De rerum natura; libri sex. Carolus Lachmannus recensuit et emendavit

181쪽

quae cumque inter Se 0SSent OngreSS ereare, propterea fit uti magnum volgata per aevom omne genus coetu et motu experiund0 tandem Onveniant ea quae convella repente 430 magnarum rerum sunt X0rdia semper, terra maris, et caeli generisque animantum.

Hi neque tum solis rota cerni lumine largo altivolans p0terat neu magni Sidera mundine mare ne eaelum nec denique terra neque adr435 nec similis nostris rebus re ulla videri sed nova tempesta quaedam molesque coorta 440 omne genu de principiis, discordia quorum intervalla vias conexus pondera plagas c0hcursus motu turbabat proelia miseens,

propter dissimilis formas variasque guras

quod non omnia si poterant coniuncta manere 445 nec motus inter sese dare convenientis.

set diffugere inde loci parte c0epere, pareSque cum paribus iungi res et diseludere mundum membraque dividere et magna di8ponere partes,

446 hoc est, a terris altum Secernere caelum et sorsum mare uti secret umore pateret,

seorsus item puri secretique aetheris ignes Quippe etenim primum terrai 0rpora quaeque,450 propterea qu0 erant gravia et perplexa, 0ibant in medio atque imas capiebant omnia sedes', quae quanto magis inter Se perplexa coibant, tam magi eXpreSSere ea quae mare Sidera solem lunanique efficerent et magni moenia mundi: 455 oninia enim magis hae e levibus atque rutundis

428 omnigenus il 429 conventa ii 430 fluunt i saepe . t 431 Terrae li433 Alte volans it 440 omnigenus e t 44 via i 437 indue t 439 magna 447 umor i 449 tori ae

182쪽

seminibus multoque minoribu sitiit lumentis quam tellus . ideo , per ara soramina , terrae partibus erumpens primus se sustulit aettier ignifer et nullius secum levi abStulit ignis, 460 non alia longe ratione ac saepe videntur, aurea cum primum gemmantis rore per herbas matutina bent radiati lumina solis, exalare lacus nebulam fluviique perenne S, ipsaque ut inter dum tellus sumare videtur; 46 omnia quae sursum cum conciliatitur, in alto corpore concreto SubteXunt nubila caelum sic igitur tum se levis ae diffusilis aether Orp0re concreto circum datus undique exit et late diffusus in uini undique partis 470 omnia Sic avido complexu etera SaepSit. hunc exordia sunt solis lunaeque Secuta, interutraque globi quoium vertuntur in auris; quae neque terra ibi ad Scivit ne maximus aether quod neque tam fuerunt gravi ut depressa ederent, 475 nec levia ut possent per Summa labier oras, et tamen interutraque ita Sunt, ut Orpora viva versent et partes ut mundi totius extent; quod genus in nobis quaedam ieet in inti0ne

membra lanere tamen cun Sint ea quae noVenntur.

48 his igitur rebus retractis terra repente, maxuma qua nunc e p0nti plaga aerula tendit, suceidit et Also sustudit gurgite ossas. inque dies quanto cireum magis Retheris aestus et radii solis cogebant undique terrani, 485 verberibus crebris extrema a limini parte

I artem

183쪽

in medio ut propulsa suo c0nden8a coiret, tam magis expressus Salsus de orpore sudor augebat mare manando campusque natantis,

et tanto magis illa foras elabsa volabant 490 corpora multa vaporis et aeris, altaque eaelidensebant procul a terris fulgentia templa sidebant campi creseebant montibus altis

a8een SUS: Deque enim poterant subsidere saxa nec pariter tantundem omne susteumbere partis.

