장음표시 사용
31쪽
ad generati scelus in utero abs titionem faciunt sed obscatus quoque ipsi nunc disset rc nunc accelerare sibi ortum Alent nempe,quibus contiguic calidius temperamentum. vel habitus facilior dii 1ipatu, vel moles corporis grandior, ob frigidi aeris egestate, quam in angusto mattay, ter con L sta pari neces le est,ob debiti alimenti penuriam, quia posterioribuSilli sui in accidit aut si etiam violenta aliquam affectioncm paxian tu ι, - ius exitum sibi&qM -runt,4 aciunt, nisi iliat imbecilles Q M --4 in multa 1 itur iam Varia, variare tempus rhetus absolutioni, ortus possint,& leant; admirandum quidem non est, veteres non eadem scripsisse hac de re, quae ad solas mulieres
pertinet: quae,quum non habeant,vel certa congressus cura maribus tempora, vel aeque eXa tum sensum, vel curam, ut quum' concipiunt concipere se agnoscant; de exacto, vel
formationiS,Vel motus, vel partus tempore, nihil firmi possunt constituere id quod quum vetustas agnosceret, Hip Lib. de allia. pocrates, quae hac ipsa de re dicerentur, esse, non esse, apertissime pronunciauit. 4estatum reliquit Aristoteles a. biri. 3. de tempore,&iteri loco, in quo moueri foetus incipit, scribens, nihil certi licere in his, ut affirmemus; sed haecdi liqua hutnsmodi, ut eo differunt, quo magna ex parte, &magis, minusve accedit, sic accipi. Ita Galenus, in somtibus non esse delfinitum tempus, neque brmationis, neque motuS, neque partus. Et Avicennas iudicium hisce de rebus non adeo pro certo ferendum , quin variare aliquomodo non possint. Quae res etsi ita habet, nihil tamencst,
quod Sapientum authoritatem imminuat, quorum munus ibit, quae accidunt, ita ut accidunt, memoriae commendare imo ero , quae plerunque eueniunt, ea, Vt, in reliquis natuςalibus rebus, secundum naturam esse, statuere opor tet; sed quae tamen intra certos praefixosque maximi, ac minimi temporis terminos latitudinem habeant non mediocrem ad natura operum absolutionem: ut in pronosi.
32쪽
co De Humani conceptus,sormationis,
conceptus tempus marium auomodo conceptus seri 'posti tempore menAruaepurgationis. De huius tem
pore gi modo Aristot lis loci explicati Cap. XII.
Is positis, si nunc, quae aduersus veteres diseras αμ bantur, expendamus, tacto' 'f'ro O, quar de opportuno plus tempore afferebantur; est illud uuidi, - δε primi eXploratiuimum,conceptus alijse Acra terinaS purgationes temporibus fieri: concepisse aliquas,quae id excretionis genus numquam sint pas sar inubus id quoq; firmiter ut putamus refellitur, quod ab lute pronunciant, menstruo illo sanguine esse opus ad conceptum id quod rationibus quoque illis, quae ab alimenti, quali nutriri semen debet, conditionibus atque abuteri puritate ad conceptu necessaria sumebantur, non temere redargutum vidcetur. Vnum tantum Xplicandu est, quod nostram hanc infringere, veterem autem astruere sententiam videtur quomodo inchoantibus, aut desinentibus menstruis ut vetusta,& vera obseruatio est conceptus fiat, si eo tempore: sordidus est uterus,& in eo impurus ille est sanguis, quem ad nutriendum semen adeo inutilem cense mus. Verum hoc aperire difficile non est. Quibus purgationes illae fiunt, non omnibus continuus est ab initio ad Gnem, materiae illius menstruor effluxusa sed id quod collectum in vicinis utero partibus erat, eX interuallo expurg tur eo Xpurgato, dum noua propellendae materiae in jiadem utero vicinis vasis fit collectio; si mulier virum adeat; in vacuo tunc, i sordibus nuper eYpurgato utero semenis CXcipi ac retineri, consentaneum est rationi alimentiam autem tunc illi primum erit ut semper esse opinamur scemineus ille humor, seu semen mox vero sangui a mate no corpore in terti per eaS venas deductus, per quas mos est cetum nutriri. Eis igitur vel inchoantibus , vel desinentibus, vel etia fluentibus medio tempore mensibus conceptum aliquando fieri verum est j non id tamen aut conie- .eiuram nostram stangit, aut menstruorum materiam, ad , nutrien-
