De humani conceptus formatione, ac partus tempore

41쪽

motius, Spartus tempore as

de nam mensium enumeratio inchoanda sit, a conceptune, an a menstruis . v. XVIILPRoxima erat quaestio de temporis obseruatione de

nam mensium enumeratio inchoanda sit, a conceptu ne an a menstruis .incerta omnia Videntur. Ceterum quid statuendum sit, res ipsa docet Q gerimus tempus a conceptu ad partu a conceptu igitur inchoanda enumera Boio est, si tempus, quo ille factus sit, non lateat Vbi lateat, a menstruis inchoanduin, quod conceptu facto, illa mos est cohiberi Horam autem conceptu non raro tenent peritae mulieres, ex signis non uno loco ab Hippocrate relatis si genitura a congressu viri neq; statim, neque postea effluat.11 accidat, ut aliquando solet, horror, calor, dentium stridor, conuulsionis imago quaedam in articuli6,in corpore toto praetereaque in utero segnities. Proponit igitur diciunctam sententiam Hippocrates, dicens Caut amenstruis

numerandi sunt noue menses, aut a concepti non quia a conceptu semper esse inchoandam enumerationem dubitet Verum, Ut admoneat menstrua quoq; osse Obseruanda.

si enim praeter consuetudinem supprimantur, neque febre, neque rigore superueniente, incidentibus autem cibi fastu dijs, indicia sunt conceptus iam facti post,ac prope id tempus, quo postremo menseSeruperant.

aut mensis in disputatione defaetusumendussit in qu 'I modo septimanae cum mensibus, quadragenarijsque cir

cuitibus concurrant. Cap. XIX. X plicatam nunc de numerandi principio quaestione alia proxime excipiebat de mensibus, quos, quum non eiusdem generis semper Hippocrates , atque alij sumant, incerta redduntur de enumeratione omnia. alia, quomodo dies, septimanae, mensis'. quadragenaxij circuitus conuenire inter se possint quos omnes magni fa-

42쪽

3 De Humani conceptus, formationis.

cere Hippocratem constat. De priori igitur ut dicamus, Aquum menses alij a solis, alij a lunae motu nomen habeant, prosecto, sicuti a sole, pro eius ad nos accessivis recelsu ,

rerum uniuersim generatio esta corruptio; atq; ve Vulgatum est, sol. homo hominem gigni di ita etiam rationi

pertinet pertinet aute in propolita materia brinatio, motus, partus solaris igitur menti obseruandus. Et ru

sum etiam, quum luna mobis propinquior sit omnibus, di celerrime omnium uniuersi orbis logitudinem metiatur, duodecies, aliquando etia terdecies,annuo si acio, quo sol a

semel tantum tigniferum orbem percurrenS; Onam in rito in harum rerum vita,& ipsa quoque Luna, labia d nominatus mensis peculis re habere vim existimatur. Non temere igitur utrunque, C solarem, lunarem mensem notandum censent. In hoc tamen aliquid est controuersiae, an in toto gestationis teri tempore utriusque decursus, reque sit obseruandus. probabile enim videtur non absolute virum , atque alterum in toto eo tempore spectandum, sed in generatione quidem, ac formatione solarem , quia se Cpraeest generationi in motu aut ac partu, lunarem, quia luna rerum motioni praefecta est. Ceterum aliud alia ratio suadet .aum enim non solus sol, sed quia quoque, imo: astra omnia ad rerum generationem principia sint, quod Aristoteles quoque docet & quod ad dandam rebus

Orma pertinet, ad ea quoq; pertineat, quae consequuntur forma virecto ab utrisq; coniunctim pedet hominis,& generatio,& formatio,& motuS,& partus uterq; igitur inclis toto gestationis uteri tempore, eadem ratione obserua Ddus. Verum alius hoc loco scrupulus est. Quu. n.aequale non sit solaris, lunaris mensis tempus , praetereaque lunaris varia sit acceptio est enim altu peragrationis, ut vocantu

alius apparitionis, alius coniunctionis, alius qui inter mensem peragrationisin apparitionis ex Galeni doctrina in dius est; qui nam lunaris mensis obseruandus sit; 'uomodo Vtrunque x larem,qui longior est,& lunarem, quihiculo enumerando sequi una in re possimus,non facile est constia

