Hispalensium pharmaco-poliorum recognitio

41쪽

HISPAL. PHARM. RECOG. X IIS quae in praecedenti capite tradita sunt,facillimum quidem erit singulorum noli ratium ponderia disserentiam a sibi collatis Romanis ponderibus animadvertere. Quia enim obseruatum a nobis sit pondera nostra excedere Romanorum pondera per unam nonagesimam nonam partem et iuxta hanc ipsam

rationem ponderatis. libra Romanorum, quae unc ijs duodecim constabat, pendet ex nostri Hispanici marci ponderibus uncias undecim cum viginti duabus partibus quarum viginti quinq; constituunt unciam, quas arithmetici his notis designant . Et hae unciae partes constituunt octauas via Cia septem cum vigesima- quinta octauar parte : quae vigesima quinta Oct auae earse iterana duo cum viginti duabus vige si tamqEncis unius grani, si octaua unciae pars ex granis septuaginta duobus constituatur, veluti ab antiquis constituebatur: quaqua ab Hispanis nunc in auri ponderibus septuaginta quinq; grana in octaua unciae numerentur, ut in ferius trademus. Continebat ita 5; poderatis Romanorum libra ex nostri Hispanici marci ponderibus uncias via decim octauas se ptem grana duo cum-unius grani. Vncia autem Romanorum pendebat ex nostris Hispanicis

42쪽

LIBER PRIMUS. Irnicis ponderibus octauas unciae septem cum viginti tribus partibus quarum viginti quinque

complent unam octauam, nempe, Octaua S Vnciae septe scriptula choc est tertias octauae) duo& grana duo de viginti cum sex vigesimis quintis unius grani. At enim si vice versa in Romanorum ponderibus animadvertantur pondera nostra, lane cum quorum nostrorum ponderusunt nonaginta nouem sint antiquorum ponderum centum, sesqui bes quidem noster, seu unus marcus cu dimidio, ex duodecim vnchs nostris constans, qui antiquorum librae medicinali respondet lestq; nostrae librae vulgaris sexdecim unciarum dodras) ponderabit ex Romanorum ponderibus uncias duodecim cum partibus quatuor quarum triginta tres unicam Romana unciam complent, set hv ij, citio decim cum partibus triginta duabus quarum mi ginta tres constituunt unam Romanam drachmana: quae triginta duae trigesimae tertiae unius drachmae sunt si riptula duo dc grana vigilaci unum cum nouem unius grani undecimis. Uncia autem nostri bessis seu marci pendebit cxipsorum Romanorum ponderibus unciam Unam cu nonagesima nona unius unciae parte, seu unciam unam grana quinq; cu nou cm vn '

43쪽

HISPAL. PHARM. RECOG. decimis unius grani. Quuitaque nostri Hispanici marci podera a Romanorum ponderibus nonagesima nona tantum parte varient, Vt sesqui marcus seu sesqui bes noster minori adhuc quantitate, quam unica drachma libram Romanam excedat: uncia aut e nostra Romanoruvncia minori etia quantitate quam granis sex ratq medici fere omnes antiqui Romanorum ponderibus usi sint, quae Romani ipsi nationibus omnibus quibus praeerat ad comunes usus impertierant multo sane incommodo medici ac Pharmacopolae ponderibus nostri vulgaris marci,perinde ac Romanis, uti in medicina poterUnet. Quanto vero incommodo ac detesta-do errore ijs utantur ponderibus,quae in medicina illa librMontinetur, quaered usus latum

ossicinarum Hispanicarum concinnata est, a deo manifestum est, ut nunquam satis admi rati possimus tot ac tam doctos medicos, qui baue Hispania, nostro praesertim aevo abundarit, hunc errorem in locis, quibus medicinam. faciebat, minime aduertisse, aut suis in scriptis notasse. Quamquam enim in comodum, quod.

in medicamentorum do si ex ponderibus apud ossicinas usitatis resultat, ipsi assequi nequiret, quod eius causam perciperς non possent,igno

44쪽

LIBER PRIMUS HranteS quam varia esset Romanorum ponde

tum ab antiquis med icis v si tat Orum proporrio, ad illa in officinis Hispallicis usurpata pondetaera qua nos inferius ma nifestabit nu s n i h il orninus aliud multo maius in como dum illos sa l-tem subterfugere non debuit, quod nimiru ex peruersa ponderum illius medicat tibi se disti i

butione, mirabile dictu ne potius miserabile ac ploratu dignum dicam) plaeraeque ex antiquis.

