguli totidem caui
616쪽
plagas spectant. palumbariae porrus; cui Golumbraria insula Ohiecta est, ad
Cccasum pertinet. promontorium Salinarum ad Meri3iem . medio sere inter uallo Maiorica urbs Insulae caput interiacet. Petrae & s. Vincenti j promontoria, ad Orientem vergunt, & Septentriones. Petrae promontorio Polentia haud remota es , olim Romanorum colonia, nunc modicum oppidum , sed portu insigne eum quia classis tenere non potuit venti satu prohibita,Palumbariam necessariis peti t, triginta millibus passuum ab urbe dissitam. Regia
triremis in eum portum plenis velis inuecta primum eis deinde reliqua classis nulla naui desiderata. Verum cum prae Maurorum multitudine , descensus Io in terram tutus non esset, ad Sanctae Ponti e portum ulterius aliquanto versus Meridiem,&Occasum itum est: ibi excensione prohiberi nostri non potuere. leuia modo pristia suere, nostris prospera, barbaris semper aduersa. In v bis Maioricae expugnatione summa totius expeditionis vertebatur. cui urbscederet, ei insulae imperium contingere necesse erat: quod neutra pars ignorabat. Rex Maurus portopineum vicinum urbi montem castris occuparat,numerosis copijs quas magnis delectibus consarat serox magis quam validus. Nostri dum incautius iter faciunt longiusque hostem abese credunt, pene oppressi ex insidiis sunt. ac Guillelmus Moncada Bearnae regulus, & Ray- mundus Moncada pluresque ali 3 ex ea gente, qui in prima acie curabant,ao S sinistrum cornu hostium agressi erant, in primo conflictu occubuerunt. graue id detrimentum suit. cuius Rex inscius, reliqua Maurorum agmina magno impetu invasit. Erat genus pugnae, quale barbaris esse consueuit, per
turbatae, atque tumultuariae. ordines non magnopere seruabant: rari modo, modo conserti pugnabant. s premerentur, pedem reserre & loco exce/ere soliti, collectis rursus viribus repetebant pugnam. Res proxima periculosuit, ne nostrorum virtus ab hostium circunses a multitudine opprimeretur. omnia tamen Regis sue virtus superauit siue felicitas. barbari primum loco moti, deinde in fugam compulsi : cum se in castra retu issent, superato monte captisque castris, omni ex parte victi sunt. iugientes sequi non placuit: quod 3 o proximus illi, receptus es et: regi j continenti totius diei labore defatigati, e qui , hominesque. Admota subinde urbi castra. & quoniam Mauri copioso commeatu instructi, nihil voluntate facturi videbantur: quae expugnandis urbibus usui esse solent, magna diligentia comparata. machinae quatiendis mcenibus extructae: balistae, catapultaeque plutei,vineaeque subruendo muro. Fossa urbis prosunda lataque,materia repleta. Haec non paucis diebus administrata: cum opera per se difficilia, hoste, impetu & ex insidijs disturbare
conarentur. Vinearum ope muro tandem succeditur. dolabris quatuor iuriarium imi lapides conuulsi: ea que contis sustentatae, uno tempore igne supposito corruerunt. harbari ex ijs rebus metu perculsi,conditionis primum spem, o deinde ea cogitatione depulsi, de litionis tentarum,salutem pare, atque iacultatem, qui vellent in Africam Regem Maurum sequi, cum rebus suis D
uigandi. AEqua ea conditio plerisque proceribus videbatur, Nun io praesertim Ruscinonensi Comitii cui cum Rege barbaro de ea re colloquium suerat. Verum Bearnensis reguli, propinqui & necessarii pulcherrimum con-
617쪽
filium seuo vingictae studio disturbarunt : cum ignominiosum fore, atque scedum dicerent, nisi Maurorum excidio tantis Principibus vindicatis, bello finem imponere. Obsessi desperatione salutis in surorem acti , maiori
