Memoria Heusdii

211쪽

204 descriptione duduni erem, inius. Ei quandoquident, giam historiae diligenter et ad summim salutem nostram

colendae viam Dulicare volebat, haec prioribus adsunxit verba si vo hiatoriologia saeculo Meniessimo apta. )Ηrivii Mnusvinum, ipso judice, undamentum est critica eaque non solum inre in sontibus dijudimisedis occupata, sed etiam reapse Misori . a temporum

e sinone eorumquo ex nostro aevo contemplatione avocans, indue en om Itino in peculiarem singultirum aetatum indolem et sic viam sterne iis ad historiam ipsam venitus cognoscendam atque ex vero diiudicandam Ilio autem

titulo universo primum .peris volumen. ρε- man continet Aiatori ι--- -- M. Lu----, od e Neamdam quo H-- 'quo mo do in illius historia indagari hujus historiam oportet Τη, Hic igitur

neque universalis te singularum gentium historia enarratur, sed eo omnia pertinent, ut diversa generis nostri

diser is temporibus si dia et sensus probe mimadverseianiux , quo evid tius palmi homini in homine progressionem aequo cerni innitique mutuo progrediendi modo apparere in genore humano atque in singulari ho mine. Nos haec adumbravimus supra, de historicis Ueusdii scholis dicentes quibus quotquot posterioribus almis paula diligentius 4nterfuerunt, praeceptoris nostri meaninerint, suam nobis sententiam. exponentis do --

212쪽

ium succession in vita generis hiuiuuii conspicua verume ipsi longe uberiore et firmiore singulorum explicatione admoduni delectabuntur grati88Iui que ea fruentur, e alii optimo discent, quanta ex observationum . --

pia ac graviinis mutato educludenssimi videretur, ghiam miminuiti Utque o quidem lam mi in gradu in Graecia, Balia prodire quasi in regionariis inium talibus, sed in Germanicis demum Europae gentibus ad virilem tendere maturitatem. Has piniones diei vix potest. quam diu ille, quamque seduI ex 'ra rit ii omnes quibus nam eas identidom. comiti nica rati, sibi asseniisi tenes, L. AE an uiem sive dis emisite sive dubitatino binoi , investigandigentiam intendebat, nihil in his tantopere, qu/ntopero

illud nubem pro Iurisne resormidam. Sed quo accuratius, criticae ope, in omnem historiam incumbere

studebat , de certiora ipsi ei vero simpliciora vide imini: ea , quae in an partem, exposita, in publicam langem notitiam perferre decrevit. Et his opinionihil, quid con sequeos sit recte vides vaditque illud in ρε-

eimine suo. Nam quum hominem perpetuo attendat in geliere humano et hoc quippe ex hominilius Oli- stans, hominis instar aumana prorsus ratisi

rere, an induerint, non nimiam ex ovis e tum momeni in tribuit, uel nisu mi'pulo , mut machinam exi Mectu moveri censes, principia agendi ipsis insila, sed αὐτουργέαν loquitur . quibus genus humanum, Divi illi Providentia I Olleratrice pel ae Dulorum d ursum se exseruerit et ad unianam paulatim maturuerit institutionem, qua O posita e tu , religi mu

213쪽

Christiana Huc autem delatus locum se nosses ieiulii, ut dociam res gentium spectari oporteat. Plus nobis, quam Polybio, Videre contingit, ignoranti et alia multa et orbem inuin gentium Germanicarum, in quo celsiora

principia quam in Orientalium et Graecorum deinceps manum que ' orbi coli picimitur, eritis diu c-- templatione et cum pris ilius saeculis comparatione

suspicari demum recentiores humanitatis in genere humano progressionem potuerunt Sed hic neutiquam est subsistendum. iocum, unde omnes in partes speculemur, nos ceupare portet editiorem. Quema

