장음표시 사용
21쪽
A tionem pariendi tempus notare. Ceterum , quomodo in certissima si h ec lex, varia docent primumq; quod,quum idem Hippocrates masculi fistus formationi dies det triginta motus esse debet die seXagesimo : partus igitur centesi Lib. de nat. mo octogesimo atqui primum partus terminum, qui etiam 4 ueri. rarior est, nempe septimestrem , non minus temporis spa- cium apprehendere, quam centesimum octogesimum secundum cum dimidio, ille ipse est author Sed ab ijs etiam, ita Lib. de septi-rum ipsi meminit, eam non seruari legem apertum est qui I par. absoluta die quadragesimo quinto formatione, ad motum septuaginta secrequirunt, quo esse oporteret nonaginta. Quid vero, si huc Aristotelem quoq; advocemus: Qui, qua maris motum ad quadragesimum diem fieri statuat, foemi bis, cap. 3. nae ad nonagesimum masculi partum die centesimo vigesimo, qui mensis est vulgaris quartus, huius legis obseruatione fieri ex eo esset statuendum. Verum, si vera illa lex est, proiecto, ubi etiam conuerso Ordine a partu motum, a motu formationem quaeramus, non dissimiliter, atq; proposito ab Hippocrate modo respondebit res sensui, ac ve- rae obseruationi. Quando ergo frequentissimum est partum non mense fieri; si ab hoc quaeramus motu erit is die nonagesimo . qui est mensis tertius si formationem die quadragesimo quinto, id est mense uno cum dimidio non autem die trigesimo, aut quadragesimo secundo, ut illi aiunt. Cur mulieri non Unum sit pariendi tempus , non explicatur a veteribus . Hippocratis ambiguitas de numeran- di principio. varietas in mensitum acceptione atque enumeratione per dies septimanas, menses, quadragenarios circuitin. Cap. V.
um deformatione, ac motu sectus adeo incerta
sint omnia,ut ostendimus, longe etia incertiora di Xeris,quae de partu. Et mulieres quide,ut ab Hippocrate atq; Aristotele scribitur, varia pariendi tepora in iter cetera animalia habere apertu est nempe: septimo, &
22쪽
, De Humani concepiminormationu,
nono,& decimo,imo indecimo naturales fieri partus co sentiunt est etia obseruatu aliquos mense octauo in luce editos vixisse. Avicennas sexti quoque meminit, decimi quarti At,quid eius varietatis sit causa,non fuit a veteribus explicatum . , quae ita de tam vario partus tempore scriptis tradita sunt, an ijs vera obseruatio respondeat in quo modo respondeat, statuere difficile est incerta enim este, quae afferunt, aliqua sunt, quae suadeant illud autem magi- me, quod unde nam inchoanda sit dierum enumeratio,non et Didem plane constat, quum Hippocrates,an a mensium suppressio-stct x. ne an a conceptu incipiendum sit, ambiguum se alicubi o D stendat, scribens, aut a mensium fluxu numerandos esse no uem menseS, aut a conceptu. Quo etiam loco, quia mensis multiplex acceptio est, quum nouem menses dicat Graeco more sumptos diebus ducentis, septuagenis constare; qui numerus ex triginta novies repetitis prodit accipere se messem vulgarem plane ostendit, quo pacto & Galenus in fragmento Comentari in librum de septimestri partu,& Aui-3 ORI. I cennas, vitalem foetum esse assirmans,qui ducentis denis,& v qui ducentis septuagenis diebus oritur qui numerus septimum, ac nonum mensem Vulgarem constituit Contra au '
tem in libro de septimestri partu, menses quinque, dierum esse centum, quadraginta septem cum dimidio scribit
Hippocrates aperte intelligens de mensibus, quos lunares vocant coniunctionis, qui ex diebus sunt nouem cum dimidio supra viginti quod etiam explicat, quum subdit, dies sexaginta, Vn minus, duos menses quamproxime complere. Sed & in libro de octimestri partu novilunium, quod dies unus existit, esse ait γουτατα, id est, proXime, trigesi rimam partem mensis. eam Vocem ornarius male vertit,
exactissime & dies duos partem esie fere quindenam,& tres decimam, reliqua iuxta horum rationem his vocibus proxime vi fere plane testatus, se non de vulgari, sed de lunari coniunctionis mense agere cui horae duodecim desunt ad integros dies triginta de quo Aristoteles quoque agit quarto de generatione animalium, quum per circuitu '.' intelligere se ait totum tempus a coniunctione una Solis,&Lunae
23쪽
Lunae ad aliam. Sed illud praeterea difficile nobis reliquit
Hippocrates, quod, enumerando, nunc dierum, nunc septi
manarum, nunc mensium, nunc quadragenariorum circui- tuum rationem proponit, quae simul concurrere vix queat.