quam antea animo urbem defendunt, saree nostrorum non exigua car9e:prorsus xt iam atrocis consilii auctores ipsos poeniteret , si liceret retractate parati. Ad extremum muri magna parte prostrata, per strages & lapidum rudera euadendum erat. Noctu quidam irrumpendum disputabant: quo tempore urbis vigiliae remiserant. Rex veritus nocturni temporis licentiam, portas murosque aseruari iubet, ne hostis effugeret. Vbi illuxit instructa acie urbi prorimus ex loco vn3e exaudiri poset , hanc ad milites orationem aci, , habuit. Parem vestris laboribus gratiam rependere nostrae ficultatis non est. , , habere nunquam desistam. En noui meriti osteriur occaso. Vrbem opulen ,, tissimam expugnare hodierna die paratis, cuius spolijs divitex euadetis haud dubium beatique adeo. Giuium strage amissos iniuria socios, amicos & ne , , cessarios vindicabitis. Nobis vestro labore nouum imperium, novumque , , regnum paratur. Obsessi consecti inedia sunt, imminuti numero, metu de- , bilitati. Pergite ergo, magno animo in urbem invadite. Dumem propitium , habetis: haec meta laborum erit, gloriam conciliabit & immortalitatem. Isi, , maximum periculum qui hostium congressiam formidabunt. Audacia, co- , , nantes, proteget. Haec ubi dixit, semel iterum & tertio pugnae signum dat. dici, , milites timor insolitus aut stupor, nescio quis occuparat. Rex quid inquit,
, , irruere cessatist magno agite animo, invadite. Ad eam vocem magno clamore edito in urbem irrumpitur. Mauri desperata salute locis omnibus occumrunt . pugna multis partibus sit. Dostri tandem caesis sugatisque aduersarijs urbe potiuntur. Regem Maurum in latebras compactum, Iacobus Rex barba apprehensum nam ita se facturum antea iurarato bono animo esse iubet, atque de salute bene sperare. Ain continuo dedita est, atque in ea Regis filius captus, tredecim natus annos: cui postea Christianis sacris im buto, Iacobo nomen fuit: praediaque deinceps in agro Ualentino , Gotoxiumque oppidum , utrunque Iacobi Regis dono. Inde Gotoriae familiae , o cum primis nobili generis propago. Quemadmodum Garrocius nobilitate Germaniae, Regem in hoc bellum secutus, Rebolledo deinde δonatus est. unde perampla ac perillustris familia αδ nostra tempora perseuerat. Ca 3 o pta est urbs Maiori a pridie Kalendas Ianuari j initio anni millesimi ducenatesimi trigesimi. Sedes Episcopi ac domicilium in ea urbe constitutum tamet-s Barcinonenses Sacerdotes isputabant, sui iuris essectam ese ex tabulis ni mirum vetustate obsoletis. Reliqua insulae oppida, & arces breui in potestatem redactae : rebusque omnibus compositis , militum primum maxima pars in patriam dilapsa est: deinde Rex D Catalauniam nauigauit. Ipso anno Mercenarij monachi , quos ante aliquot annos institutos diximus, 46 Gregorio. IX. Romano pontifice, institutam vivendi rationem probarunt.
Extat de ea re Gregorij ipsius diploma Perusj datum ad sextumdecimum Kalend. Februari .
618쪽
Legionis regnum Castella mni M. Cisp. IV
AEC in Aragonia quo tempore Rex Legionensis, sui, & si ij copijs cinctus, in Maurorum fines incurriti & quod sepe antea
tentatum frustra erat, Castra Caecilia expugnauit, validum ea tempestate municipium, munitissimum imperi j Maurica ea parte propugnaculum. Nouo conatu Emeritam circunsedit, ferox successu, viribus validus. Ab huius Rex virtutis ostentandae sanciendique inter suos arrepti nuper imperi j auctoritatem cupidus, collecto numerosoro exercitu, opem obsessis laturus progreditur ancipiti sententia nutabat Alsons animus. subiret an detrectaret certamen. hinc periculum proponebatur, quod exiguae copiae essent: inde ignominiae metus, qua non morte grauiore Concilio conuocato variae dictae sententiar. plerisque certaminis aleam formidantibus, Rex in extrema quamuis aetate vigore iuuenili, pugnare certus acies instruit: idem factum a Mauris. Datur pugnae signum. concurritur in gno utrinque impetu pari animorum constantia. vicere nostri. cauisugatique Mauri. strages tanta hostium suit, ut prae metu pleraque eo tractu oppida desererentur. opinio fuit Iacobum Apos solum , & plerosque alios caelites in veste candida visos inter acies, nostrorum animos confirmasse, Maurorum