modum Polybilis e veteris philosophiae in primis politiis

me principias rerum gestarum causas ducere studuit, sic nostrum est, historiae recentioris penitus explicandae gratia, religionem Christianam hujusque naturam diligentissime attendere. Nisi ille politica illa philosophia imbutus suisset, suam veteris historiae partem aegre perspexisset, nos nisi pasti et roborati simus religionis christianae praeceptis ejusque praeterea indolem hiniosopha ratione exploraverinius, tum in medio aevo,

tum ii posterioribus temporibus diluili candi liaereamus necesse est Haec enim tam penetravit in mores populorum quam late se extendit, haud similior κοκκφ-πεως, unde procera arbor nascitur patulas opaca ramis, quam se itulliolum panem sementanti haec applicans sese ad erectiorem, qua in gentibus Germanicis latebat , indolem, et hanc elicuit et vitam hominum

aluit atque confirmavit; et, quandoquidem tum natura sua se infinite propagat, tum in sese tuendi in tutam continet, nihil omni constantius ea emaciusque generis humaui saluti provehendae inservire poterii baeo nouDj9itiae by orale

214쪽

modo sive nova in una veri atque persecta religio, sed amplius quid excelsiusque suit, i OmIuno Iaκιγγενεσιας fuit generis humani ad novam vitam, in qua ipsa

et hodie progredim et progrediemur tamdiu, quamdiu genus unianum plenissimam aliquando cons cuiuis erit ingenii animique maturitatem haec igitur

specula esto, unde observemus quid genus nostr uuante τὰ πληρω/ια os Πλονου suerit, qualeque postea et vero per religionem hancce evaserit. Sicineusdius primo Seholas Polybiumus volumine disserit, non theologum, sed historicum agens, et, quod animadversione dignassimum est, sic demum criticae vo bistoriam fieri censes Meem vertiam, imo ita in citrum, quae, quo simus loco, quibusnam progressibus, quaulierius progrediundi necessitate et voluntate, quo denique nodo convertere praestantissima quaeque priorum saeculorum in usus nostros possimus, luculentissime d ceat inuio autem volumini, quod ne apsum quidem ultima lima a scriptore ornari potuit; sed suadensibus tamen eruditissimis viris editum, ei nunc unum in m nibus est, ii minus alia addiderit eusdius, morte impeditus nil Ex schedis enim manu scriptis patet, eum criticae historieas momentum, cium Specimen exhibuerat, diligentius etiam sereque exemplorum varietate illustrare et Ouiniendare voluisse scribere saltem decrevisse et hiatoriae tam miseroatia atque Meteolaisseae, quam philosophiae, et eloquentias alquo mythologiae criticam. Sed singulis elaborandis quum, absoluta demum Sehola Socratica, operam daturus suisset,

215쪽

208 intelligitur inhibenti initium fieri potuisse i coriis

Cer tamen Icet, princI HI I II ore volurnine po8ili ite tripli C pupulorum orbe, suis quoque studiis conspicuo

ac singularis hominis iista progresso, his igitur prim elisiis nisura nitia sinoe ' Muissetiret mutabas, viminiam aupra sexagesimum aimi in paulo ei iudini oris vita cunctas hosce lari vere labores, equidem non definio Sed illud sane dubio caret, cogitationem

institiis senectutis nihil de arduorum consiliorum cupidine detraxisse. Eadem prorsus alacritate senescens

'ille Sehola Polybium1 persequi aliaque huic addere decrevit, qui virili aetate mi Maeloo hias Praui

oleas inchoaverat. Haec habili,' quae, eludio scriptore pro hujus

scriptionis argumento et viri uni mearum tellulial P ISsererem Saepe mihi in mentem venit sententia Heereniana:

si nemo opus scribit haud qriturum, cui illud non vitae -- pensum sine uerit. νη rius aenientiae partemineiam nam de alterai nihil temere divinabam sed

partem posteriorem in He dium vel maximo quadraro censebam. Nondum ille o Wyttenhachiana disciplina prodierat, quum pensum ilhi suun SuspIeabatur. Hem-sterhusium , Minenaerium Ruhnkenium, saeculi superioris lumina. 'enerabatur, diligebat insuper Juei baubium, horumque iis , quibus par erat laudibiis orii bar Herum interpretalidorvin rationem. At cuiusquam

eorum se aliquando similem futurum, Iecia . in primis R---ii vita, non amplius credebat. In flagrantissuna