43쪽

motus, spartus tempore. 34

constituere. Alij enim,qui in decretorijs diebus non alium

mensem, quam peragrationis sequendu censent, eum quoque hic proponunt, quod partus crisis sit quaedam. Alij Llum praeferunt, quo luna lumen nobis communicat quod extra id tempus iuuare nihil nobis possit. Alij mensem coniunctionis, ad cuius progrcssum insignes hisce in rebus obseruantur mutationes . Ali etiam medicum sequi malunt, ad cuius obseruationem vigesimum diem criticum esse Galenus docet. Quum igitur alij aliud velint, quid statuendu sit, e re ipsis quaerendum est. Agunt coelestia corpora in inferiorem hunc orbem motu, dum ine. Si in luna pectemus motum, quae signiferum orbem diebus fere viginti- septem, loris octo decurrit; non ea tamen ante vigesimum nonum diem, atque horas duodecim bli coniungitur. Si lumen, quum id a sole recipiat, licet semper recipiat, in coniunctione tamen,ac fere per triduum quo tempore superior ipsius pars illustratur, quam hemisphaeriurn superius vocant, inferior autem non illustratus nobis non lucet sensim autem digrediens a sole, apparere nobis incipit ita ut, quum illi opposita est, tota lucida appareat ex quo dehinc minus in dies nobis apparens ad nouam redit

coniunctionem. In hac igitur varietate, sicuti unam ex motu, pro varia signi In quo reperitur, natura, pro calore vario, tum reliqua inferiora, tum hominem varie atricere, in morbisque, atque in uteri gestatione labores,ac status inferre varios, sensius docet ita in lunaris mensis obseruatione, non tempUS tantum peragrationis, aut appari-r tionis .sed totum ab uno ad alterum cum sole congressunt spectari oportere facile existimamus. Alioqui, si quo tem pore nobis obscura est, in nos lumine non agit per se ab ea

tamen malum nobis accidere per accidens, dum benefico eius calore non sollemur, non secus, atque nauis fracturamnauita absente, veru est. Sic quidem, sicuti ad nouam aut plenam lunam solent menstruae pUrgationeS repetere, atq; ad unius, aut alterius aspectus vicissitudinem maXime conceptus fieri; ita in foetus quoque formatione, motu,&ia tui pro luna in toto hoc tempore, quod coniunctionis me- sem

44쪽

De Humani conceptus firmationis,

sem vocant, statu vario naturam varie moueri obseraratur. De lunaris igitur mensis acceptione, statuere licebit, non temere in scelus, imo: valetudinis uniuersim progressu in homine, eum, quem coniunctionis vocant, obseruari ob id vero etiam maxime, quod in hoc ceteri quoque lunares menses compramenduntur. At quomodo quod deinceps dubium erat,iunatis simul, solaris mensis concurrere numerando possint, quum alter altero sit longior Primum quidem, licet veteribus mensium sit ex diebus triginta constantium mentio, nulla tamen est solaris aut lunaris men msis commemoratio; si quis dicat, eiuscemodi dies posse intellioi, quales ex lunari coniunctionis mense in triginta quales partes diuiso prodeunt sunt vero ij singuli horarum vis inti trium hinutorum quadraginta quatuor sedabit ille quidem facile propositam hoc loco quaestionem se rum, quia de communi more sumptos esse illis dies probabile est, pro toto. f. eo tempori spacio, quo primum mobile secti solem, reliqua astra deterens ab oriente in orientem regreditur, quocst horarum vi inti quatuor integra Crum aliud videtur statuendum . Reuocandum igitur in memoriam est, naturae effectus ita certa habere tempora quibus absoluantur, ut non in puncto, sed in sua quadam

temporis latitudine prodeant. Est quidem igitur lunari meAse superior . vulgaris , qui illo longior est horis duodecim; solaris, qui horis duodecim horas addit octo cum dimidia sed paruum hoc temporis discrimen, in humani foetus fabrica, quae diuturnior eget tempore, ut ad summu culmen ducatur parum, aut nihil obseruatur. Quo D modo autem quod praeterea possitum erat in quaestione septimanae cum mensibus. quadragenarijs circuitibus numerando conueniant, iam antea explicauimus ex septenario enim reliqua omnia prodire ostendimus.

quod propterea non est , ut hoc loco

repetamuS.