Apertum est,quadragenarium circuitum ad integras septimanas referri non posse, cui dies duo ad septimanas sex desunt quinque autem ultra septimanas quinque supersunt. Neque ad eas referri etiam potest mensis, qualemcumque sumpseris. Non solaris, qui, ut est duodecima pars pera grationis Solis ab uno in eundem signiferi locum, in diebus trecentis seXaginta quinque, diei quadrante dierum est exacte triginta atque horarum fere decem cum dimidiat cui propterea, si ad septimanas reseratur, dies bini,& horae decem cuin dimidia ultra quatuor septimanas supersunt. Non vulgaris, seu Aegyptius, qui diebus triginta constans, ultra eptimanas quatuor, dies habet duos. Non Lunaris, apparitionis dictus, qui, quum aliquando dierum sit vigi ii sex atque horaru duodecim ultra septimanas tres, dies habet quinque, horas duodecim. Non mensis peragrationis, qui dierum est viginti septem, atque horarum octo;
cui propterea hora desunt sexdecim , ut septimanae sint
quatuor. Non mensis coniunctionis ex diebus viginti nouem, atque horis duodecim constitutus, qui ultra septimanas quatuor, diem habet vinum, moras duodecim. Non postremo mensis Medicus ; cui, uti dierum sit viginti sex, ωhorarum duarum supra viginti, ad integras quatuor septimanas desunt horae binae, dies unus. Concurrere igis tur quum non possint, neque cum mensibuS, neque cum quadragenarijs circuitibus septimanae, quomodo cohaereant,
quae Hippocrates scripsit De priuatis partus temporibus, acprimum, sexto
Erum age, quae dehinc de priuatis partus terminis notant, eXpendamus. Comunis est Medicorum consensus , qui ante septimu mensem nascuntur,
24쪽
De Humani conceptus,formationis
non vivere priuatimque, qui ante diem centesimum isto Agesimum secudum cum dimidio ac diei particula in lucem
Bestptim. p. veniunt non censet Hippocrates esse vitales. Contra ta-9. de anima me seXto mense ortum aliquando vixisse, author est Aui- lib. cap. 3 cennas Dignum ergo scitu esset, cur ante septimu orti non
vivant,& quamdiu post ortum vivant quod est a veteribus praetermissum.
adde septimestri partu, quis dissensus Illum Hippo-
I p crates dierum statuit centum octoginta duorum cum dimidio ac diei particula quod, ut non temere fieri doceat, primum, illimum mensem mutilos sumit. At quomodo septimestris vere dicatur, qui vere semestris est ξAn vita hominis no in re, sed in nominis vi posita est Ad-1, d istis de, quod auo idem stribit septimestrem tres habere septi ὸζ manarum denarios, ita ut totum illius spacium sit dierum
ducentum, ac decem. Acuius scriptoris sententia non re Ccedere Avicenna plane constat, quum vitalem esse foetum
statuit, si ducentis denis,aut ducentis septuagenis diebus nare covi. I lib. scatur quanquam ab his diuersus Galenus alicubi re dili deseptim .p. genter obseruata, aliud se asserit depraehendisse . nempe
plerasq; centum nonaginta,aut ducentos dies foetum gestasse: paucas ante centesimum Octogesimu secundum, moras quindecim; vel post ducentesimu quartum; unam autem solam nouisse, quae cetesimo octogesimo quarto exacto pepererit ita ut primus terminus, ante quem septimestris e Dius vitalis esse non potest, sit dierum centu octoginta duorum cum dimidio in parte quadam unius dies secundus, quo tardius qui nascuntur, non vivunt, sit dierum ducento
rum, quatuor id quod de prescripto tempore ex detrahit dies. Haec igitur sunt de septimestri partu diifficilia, ut addamus etiam, quum septimestres non omne Vivant, quid eius rei sit causa, nondum esse satis explicatum. De
25쪽
motus, partus tempore ἰ rari Dei limestri partu Cap. VIVSEquitur octauus mensis de quo haec in libro de septu
mestri partu Hippocrates. Est autem octauus mensis, non solum hoc tempus, sedis dies accedunt a septimo, es nono,& ab ipso anno. Quibus, quid velit, obscurissimum est. Qui hoc mense nascuntur, idem author ali a b.Dpm bi, vitales esse prorsus negat. mulieribus, quae hoc mens peperisse aiunt, adhibendam non esse fidem eas enim a B tuisse conceptus principium. Contra Aristoteles: posse .histor.eap. eos vivere, cin Aegypto vivere affirmat cui Avicennas A. subscribens vivere ait in Hispania. In tam dissita tantorum .degen amvirorum sententia, adhuc quaestio est, vere ne hi sint vita mat.ad calles. , si non sint, quae vera sit eius rei causa. In qua quar Vm renda, quum Mathematici quoque laborent, duplicem af s 'ς queima. ferunt rationem, nempe Solis ad genituranocum, aspe v 'ctum; planetarum singulo mense dominium Quum ruaspectus,quibus Sol signiferi signa,& ipsamet signa se se mu