216쪽

20sa mi libachio proficiendi cupiditate sui in sinu Matur

naturam, quae, quum a nullo sane illius' temporis doctor tantum utilitentum, qualitum ab illo revera accepit, potuisset accipere, ad interiorem tamen, quam quae

et hinc manabat, tendere videbatur Socraticae phil sophiae et naturae hinnanae cognitionem. A Platonis aliquando edendi consui alienus ille, perpetuo tamen redibat ad Platonem, hunc, quo magis intellit're eo

perat, eo magis lare augurans, unde tum ad hominem CogriosceI dum tum ad quaestione in do artium disciplinarumque necessitudine perspiciendam initia et quasi

semina susciperet. Atque haec eum inde suscepisso etiam philosopha quam historica hominis gentiumque eon templatione diutissime orasse vidimus. Nam gentium quoquo historiam eum recomiamur ab initio imporis

Trajectini si mimi colitisse, at cogitasse et optasse

eum historia humanitatis colu unctam ). Ubi autem hac multipliei uirium annorum meditatione, diliget sitissimo etiam hominis in discipulis suis Miservatione assequi tandem quae plurimum siciebat; quodammodo coeperii ium' vero nec Platonis sui es litus est, cuju, in os meritis paria in alios mei ita exstare voluit, ei Eneyclopaediam artium atque disciplinarum ex hominε ductam ad horninem relatam conscripsit, et OnInrno ea Gmposuit opera , in quibus ex hominis cogititione, tam quam impidissimo fonte, omnes duceret hominis p virus instituendi conatus. Sur ex iis, quae euinius florente, ne dicam iuvenili aetate ingeni conceperat, duodecini postremis vitae annis praecipua eius prodieruntii Vid. aupra p. s.

217쪽

serim. Haec autem virina relaruni in Mimiuitatis, Soemitis maxime atque Platoius acliola eruditum bule multum se debere ostendentem et hinc demum progressu a B Ie eulis Ium temporum Optima Otriis quam noVISSim quaeque accurate considerauita suosque in usus con erienda, non igitur aequiescentem in docta

singulorum explicatione, sed vehemensissime plantem, ut e miniae angustiis magis magisque prodea et g neri humano prosit philosophia, idque profecto agem

tem, ut scriptis suis alios excitet ad cogitandum , imo vero ad introspiciendos et perficii, iidos semet ipsos et verissimam societatis salutem provehendam Sua omnino Muinius , sicuti perspicue patuit, in his omnibus versatus est ratione, opposita interdum ei qum s qui mulios constat, neque tamen semper noxa, sed ex iis nonnumquam hausta, quae vel tradita olim vel iii dicata , leglecta post Aristotelem suisse sit fluit. Qui det quod, prout et ii os saepius vidimus et salis ad eum rite d judicandum animadverti non potest et ipse

adeo lassus esin, ne phil ophus quidem vocabulo ad vulgν- sensum exacto fuit. In memorabili sententia do ilosophia perperam disciplina haberi solii ad ultimum

vitae tempus perseveravit Quae sano perpendentibus guli e tot Ill illIe recordantibus disputationem perspicuum,

quoniοd scriptis ejus continerentur, quibus alii haudassentienduin sibi putabant; quorum quidem clarissimi duumviri De Greuve et Meu i uis suas dissentiendi

218쪽

causas peculiaribus libris exposueriint i Heus lio, si qui ab ipso dissentirent, non omnino inexspectatum accidere poterat suarum enim opinionum lenesint a multorum placitis discrepantiam in quibus ut ipse habebat quod libere reprehendendum iudicaret, ita se cunctis persuasurum,

orianesque illos, linium in itiniis placita ea radices egissent, e Cum a Clitro esse, credere ei haud licebat.