45쪽

motin. Vpartus tempore. 3 3

suomodo totumgestationisisteri tempus deducatur

per menstes, per dies, ct quadragenarios circu tus Cap. XX. SEquitur ut ad ea, quae de priuatis partus terminista

bitationem faciebant, accedamus Et quia in deducendo partu tempore, nunc menseS, nunc quadragenari circuitus veniunt, prius quomodo totum gestationis

in utero tempus per hos sigillatim distinguatur, videamus. Mensis igitur lunaris coniunctionis ex diebus constat viginti nouem cum dimidio. Et primus mensis a conceptu incipit, desinit in diem vigesimum nonum cum dimidio. Post hunc secundus inchoat, desinitque in quinquagesimum nOnum. Terti principium est dies sexagesimus, finis octogesimus octauus cum dimidio Hinc quartus est mensis terminum habens diem centesimum decimum octauum Ab hoc incipit quintus, qui desinit in centesimum quadragesimum septimum cum dimidio . A quo principium est sexti, deuru nentis in centesimum septuagesimum septimum. Die centesimo septuagesimo octauo initiu est septimi. cuius finisest ducentesimus sextus cum dimidio. Post hunc est octauus terminum habens ducentesimo trigesimo sexto . Die ducentesimo trigesimo septimo incipit nonus, qui desinit ducentesimo sexagesimo quinto cum dimidio . Atque hinc mensis decimus succedit absoluendus die ducentesimo no . nagesimo quinto A quo si prorogetur partus, additis eodem ordine diebus viginti nouem cum dimidio totum te D pus erit dierum trecentum viginti quatuor cum dimidio,&mensium undecim. Ita totum praegnationi tempuS secundu menses diuiditur. Secatur autem id etiam secundu quadragenarios circuitus. Ac primu primus circuitus rotu primu messem, praetereaq; dies dece cum dimidio habet de se- cudo Secudus incipit post diem decinati, ac dimidiu mensis secundi, de ipso habens dies decem, iovem, praetereaq; a tertio assumens diem unum supra viginti suntque hacte nus dies octoginta.Tertius circuitus principium habet post

46쪽

3 De Humani conceptus,sormationis,

vigesimum primum diem mensis tertij, ab eo timens dies A

OAto cum dimidio , praetereaque totum tuartum mensem, ac dies duos quinti sunt dies centum viginti. Quartus mcipit die tertio quinti mensis, de eo habens dies viginti septem cum dimidio praetereaque de sexto duodecim cum dimidio . sunt hactenus dies centum sexaginta Sequitur quintus circuitus, incipiens post diem duodecimum cum dimidio sexti mens1s , ab eo habens decem & septem cum dimidio; a septimo autem viginti duos cum dimidio suntque dies ducenti. Ab hoc sextus est circuitus, a septimo mense dies habens septem, praetereaque totum Utauum, Ba nono dies tres cum dimidio suntque hactenus dies duceti quadraginta . Succedit circuitus septimus de nono mense astu mens dies viginti sex, de decimo quatuordecim. sunt dies ducenti octoginta. Hinc octauus est , incipiens die decimi mensis decimoquinto, ab eo assumens dies quindecim cum dimidio ab undecimo vero, qui sequitur, dies vigintiquatuor cui dimidio suntq; hactenus dies treceti,& viginti

A Ge nunc, quae de priuatis partus terminis dubita I tionem asterebant, expendamus. Quod ante merata . sem septimum nati non vivant, praeter commis nem obseruationem non deest ratio, quae suadeat. Namq; ante id tempus, nondum perfectus esse sectuS potest qua do, si a conceptu sorinatio ad trigesimum diem fiat,erii motus ad sexagesimae, perfectio non priusquam ad centesinati Doctogesim v. qui dies sexti vulgaris mesis est postremus quuvero hic breuissimus sito formationis, motus, perfectionis in homine terminus, maXima tamen exparte trig simum secundum, ac posteriores etiam dies aliquot forma tio attingit, ut propterea motu quoq; & partum prorogari necesse sit. Quia igitur foetus ante septimum mensem per fectus non est, iure etiam non vivit. Accedat id quoq,;quod