33쪽
nutriendum in conceptu semen esse vel necessariam,vel v-tilem, probat. De menstruoru autem tempore, deque di. uersia, hac de re Aristotelis, medicorum sententia, ita statuerem. Quod Aristoteles menses decrescente Luna fie et deten aniri scribit, sua rulciri ratione. Quando enim, quo tempore mat. q. Luna inferiora haec minus illustrat, eo minus concoqui in animalium corporibus alimenta, magis superfluere inutiles succi se lent; non immerito mulieribus uteri excretio illa, quae succorum inutilium affluxum sequitur, in Lunae
decremento magis fiet,quam in incremento hoc vero decrescentis aetatis mulieribus maxime accidit,quae minus valent calore. At in artate florentibus secus est earum enim calore, Lunae, quum plena est, caliditate adiuto, feruescit sanguis ex feruore autem tunc maxime fit, ut propultrix corporis facultas ad eorum, quae superfluunt, excretionem concitetur ac propterea Luna plena expurgentur. In hac aetate illud etiam non raro ijs, quae magis succulentae sunt, accidit; ibi atque etiam ter inmense, nempe& noua,&plena,& senescente Luna, eadem excretio recurrat. De Aristotele igitur, quem obseruatio quotidiana docere poterat, maxime esset admirandum, quomodo muliebrem purgationem decrescente Luna fieri absolute pronunciet nisi id illum notasse certum esset, quod plerunque accidit fiunt enim plerunque uterinae excretiones decrescente Luna, quod mulieres pleraeque ob vitam ociosiorem minus valet calore. Quod autem menstruam purgationem plurimum alternis tantum mensibus fieri apud eundem authorem l gitur,vt falsum est; ita non temere insignis, vere magnus philosophus Albertus, transposita sententia legendum existimasset, plures singulo, paucas tertio quoque mense purgari, nisi in Aristotelica sententia vox illa συνεχῶς, in Lati 'na versione, nostra, quae a Gaza est, teteri, neglecta, aliud doceret nempe licet plures singulo, paucaS autem tertio quoq; mense purgari verti sits purgari tamen o υνα id est, consertim, quisingulo quoque messe purgantur , perpetuum non est.pleraeque enim per interualla potius quam
consertim purgantur . Recte igitur, non transposita, sed restit
34쪽
a: De Humani conceptus,formationis,
restituta lectione, paucas singulo, plurimas autem tertio Aquoque mense contertim purgari , legitur ita ut hoc doceat, purgari confertim singulis mensibus rarum esse accidere autem id potius ijs, quae non nisi tertio quoque mense purgantur scilicet rationi consentaneum est, quae singulis mensibus expurgantur, non ea sanguinis copia scater quae macuationem confertim factam promoueat euacuationes enim largas impetuosasque, quales ea vox, confertim, si gnificat, facit insignis copia humorum, propultricem facultatem irritans, quae copia esse non potest in ijs, quae sing li mensibus expurgantur esse vero potest in alijs, in qui Bbus euacuatio in tertium mensem seruatur. Ita Aristote- Lib. 7.bsor lis sententiam intelligimus. Quod enim Plinius, quasi huc re locum transferens, omnes ait mulieres tricenis diebus purgari, sed largius trimestri pacto; ita,ut primo sonant Verba acceptu, non respondet quotidianae Obseruationi, nempe, quae singulis mensibus purgantur , si bene sanae sint, parum dissimili purgatione purgantur.
De Conceptusex, aulseptem dierum Hippocratis, , thagorae sententia expenditur Cap. XIII.
Ccedamus ad conceptum. In quo, quum septi
1, Λ. mam diem vix attingeret ut alicubi scribitur
aliquando conspecta bisse membra omnia &mirum magis, quam ex natura ordine fuisse in hyperbolice ab eius rei author e scriptum ego quidem digerim, ut intelligamus delineamentis quibusdam rudibus partes sin- gula S, suis locis eo etiam exiguo tempore esse indicatas.
