Memoria Heusdii

241쪽

qirum a philosophis in primis spem iii mmor pinnuo coiulantur. Quum enim priorum diri missionum initio

opinxisset, ut Socratiis genio retineretur, si sorte ultra, quam deceret, progressurus esset, illa --iquit abstinetitiae salubritas num nobis illic obtigerit, eum

alios judicium erit; sed necessariam unicuique et verophilosopho talem musionis ei irri τρως multatem Mo, id ipsa nobis persuasit, quam . instituimira disquisium Genius ille si quidem perpetuo scholae Socraticae eamma

que, quae inde prodier ut scholarum Duram ge88 88 et, quantae levitalis et temeritatis IIIlmunes omni aevo philosophi fuissent Prolacio illud τιμι σευντο praecepti vim obtinuisset , ut o iussis pinicipiis omnis, quae in

bomniem perlineum, dueerentur; nec vero onMus M'pra res prolati aui, quae scirentur, sciri visa suissent. Numquam philosophia evasisset disciplina, nedum guttirIia Ilisciplina, sed philosophia mansisset, nec phiIο--phum de via decedem sivisset, in ad summam illam disciplinam, ad ipsa sapientiam, leuis sed firmiter pergeret. Non temere quis ad Deum se erexisset, uio diris Natura ac , ipse Deus e set, omnia explica' ret, Verum semet ipso atquo homino explorando magis

magisque intellexisset quae sit rerum di illiu ulli ratIO; tantumque absuisset ut putasset se rum in sapientiam insecutum esse , ut contra semet ipsum naen re sim

duisset ad similitudinem eum m ina Natura magis, inaquo promovendam. Omnium vero nilnime ad inquis

proruisse temeritatem, quae cuncta, quin ipsum Deum a priori, ut pulabant, sibi proponere et ad hane normam res humanas omnes, ipsas adeo religiones, ordinare et informare ausa est. Haec omnia evitata suissent, si

socratis genitis, ad retinendum et avertendiu unico

242쪽

-cax, philosophos perpetuo rexisset. Ceterum ii his quident, ceteris allorum judicio submissis, ct hi , inquam, philosophia viam, quae ad sapientiam ducit, iuvetiisse videmur. Quae opinio eo certius mihi augmtur, quo inagis intelligo, non aliam esse iam, quam misim nobis religio a pueris inito monstravit, imo nos linuo tenentes discere religiolus nostrae quod quanti

reserti sublimem veramque naturam ex merito aestimare et uspicere no)Ηam omina eo, ni fallor, valent , ut inlinium Muinii secum ipso usum. hujusque momenium mammm qum dammodo' incemur. M usus hinc mirum quantum robur accipiebat a sensu religioso, quem illo proo Mento aetate, inquisitionis diligentia vehementer acuerat et ad sui constantissimo retulit emendationem. Verum He dius ex hac domestica et interna vita in

publicam prodiens rariisque ossicii sui partibus ungens; qualem tandem se praestitit imites Nihil proferam quod, superioribus cognitis, o facilliino intelligatur. De docto e Academico nota sunt omnia sed eadem, qua

ii unu 14 Insessorium obibali in ceteris versabatur singulari diligentia. Die 16 m. Aprilis a. 18 16 Sehaldo Ravio, nonaginta annorum seni, successit in Bibliothecae Ac demicae Praemium. Si quaeritur, periectine, quem hodie intelligimus, praesecii speciem retulerit. parata est negasio. aud pauca in liriusmodi sui studiis' sunt;

in quae noraeusdius irrcumheret, et aliorum Egnti Ω-rum multitudo ei propria studiorum ratio Tetaba IIt.

Atqui perfecti anuin ibus prorsus distinguendum est im

243쪽

ie Bibliothecarum praelacios, nullo praeterea --nere distractos, et doctores Academicos, quibus, ut in

patria nostra plerumque obtinet, earumdem praesecturae, tamquam accessi quaedam, mundantur. ali accessione