si in hoc statu, quo nondum est perfectus, sorte, vel . Obi frige-

47쪽

motus, Spartus tempor . 33

frige ij, vel ob alimenti indigentiam inuenire sibi egi tum

cogatur, quum minuS valeat viribus, in uteri oris angusti, sde praehensus, ut vel sui cetur, vel ex compreissione secun dum exteriores interioresque corpori S parteS varias, summopere laedatur, necesse est quod est vitae aduersum. Adiungitur huic deinceps noua vivendi ratio, liberiori aere, atque insueto alimento, labore trahendi alimentum exuberibus quae omnia vitae usque adeo sunt incommoda, il- . um ut extingui nihil sit mirum. Cur igitur ante septimum mensem vitales non sint partus, apparet. Quod si, qui sex- to mense ortus erat, cum vixisse prodit Avicennas id e vulgari mense id dictum est. de quo agere illius mos est. ex autem vulgare menses cum septem lunaribus aliquando

concurrere apertum est, nempe eo anno quem embolismuVOcant tunc enim anno vulgari dimidio sex novilunia, septem plenilunia aut plenilunia sex, novilunia septem accidunt erit igitur partus, primo quidem aspectu seme stris vere tamen septimestris, qui septimi lunaris circuitus particeps est. His ita positis, si qui ante septimum mensem nascuntur, diutius vivere non posse certum est, est ne illis tamen certum aliquod vivendi tempus Θ Non desunt, qui prorogari illis vitam non posse ultra diem septimum asserant. De qua tamen re nihil certi afferri posse is intelliget,

qui non omnium eandem perfectionem, easdemque vires, vel interiorum exteriorumque causarum robur non idem esse animaduertet.

ur nati ante annum dimidium non vivant. Hippocra-

tissenteneia explicatur. Cap. XXV.

E septimestri autem partu , cur eius legitimum te pus Hippocrates esse dicat dierum centum octO-ginta duorum cum dimidio, accedente praeterea diei particula ali aliud, atque aliud stastianis par est nunc ut inquiramus. Quando igitur foetus, qui septimestris esse debet, septimu attingere mensem debet septimi quidem lunaris mentis principium est dies centetimus septua gesI-

48쪽

De Humani conceptus formationis,

gelimus octiluus quo die dequentibus tribus, qui nasci Atur, is utique septimo mense nascitur. At obseruatione longa perspectum est non vivere, nisi, qui dimidium exacte an-.num, id est centum: octoginta duos dies cum horis quindecim explerit. Proponit hoc igitur Hippocrates non ille quidem aperte huius rei causam reddens sed eam tamen

dimidi anni mentione tacite innuens quae non alia est, qua quod nondum perfectus est foetus perficitur autem ubi diamidium exacte annum attigerit, quod Sol, ut generationiS, ita perfectionis author eo tempore geniturae locum, cuic diametro opponitur, rectis, ac fortibus radijs illustrat. Et illud quidem negare non licet, dimidi exacte annum non semper esse dierum centum , octoginta duorum cum dimidio, & aliqua diei particula quum Sol insignifero orbe

non aequaliter moueatur; sed, qui ab initio librae ad Arietem in centesimo, & octogesimo primo, aut secundo die mouetur, ab initio tamen Arietis ad initium librae nonae lius perueniat, quam centum, octoginta quatuor diebus Verum neque diligentio illa Astronomis obseruationurn ratio medico necessaria est, neque humani foetus formatio, motUS, perfectio, partus, Ut supra quoq; dictum est, in exiguo temporis consistunt puncto Illud tamen verti est, non esse vitalem septimestre foetum, qui climidium exacte anna non attigerit cuius gratia haec ab Hippocrate scribunturia

septimestrisfoetus attingere debeatseptem novilunia,

plenilunia. uousque itale in eo tempus extendatur..

Anfoeminaseeptimo mensi ortasit italis cap. XXIV.