tuo aspiciunt, sint quatuor, sextilis , trinus, quadratus, dc qui ex diametro opponitur; quoniam Soba genitura loco discedens, non prius fortibus radijs illum illustrat, qua, ubi ad septimum mensem id est, ad oppositum aspectum peruenerit , non prius etiam foetu maturu est tunc ergo, quum
iam perfectus sit, si prodeat, potest vivere at, hunc terminum di praetereat, Sole octauua geniturae loco signu ingresso, quia nullus illi cum eo aspectus est 1 tunc, si prodeat foetus, non vivit progrediente autem Sole,& signum nonum tenente, aspectus est trinus; tenente decimum, quadra tus,qui efficaces sunt aspectus; propterea, apti, ut in luceria prodeat foetus in undecimo autem mense non putant que piam nalci,quod infirmus sit aspectus,qui est cum proximo h gno aeniturete loco. Sed illud etiam inter eos conuenit. foetum 4n utero,&χXtra yterum priuato planetarum d
minio gubernariis Erili aensem esse Saturni, secundum Iouis, im una Martis,qua hia Solis, quintum Veneris, sextum Mercurij. ςptim iam Lunti octauum dehine Saturni, nonus Ioli gaecimum Maabis. Viuere ergo pop
26쪽
14 De Humani conceptus,formationis,
se foetum, qui septimo mense prodit,ob Lunς benignitate A& humidam temperiem non posse qui octavo, ob malestiacam vim Saturni frigidi, sicci proptereaque vitae aduersi. Vivere sub nono,& decimo, quia sub planetis vitae non
contrarijs. Sic in utero vitam hominis censent gubernari. Aiunt etiam eYtra uterum primos annos quatuor esse sub
Lunae dominio, decessequentes sub Mercurio; octo qui succedunt sub Venere nouem deinde qui sequuntur sub Sole; tum sub Marte quindecim, sub Ioue duodecim. estque amnus quinquagesimus octauus a quo deinceps sub Saturni im perio sit, quod reliquum est vitae. Sed taec ad rem nostram
nunc non pertinent quae autem de foetu in utero, etsi extra Medici negocium est, Mathematico modo reS tractare,non
indignum tamen Medico esset, scire an rei respondeant.
De nonimestri,ac decimestripartu dubitationes. v. IX.
non etiam mense, quem legitimum humani partus terminum esse communis est consensus,
aliquis scrupulus est. Incipit nonus vulgaris post diem ducentesimum quadragesimum, desinitque in ducentesimum septuagesimum Lunaris vero principium habet die ducentesimo trigesimo septimo, ducentesimo seXagesimo quinto cum dimidio , atque horis fere sex cum di Lib. de pris naidia, absoluitur. at illud ab Hippocrate apertissime et scribitur, pr ter septimestrem, vitalem statum alium non esse, nisi qui ducentesimum octogesimum attigerit diem: ut eXaetus sit septimanarum numerus, nempe quaternar de Dcades septimanarum, seu septimus circuitu quadragen rius . Id quod si verum est, illud etiam in aperto est, quem nouimestrem appellamus, esse illi authori decimestrem Aqua sententia dissentanoa illa non est,quae in libris de septi mestri, atque octimestri partu proponitur, eos qui in septem quadragenarijs circuitibus nascuntur, quos decim e stres vocamus,ob id maxime educari, quia validissimi sunt. atque illa, qua in libro de natura pueri scriptum est, foetus maiores vires acquirere in utero decimo mense quado par
27쪽
tus matri instat, ut membranas disrumpere possit. Si vero violentum quid puer patiatur,quemadmodum etiam si alimentum a matre prius defecerit,ante statum tempus,&4nte decim mensem eXcidere. Quibus verbis id plane confirmatur, legitimum Verumq; partus humani tempus, non ut vulgata est opinio, nouem esse mensium, sed decem. Cui s. de animaI. sententiae Avicennas quoque alicubi subscribens, foetus ait, lib. s. qui quadragesimo quinto die formantur, post nonaginta moueri, in lucem edi post ducentos sexaginta jXplicat autem rem magis, dicens post nouem menses ita ut foetum decimo iam inchoato mense nasci, ipse quoque aperte annuat de aliorum quidem sententia sed a qua tamen alienum te non esse ostendit. Si ergo montis, decimus mensis legitimi, atque ordinari partus sunt tempora quae tamen illorum mensium pars partui aptior sita; atq; viro men se plures, magisque vitale nascantur; quod scire plurimum resert nondum est constitutum.