455 Sic igitur terrae oneret stori ore pondus constitit, atque omnis mundi quasi limus in imum confluxit gravis et subsedit unditus ut saex; inde mare inde aer, inde aether ignifer ipse corporibus liquidis sunt omnia pura relicta: 500 et leviora aliis alia, et liquidissimus aether atque levissimus aerias super influit auras, nec liquidum corpus urbantibus aeris auris conamiscet sinit hic violentis omnia verti turbinibus, sinit incertis turbare procellis, 505 ipse suos ignis certo fert impete labens.

nam modice fluere atque uno posse aethera nisu significat Pontos, mare certo quod fluit aestu unum labendi conger Van U8que tenorem otibus astrorum nun quae it causa canamuS. 510 principio magnus caeli Si vortitur orbis, ex utraque polum parti premere aera nobis dicendum est extraque tenete et claudere utrimque; inde alium supra uere atque intendere deorsum, 515 hinc alium supter, contra qui subvehat orbem ut uvi 0 versare rotas atque austra VidemuS. 514 quo volvenda micant aeterni sidera mundi. 49 Densabant i 400 levior li 03 Commisci l hae t 407 ponto bl 3

184쪽

517 est etiam quoque uti 088it caelum omne manere in stati0ne tamen eum lucida signa erantur; sive quod inelus rapidi sunt aetheris aestus, 520 quaerentesque viam circum Versuntur et ignes passim per caeli volvunt immania templa; sive aliunde fluens alicunde extrinsecus erversat agens ignes sive ipsi serpere possunt quo cuiusque cibus vocat atque invitat aventis, 525 flammea per caelum pascenti corpora RSSim. nam quid in hoc mundo sit eorum ponere certum

difficile est sed quid p0ssit atque per omne

in variis mundis varia rati0ne ereatis, id doceo , plurisque sequor disponere cauSa , 530 motibus astrorum quae possint Sse per omne e quibus una tamen siet haec quoque causa neceSSeSt, quae vegeat motum signis Sed quae sit earum

praecipere haut quaquamst pedetemtim pr0gredientis.

Terraque ut in media mundi regione quiescat, 535 evanescere paulatim et decrescere p0ndus convenit, atque aliam naturam supter habere, ex ineunte aevo c0niunctam atque uniter aptam partibus aeriis mundi, quibus insita crevit. propterea n0 est oneri neque deprimit auras; 540 ut sua cuique homini nullo sunt p0ndere membra, nec caput est oneri e0llo, nec denique totum corporis in pedibus pondus sentimus inesse: at quae eumque Dris Veniunt inpostaque nobis p0ndera sunt laedunt, permulto aepe minora. 545 usque de magni reser quid quaeque aveat res. sic igitur tellus non est aliena repente

185쪽

allata atque auris aliunde obieeta alienis, sed pariter prima concepta ab origine mundi

certaque pars eius, quasi nobis membra , Videntur 556 praeterea grandi t0nitru concussa repente terra Supra quae e Sunt concutit omnia motu;

quod facere haut ulla posset rati0ne, nisi esset partibus aeriis mundi caeloque revincta nam communibus inter se radicibus haerent

555 ex ineunte aevo coniuncta atque uniter apta .n0nne Vides etiam quam magno pondere nobis

sustineat corpus tenuissima vis animai propterea quia tam coniuncta atque uiter apta est γdenique iam saltu pernici tollere coi pus 560 quid p0tis est ni8 vis animi, quae membra gubernat γiamne vides quantum tenuis natura valere possit, ubi est coniuncta gravi eum corp0re, ut aereoniunctus terris et nobis est animi vis 3 Nec nimio solis maior rota nec minor ardor 565 SSe 0teSt, nostris quam SenSibus 88 Videtur. naui quibus e spatiis cumque ignes lumina possunt adidere et calidum membris adflare vaporem,

nil ea in his intervallis de corp0re libant

flammarum , nil ad speciem est contractior ignis. 573 proinde, calor quoniam Soli lumenque profusum 570 perveniunt nostr0 ad sensu et loca mulcent. forma quoque hinc Solis debet lumque videri, nil adeo ut 0ssis plus aut minus addere, Vere. 575 lunaque sive cith fertur loca lumine lustrans, sive suam proprio iactat de corpore lucem