Inde rion tantum mus studium repeto eximiis juvenibus scribendi, sed ea etiam interpreio loca, quae, quantam in his spem collocaret, perspicuo Mendunt. Veluxi Initiorum volumine ierito, 'le philosophiae Graecae a Platone excultae uberiale, nostris temporibus adhihenda,

dicens juvenes conlilmo nil morat. Nain avi ut rati Philosophi - inquit quotquot quidem alieni sero fuerunt a

studiis hisce nec a tenera inde aetate hanc philosophandi rationem dersiarunt, aegre se ii alii ad hos sontes sapiemitae patiuntur juvenes vero, quibus natura inest philo sophia quaedam, ut semei, hac ingenii animique integritate, ex his naturae sontibus hauserunt, incrodihil dictu est, ut vigorem inde trahant continuo, aptique deinceps fiant sive ad philosophandum sive ad nullum non artium et doctrinarum genus ei colendum et provehendum.

Quod experius equidem per omne hoc tempus sum, quo philosophiam illam antiquam, maximeque Merain eam ei Platonicam generosis adolescentibus tradidi. n

219쪽

Haec legentes iii memoriam redirernus oetores, si ejus, in aeriptori mentione, partim meminisse potuissemus.

sed hune, de quovis prius pnim de Hemdiu agentilais

riparatim animo obversari crediderim Tania, quemas ni viri ab initio significavi, aliori uitercedit cum Hiero necossitudo. Eadem in scriptis atque in scholis disserendi perspicuitas copia, socraticae et methodi et philosophiae vis, eadem Latinitatis oleon facilitas et nativa

sire t Uino iv, im sed quo e Mensu pateat, quantopere sevinio iuvenus ob er-rentur ι--- institutio νώ curvo Mei, uiui apponendu e i, quo libena aliquando pleraque sua opera conjunctu

220쪽

2V3 simpliciuis, qua ui virilis aetatis scripta longe in

sationem Speeimini Critiei et rationem de Antiqua Eloquentia superant, ita ipse a naultis distinguitur latina oratione utentibus eadem porro quum omnia velut

ex edito quodam loco observandi diligentia tum vero bene volentia erga homiles atque auium signis casio, idemquo hoc ipso amore nitens studium sensus ei saeuitates omnes, quae in mente lateani, movendi, suscitandi, ad optima

quaeque convertendi antiquitatis ad eui uberrima contemplatio, qua videre volenti et tominem judicantiante excolendum, quam medicum v. c. politicumsi amformandum, non dubium relinquitur, quid aliis prae i quum antiquamin literarum in si is veterum o numenta prosint idem denique miseribendo atque ii stituendo propositum eo imbuendi scientia amore, qui ducat ad sapientiam. Et hoc quidem minime dubito, quin eusdii 'ctoris et scriptoris con ilimn summi u sterii. Cui si onsequens erat, ut cum disciplinarii mprogressibus arcussime mi iunciam ille vi ne hominis ei meietatis ad verissimam humanitatem priogressisum, vide quam ardua piaverti. Haec uini progressio non

os ρακου est περιστροςDi, sed ingenii animique ad Gritatem convwrsin. Hic sapientiae, quae vulgo die utitur,

enatis, menti infixis, et Opportune hinc avocantibus, ducetitibus illuc, non omnia continentur, sed omnis perie quouis studium speci tur e comes ii sui succumstiqii vigorem ducens quo in gravius, quid οὐ nientius divinis, quibus homo instructus est, facultatibus, quid et dignius quo clarantur omnia, et TCucius ad ea diligenda ac promovenda, quae infinitis rationibus vim habere ad istiusmodi progressionem Pu