ac fregisse audaciam. praeterea Zamorae D. Isidori visam quibusdam speciem renunciasse creditum vere an falso non dixerim) sed renunciasse tamen ad
auXilium nostrorum se, aliosque caelites festinare. Ex euentu dictis acommodata sdes est. Emerita Aesensione desperara, continuo portas aperuit. id praemium victoriae fuit. praeterea Pax Augusta, hoc est Badagi ογ,ad sines Raeticae& Lusitaniae, in potestatem eodem impetu redacta. At sensus copiis appetente hyeme in hiberna dimissis , proximo anno bellum repetiturus maiori apparatu, diuino numini pro victoria, ut gratias ageret, clum Compos et ram pergit: in ipso itinere sarriae in Catacis morbo tentatus, oppressiasque
est in anni exitu . sepultus Compostella. filios reliquit eά Theras a quias o dem sanctiam & Dulcim: ex Berengaria autem Ferdinanesum , Castellesiam Regem, & Alsons im , cui Molina principatus suit. Rodericum stupro genuit cognomento Legionensem. Castella Rex Ferdinandus Ae bello Baetico cogitabat maiori impetu instaurando: vir strenuus & nunquam cellans, neque suae saluti consolens prae publica utilitate. Ciennium urbs noua inita expeditione circunfisa quamuis , magnisque viribus & contentione impugnatu : cum ad omnes casus antea munitaseset, facile regios conatus eludebat. Itaque re infecta DGralsersam discessum est. quo l oppi dum dum obsidione premitur, nunciatum Regi est, Alsonsum patrem, qua in Regibus Castella & Legionis eo nomine nonus suis, diem obijsse Duobus & o quadraginta annis regnauit,vir cum propijs laudibus clarus bellaca sociatu ii ne aequi iustique tenax: quo studio magistraribus iuridicundo de publico sala ria constituit : ne accipiendis prae inopia muneribus iudicia corrumpere natur. quod supplici js omnibus vindicabat. tum praecis Ferclinandi si iij vir
tutibus , ac pietatis insignibus merito commendandus. Caeteras virtutes
619쪽
foedare visus est, atque obscurare, aures criminationibus patulas praebendo
quod magnum in Regibus vitium est) odioque fili j sempiterno: prorsus, ve
eo est a re fato sanctiam & Dulcem ex priori coniugio natas, haeredes regni seripserit supremis testamenti tabulis. Eo maior festinatio Ferdinando ad hi benda erat,ut paternam haereditatem cerneret, priusquam ab alijs esset occupata. Proceres, atque in his Rodericus praesul,qui castra regia secutus erat, ut ita saceret,hortabantur. Berengariae matris litterae,& nunci j alij super alios soli citabant. aequa matrem & proceres postulare salutaria consulere Rex non ignorabat: rebus tantum in Baetica impeditis discedere graue erat. Berengaria, paruis saepe momentis considerans magnos casus intercedere, in Baeticam pro- icincisci constituit silio reuocando, morae impatiens,expeditoque animo. Orgatium oppi3um vigesimo ab urbe Toleto lapiJe, progressa erat: cum Rex Fercinantius occurrit. celeritate opus esse monet, priusquam se semuli confirmarent: quos magno numero esse disputabar. Metus & solicitudo omnia augeabant in maius. Rex continuato itine e Toleto in Legionenses fines inuectus, cuncta opinione faciliora inuenit. passim enim venienti urbes & oppida omni significatione laetitiae portas aperiebant. Regem felicem pium, aliaque horinorum nomina cumulabant. Tauri Regium inhgne desumpsit: cui urbi is honos habitus est quoniam prior per litteras ipsum ad regnum euocarat Proceribus regni non idem animus erat. plerique sorores sequebantur.aderant factio- actni oppida & urbes magnumque aliquod malum ex eo dissidio impendere vi- dibatur Regni sacrati Praesules quorum partes sunt, non sacra motio praebere, sed etiam reipublicae consulere: caussar sequitate perspecta, & priuatis assectibus ad rationem vi par erat reuocatis concordiae ineundae auctores extiterunt.
