Triennium philosophicum quod P. Andreas Semery Remus e Societate Iesu in Collegio Romano philosophiae iterum professor dictabat ... Annus primus tertius

831쪽

que hic etiam aliqualiter explicaturin conclusio &ratio conclusionis.Sicut enim ap titudo quae est in aete ad lucem determinat

carentiam licis ad rationem priuatiuae ita etiam potentia adaequata, quae est in volnntate tua ad amorem , determinat carentiam amoris ad rationem liberae ita enim cares

in hypothesi post actu amoris, ut possis

non carere si velis,adeo ut libere careas. Dices denominationem libere esse intrinsecam rationi quae dicitur libera: adeoques determinatio per purum contradictortua moris, hoc est perpurum nona morem,est libera,est intrinsece liberae implicat antem esse intrinsece liber u quod nihil est adeoque denominatio libera pugnat cum denominatione pura omissionis Vltei ius , ratio liberi est perfectio rationis, quae Cnomi. Datur libera, purae aute omissioni repugnat perfectionem inesses cum omnis perfectio strita id positiuum; igitii crepugnat rationea libera inesse omissioni purae. Resp. duplicem hac in re sententiam esse apud Ethicos atris ponentibus libertatem intrinsecam actui libero, alij extrinsecam: in neutra specialiter laborat nostra sententia. Qui ponunt actum liberum esse libe. rum per denomitationem sibi intrinsecam, duphcstere spondere poterunt. Primo quod etia factus liber sit intrinsece liberi, cla per perfectionem bi intriti secam no continuo etiam non actus, seu omissio actus etiam la- hera debebit esse libera per denominari e

sibi intrinsecam: Erit autem libera per hoc quod

832쪽

De puta omissi. libera, 8 iquod ita suo modo sic, ut potentia, quaei Tipsa determinatur ad hoc potius, 'am ad illud ex contra victorijs sit etiam ad oppositum . Secundo dicere possent ipsam etiani puram omissionem esse in zrinsece liberam uuia est formalis priuatio actus iitritis Eliberi r in hoc sensu coecitas sustinet inuinsece praedicata, quae sustinet: idem dic de omnibus altis tum priuationibus , tum n gationibus, pr dicata enim quae intrinsece conueniunt sormis, per sim lic denomina tiones conueniunt priuationibus formarum, ut patet ex alibi dictis ex Diuo Thomata Hoc modo diximus unam priuationem dis serre ab alia puta surditatem a cecitate , &quidem intrinsece: quia disserentias suas sumunt a rationibus, quas excludunt:&'Glade nominationes tum priuatulae, tum zgatiuae semper attingunt turminum, quee cludunt,excludus aute illum non per opus nostri intellectus, sed omnino independenter a ratione nostri, ideo etiam denominationes huiusmodi dicuntur reales Huic caecus est realiter coecus voluntas omittens omnem actum, realiter omittit, e libere o

mittens realiteri bcreis snt illi non tam eriper ipsam liberam omissionem formaliter habet realiter aliquid, sed realiter caret aliquo quod haberet, si non omitteret. Ali,qui negant libertatem esse intrinsecam actui libero fautius sese expediunt Si enim actus ipse liber est per denominationem extrinseczm, poteritin per eandein esse libera Ouaissio. Aiunt autem denomiis

833쪽

na Dono thera conuenire cuilibet clemn nationi libera nostra volutatis . per hoc quod se a potentia adaequa te completa ad utrumlibet ex oppositis; puta amor est liber forma' ter per hoc, quod sit a volvo a te com ni mitti ad non amandum te e modo missio amoris erit libera per hoc , quod Potentia non amans sic erfecte completa ad amandum ita id licet ut ad hoc ramaret potius quam non amaret, nihil requiratur, nisi amor ipse hoc est nihil plus requiratur ex parte actus pri mi. Ex hoc paret ouod pura omnissio qua uis in ratione O- .

missionis nihil dicat positiuum dicit tu aliou dicisti uu in ratione Iibere; quandoqui-ee' btra est mr mali re per actum primum p rbximum ad oppositu: sed hoc nihil ponit ex parte actus secundi i seu ex parte deter minationis, qua voluntas est culto potius quam cum illo contraditorio. Quod si getas utra ex praedictis sententiis sit probabilior relaondeo probatiorem videri se cundam Per hoc enim praecise quod haec, vel illa determinatio sit a potentia compsera ad opposita est modo , quo impossibile est eam esse a potentis necessa conseo eme habe per hoc unde sufficientissime discriminetura deter vinatione potentie necessariae, neque inim determinatio potentiarneressaria et potentiae se habentis ad tru libet, ut pater ex alibi ditiis. Alia rationes hid omittuntur, tum quia haec Lissicir, tum quia haec con 'rouersia non agitatur hic es

