Triennium philosophicum quod P. Andreas Semery Remus e Societate Iesu in Collegio Romano philosophiae iterum professor dictabat ... Annus primus tertius

841쪽

plenda poletia vitali libera esse persectiois nepotentiae, nega non posse propterea determinari voluntatem ad virum tibet ex op. positis nisi per aliquid, quo perficiatur Ratio a priori,&vera est, quia voluntas per hoc ipsum quod compleatur in rationepotentiae libete adactum, completur in ratione potentis frustrare intentum illam complentis, adeoque totus ille discursus arguentis militum abit. Ad illud aliud de vita, dic, voluntatem esse Iiberam ad viuendam, es non vivendum in actu secundo vivere in actu quantum potest est potentiae necessariae, quantum velit est liberae, quod eodem argumento probatur, quo probatum est ipsam habere libertatem contradictionis. Ad ultimu . de concepta liberratis est non solum quod eligat hoc vel illo ac tu tendere in obies tum, vel rugere ab obiecto , sed etiam quod agat, vel non agat circa illud obiectum, sicut ad libertatem

ipsius requiritur ut possit hoc illud obiectum vel auersari, vel prosequi , ita etiam ad eande spectat quod possit ab omni ac gabstineres, hanc autem speciem libertatis non impugnat Aduersarius, dum probat, voluntatem, hac etiam deficiente, fore i heram. Hinc probamus nos, dum probamus non pertinere ex ullo capite a voluntatem, ut nequeat determinari ex actuisti. reo ad secundum nisi per actum positivum. Hinc ad argumentum proposiIum ne g. a. Ad reliqua patet ex dictis. Dicea ratio libere non tollit a volunta.

842쪽

terationem Lalis; est ueraciona potentiae vitalis, non determinari, nisi per actum: eriago' de ratione potentiae libera: Malores euidens Ratio enim liberi non solum non tollit, sed essentialiter supponit rationem vitalis . Misor autem probatur quia omn/s determinatio per modiaetas secuniadi potentiae vitalis est vita in actu secundo: Omnis vita in actu secundo est aliqua operat; ergo omnis determinatio potentiae vitalis per modum actus secundi est aliqua operatio . Probatur haec ultima minor ex dictis ubi de vita dictum est enim vitam in actu secundo esse operationem. Resp. conta mai. eiusdem P probatione neg. mi. Ratio potentiae vitalis est indist rens ad liberamin non liberam, seu ad libe ram, necessariam . Necessaria ab actu primo necessario exrt in secundum Liberactiam in actu primo libere omittit vivere

in actu secundi. Ad probationem iam dictum est quod accipiendo rigorose hoc nomen actus, omissio libera non est actus secundus, notamen proptcrea non est forma- Iis determinatio potetiae libere, quia videlicet per ipsum non agere ex suppositione libertatis completae ad agendum , sustinet denominationem libere non agentis; con sequenter ipsum non agere determinat ad hanc denominationem prae opposita. Ad probationem ultima minoris uic omnem operationem potentia vitalis esse vitam in actu secundo, Me conuerso omnem uitam

in actu secundo esse aliquam operationem:

843쪽

sed neque necessario omnem determinationem potentiae vita sesse vitam, neq; pe- rationem adcoq. stare hac doctrinam cum alibi tradita neque enim dicis voluntatem vivere in actu secundo per puram omisso nem liberam sed solum determinari, de . terminatione videlicet iam explicata.

Obiicies . Potentia libera est in rationepotentie perfectior potentia necessaria a. et terminari nequit nisi per actum poliis. Dum Antecedens supponitur pro certo Conseq. probatur quia potentia necessarias de tetminetur,per actu determina turri a.deoque determinatio potentia necessaria

est incrementum perfectionis in eademio. tentia potenἰia autem libera non per hoc praeti se quod determinetur, perficitur Ite rius et go est deterioris condicionis, quam necessaria. Explicatur horina potentia diacitur esse alsa perfectior in ratione potentia per hoc, quod iis ad maioro in perfectionem quam alia sed libera libertate contradictio. nis insensu explicato, quatenus talis , non esset ad maiorem perfectionem , quam necessaria g. libera ut talis non esset perfectior in ratione potentiq. Malor probatur; quia potentia ut potentia desumit. rationem perfectioris vel minus perfectar, a maiori vel minori persectione termini, iuxta illud quo alibi dictum est Min autem pro quia potenciam liberam, praeter hoc quod est posse turminati ed actum habere insuper pc carere omni actu, non est terminari ad maiore micrfectionem quam termin tur