Neondecimestri partu Hippocratu Iocus Vcidimus.
De partu decimi quarti menses uicennae sententia. Cap. X. SEquitur undecimus mensis, in quo, quum & Hippocrates, aristoteles nasci foetum posse consentiant, 's non tamen ita ne res habeat, apertum est. Sed etiam ' ubi de hoc ipso agit Hippocrates, adeo spinosum plenum que difficultatis campu reliquit, facile ut non sit ab eo extricari Primum quidem illud asperu est,quum eos, qui hoc
D mense nascuntur, diebus ducentis octoginta pariter atque decimestres ait nasci. quando n. decimus mensiS, a quo vndecimi principiti est, trecentesimo die absoluitur, proiecto, qui ducentesimo octogesimo in lucem prodeunt,non unde . cimestres sed decimestres sunt. Quomodo vero fieri id pol, ut qui posteriori tepore nascuntur, aequali tempore, atque
ii, qui priuri orti sunt, nascantur Alia subdit, quae quorsum scribat,in quid velit, dissicillimum est statuere nempe, quod naulieribus plurimis post menstrua purgamenta
28쪽
si De Humani conceptu formationis
conceptus fiunt di dare his oportet tempus, in quo purga Atio contingit, saltem dierum trium quod dies unus sit tri gesima mensis pars, ares dies decima quod in pauciori bus partibus fieri non possit, vel menstruorum solutio, vel conceptus quodque ex his necesse sit plerasque concipere circa plenilunium, iitra, ut ducenti octoginta dies stipe
apprehendere undecimu mensem videantur. Haec inquam, quum Hippocrates scribat, quo tendant, quomodo coha reant, obscurissimum est quae propterea dignum est,ut explicentur. Sane autem, quod ad humani partus tempora
attinet, illud est reliquum, quod Avicennas decimoquarto Betiam mense vitalem foetum prodijsse memoriae prodidit. Qu9d, an re, ac rationi respondeat, nondum hactenus est discussum.
Transitus adseveriorum dubitationum solutionem. Septenari numeri vis in homine cinis ei igemmi, trigesimi, gi quadragesimi numeri deductio.
Causae mari aetus formationem, motum m pam tum accelerantes, aut retardantes cap. XL. QVam abdita sit de conceptus formationis, motus,
partus humani temporibus veritas, ex superioribus plane constat. Id quod sane admirandum est in re tam vulgari atque ab orbis initio tam frequenti. At Vero, ut quod inuolutum est, quoad eius fieri possit, euoluatur ponendum illud primum omni est, procreatricem rerum naturam sapientissimam,quae consulto, certo pre I scripto ordine molitur omnia, ut viventibus rebus quibus.
que pro earum usu varios posuit, tum efformationis, tum ortus, tum magnitudinis, durationis terminos ita uniueris hominis naturae,& in parentis utero,& extra terum;
& in integra,& in aduersia valetudine, eam septenarij numeri, atque eius partium, ac numerorum, qui ex eo constant,
vim indidisset necessaria,ut fere quada conditione si mentis actiones excipias vita omnis huius ipsiui numeri interuetusubcse
29쪽
gubernetur. Quomodo autem edito iam in lucem homine,
aetates per septenarium numerum varie decurrant;&ab alijs, is nobis priuata tractatione alibi ostensium est quomodo etia in morbis septenarius numerus prima teneat, pleni sunt medicoru libri Ab eodem ver metum per omne, quo in utero est tempus, deduci, ac quodammodo gubernari, plane aperit Hippocrates, candem scribens esse Lib. septi
temporum in conceptu abortu, partu rationem, quae in s. par.
morbis, sanitate, & morte partim secundum dies, partim secundum menses partim secundum dies quadragenarios, partim secundum annum quare, sicut in morbis maxime
potentes sunt primi, septimi, ita: in foetibus, non dies modo, sed & quadragenari circuitus, menses. Haec ille.