Probabilius ergo, quae hic de die septimo, Aristoteles scri bist cv-3. bit de quadragesimo: moderatior fuit alia, illa de foetu ι - ςη- μ sextae dies, relatio. Quem diem, quod Pythagoras il-- lius conceptui dicatum velit, qui septimo mense sit nasciturus illis autem septimum, qui serius nascantur a ratione quidem alienum non est, quo suadet in illius fabricae principii s quq celerius tota perficitur, minus tempori Sabsumi quam in illius, quae serius , Hippocrati amen conuentaneum
35쪽
A taneum non est qui septimestris foetus causiam censet praeproperum ipsius conatum ad exeundum, ob alimenti egestatem, aut uteri angustiam qui alioqui tardius proditurus esset in lucem.
De conceptu eorum, quisieptimo mense fascuntur, Hippia cratis, ου' inj conciliatio. Cap. XIV. DE illorum autem conceptu,qui septimo mense oriuntur, fiatne in plenilunio,an in interlunio, quod erat controuersium esset quidem dissidium hoc, diligenti euentus quotidiani obseruatione dirimendum. Id autem dictat ratio, sicuti foetum, qui praepropere exit,maiori, quam qui serius, robore esse praeditum robur autem accedere maius ex Luns calore,quum plena est,quam alias; ita par esse, ut septimestris foetus, qui vitalis est, Luna potius plena conceptus fuerit, quam silente. Contra etiam, quum in interlunio una Solis lumine destituta exigu- um nobis calorem impertiatur, si quis eo tempore conceptus fiat quod illi non ita firma principia sunt, non etiam aeque celeriter, ac perfeci e in utero aequali tempore adolescere posse verisimile est. An igitur septimestrem, qui vitalis est, Luna plena conceptum Hippocrates recte statuit, non illum tamen, alio etiam tempore concipi posse negas:
Plini,aute sentetia,de septimestri partu non vitali vera estDve temporeformationisfartus arietatis, quae apud apud veteres, excusatio. 'thagoricae inuentionis de si timestris saetin formatione, refutatio. Censura eorum, quae de priuatisformationis gra
dibu alij scripsere. Cap. XV. PRoxima erat de foetus formatione disputatio me
cuius tempore,quum varietatis incusantur veteres;
36쪽
a De Humani conceptus,sormatisms,
& partium, quae ad vitam necessarie sunt, discretionem, seu Ampp. lib. de articulationem quod alicubi scribitur niscemella ad diem,
nar pueri quadragesimum 1ecundum conspici in masculo ad trigeu mum, de imperfecta irinatione est hoc autem,quum for- Ibid . matio sit celerrime, non autem semper at augescunt dei ceps membrorum species, ossa duriora fiunt,4 excavatura spiritu, ac ramificantur; digiti manuum, ac pedum inter se disparantur, sin ipsis extremitatibus ungues nascuntur,4 cum unguibus capilli in capite radicantur. hoc tempus masculo est mensi trium, hemellae vero, quatuor . Haec vero de perfeci sunt formatione . ita ut de imperte ncta uno agere loco, alio de perfecta, non sit controuersiam . tibi climGIa vero, quae alibi ex varijs proponutur,quando tanta est a rudi ad absoluta formatione teporis latitudo; neq; inter se contraria esse, neq; falso allata sed ex varior abortuu obseruatione . de praehens an memoriae tradita illa quoque
futile, existimanda. Illud tamen aliquid habet suspicionis, 7 hs cap. r. quod scripsit Aristoteles maris sermatione esse ad primum
dierum quadragenariu fheminae vero articulationem, non
nisi quarto mense apparere. Nempe qaod ait de quadragem simo die de rudi formatione intelligere necesse est at quod de foeminae in quarto mense articulatione, de perfecta ita ut ouμως de brinatione tam proximis verbis fiat sermo id quod a tanti viri dignitate, quum plurimum absit, incidisse in ea sententia errorem arbitrandum est. Quae dehinc de progressu in sermatione adeo membratim proponutu in eo quod Pythagoras de senarij numeri in septimestris foetus Ermatione comminiscitur , primo illud certum est, in uteri gestatione nihil tale, vel octavo, vel nono, vel duode Iacimo post primum senarium diem hactenus esse obserti tum, quo earum conisnantiarum haberi a formatrice natura rationem doceamur, quas ille ad trigesimi quinti constitutionem accersit . tum vero id plane arfirmare licet, si v x obseruatio est Hippocratis, vitales non esse delus, qui Quadragenario pari nascuntur importune postremos illos decem ducentesimi decimi, qui ex trigesimo sexies repeti. eo prodit, tanquam septimestris flatus partui dicatos celebraria