844쪽

De puta omis libera. Na

tur potentia necessaria, quae ad actum du- taxat ergo cis Compara potentiam eis Cessariam cum libera. Secundum quod utraque terminatur ad ac lim, conuerimni in ratione potentium ageres potentiae autem

libera pro praerogatiua supra necessariam das insuper posse no agere, adeoq. per potise nonagere vis illam supra hoc, quod est posse agere, habere incremetum perfectionis , videtur autem euidens quod per posseno agete,nequeat dici perseetior potentia Resp. hoc argumentum laborare in aequi. Voco. Potentia libera prauiale necessariae

non per posse non agere, sed per posse non agere libere,adeoque per illud posse non agere,quod est posse hoc modo agere. 5-

para iam utramque potentiam necessaria quando agit, sic agit, ut non possit noli

agere: l btra quando agit sic agit , ut possit non agere: rursus: nccessaria quando non agit,ita non agit, ut non possit agere, libera quando non agit ita non agit ut potis agere,&hoc non agere liberum non agere pcr hoc, quod sit a potentia petente agere: fassum est igitur praerogatiuam libere supra necessariam constitui a nobis in ipso nonagere. Ex his patet ad argumentuin forma Conc. ant ne g. conseq. Ad probationem neganterum conseq. Ad explicationem neg. i. Terminus ad quem est pQ--tentia libere omittens agens et actus, qui per hoc ipsum est liber, quod sit a potentia

potente omittere: ad coque non specincatur ratione libera a non agere, tamqua in a

845쪽

termino: sed ab actu quam elicere potest,&periurulentiam ad quem dicitur non precise omittens; sed libere omittens. Ad prohationem in nego antec posse carere

omni actu cum actu primo proximo ad ac. tum, est formatissime posse terminari ad actum libere: si igitur actus liber est perfectior actu non libere, est eo. ipso possc terminari ad terminum persectiorem. Certum est uni. cuique expetibilibus esse ita posse agere , ut possit vel loco huius actus ponere aliutria, actum , velo mittere omnem actum , quam post e sothim vel hunc, vel aliquam alnim actum elicere . Unicuique enim placet suaetbertatis terminos amplificari. Dices, posse non agere non est aliquid posIe, ergo posse non agere nota amplificat terminos libertatis, seu non amplificat li-hertatem agentis. Probaturant q Da non

agere non est aliquid ergo posse non agere,

non est posse ali quid Contarmatur quia . non:gere nequa esse terminus pote qacti uae,potentia alae libera est aca tua ergo e. Res p. in ant posse non agere praeci Se,

non est aliquid posse , concedo posse non agere libere; nego ant e conseq. Posse non ageret: bere , est posse hoc modo ager quandoquidem ipsum non agrae est l. berum non agere formaliter per hoc, quod possis agere. Et haec est illa amplificatio libertatis quam hic intendimus. Talis videlicet ut voluntas se habeat non inter duo, sed ter plura extrema victe licet inter agere hoc vel agere illud, vel omnino non abe-

846쪽

De pura mig. libera si

agere. Specificatiuum igitur potentiae ut libere non agentis est ipsum me agere . Ab illud de termino dic idem . quod dictum est

de determinatione Certum est polentiam per non agere, non ponere in natura illum terminum in hoc autem ipso est libera in actu secundo, quod dicat non terminum ,

cum posset actu aliquo termino terminari. Caeterum eo ipso quod dicis potentia conpletam adactum, posse inon agere dicis posse non terminata ad ullum obicetur , putamul autem ampliorem esse libcriatem quae se habet hoc modo: quam quae allo. Obiicies 4. Implicat potentiam vitalem transire a b actu primo ad secundum . non vlucre in actu secundo implicat vivere in actu secundo non operari: ago implicat transire ab actu primo ad secundum.& non Operari Maior probatum.quia omnis reductio actus primi ad secundum et positio rei,ad quam erat sufficientia; ergo reductio actus primi in genere vitae ad actum sectandum cst politio illius vitae, ad quam erat fusacientia Minor autem constat ex dictis Rcla dist. mai implicat c. accipiendorigo roserationem actus secundi concedo; accipiendo rationem actus secundi amplia tiue ad quamcumque determinationem po-tcntia: nego malin eodem modo dist. min. nego conseq. Ad probationem maioris: sal sum est anteceden . Potentia libera etiam illa libertate dumtaxat, quam concedunt R duersari j, cum ab actu primo transit ad

secundum, non pcnit id omne, ad quod e

847쪽

sum cientia , sed pro libito suo, suffcientia

ad utrumlibet ex oppositis utitur ad alterum ex ipsis. Ex quo habes hoc euidens ratiocinium. Actus primus proximus ad amorem est sussic sentia adaequata ad amorem :huiti si nodi actus pr: mus reducitur in secvn.duni etiam sine a iura motas, ergo non omnis sim : eritia seu potius non Omis reductio actus primi in secundum , est positio rei,ad quam erat sussicientia Scio lassicientiam prat dictam non esse solum ad amore sed etiam ad odium , vel ad aliquem alium actum incompossibilem cum amo te; sed hoc ipsum fauet nostrae sententia aut responsoni, quandoquidem ostendit esse in potestate potentiae laerae determinares hoc vel illo modo Linter modos autem determinandi se est ille, quem punimus , ab.