medicamentorum compositionibus in officinis usitatis sint perverse compositae, minimo seruata medicamentorti proportione, quae ip sis copositionibus per suos auctores praescrip ta esset. Quae omnia ut dilucidius cognoscatur ipsam officinam libra ac eius ponderia ration examinabimus. Haec illorum libra e claude cim vnc ijs, perinde ac antiquorii libra, constat. At ipsae duodecim eius unciae minores sunt quam sesqui bes vulgaris sputa, duodecim vnciae marci vulgaris Hispanici sex octauis unciae ip si v s marci vulgaris : quoniam unaquaeque ex illis medicinalis librae unc ijs minor est quam uncia marci vulgaris dimidio unius octauae unciae ipsius vulgaris marci: quod o cta ii ae dimidium Hispani appellant adax me, estq; minimum ipsius vulgaris marci pondus. Porro

illam

45쪽

HlSPAL. PHARM. RECOG. illam medicat librae unciam in nouem drach mas diuidunt,& singulas drachmas in tria scriptula, acladem si sagula scriptula in grana viginti: ut una medicinalis uncia contici nouem drachmis,seu scriptulis viginti septem, vel granis quingentis ac quadraginta. albus ita costitutis manifestissime iam apparet, quod prius aduertimus, medicinarum doses ab antiquis praescriptas minime cum hisce officinarii ponderibus seruari posse: sed multo minore qua titate nunc propinari quam ab antiquis dessi-niebantur. Si quidem medicamentu cuius do sis praescripta erat ab antiquis unius Unciae pondere, nunc Pharmacopolarum unciae pondere

exhibitum minori sumitur quantitate quam Hii pinabatur unius fere drachmae seu octauae dimidio, nepe, scriptulo uno granis sex cum sex grani undecimis,quibus Pharmacopolarum Hispanorum uncia minor est quam antiquorum uncia. cum enim uncia nostri vulgaris marci pendeat, ut dictum est, ex Romanis ponderibus unciam unam grana quinq; Cu nomuem undecimis, vel squod idem est scriptu laviginti quatuor cia octo trigesimis tertijs unius scriptuli: & uncia Pharmacopolarum nostrorum pendeat ex nostri marci vulgaris ponderi bus

46쪽

LIBER PRIMVS. r 3bus quindecim medias octauas, vulgo dictas ad armes: sane uncia Pharmacopodoriun Hispanorum pendet ex Romanis ponderibus scriptula viginti duo cum octo unius scriptiali via decimis, videlicet, drachmas septem, scriptu luvnum, grana seprem decim cum quinq; unius grani via decimis. superatur itaque uncia Phar. macopolarum nostroru ab uncia antiqua perscriptulum unum grana sex cum sex undecimiserant unius. In eo vero medicamento cuius dosis ab antiquis praefinita erat pondere Unius drachmar magis adhuc pecant qui illud exhibent Pharmacopolam sibi respondenti drach

ma : cum enim haec sexaginta grana pedeat ex ijs quae in octaua marci vulgaris numerantur septuaginta duo: atq; octaua ipse marc u uJEaris pendeat ex Romanis ponder1bus' i criptu latria cum una scriptuli trigesima tertia,nempe, scriptula tria cum octo undecimis unius grani si quidem scriptula ipsa tria cum odio Vnius grani undecimis sunt octava pars scriptulorum viginti quatuor granorum quinq; cum nouem undecimis, quot docuimus antea habere uncia nostri marci vulgaris ex Romanorum pondetribus) sene drachma ipsa pharmacopo Orumpendet ex Romanorum ponderibus scriptula D duo

47쪽

HISPAL. PHARM. RECOG. duo cum quinquaginta duabus scriptuli nona gessimis nonis, vel quod idem ess) scriptu aduo prana duodecim cisi vigilui prani triste simis ter iij q. Quod etia inde costabit quod 1 criptula laaec duo cum granis duodecim dc viginti triges in is terr ijsvnius grani sunt nona pars scriptu lorum Σ3. gr. I7 - , quot ossedimus cotine. re ex Romanis poderibus uncia Pharmacopceo ruam Hispanicor i. drachma aute ipsorum Pharmacopcrgorum est suae unciae pars nona. Quocirca ipsoru drachma minor erit quam antiquoru dractima granis undecim cu tredecim trigerisimis terti js unius grani. Atq; ita medicamentia cuius do sis siti unica drachma, exhibitu podere drachmae Hispani coria Pharmacopolam, daturna in cai do si quam ab antiquis erat praescripta per duris diu fere scriptuli ipsoru antiquorum. Quod si medicamenti dosis per scriptula et set definienda, pro singulis scriptulis quatuor scrogranis exhiberetur eiust nodi medicament si minori podere quam antiquitus erat praescriptu, Si qui descriptu tu unii Hispanicorum Pharma iscopoeoru cotinet ex antiquis poderibus grana viginti cii viginti nonagesimis nonis unius grani, quanta est tertia pars scriptulorum duorum