37쪽
, lebrari quum quadragenarius quintus ducentesimo absoruuatur.Reliqua vero,etsi ex coniectura potius,quam ex ipsa- metae ducta esse pro certo arbitramur; nulli tamen merito licet, vel ea vanitatis insimulare, nisi qui priuata totidem abortuum inspectione, non ita rem habere, ut scribunt, de- praehederit: vel eos,qui ad certos numeros singulos formationis gradus referre nituntur propterea damnari,quia non prorsus certi ratique naturae motus illi, quos dicunt, se se prodant . Sed illa quidem, ut quae non sine probabili con- iectura,& ratione dicta sint, decet non contemneres corum vero authores est ut plurimu commendemus; quibus tam abditos naturae aditus penetrare licuerit,4 libuerit posteris communicare. Illud tamen in ijs duriusculum est, quod quod foetum aiunt, qui trigesimum quintum, aut quadr3gesimum diem, aut quartum mensem attigerit, non excedere sermicae maiusculae, aut apis,aut vermiculi magnitudinem. Quomodo enim in tam parua mole eam membrorum omnium delineationem spectemus, quam spectari aiuntξEti, Iud etiam probabile non est,quod in Macrobio legitur, mares serius, quam staminas eadem conspici magnitudine Ea vero ridicula sunt, quae de partium foetus formatione permen scS, perque planetarum Operam postremo afferebatur, ab eo commenta, qui ignarus Ormatricem vim nunquam ociosam, perpetuo circa partes corporiSomnes, vel minimas effingendas bilicite versari, eam existimarit, quemadmodum in externis fabricis artifices, ni rei intentam,cogi aliud, atque aliud opus infectum relinquere, quousqu D priora sint absoluta. Miscriminantur enim 'uod alicubi t. deditia. scribit Hippocrates partes & augescunt simul omnes: n que prius alcerae alteris, neque posterius.
Subitationum de se ius motu solutio. GA a V L
l ea vero, quae de motu erat,quaestione, niversim quia dein mares celerius, quam foeminas in utero moueri Vteriam tbrmari, perpetuum est. Si aliquando secus accidat, sequicur id priuatam huius, atque huius uteri vim in forin
38쪽
as De Humani conceptus formationis
in formando scemineo foetu efficaciorem . neque uniuersa Alem frangit obseruationem . Quod autem de certi motus tempore ali alia statuant, animaduertere quidem primum oportet, non semper de uno foetus motu fulisse scriptoribus
verba tum vero non carere mendis illorum monumenta, quae ad nos per tot annorum seriem , per tot manus descripta peruenere praetereaque naturalium rerum terminos esse non sine temporis latitudine accipiendos. Quamobrem, sicuti in formatione vari perfectionis sunt gradus, itavi in motu: qui quum sit proprium animalium accidens, sensim dum illaestinguntur, euidentior fit, ac valentior. In primo igitur formationis gradu, qui est fere ad primum quadragenarium circuitum, motus aliquis, licet obscurus, in foetu, ab eo obseruabitur, qui illius, quae utero gerit, supinae, silentis,& quiescentis umbilico manum admouebit quas1.n. arachn cuiusdam tacite subrepentis illi erit sensus. Quod igitur ab Aristotele foetum quadragesimo die moueri ad notatur, de obscuro hoc motu verum est , non in maribus tantum, sed etiam fere, aut paulo post, in foemellis. Eui Cdentior ille est, qui duplicato formationis tempore percipitur de quo in libris de vulgaribus morbis, atque de alimento de quo etiam ab Aristotele intelligi certum est,quufoeminam nonagesimo die moueri asseriti ex libris quidem Hippocratis desumptum, at mendose in eius philosophi libris nobis traditum ab eo, quem erosa illius scripta, ita ut
erant manca, praestabat fideliter posteris communicares tius, quam resarcire.Nempe de motu foetus in maribus obscuro agere, continuataque oratione de motu in foeminis D
manifesto, loqui, alienum est ab Aristotelis diligentia. Vnde autem id pendeat', quod duplicatum formationis lepus manifesti illius motus sit principium,qui scire desiderat,reuocare in mentem Oportet, esse haec parentis rerum naturae opera, quae rebus Omnibus pro arbitrio, proque impenetrabili, atque homini ignoto consilio . pro singularum natura, formationis, ortus, durationis terminos, finesque praescripsit. In quorum finium Obseruatione, perpetuo n- sidere animo debet, tantam vim,ad acceleranda, retardandaque