Is positis, ad exactam septimestris partus cognitionem duo scitu necessaria sunt, quae praetermit tit Hippocrates. Alterum est quando, ut septimestris foetus vitalis sit, attingere septimum mensem debet , mensis autem duos Lunae aspectus compra laendit, novilunium 4 plenilunium an, quo vivat foetuS, Vtrunque horum requiratur in mense omni, an alterum tantum attigisse sit satis . atque, si carere eorum altero possit, intersitne no

49쪽

motis, Spartus tempore. 3

A ne uno magis carere, quam altero Alterum, quod scire maxime oportet, est, quousq; vitale tempuS Xtcndatur . Itaque, quum mensis initium sit a congressu Lunae cum Sole; neque aliud sit mensis, quam dierum decursus abino conis grestu ad alium proptereaque dies mensis omnes, ad illum ipsum congressum tanquam ad rincipium referantur; existimari facile aliquis, legitimum partum semper septem novilunia requirere. Rem tamen secus habere proposita ab Hippocrate de dimidio anno obseruatio pla ne docet . in qua , quum primus mensis a plenilunio principium habeat , totus autem reliquorum mensium decursus in plenilunium desinat foetus plenilunia quidem septem; sed novilunia sex tantum habet. Vt igitur, ubi circa plenilunium fit conceptus, ad legitimum,ac vita. lem partum , qui septimo mense fieri debet, plenilunium postremum necessario requiritur ita ubi ad novilunium fit conceptus, novilunium quidem septimum necessarium est, at non septimum plenilunium . quanquam, si prorogetur partus, non modo plenilunium quoque septimum attingere sed etiam docitaui usque novilunij confinia transcendere licebit. Sed iam quod secundo erat propositum, at tingimus quod erat, quousque septimestris partus vitalis terminu eXtendatur. De quo, qud in conscripto de hoc

partu libello nihil statuattir, author libri de principij; dies

ducentum iecem, absolute quaerat Galenus autem ducentum vi quatuor res est plena dubitationis. Quando enim septimi lunaris mensis finis dies est ducentesimus seX- tus,additis praeterea horis aliquot vulgaris autem ducentesimus decimus, si quide mensis tantum sequamur ratione, rationi consentaneum est, ut non modo praeter Galeni sententiam ducentesimus quintus, atq; etiam sextus; sed praeterea, cum authore libri de principijs, atque Avicenna r liqui usque ad ducentos denos, sint vitales. At si praeter mensium obseruationem quadragenariorum quoque circuituum habenda est ratio, quam maxime habendam Hippocratis mens est atque, si qui pari quadragenario nascuntur. ut eius decretui est, non sunt vitales, profecto quotquot

50쪽

, De Hunnini conceptus formationis,

ultra ducentesimum diem nascentur mali exitus fore fatem Adum est ita ut vitales septimestris pinus dlas, duodeuiginiti cum horis nouem, non plures esse sit statuendum Erraruntne igitur author libri de principijs, Galenus, auic rias An vere septimestres maxima ex parte apti non sunt ut vivant, nisi qui a centesimo, octogesimo secundo cum dimidio; usque ad ducentesimum nascuntur: qui vero in reli quis in lucem exeunt, licet Ionge rarius vivant, proponuntur tamen illi quoque, ut intelligamus, qui illo excedunt, Extra omne vivendi spem esse: quaequii intra illos terminos prodeunt, non prorsus sint destituti Z Ita quidem videtur Quamobrem , quamuis in libro de principijs, numerorum: ad Pythagoricanae disciplinam potius quam Lunae circuituuratio habeatum; non reijciendos tame posteriores illos diespdixerim quand eos non negligit Avicennas: quando elis Consentit ratio, ut quum Lunae vis sit a Sole, atq; a Sole sit foetus generatio, ac perfectio, vulgaris mensis Inter solare,.&lunarem medius non negligatur . Vntum de septimestrii foeta superest dignum scitu. viverene possit foemina, quae septimo mense in lucem prodeat. Axnrmant enim mulie ares, septimestres aliquas vixisse. Ceterum: si eas, , quae ex imbecilliori ac frigidiori semine gignuntur,non ante quadragesimum secundum dienti efformari verum est; non etia moueri illae possint ante quartum supra quadragesimum iamare, neque ante ducentesimum quinquagesimum secum. dum nasci qui longo tractu septimestris terminu transcendii. Falli ergo eas probabile est, quar foeminas septimonmense prodijsse, vixisse asseuerant.. D

Equitur octauus mensis . cui quum Hippocrates acc dere dicat desseptimo, de nono, de anno, ut eius lo3ci sensus pateat, scire licet, quod quum mensis, ut diximus, sit dierum circuitus a novilunio uno ad noviluniumraeterum; per pleiadlunium si quocunque die fiat conceptus,