natus Heusdi , inultum curae positi in Bibliotheca, superiore tempore avium non neglecta, ad maximam discentium doeiorumque virorum utilitatem reserenda. praeter inrignem in omni doctrinae genere librorum honorii ac necessariorum copiam, quae Paulatim comparari coepta est, duo praecipue actura videbantur, uerum supellectilis in aptum locum translatio certaquo distributio, novi Malogi consectio alterum. Quum enim locus in s. Iohannis aedo, libris asservandis desilvaius, nec capere plures posset, ei ab aere ac ventis Iaarum munitus esset, eo pauciores illum hiberno corte tempore adibant, quo dissicilius erat in diversis veteris catalogi anno consecti 1727, supplementis reperire, quod quaereres. Utrumque incommodum, ne dio moderanis, sublatum fuit. Anno 1820 Bibliotheca in prae seniem translata est locum, amplum, elegantem, in ocio partes lacunaribus ornatas vestibuloque aut distributum,n agi Bil I lili rurum reperiendorum, legendorum, ex Cer-Pendorum commoditate se commendantem, et eusdii

repraesentantem plane pulcri sensum. Odem fere tempore, variis laboribus exanitatis, scriptus catalogus exsilia iit, ita literarum ordine compositus atque per cistas distributus, ut singuli librorum scriptores singulis paginis Glitillerentur. Moc, quanta ii pristina Bibli thecae sede solitudo, tanta in praesenti requentia animadvertebatur nullius non doctrina studiosorum aut

ad ipsa scrinia legentium, aut sedentium ad mensam nuntiis literariis destinatam, aut in cubiculo contiguo

244쪽

studiis operam dantium, aut libros, nomine apud custodem edit, domuni asportantium. Quaenam in hisonutibus Heusilii cura e providentia uerit, neque ex iis, quae ipse a. 1821 Rectori Magnise suppeditarii. neque ex ψώus ad catalogum, postea editum, Praefatione cognosci ullo modo potest. Aliorum merila ex vero celebravit illo, de se, ut par erat, tacuit. Quod a duobus Rectoribus Magnificis publice animadversum est, quorum alter, uti inquit in rix utione tua tale tem hactenus Bibliothecae nostrae historiam scripristi, accuratam sero dixerim, nisi unum hocco desideraretur , ut te ipso resere liu luaenam alii praestiterint, aliis scribendum restet quaenam lua in erga Bibliothecam et catalogum merita. ibi enim debomus eam,

qua gaudet hodieque, condisionem. v Iibens Heuinius bonarum artium saviores in Bibliothetam introducebat, iisque, singulorum concinnitatem et simplicem elega tiam tum pulcerrimum in Apollinis simulacrum aspec

rabat, unde benevolentia erga Bibliothecam suscitaretur, ipsisque do utilissimi apparatus ampliscandi momento persuaderetur. Erant qui negarent, posse quem imperis Mus accepi dono laesari quam euinium oblato Bibliotheca munere Adde tamen, paratiorem eo ad

minem. optamus autem, ut quotquot munifici artium

iuntur. - Ipsa autem Praefatio a. ita seorsum quoque prodiit, a cedoniihil tum aliis Bibliothee- ρε- stribuo, im Sonuri barri Trajectensia decretis. 2 Praef. Catat. p. ii et orat Suec. p. 24 trans.

245쪽

doctrinamini lite saltiores esse et pomini et volunt, haec teneant Heliadii verba, in omni apparatu Academico nil esse bibliotheca ad audia iuvanda discentium doci

rumque virorum utilius, imo necessarium magis. Cetera eniti doctrina lilii subsidia, quamvis D aestimatula

Pretio, tamen singulis doctrinis singulatim promuit bi bliotheca xem, quippe com ne omnibus, unde premeiant, bonum continens, universis aristiis doctrinis iue pariter prodest. si 'Praesecius Bibliothecae non una laude conspicua in plurium ore est, quar vel ptimi Gymnasii Curator. Neque tamen Heusdium Curatorem deerant qui plurimeticerent. Hoc autem munus ille quatriduo brevius quam pro inviam gessit. Mum est, quod accepi, eum triginta quinque annorum spissio numquam non inter hiisso alumnorum probationibus, qui ui interesset,

citius interitum quam constituisset, in urbem rediisse. Ea enim ipsius stelicia erant, ut sic a principio inde

notitiam futurorum sibi pararet discipulorum inquo alias etiam Gyninasium inrisere, adulescentium progressus constanter auendere, explorare 'ptimos, cunctos incitam avebat. Unde de nonnullis eorum, quos postea discipulas nactus est praestantissimos amplissimisque muneribus jure ornatos vidit, jam adolescentulis hene sperare didi- est. Sed quod gravius, mecumque institutioni me dandae et praeceptoribus ita muneri suo de inciendis ii set irent, ut alacri animo illud obirent, in his suadendis, promovendis, persciendis totus erat. Whic ab Lisero, eximio Gymnasii doctore, eius uterum atque γαλεια Dj0iligo by Omla