Ioannes Ouetensis Nunnius Asturicensis Rodericus Legionens s Michael Lucensis, Martinus Salmantinus Martinus Mindoniensis, Michael Ciuitat ensis, sanctius Cauriensis,Ferdinandi auctoritatem secuti.Viuebat eo tempore Therasia,Sanctiae Dulcisq; mater: veneratq; ex Lusitania ut filias re,& cosilio iuua ret. ab ea primum te in eun io scedere per legatos mentio facta.Valentiae, quod oppidum in Cala cis est Reginae parentis atque nouercae, Berengariae inii era sos se mutuo colloquio 3 irempta controuersia est. Regiae sorores regni iure cesserunt fratri triginta aureorum millia annua pacto, unde vita illae principalem sustentarent. Re iere facto Rex Legione ubi substiterat Ualentiam iuit sorores eius salutandi causa Beneuetum. Ro/erico Toletano praesuli qui Regem prosecutus erat, laboris sumpti Cascata oppidum eo tractu praemium suit. Legionis regnum in iarmam prouinciae ad hunc modum redactum est: cum ante tres& septuaginta annos non sine reipublics incommodo a Castellae iure suisset tithractum: atque in Ferdinando Rege & posteris sempiterno societatis vinculo utrunque imperium coaluit, ad omen eius amplitudiuis quam domi, serisque obtinent Ferdinandi posteri nostra aetate praecipuam & maximam, clo
620쪽
ODEM tempore sanctius Rex Vasconum, cui res praeclare
gestae in viridi aetate Fortis cognomen adiunxerant, commutata vitae ratione, multo adipe grauis, diuturnoque morbo scedus, se intra Tudelae arcem continebat. eam turbanitae reipublicae occasionem tum prouinciales tum externi arripiebant. Itaque Potn- pelonenses ciues non semel, neque magnis de caussis thaultuatos esse per haec
tempora inuenimus, impunitatis fiducia scilicet, quoa maximum ad peccandum incitamentum est. Lupus Harus Viscatae regulus per Ritiogiam in Vas conum fines inuectus, aliquot arces ademit. id eo grauius accidit, quod conscio io Ardinando Castellae Rege & adiuuante perpetratum esse facinus omnes intelligebant. Theobaldus Campaniae in Gallia Comes cui ultro gloria & regnum ventura erant si patientiam adhibuisset, mone impatientia cum Vasconum
proceribus consilia occulte regni occupandi communicabat. Tantae molitiones diu celari non poterant. Sanctius Rex , cum domesticis externisque hostibus imparem se fore prouiderer, si res ad bellum esset deducta, externo praesidio se munire constituit. Iacobus Aragoniae Rex consecto Balearico bello gestamin rerum gloria in primis celebris esse coeperat: prorsus ut magni toto orbe Principes eius societatem appeterent. Missi Caesi raugustam legati,quo se Iacobus e Balearibus per populetum & Ilerdam retulerat ut Tu delam sestina- 1 o ret, solicitabant: fore 3e rebus magnis colloquium occasionem ille, quae osterebatur imperi j amplificandi haud negligendam fore existimans, nullo sidei
pignore postulato, ad sanctium festinauit. Tudelae in arce, ubi aeger iacebat, poliquam inter se salutassent magna utrinque amoris de beneuolentiae significatione de scedere disceptatum est. Sanctius prior Theobalῖi ingratum animum perfidiamque accusabat, cui tanti esset senis obitum expectare, ut res domi turbare minime dubitaret, prae imperandi ambitione Ferdinandi Regis auiditatem , cui explendae tantae opes, & tam ampla ditio non sufficerent crescere cum imperio cupidinem imperandi, inquietum malum atque pestiferum. Eorum conatibus, Iacobi ipsus virtutem opponere cogita se : quod utriusque 3o rationibus opportunum fore iudicabat: si Vasconibus adiunctis Cantabria, quae pridem erepta erat, Aragoni js armis esset vindicata: Galliei insultus re pressi. Ergo quod filix, inquit, faustumque sit regni haeredem te adopt)one
. constituo certus huius meae voluntatis & studi j nunquam te immemorem forcti, quin rei publicae me mortuo consulas,dum vixero eam fidem exhibeas: quam ai. filio expectare aequum est Reti iuuenis oblatam coditionem haud rei jciendam ese iudicans, pro ea voluntate gratias immortales agit: seque paratum este ait libenti animo obtemperare. Re costituta inter se Reges mutuo adoptarunt, taltero decedente alter in regnum eius succederet. Honestior ea species fore visa est: tametsi iniquum erat, & ludibrio simile, a iuuene qui iam prolem habe-
η o bat,extrema senem artate adoptari. Morbo is annisque grauis, parum prouidebat animo. Aprilis mensis die quarto salutis anno millesimo ducente timo tri Igesino primo , sci deris initi tabulae promulgatae sunt, atque utriusque regni
procerum consensu confirmatae. Centum praeterea millia nummuum, quos lo-jidos ea aetate vocabant,sanctius expetenti in belli sumptus lacobo mutua de