Prosessio. Aduerue tame, quod libertas actus

834쪽

per denominationem extrinsecam ab indi Lfeientia Potentiae, seruat in actu rationem resistentis moliuo in oppositum impelleti; resistentis in quam,per hoc formaliter quod voluntas non sinat se a praedicto motivo in oppositum flecti. quod fuit notandum hic, quia patroni aduersae sententiae in hoc praecipue incumbunt, testendant omne ac lulierum esse victoriosum motivi trahentis

ad oppositum, Hanc victoriam habit actus per hoc ormaluer, quod sit prae opposito

Hoc etiam pro omissione pura examinabitur infra, ubi alid genus victoriae non dabitur, quam hactenus datum.

satisfit obiectionibus. OBicitur i. si esset possibilis pura ia

m ullo libera, posset actus secundus in nullo diffferre ab actu primo: conseq. est falsum ergo& antec Minor prob. quia implicat per actum secundum , hoc est per efffectum nihil aliud haberi,quam quod habetur per actum primum , seu per causam: causa enim,& efffectus actu primus.& actu secundus est aliquid essentialiter plus quansola causa, dolus actus piimus. Probatur iam sequela maj. quia per putam omissione liberam nihil est in natura , nisi poten Ila

completa ad illum q. ex oppositis: nam ut

pura omissio, nihil est vi libera, nahil dici cnisi indifferent jaci potentiar; hec autem i

835쪽

differentia tota est in actu primo Hinc ur-gctu eadem dissicultas. Indisserentia determinata ad utrumlibet ex oppositis dicit aliquid plus , quam 4ndifferentia praescindens ab hac, aut illa determinati, eo ipso quod detur actus secundus, datur indifferentia determinata ad hoc potius, quam illud ex extremis, ergo eo ipso datur aliquid plus qlia indifferentia praescindens ab hac, vel illa determinatione sed omissio libera habet rationem actus secundi, hoc est detenminationis formalis ad hoc potrius quam ad illud ergo per omissionem liberam debet poni aliquid supra indifferentiam prasci Π- dentem ab hac, vel illa determinatione. Resp. difficultatem esse magis in modo loquendi, quam in re, ioc accidit quo riescit et sermo ς' denegationibus aut priuationibus Actus primus de suo concepta formali prescindit ab acetii & non actu: acta

autem secundus includit vel actum, vel nodactum si peractum primum ad amorem ames, coniungis potentiam cum ac tu,si no ames, coniungis cum non actu utrolibet

modo te habeas potentia transit ab acta primo ad secundum: ampliando accepi j0

nem actus secundi ad quam cum deter ' na Monem potentiae. Si enim rigorose accipias actum secundum , cum non actus non

stultus actus. pura omisso non erit actu secundusὶ&tune nostra conclusio erit posse potentiam liberam adaequa te compictam

ad actum . esse sine omni actu, seu: possibi'

lcm esse actum primum proximum ad γ'

836쪽

De pura omss. libera. 78s

tum carentum omni actu secundo iRursus ipse non actus cum nihil sit recte dicitur nil l poni cum actu primo pro delelmi natatio ipsius dy tamen nihil negati uesue exclusiue acceptu , non autem praecisi-ue, Ex his patet ad argumentum . Nega

seq. mai Dit ferent actus primus mactus secundus per hoc, quod in denominationes actus primi praescindas ab actud non actii, seu ab agere ion agereri denominatione autem actus secundi neges, seu excludas ipsum agete. Dices. Ergo ut actus primus reducatur in secundum, debet data aliquid: quod situ vel

actus vel exclusiuum ipsius , ergo equit dari pura omissio libera. Resp. dist primum conseq. st ebet dari

vel ac rus vel aliquid exclusiuum per O- dum contrarii negO,per modum contra .li.

Oo ij subdist debet dari in eri re nega, inesse veri, concedo . Quem sensum racias: propositione huiusmodi datur negatio, datur omissio, similis, expi catum est alibi omisso autem libera periti dita seret abomissione praci se quod haec psae cindat ab eo quod est esse a potentia indifferente, vel contra; illa autem sit a UD 'tri

indifferente lioc est persecte completa adactum Esse autem hanc omissionem nil laliud est, quam non esse actum , qui 2 rhunc ipsum actum primum proximum clia posset. Obiic. 1 Omnis determinatio potentiae vitalis, talis,est perfectio talis potentiae om: se

837쪽

omissio libcra est detcrminatio potentia vitalis ut talis ergo est perfectio eiusdemia Maior probatur ratione a priori. Finis natura in complendo potontiam vitalem ad operab du est ut potentia determinando se,

hoc est reducendo se in actui se sam pers.ciat.& consequenter omnis actus primus est propter aliquem actum secundum. Explicatur ulterius ratio per quam potentia

costituitur in actu primo proximo ad Ope randum est persectio aliqua eiusde poten-Ha, liniusmodi tamen perfectio non est in. enla a natura per modum finis, sed solum per modum medii Persectio autem habens rationem medii, est eo ipso ad ulteriore mi

perfectionem imo ratione v Iterioris perse et ionis dumtaxat, non autem ratione sui est persectio aliqua, sicuti in ratiori sanitatis dumtaxat,no autem ratione sui me

dicina est a Ii quod bonum,&prudenter ex petibi Iis, conten ptibi Iis futura si nihil conduceret ad sanitatem Propter hanc rationem,al sq. huiusmodi prior isticas putant aliqui ram necessarium esse causam liberam secundum totam vim astus primi egredi in actum secundum quam necessarium es id in reccssarias accidere. Exeplo rem expli co Oculus edaequale completus ad viden dum videt quantum potest. Voluntas etiam adaequa te completa ad agendum agit quan tum potest Est autem inter utramque po tetiam hoc discrimen, quod oculus ita γcessario operetur, ut non se determinet ad hoc vel illudgenus operationis,puta ad vj de