246쪽

dieiiis est. Hus Mitti vim ita quisque i xiiii uitelligo, ut accuratis alio Heuinii nas de Gymnasiis opinioneso Epistoli 1-ututrivis SM eriore cognomi principiaque illio exposita ipsi assiduo animo ob ersata fuisse

teneat in scholaruniariectinarum cura. Et illitie curam illo non invitis sed probatilibus collegis adhibebat, viris prudentissimis summaque ejus humanitate et moderatione gaudentibus. Numquam enim res, in quibus plus aliis videbat, auctoritate sua urgere, verum rationibus allatis commendare conabatur, neque in his,

neque in aliis, ubi sententia dicenda erat, consessibus iis Se praeponen , CuIII quihus erat eu Itque una ciet uda irabili conspicuus animorum conciliandorum studioi et lacultate, tum sortitudini in re, si quando requiri putaret, arctissimo semper suavitatem in modo jungens. isse autem vim, in quo interdum ab eo dissentiretur.

Quoties enim Gymnasii commoda agebantur, non anxie ille sumtus considerar censebatur Ex urbano aerario in ea erogandos. Quam negligentiam si sorte ii sando audirent, quibus nihil excellensius, divinius nihil pecunia esi omnemque institutionem quain minimis impensis conclineri placet, hos pectus in omni scilicet largitione reprehendendi disertos Des i. Et istorum quidem vocesi Vid likeri Epiat ad Fratrem laud. p. 2 et 29. Operae autem pretium est oci viri disquisitionem de Gymn. Trajeet int riora ruriose eum minu eoniam Pirious, p. 142 sqq. Intelligitur sponte, qui, ut ille . a indieai, hoc in ponas auspice, prae---ribus Truieeunt meliorem experiri iieueri docendi riam. 2 Van Oudoever, eusdii per viginti quatuor annos in senatu Academico Ei Faeulini Literaria collega in Leuenaberio supra, P. Mlaud. p. s.

247쪽

Heusilius parum curabat. Sed cum sanioris mentis hominibus quam in pariem tum dissereret, inicere ex hisce licet, quae senem suum in Epistoli dicentem induxit. u Haud pauci patres similias haec loquuntur. - Reici

miliari intentus sum, nec teruncium temere insumi volo sed quod liberorum educalionem attinet, meis, o b nis motinus privarem, huic rite prospiciendi gratia. Haec verba animum voluptate perfundunt et sic si

tuendum est de civitatibus. Non pecunia locupletat, non impensae ad pauperialem redigunt geniem sed quando eius institutioni ita prospicitur, ut industriam

3 soIertiam et rerum Ia iurul sp Elularum Cogitandarunaque peritiam cum animi constantia copulare discat, tum innumerae prorsus illarum impensarum usurae sunt

nec computari eae magis pos hui, quam adstringi ad ualdulos postsi, quantam in paupertatem ei corruptelam gens delabatur necesse sit, cujus institutio tenacitate et perversa computatione negligitur. Di Ceterum collegae quanti leusilii ut sacerent, os ejus hi uiua luculenter probarunt. Surae enim quum in vitae finem aptiores aedes summo saepe tauro Gymnasi opiniantem. audivissent, hanc rem studiosis Me in senatu orbano urgendam esse censuerunt, sibi quippe amici tamquam ultima voluntate mandatam. Ac votorum quidem compotes evaserunt, D plui uiue Gymnasium hoc ipso anno inauguraturi est. Nos cognita Curatorum erga collegam pietate hi jusque in minoribus adeo sententiam probandi voluntate accepimus omen. Quis vitam Hemilii contemplatus, utilem eum civem

