De Renato Rapino

72쪽

CAPUT QUINTUM.

IN DESCRIBENDIS VITIIS, MULTA RAPINUM IN MAJUS EXAGGERARE, NONNULLA FORTITER ANIMADVERTERE, CALLIDE ADMONERE NON INNOXIAM AMEN FUISSE RAPINICETERIQUE ILL AETATE CLERI ERGA OPTIMATES REVERENTIAM.

Quum ero et adeo esset Occupatus in ossiciis urbanitatis, set in litterarum tractationes plurimos enim libros conscripsit do quibus infra disseremuS , et Optimates qualecumque genus itae sequebantur tanta reverentia coleret, dispicero libet quatenus ad emendando peccatorum mores tempus, Voluntas, libertas suppeditaverint. Nam qui nullis sacris sit initiatus, si omni labo, omni tiam suspicion immunis ViXerit, Satis esse dixeris; qui autem o numini O-Vit, nec Sacerdoti nomine contentu S in eam Ongregationem est cooptatus quae ipsa appellatione

Christum refert, interrogabis quo animo libidines tutori ab illo quem sibi Xomplaris loco proposuit Vehementissimo dotestatas. Haec igitur disputemus; tantum caveamus ne aut Ludovici XIV aequales imitati nimia indulgontia, aut hujus aetatis morositatem

secuti nimia severitate peccemUS.

73쪽

Magna quidem peccatore acerrimis criminationibus urgendi neces Sita in Stabat, Si iis tunc moribus Vivebatu quale in Sui παραιvετεκοῖς libri Rapinus do scribit. Irmat enim quanquam plurimi sermonibus usurpent primorum chri Stianorum castitatem, nunquam pauciore Vere XStitisse christia

nos l); vix aliquot pietatis scintillas intur flagitia

portentosa micare M infandam, inauditam nequitiam in peccatorum domibu regnare ac dominari, etiam in aedibus Deo consecratis insidere se quidem haud scire an ultima illa aetas qua universi invicem oderint, aetas illa a Chri Si praenuntiata, Venerit 3 . Haec est lugubri lamentati censoris Omnia in pejorem partem rapientis, vel amplifluatio scriptoris cujus capiti ex ipsa ratione servor accessit: aliis in locis animo sedatiore aequale poetas

1 u Mais on eui dire pres out locutione pres out Rapinus ad satietatem utitur qu'il , ut amat molns de Vertu chrotienne. Esprit, christianisme, p. 2 Vol. III in editione operum Rapini quae Amstelodami prodiit anno 695. 2 ut i nous reste en ore quelque tincelle de so dans la langueurde ces dernier siecteS, O il regne ne corruption de minur si prodigieuse n Persectio du christianisme, p. 93, Ol. III, editionis supra

citatae.

3) Parce que te deregiemen d flecte eSt monte a n exces qui n'Arie de semblabie dans ou les ieeles precedents, que a probite est preSque eteinte an te monde, que a profanation de a religion est universelle et quo te scandale est monte usque surci autet Importance, Salut edit. Supra citata, ΙΙΙ, 240. - A-t-on amat v tant de division dans les familles, tant de Separations dans te mariages, tantde roideur et d'indisserence parmi les proches, si peu 'unio dans les communautes et tanti opinion disserentes danscia religion8. . . Ces dernier temps o les Ommes se dolvent hair es uns es uires ces

74쪽

ob castitatem innocentiam quo laudat, eamque Virtutem cuidam quasi honestati inlatis sum adscribit l), vel quod aliquis forsan mirabitur, pietatem Parisinorum celebrat 2). Et quidem Hieremiae dic0ndi genus

in VerSiculorum auctorem non cadit; nec multum

abest quin subrideamus quum iis qui, persectae Virtutis cupidi, semetipsos odere Lamoniorum OnViVa Verba praeit renonuerat a me inclinations tesplus innocentes rompra te lisens qui 'attachen a mol- meme 3 vel saecula desiderat quibus dolores inter prospera homine recensebant ingemebantque quod procul a coelesti patria degero

Oporteret 4 .

Quoniam tamen, dum de aequalibus generalito fert judicia, eos magnis vitiis laborare non ignorat, quibus Verbis Singulas classes, Singulos homines castigandos putavi l Quomodo pessima illius aetatis Xempla nempe in Versalis luco versatos et in uniVersorum propo Gallorum oculis positos Ludovici XIV amoros, appellavit i Unus vir XStitit, qui palam o sacerdotali cathedra votuerit ne quis impudicus peccatorum Veniam inter peccandum flagitaret, negaveritque Se istiusmodi veniam se augustissimo qui usquam sit regi esse conceSSurum. Sed illo quo Jesultarum Congregati pro uro suo Se Venditat, Burdalceus fuit,