838쪽

dendum vel repellendum obiectum: volun tas autem in tota quanta est, Tecundum totam suam vim operatur, ut se determinet ad hoc, vel illud genus operationis puta ad volendum vel nolendum in ad exeun.

dum in hos vel illos actus circa haec vel illa obiecta ex iis, quae eidem per intellectum

Proponuntur, puta voluntas in actu primo prox: mo posita ad amandum felicitaterris,

habet simul sibi proposita bona sensibilia: contingere autem potest ut totam suam vim

exerat in amando felicitatem, ut nullo actu sese exerceat circa vi tu ex ali; bonis potest etia contingere quod hanc eandem vim totam exerat in amando bona sensibilia , item accidere potest ut potens intenti amare felicitatem amet illam remini se aut eum possit bona sensibilia tense amare,ea dem amet emisse tunc autem cum neque erga felicitatem , neque erga bona sensibilia secundum totum stium polse sese exerceati necesse est , aiunt, ut in alios, actus vim suam impendat, ne nimirum remaneat aliquid de actu primo, quod non exeat id

secundum Ratio a priori est , quia ratio

libera non tollit racionem vitalis est autem de ratione potentia vita Issit agat quatum potest pergo c. Probatur minor. quia potentia vitalis per operatione vivit in aetii secundo: unu quodque autem vivens vivit in quibuslibet circustantiis, quantu viuere potest; ergo operatur, quantum operari pinest.

Confirmatur hec doctrina ratiocinio quo usi sumus adprobationem conclusionis supra

839쪽

propositae . cum hac necessitate operandi quantu potest stat in voluntate nos ra perfectissima ratio potentiae liberae,& potentia libera sussicientissime discriminatur a non libera ergo&c. Prob. cons. quia posita tali necessitate ponitur simul cum libertare necessitas persectionis in potentia per actum secundum , disticta a persectione , quae constituit actum primum; sic autem mel tis se habet,quam cum indifferentia ad habendum vel non habendum perfectic ne ulteriorem: per determinationem sui ad auterum ex extremis sua libertatis. Resp. voluntate humanam non necessario pei fici per quamcumque determinationem suae iridisserentia ad utrumlibet ex extremis, ad quae dicitur indifferen , idque

etiamsi ponas omne determinationem huiusmodi esse necessario aliquid positi Uia- . quor de voluntate humana vi voluntas est, hoc es ut causa moraliter operans Probatur hoc euidenter Voluntas per echiam malum non perficitur actus malus est aliquid sosinium, positiva determinati voluntatis rigitur non omnis determinatio voluntatis per aliquid posituum est perfectio voluntatis. Maior est euidens , nam volunias non perficitur per id, per quod sor mallicis mala; fit mala per actum malum: ergo c. Actiam autem malum tam euidens

est , esse quid positiuum quam est euidens esse actite voluntatis; quicquid sit unde for- realiter habeat esse malum. Sio dicturos csse aduersarios voluntatem etiam per actu

840쪽

malu intrinsece perfici eo enim ipso quod actus malus est aliquid ,ei aliquod bonum adeoque aliqua perfectio illius potentiae

quam actuat Propterea dixi voluntatem, ut volvatas est non perfici per actum a lum: non autem voluntatem nullo modo

perfici per actu malum. Perficitur peractum a luptare phyllae,&perfectione quae pure transcendentaliter est periectio adeoq. peris fecisone ex hoc capite Omnino conleptibili. Imomesus est voluntatem haec perseiactione carere; adeoque melius consulimus voli in tali dum facimus eam in potente tria

bene operari, ut carere possit operationelam bona quam mala: quam ij qui sic illam esse institutam volunt, ut in actu primo proximo ita sit ad bonum ut nequeat es siue hoc: ves sine malo Totus igitur ille discursus nihil habet robori s contra sententiam positam . Verum est potentiam etiam Iiberam, esse potentiam vitalem sed per hoc quod libera est, non necessario vivit in actu secundo, ad hoc ipsum dicimus esse liberam , videlicet ad viuendum, vel nos vivendum in acti secundo. In forma ad

arguntum nega maiorem, quae reipsa nihil aliud est, quam petita principi j. Ad raritionem petita in ex fine, dic finem naturare is actu bonum , natura enim non ledit ad malum ioc tamen fine quam saepe caret e Cetae dum male oporatas , non potus id quod ut finis intendi sar ab eo, qui poniti , t achum primum proximum ad operanduva igitur arguenti, finem Natura in com