cia granis duodecim & viginti trigesimis tertii

unius

48쪽

LIBER PRIMUS. I unius grani, quae continere ostendimus ex an liquis ponderibus drachma ipsorum Pharmacopoeorum. At enim licet non parui sit mometi hic error in medicamentorum dosibus a nobis animaduersus, multo tamen magis detesta dus est ille qui in medicamentora compositionibus cum hisce Pharmacopoeorum ponderibus committitur, deprauatis per eadem simplicium medicamentoriam illas ingredien

tium proportionibus: nisi forsam sinplicia ipsa compositum constituentia uno aliquo dumtaxat ponderis genere cui libra, vel uncia, aut drachma) numerentur , vel saltem libra acvncia , vel drachma ac scriptulo. ut subsequenti exemplo perspicuum fiet : sit medicamentum aliquod ab antiquis compositum, in quo quatuor sint simplicia tuo uter sis

ponderum generibus numerata : Vt pura , primum unius Unciae pondere , alterum v

nius drachmae , tertium unius scriptuli , &quartum unius grani. Quoniam svi dilucide a Georgio Agricola probarum, ac ab omnibus bonarum artium cultoribus receptum adeo est ut nulla ulterius indigeat probatione) apud antiquos tam Graecos quam Romanos ac etia Arabes medicos costabat uncia drachmis octo,. D drachin

49쪽

ter acGraeci enatiui scriptiua quoi Gummo aut Kamri aps

pollibat, in grana us utiquatuor diuise

riat, inde euidenter cost it,quod illui eodem modo quo Graer

ei ipsi π titini in duo, distribuut obo tis db eis Ouologat

appellisos: er O ioὴlo tit in Dunich unu in dimidio sempe, ses qui lupinum: Da nich aut seu lupinum iu dflas finiqstis, clarith ab eis auu pastas: c liquiis duo aereola , quae votaut Tritus: er aereolumi devi in duo graua. Qu.e omnis si uuleollectu efferunt simma viginti q1tatuor

granori . Porro Da

mob hae est Georgio Agricola iuxta Cleopatra et rubesctibtriplavi scriptuli eo stituimus. quaquain Funs alii illud

scriptuli sub iadra plum fatidiit.

HI sp A L. PHARM. RECOG. drachma scriptulis tribus,' scriptulum granis viiij nti quatuor: mani fellum es h quod ex praefatis illis quatuor simplicibus, pondus quidem

secundi erit octava pars primi: podias Vero ser iij, tertia pars secundi, primi autem pars vigesima quarta: dc demum pondus quarti, vigesima quarta ter iij, septuagesima secunda secundi, &quingentesima septuagesima sexta sun plicis prioris. Quod si huiusmodi medicamentum a nostris Pharmacopoeis suis concinnetur ponderibus: quum apud eos sui antea exposuimus uncia drachmis nouem consset, vel scriptulis viginti septem,aut granis quingentis quadraginea:in proposito illo c5posto pondus quidesimplicis secundi erit nona pars simplicis prioris: pondus vero terti j, erit secundi tertia, prioris vero gesima septima: & pondus tandem quarti, erit ter iij vigesima,at secundi sexagesima, prioris autem quingente lima quadrages m a. vides la Pharmacopola amice quam bello

tuum medicamentum coposueris, in quo omnium ferme simpliciu inter se proportiones ab eis quas eidem antiquus ille tuae copositionis a iustor praescripserit mutatae sint ac diuersae. sed dicet hic noster Pharmacopinus se auctor Em, ac etiam auctores s uos habere quos sequatur γNic O-

50쪽

LIBER PRIMUS. Is Nicolaum illum Salernitanum, Sala dinum, &suum etia Mesuem .sed quod de Mesue tradui, cum nusquam unciam in octo drachmas diuisisse, quin & in suis medicamentorum descriptionibus saepius octo drachmarum &quatuor drachmarum meminisse sui in hiera dia colo

quinti dos , in Tryphera persica , syrupo violaceo, syriapo de tui ubis, & alijs) quod minime

faceret si unciam octo drachmis constate credidistet, dicturus potius loco drachm Sru Octo unciam unam:& pro drachmis quatuor se munciam siue unciam semissem : tantum quidem abest ut id pro eis faciat,ut etiam magis hoc eodem ipsorum argumento conuincantur. simi liter enim ostendi potest minime potuisse Me succum unciam in nouem drachmas dysstributa opinari: quum passim in eisdem ipsus descriptionibus videamus scriptas drachmas noue,& drachmas duo de viginti, & drachmas quatuor & semissem: ut in descriptione emplastri Arabici,& emplastri relati ad Andromachum,& in oleo de croco,& in sua ipsius hiera,ac multis alijs ipsius compositorum descriptionibus. Quum autem in discriminatim ipse in suis de1

criptionibus interdu numero drachmaru octo, interdum noue viatur: verisimilius cessendum

D , foret