75쪽

non Rapinus. At enim Sacri concionibus Rapinus non animum appulerat, etiamque monet non imperare Deum ut omnes Se praebeant X cruciandos vitamque pro alii prodant l). Sto, Sed praeter On- nullas epistolas ejus ad dissimo amicos, tenemus codicem accurato Scriptum quem nunquam in hominum manus e vivente datum iri sciebat quia libo rius de multis mentionem fecisset quibus in scriptis omnia quae sentiebat sessunder licuit, et libidine regiaS, Si non aperte criminari, Saltem quasi nutu ac Signi sication deplorare Attamen iis quoties allusit, festivioribus verbis usus est quam tristioribus. Nam dum digno contemptu marchionem a Montes pati assicit, qui, uxori adulterium quod primo lucri fecerat ulturus, pulli ve Stibu Se Suam quo amiliam tanquam mortua conjuge induerat, monet hanc

interea optima sui S se Valetudine equipe quo sit alor te arquis de Montes pan qui rit lo deuit de a sem me laquelle se portat tres bien, o I sit

dujt0... 2 . Item in hi quae jam proponem US, Reumen Scriptoris laudabis, Sacerdotis gravitatem desiderabis postquam nonnullas mulieres nobiles enumeravit qua ducissa a Longuovillo an senistis conciliavit, addit duchos se se a Vallior et lam arquis do Monte sp an, qui Valent plus de partau bonne graces di roi, 'Osaient ui parte quod 'olles et se leur amis, et a morale troite ne leur conv0nait pas 3ὶ , libi refert an senistas cogita

76쪽

isso de areessendo Alectensi episcopo qui Ludovi- cum XIV admoneret quoniam Annatus moi deesset et os uitarum principe jam quartum annum possimum istud exemplum Silentio praeterirent; non autom addit tantum illud consilium , quod an senistae miserunt, non id fuisse quo res in melius mutaretur; sed injicit brevem fortissimi episcopi irrisionem qui quum Omnes collegisset animi viros ut in aulam tanquam alter Ambrosius prodiret, quiescore jussus e St ij. QuUm maXimo Serius est, in amico ad xsilii patientiam et cupiditatum castigationem cohortando, addit ignorari quomodo futurum sit ut Pascha in aula transigatur; nam inter sese amantes intelligo Ludovicum XIV et marchionissam a Monte Span suscepisse simultatem 2 .

Apurtius in priVatorum peccata, quatenu univorsa clas Ses, detractu omni Singulorum nota, castigandae orant, animadvertit. Nam multa immodica Sunt, plura Vere animo Seque notata in hoc loco quo

vitiorum quasi distributionem persequitur out-il jamat plus do de regi ement an la eunes se , plus d 'ambitio parmi es grandS, plus de debauche parmilos potiis, plus de debordement armi les hommes, d lux et se molles s parmi es lammes, plus de fausset dans le euplo plus de mauuais sol dansious lusistat et outes le condition. 3 l. . . magno

77쪽

per laudandus est quod optimatum uti quo vitiatam multis optimatibus secum familiaritate junctis descripta propo Suerit. Haec, ut opinor, nonnullos ex amicis sejus pupugerunt Qui ne ait que dans cesdornior temps se libortinago paSSe Our Orcora' os-prit armi les gens de qualite: la fureu duo eu ourl 'occupatio des person nos de condition, 'adulthropola galantorio, o trali de benefices Our ut accommodo mont d famillo l), a atterio, te men-songe, a trahison , a fourberio, a dissimulationpou les Vortu de la Our 2 . . . e ne dis rion doceti vi molio et Voluptiaeus de lailii partius chr6tions 'aubourd 'hui, de oes attachomenis criminois qui duroni pendant la vie de ceteroglementi luxo qui rogno an scies mur dia tecte, de ceti ambitio effrene dos grand di mondo, qui, 'ontri 'usprit occupo quo 'in trigue pou leur ei ablis semunt cosont a des obstacles si S Sentiet an Salui, quo ossacrement qu'On frequente pendant que cola durono servent qu' irriter encore avantago a justicod Dieu 3 ... Helas, O Dieu quo Vos interet soni

1 Scire igitur velim quo animo Rapinus abbatialia insignia minori

Bussae silio crepundiorum loco donanda, ut BoSSueti Verba usurpem, audierit vereor tamen ne receptam ConSuetudinem et ipse receperit. Ceterum adolescentuli mores aliquantisper fui SSe postea Suspectos de

clarant epistolae Buhursi ad Bussaeum. 3 januar. 1690, et Bussae ad Buhursium, Geb. 1693. - Periit quoque, si qua fuit, Buhursii epistola qua respondit Bussae roganti ut sibi faveret ad unam ex filiabus heredem primo gradu clam instituendam Epist. Busspei, PT nov. 1690. Saltem Arnaldorum patrem vituperavit Rapinus quod filias novem Vel decem annos natas exonerandae rei familiaris causa Deo vovisset Histoire u Iansenisine edit. Omenecli, p. 236, 237ὶ.