si inendo videlicet ab omni omnino c. tu. Posses etia distinguere idem antecedens modo supra indicato: videlicet per redictionem in actum secundu stricte acceptu, aut m actum secundum ampliatiue. Dices: ut volutas determinet se ad omit--tendum vel actu an, orci, vel actum odij, debet determinare se ad amplectendam Omis. sionem potitas, quam quemlibet actum nequit determinat esse hoc pacto: ergo nequit&c. Maior probatur quia eo ipso quod li-

here omittat,eligit omittere piae non omitistere, ergo determinat se ad omissione mi ilus amplectendam quam quem libit actu:

cum non omittere sit formaliter aliquo actu agere Minor autem Probatur: quia im-

848쪽

plicati quod in omissione appareat ulla ratio, propter quam sit voluntate praeferibilis omni cui silici ac ii, ad quem hic, nunc est persi cli completa; ergo est impossibile quod se determinet ad hanc potiusquam ad quemlibet inim pii oppositum Probatur hoc ultimum antecedensesquia in omissione pura non reperitu ulla ratio boni; in qualibet autem actu, aliquid boni reperitur: sed implicat carens omni bono esse

ulli bono praescribile;ergo implicat praeserinria voluntate pura mom: issione omni actui. Resp. puram omissionem a turri in obieci reo ne impet rodum detriminationa potentiae liberae, sed per modum obiccti, circa quod versetur potentia bcra in hoc aequivo eo pilaborant, qui contra nossentiunt. Ille ipse actus, per quem voluntas cligeret signa leo missionem , esset actus positivus, per quam d. ccrct Nolo agere: aut: Volo abstinere, aut aliquid liniusti. odi Pra terea patet ex dictis, quod etiam si non sit realiter, thysice, tum bonum in non ager repotos tamen ipsum non agere positi-ue praete ita ipsi met agere, si sermo sit de aliquo actu particulari circa hoc , vel illud obiectum eliciendo . Rem explico. Ea repraesentari tibi actum amoris, utili cibilem circa hoc, vel illud obiectum . In tali casu

deliberare potes eliciendus, ne an non e Iiciendus hic, tunc hic actiis, cla post talem deliberationem positive repellere hunc actu

amoris. quamuis re ipsa non elicere hunc,

non stultus actus, adeoq; ullum bonum:

849쪽

elicere autem fore caliquod bonum: Dices: in tali casu non omitta re omnem actium , diceret enun Volo elicere actum amoris cirrahoe obiectum ergo in tali casun nullato missio. Resp. conc totum. Non diximus in tali casu fore puram omissionem e sed omissio. nem actus an oris in tali casu prelatum irii spem et actui ad coq. salium esse omisim-ncm actus non posse prae ferri activi qua uis enim repudiatio actus sit acuis post tuuis: ad huc verum est per ipsam praeterri omissionem actus A ipsi met actu A. His igitus omissis ad obiectione propositam in forma Resp. secundo diu mai voluntas nequa determinat esse c. in actu signato nego,

actu exercito concedo' inclis obal: it crumdist voluntas non potest praeferrenignata ipsum omitere omni acturr concede exercite:

nego in his d stinctionibusde Gustriamur bis vocibus . In actu signat, in acta exercito: signatρ, exercite , 5 quod al:ui

est viri mur non solum diuersimode, sed elia secundum acceptiones, quae videntur inter

se opposita quod ideo facimus, quia reipudiuersimode sonat apud mersos authoici semper autem pro nobis harmonices cla tas determinat sed amplectendam omis tonem in acti signato: quia signate non eli cit ullum actum: non detremmat se in acta exercito quia hoc ipsum omitere non e v Ilum exercitium voluntatis implicat enisai, term mis determinat se per aliquem ac itim ademissionem omnia actus sicutim

850쪽

De pura omissi libera. 79s

plicat per aliquem motu carere omni moto . Rursus praeferet exercite, non autem signat omissionem omnis actus omni Quilibet actui quia omittendo non comparatactum cum non actu,alterum eligens, alte

rum repudians se discipsa potius non agit, quam agat: adeoq: qum in potestate ipsiussit virum : agere videlicetis non agere per hoc serinaliter quod non agat, praesertezercite non agcre ipsi me agere: hoc est cum sit ad agendum&non agendum libera potius non agit, quam agat; in hoc eodem sensu iniuel gi potest , quod eligat

non agere potius, quam agere.

ces ut eligat potius agere,' iam non agere oportet, ut m ipso nonagcre appereat aliqua praeserabilitas ipsi me agere sed nequiit in On aget apparet quicquam huiusmodi, et D ciconiirmatur; quia ad hoc

Vt Ossa uniam extremum alter extremo

praeeligi oportc ut habeat aliquam eligibilitaten , sed non agere non habet ullam eligibilitatem ergo Setiam prob. quia Omnis eligibilitas est aliqua amabilitas in non agere non est ulla amabilitas ergo Sc. mor vltima patet ex dictici quia in nonagere non est ulla ratio boni.

Resp. quod ad illam praelationem, quam supra concessimus , consistentem videlicet hoc, quod respla potius no agas, quam agas, non requiritur ulla amabituas in ipsomet non agere; ad hoc enim ut non agere praefera exercite ipsi agere , lassicit obiectum,