39쪽
daque naturae opera, causaso communes, ac priuatas habere is pe ut incerti minimeq; firmi euentus imaginem praebeant iiij naturae legibus,quae tamen intra maximi, minimique latitudinem certissimae sunt. Quod igitur de duplicati, triplicatique numeri obseruatione obijcitur,4 ex ea regula disputatur, quia trigesimo die ex Hippocrate, maris formatio est; sic oportere, ut die sexagesimo fiat motus; partus autem centetimo octogesimo contra ipsius mei deincretum,addentis dies duos, atque horas quindecim. hoc in quam Hippocrati non aduersatur a quo trigesimu ita pro poni certum est,ut saltem in sequentis etiam diei dim idium differri possit, Toleat ita ut ad propositam legem, iii centesimum, & octogesimum tepitu diem partus incidat. Quod autem ea neglecta regula, quibus formatio fuerit die quadragesimo quinto, motum fuisse in septuagesimo sexto aliqtii diXerint, quem accedere ad nonagesimum oportebat; ut eos neq; probat,neque improbat Hippocrates, sed,quod ali quorum meminit, assererent, esse,& non esse pronunciat; ita nobis parui eorum aestimanda est authoritas. De
Aristoteles quod dehinc obijcitur quum quadragesimum
quintum maris motui tribuit, ut de primo, atque obscuro motu intellegisse illum certum est ita ex eo non est pariendi tempus deducendum . In supputatione autem, quae postreitio conuerso ordine proponitur a partu ad formatione; non dissimiliter in eundem terminum recidere formatione accidit atque in progressura formatione ad partum; si sormationi celeri partum quoque celerem ;& si tardae tardum
Curistidieri non numst parienάi tempus. Op. XVII.
D partum nunc transeundum de quo, quum difficilia multa proposita sint,ut singula seorsum eX- pendamus, quod quidem mulieri inter animalia reliqua non unum sit pariendi tempus, certum est quid auin tem huius priuilegiisit causa, obscurum. An igitur natura,
quae hominis propagationi consulit, non unu illi dedit tempus,
40쪽
άη De Humani conceptus,formationis.
pus , ut vivere possit, etiam si vel tardius exea, At si haec Acausa ad varianda partus tempora impellere naturam potuit , cur non etiam datum est mulieri, ut, quemadmodum in animalium multorum genere, cin uno quovis cum mare congressu, concipiat; minori cum periculo pariat; numerosiorem etiam foetum partu uno edat iri Sed neque conditricis naturae propositum assequi homini licet neque tamen euidentem afferre huius quaestionis causam, fortasse difficile est. Namque, siue alimentorum, siue reliquarum causarum, quae homini necessario, & non necessario o currui, usum atque si vivendi eius rationem spectemus .in Bhis homo, ac praesertim mulier, sibi indulgentior est,riispius quam ullum aliud animal labitur in animi autem
perturbationibus quam maxime quibus, quum reliquae nimalia non nisi praesente obiecto afficiantur,nunquam sine aliqua perturbatione homo est in Venere etiam plurimu, in quam non tam Vt reliqua naturae, quam sensuum impetu frequens ruit. Hinc autem sanitatis inconstantia, ac morborum varietas.hinc foetui quoque in formatione vari tas, post formationem varius dum in utero est , status, C& nutritio ac pro statu nutritioneque maturitas,aut tarditas ad exeundum. Nempe, quemadmodum, quorum celeristr formatio est, ij celerius quoquevi mouentur, sin lucem exeunt; ita etiam si validus sit foetus, ubi perfectus est, esitum sibi pariti differt, si imbecillus atque si parcius alimentum habeat, citius si uberius, serius egrellium quaerit. Haec igitur, cur non aequali tempore ficetus omnis prodeat, ratio est. Sed adde, quod, sicuti non idem est mulierum omnium in menstruis purgationibus modus; sed pro I, temperamenti, habitus,victus rationis,&s tus varietate, aliae alijs largius, aut parcius expurgantur ita
gerunt,alia alijs copiosius,aut parcius foetui suggerunt alimentum ex quo fit, ut foetus nunc celerius, nuc serius ad exutum sibi via procuret.