quidquid id est, nilo sertur mai0re figura

186쪽

quam , nostri oculi qua cernimus, Sse Videtur nan prius omnia, quae longe semota tuemur 580 aera per multum, Specie confusa videntur

quam minui filum qua propter luna neceSSe egi, quandoquidem claram Speciem certamque figuram praebet, ut est oris extremis euntque notata quantaque quantas hine nobis videatur in alto. 585 postrem qu0s cumque Vides hinc aetheris ignes, quandoquidem quos cumque in terris orni mu' flammae

dum ti emor est clarus, dum cernitur ardor eorum,

perparv om quiddam inter dum mutare videtur alteram utram in partem tum, quo longius abSunt . 594 seire licet perquam pauxillo posse minores esse vel exigua mai0ris parte brevique. 596 Illud item n0 est mirandum , qua ratione tantulus ille queat tantum 80 mittere lumen, quod maria ac terras omnis caelumque rigando compleat et calido persundat cuncta Vapore. 5s nam licet hinc mundi patefactum totius unum

largi suum sontem eatere atque erumpere lumen, ex omni mundo quia sic elementa vap0ris 600 undique conveniunt et sic coniectus eorum confluit, ex uno capite hic ut profluat ardor. nonne vides etiam quam late parvus aquai

pruta riget fons inter dum campisque redundet γest etiam quoque uti non magia solis ab igni 005 aera percipiat calidis servoribus ardor opportunus ita est si sorte et idoneus aer, ut queat ageendi parvis ard0ribus eius; qu0 genus inter dum segetes stipulamque videmus

187쪽

aecidere ex una seintilla instendia passim si sorsitan e 0sea sol alte lampade lueens p08sideat multum eaeeis et voribus ignem circum se, nullo qui Sit sulgore notatus, aestifer ut tantum radiorum Xaugeat ictum. Nec ratio solis simplex rellata pateSdit, 615 quo pacto aestivis e partibus aegocerotis brumalis adeat sexus atque inde revertenseaneri se ut vertat metas ad solstitialis, lunaque mensibus id spatium videatur bire,

annua sol in quo eo usumit tempor cul Su

620 0n, inquam , simplex his rebu8 reddita causast. nam fieri vel eum primis id 08se videtur, Democriti qu0 sancta viri sente uti ponit, quant quaeque magis sint terram Sidera propter, tanto po88 minus eum caeli turbine serri:625 VaneSeere enim rapidas illius et aeris imminui supter viris, ide0que relinqui paulatim s0lem eum posterioribu Signis, inserior multo qu0 sit quam fervida signa et magis hoc lunam quanto demissior eius

630 cursus abest procul a caelo terrisque propinquat, tanto p 088 minus eum signis tendere cui Sum. saecidiore etenim quant iam turbine fertur inseri0 quum s0l, tanto magis omnia Signa hanc adipiscuntur circum , praeterque seruntur

635 propterea fit ut hae ad signum quodque reverti iu0bilius videatur, ad hane quia Signa reVi Sunt. fit quoque ut e mundi transversis partibus aer alternis cert fluere alter temp0re 90SSit, qui queat aestivis s0lem detrudere signis 640 brumalis usque ad flexus gelidumque rigorem

188쪽

178 V

et qui rei hiat gelidis a rigoris imbris

aestiferas usque in parti et fervida signa. et ratione pari lunam stellasque putandum8t, quae volvunt magno in magnis orbibus annos, 645 aeribus posse alternis e partibus ire nonne vides etiam diversis nubila ventis

diversas ire in partis inferna supernis 2 qui minus illa queant per magn0s etheris orbis aestibus inter se diversis sidera ferri s 50 at nox obruit ingenti caligine terra8, aut ubi de longo cursu sol ultima caeli impulit atque suos efflavit languidus ignis

c0ncussos itere et labefactos aere multo, aut quia sub terras cursum eonvortere cogiti 55 Vi endent, upra quae terras pertulit orbem. Tempore item certo roseam Matuta per oras aetheris auroram differt et tu utina pandit aut quia s0 idem, sub terras ille revertens, anticipat caelum radiis aecendere temptans, 660 aut quia conveniunt ignes et semina multa confluere ardoris consuerunt tempore certo

quae faciunt solis nova semper lumina gigni; quod genus Idaeis ama est e montibus altis dispersos ignis rienti lumine eerni, 065 inde eoire globum quasi in unum et consistere orbem nec tamen illud in his rebus nitrabile debet esse , qu0d haec ignis tam certo tempore possunt