248쪽

patriae amantissimus. Quani calamitosum esset patria carere pro qua viveret, his terris a Napoleonte Franciae

alectis penitus sensit ussio temporis, inquit si eramus assecti, ut nostrae vitae principium vim suam amisisse videretur nosque in dies miserabiliter i med remus no Quare, nostra nobis reddita in Milet, summopere laetabatur, inque bono, quod nobis bingerat, grate praedicando cedebat nemini. Exin qualia- eumque patriae evenerunt fierique ad erus salutem promoveodam poterant, Me ei cur e cordique erant, et sumi irium vitentione ac voluptate niteliniur, ut

diligenti juxeuiuiis π φιν patrias prodesset. Nam buno

do prius sententia si tomun ructum esse oportet, ut iis optinae praeparemur, qui aliquando non in II-lum nobismet ipsis vivamus, sed nostro quique loco plurimum consulamus patriae. Rebus a. 1830 pertur 'baris, in iis sui parentibus, qui siliis, Academiarum .inibus, nominis militiae dandi veniam haud neomdam sensereni, quo a filicet, store juve Muiis praeeunte,

vires omnium copiarum morales Opportune roborarentur. proxinio anno in ipsis antiquae patriae finibus verbaseoli ad Ariadema Trajectinae alumnos, tam exercitu

Merlandico in Belgarum terram irruente, qu in reduco eodem rebus irenue gestis Uterque sermo ad gen rosissinios erigebat sortitudinis, eo tantiae honesilaiis, pietatis sensus, quilius ut numquam non milites imbi

tos videre velis, ita verus patriae amor carere Deu-i P. 157. 2 Br. -- Tina. p. 30s.

249쪽

tiquam potest. Et haec ei pulso periculo, ita atque constans sui de justo patria amore sententia. Testis est ejus ad filium Epistola a. 1834 ruri scripta, quam hunc paterni in ipsum amoris perpetuum habere iussit monumentum egregiaque ornarii gravissimorum monii

rum copia. In quibus viid melius, quid filio et gener sis, quos ille alloquitur, juvenibus emcacius umquam ad

persuadendum erit quam haec boni civis verba u Decet vos servatam patriam, imo renatam, quibuscumque potestis rebus, ornare potestis autem moribus, discendi ardore, colendis doctrinis quibusque inaramis, meritis in res eius gravissimas his vestrum, inquam, ossicium es et ornare patriam et pariam eius gloriam augere et confrmare. Nam nobis senioribus vos estis brevi, hoc ipso aetati flore et vigore, successuri, ut vosmet jam maxime respiciat patria nostra. Ipsam mihi videor ejus vocem audire, cum oculis in vosmet conversis, sic satur in votra earitate, a tiaram'. veririqua orumarum artium atoriis aequi eo . - - hi orna mentum, hine praeridium eripeoto ood, ne 'uatro

exvectem, vo cavetote. Dos eat mamin, quae vobis obtigit , parentiuν viriti et hac vo. ne dwncta prae-otate, Ne tantum iteris artibusque majoribus --

250쪽

autem parum tribui, nisi vas eum mor u visaepta integritate et aaywιilata alent conjuneta. v Nola est mullorum sententia, nullius facile iii scriptis Iari iis imaginem scriptoris expressam exstare, quam in operibus Hemdii. Sic autem statuentes, hinc essecerint, eum in iniri diligenda nec coeca domesticorum quorumvis cian mitione nec peregrinorum neglectione corremtii suisse, eumque porro hon nostratibus tantum sed exteris etiam populis bene ulli l8Se, tum vero penIlus sensisse, patriae amorem sine libertatis studio et libertatem suis ea, quam in Epistoli explicuit, αυτ olet, uirumque Mite religione ac veritate rigero nullo modo posse. Ei vero sensus hosce in scriptis obrios, vita magis

magisque exprimere tu dehat mimioque aluberrima Christi ad lotum hominem iis tituendum vis conspici iue poterat. Hinc summa et philosopho digna admiratio eriti, unius in paucis sublimis παντα ἰσχυο ε τεῆδεδυ- μουντι με Muresi Vim autem illam qui perii is asseques,auiu usuque in cogno erant religionis nostrae dociores, his vir a Platonica philosophia ad Euar,gelium magis magisque explorandum progressus libentissime interera verba pro concione iacientibus. Quodsi in iis rituum nonnihil superesset nugarumque theologicarum, servibat ob reliquam eorum pratestantiam. Sed, id or in nullo hominum ordine sinementius quais in sacrorum Antistitibus a errabatur. Religionem qui pueris apiam, despiciunt, parum ei intelligere videbantur, sine ea virum et senem fieri non posse, quem fieri utrumque i Epist. α μιλι- δε-- ιν-- α--, iuua praemia---roo mox laudandae p. xiv.