2 Importanee, salut edit. Amstelod. 1696 III, 32l. 3 Id. p. 62. - Vide quoque La Di des derniers iactes, edit. Amstet.

78쪽

n0gliges dans uti ioci ou a sol est devenue ussi politique quo dans se notro, et que a religio est malis o utendo par ceu me me qui se glorifi0nt 'en et re es colon nos, parco u 'iis soni possedes de ceto sprit dii mondo l)lo Si quis nunc cum multis pragmaticis hominibus vo cum negotiatoribus consuetudine unctus, osse ultiores mercaturae vel ambitionis artes patefaceret, eum animosum judicaremu ea laudo Rapinum ne defraudemus, quanquam Morsae ser doti quam laico viro apud mi eos contingere

solet impunitas quia in castigandis viiii illo partes sibi impositas tu seri vi dotur, hic ultro inimicitias appetere. An rogendos se streio mi eorum more Su Scepserit,

nescimus ii aquo ignoramus num eadem illi constantia ac Burdaloe obtigerit, quem nequaquam in colloquiis minor dispondio comparandam quam in concionibus Veniam peccatorum obtulisse constat 2 . At si nullas objurgatio nos pro conses Sori jure pronuntiata , multa admonitione proferro ORSumus pro benigna amici auctoritato propositas. Ejus pistolae ad Bussae uim non in me iis urbanitatis iantum aut in eriticis disputationibus Versantur primum enim, quasi tacito ad pietato hortaturus, librum

1696 III, p. 347 348, ubi satis vivide describit aulicos pietatem cum

lacinoribus conjungente , vel magno apparatu mysteria celebranteS, vel sagitia unius diei spatio qua Eucharistiam sumpsere intermittenteS.

I Foi des dernier siectes, ibid. p. 350. 2 V. Anatolii Feligere de Burdalae thesim. 3 LEUrit u christianis me. 4 Epist ad Bussaeum, T seb. 1672.

79쪽

turniore commercio confirmatus, nuntiandis artibus per quas Bussaeum amiliares nituntur restituere pios interponit monitu S; non regem tantum X Orandum , sed eum cubia in regem imperium Sit appropinquant Pascha Solentio Chri Silanorum munus X-plendum, quo Dei gratia conciliotur; idcirco se uxori Bussae novum librum do seligion do disso quo illo

salutis aeterna admoneretur hoc tantum Verum cstabile esse et Quaerito primum segnum Dei et cetera

adjiciontur vobis ij. , Agnoscimus Rapini ingonuitatum cui triti Ecclosis loci non ordoni Cetorum quoties Bussaeum ad pietato in impulli commundant simplicitatem verborum gravitas sententis et caritas affectus si quidum eum ex ambitioso non Sapientem solum sed oligiosum flori sic jubet ubi quis voluti

Bussaeu resipiscere emporit, lienarum cupiditatum certationi tanquam Scenicae fabulae intere S So, quOniam animo iam qui ut sit ut meram indo porcipiat doloctationum sud illud tantum in philosopho requiri, alia praeterea in christiano desidorari quod

Bussaeus ne obliviscatur Optimum enim festum appropinquare Nam nos, inquit, e iis mi et Sumus qui unicuique rei conSulant, Verum ultra Omnem hujus m vi serminum prospiciant, et alteram quoque vitam consul sendo praesumant 2 . si dos quam allide, quam amanter praesentibus suis erga BuSSaeum in re pro sana benefacti alludat, unde major accedat piis consiliis auctoritas. Item bene Valero asserit quicumque omnem maerorem philosophia soletur,

80쪽

sed quia mera philosophia ad veram pietatem non perducat, Xpedire Bussaeum qui magis etiam hanc quam illam ampleXari velit, admoneri ut eo animum subinde convertat, et quod juste ac prudenter pro more Suo XSequntur, religioni referat l). Post duos annos, Scribit se non posse tali sempore ad us- saeum epistolam dare quin aliquam Dei mentionem injiciat tum relata ea quam supra memoraVimus regiSac marchionissae a Montes pan simultate , ait BuSSaeum quieto sacris ossiciis functurum esse, cujus in animo omnia Sint subacta, eum quo quantum Vitae SuperSit, Vere christianum foro se multo ardentius

eXOptare ut Bussaeo id contingat quam ut reditus ad aulam permittatur 2 . Multos quoque alios, ubi Xploratos ac sibi devinctos habu orit, verisimit sest apinum similiter

adhortatum fuisse, quum illum monitis adortus sit, qui muliercularum denso amores numeraViSSet. Non dicam eum hac modo mente in optimatum amicitiam se insinuavisse ut pravis cupiditatibus eriperet rursus liquot non tantum Xpetivisso ut lepidis sermonibus horas falleret. Has equidem admonitiones Verecundo amanterque auribus admota Sensim animis irrepsisso crediderim, et quemadmodum subtili ejus argumentation aliquot Calvinistas ad catholicam fidem, sic benevolis suasionibus aliquot Catholicos ad Christianos mores fuisse convorSOS. Nimirum qua aetato religio non in Sacris aedibus solum, sed in

Universitatibus, in palatiis regum, in litteratorum