Semina confluere et Solis reparare nitorem. multa videmus enim . eert quae tempore sunt 670 omnibus in rebus florescunt tempore certo arbusta et certo dimittunt tempore 0rem 648 ille 651 velim 654 convortor is 656 rosea matura 657 e l

189쪽

nec miniis in certo dentes adere imperat aetas tempore et inpubem molli pubescere veSte et pariter mollem malis demittere barbani: 675 ulmina postremo , nix imbres , nubila , Venti, non nimis neeriis fiunt in partibus uni. namque ubi sic fuerunt eausarum exordia prima atque ita res mundi cecidere ab origine prima,c0ΠSeque qu0que iam redeunt ex ordine cerio .sses Creseere itemque dies licet et tabeseere noetes, et minui luees, eum sumant augmina noetes, aut quia s0 idem sub terras atque Superne imparibus eurrens amfractibus aetheris oras

partit et in partis non aequas dividit orbem 685 et quod ab alterutra detraxit parte , reponit eius in adversa tanto plus parte relatuS, donec ad id signum eaeli pervenit, ubi anni

nodus Oeturnas exaequat lucibus umbraS:

nam medio cursu satus aquilonis et austri 690 distinet, aequato caelum discrimine metan S, pr0pter signiferi posituram t0tius orbis 693 obliqui terras et eaelum lumine lustrans 692 annua sol in quo Oncludit tempora ei pen8 694 ut rati declarat eorum qui loca caeli omnia disp0sitis Signis ruata notarunt. aut quia craSsior est certis in partibus aer, sub terris ideo tremulum iubar haesitat ignis nec penetrare potest acile atque emergere ad ortus propterea n0etes hiberno tempore longae 700 eSSant, dum veniat radiatum insigne diei. aut etiam , quia sic alternis partibus anni tardius et citius consuerunt confluere ignes,

190쪽

qui saetunt s0lem certa desurgere parte propterea fit uti videantur dicere Verum. 705 iuna potest solis radiis percussa nitere, inque ii ies magis id lumen convertere n0bis ad speciem, quantum s0lis secedit ab orbi donique eum contra pleno bene lumine fulsit atque oriens obitu eius super edita vidit: 710 inde minutatim retro quasi eoudere lumen debet item, quant propius iam solis ad ignem labitur ex alia signorum parte per rbem ut saetunt, lunam qui fingunt esse pilai

consimilem cursusque viam sub sole tenere 715 est etiam quare proprio cum lumine possitv0lvier et varias splendori reddere formas :c0rpus enim licet esse aliud quod fertur et una labitur omnimodis occursans Osiicien Sque nee 0tis est cerni, quia assui lumine sertur.

720 Vel Sarique potest, gl0bus ut sit larte pilai dimidia ex parti candenti lumine tinctus, versandoque globum variantis edere sormas, donique eam partem, quae cumque est ignibus aucta, ad speciei vertit nobis ocul0sque patentis: 725 inde minutatim retro contorquet et aufert luciferam partem glomeraminis atque pilai; ut B i yl0nica Chaldaeum doctrina resutans

astrologi sum artem contra convincere tendit,

proinde quasi id fieri nequeat quod pugnat uterque,eta aut minus hoc illo it cur amplectier ausis. denique cur nequeat Semper nova luna creari ordine formarum certo certisque figuris, inque dies privos ab0risci quaeque creata