Qui,ut in morbis, ita in foetibus, maxime potentes primos,& septimos esse dicens, omnem de futuro partu cognitionem a conceptus temporis cognitione, decursu ab co in reliquum tempus per septimanas pendere significat. Nempe, ut ex primo die septimana primae initium est, ita ad C ptimana illa reliquorum, mensium,di quadragenarioria deductio. Quum enim septenarius numerus enternario,&quaternario constet, ex harum septenari partiu,nunc unius nunc alterius adiectione,in menses, quadragenari,consistunt. Si septimanae uni addas ternarium, fit denarius, omnium numerorum integerrimus, compraehendens intra se omnes praecedentes numerΟS, ex se alios omnes usque in infinitum repetens hic autem bis repetitus Vigenarium parit repetitus ter trigesimum, qui mensis est, repetitus quas ter quadragenarium edit, numerum ex persectis11mis numeris, quaternario ac decimo in se ductis constitutum, insignibus omnibus foetus motionibus dicatum . Constat igitur quod dicebamus,septenario maxime numero foetii regi, eiusque: conceptum, formationem, & motum, partu, ad illius veluti legem esse institutum. Quae res,qu
uis ita habeat, quemadmodum tamen rebus, quecunque fiunt, reliquis commune est causarum, communiti, 'riuatarum vim sequi, atque pro earum varietate variari; itati homini Sunt autem communes causae ccelum ac solum.
30쪽
1 De Humani conceptus,formationis,
coelum inquam, cum astra, tum ambiens aer: QIum autem, Aregio. Illud non obscurum est quantarn vim astra Omnia
quide, sed praecipue Sol ac Luna ad inferioris huius orbis
gubernationem conferant maxime Vero, quantum Luna,
varia facie cum septenariinumeri decursu se se nobis ostentanS, quasi rerum nostrarum gubernatrix quaedam omnibus fere humani corporis operibus praesit . Neque id etia nori apertum est , quomodo qui nobis circumfunditur aer, ac regio, unius, vel stirpis, vel animalis sit altrix, non sit altrix alterius quae ni propitia est, Talubris, alteri sit prorsus aduersa. Has igitur causas ad humani quoq; foetus procrea
tionem plurimam conserre arbitrandum est. Praeter communes causas sunt priuatae hae vero: parentum natura,& ipsius foetus natura ac conditio. Parentum quidem, tum patri S cmuS semen precipuas, vel materiae, vel et fectricis, atq; efformatricis causis parteS teneta tum matriS; quae, Ut
stirpe terra, ita utero semen coplexa, pro sui natura illud suo calore seuet,vi sanguine alit sc insita Pprietat formatricis facultatis operam, non secuS atq; in plantarum Ortu terra, ad Mettus absolutione,atq; ubi absolutus est, egres C sum adiuuat morti ergo,ut variam esse natura accidit, ita celeritate, tarditatemve in formatione, ac propterea in
motu, C partu Marare patri. emen, si substantia sit densio-ri4 temperamento calidiori, non secus, atq; lutum in ei formandi; nctilibus, celerita formasuscipit,quam si liquidius, ωfiigidius. Ita vero I in matris natura; tum uniuersi corporis, tum uteri Universi quidem, tum manifesta natura , in quaesis temperamentum, labitus, aetas, consuetudo, di vires, liuendi ratio tum priuata singularis cor Dporis, vel etiam familie proprietas teri vero, quia quibus uterus humidior cui, is etiam minus ad continendum
aptus est; qui frigidior, sicuti in formando flatu legnior,
ita in ab luendo. Huc lamplitudo pertinet quibus enim uterus angustus est, si forte paulo grandiorem metum esse accidat, vel in angustiori loco suffocari, vel praepropere exitum sibi quaerere necesse est. Haec ergo, ut singula pro sit varietate varie ad valetudine, sic ad generationei atq; adg