Memoria Heusdii

221쪽

situ ei clebeant 7 Verti inlimiet illa derastusdio si nuuisae tot sussicit. Fonte volumus eoru tu, quae uua

docendo quam scribemi potissinim spectavit. Hunc autem novi unum . quem age adeamus conlimio. Ipsum virum intelligo, cui interius inque universa vivendi agendique ration cognoscendo nondum ea, qua pο iet, diligentia perum dedimus. Et alia saepe cogito eusilii dicta, in quibus udumbrarum ejus mihi cernere videor imaginem, et hoc

saepsssime reputari effatum, boni diris primordia inpietate silii, in discipuli diligentia, in amici fide la

tere. Nam sic statuentis nec iritas de civis bonitare opiniones nec mala primord Ia suisse suspicabar. Ium haec nobis, irius initio Scriptionis, eatenus innotuerunt, quatenus investigari posse videbantur. Quodsi

praeceptoribus discipulum se valde commendasse apparuit, parentes constat baeuusmodi filium ornasse testim niis, quibus nihil dulcius liberis cariusque per istam

vitam obtingere potest. Pater eum decus suum atque delicias vocabat, cujus Og 1li itione Senem a DPriare creari consuevisse ex literis ipsius intellexi et mater

222쪽

moribunda uist inquit mi fili, gaudio me cumulasti, ilia causa nullas umquam lacrymas emicl. n Pariter cum caritatis gnificatione juvenes loquebantur ei intilia ,

addentes saepe, se plurimum condiscipulo suo debere. Leidae praesertim neminem eo usum anni lat Ius esse accepi, quam Valliantios fratres. Horum alter Corn.

Reinh. a. 1803 absenti amico scribebat, quae praesenti dicere verecundabatur, quanti eum laceret, quanta eius in se merita censeret, quum amisi praestantistim eo suetudine, exemplo, de consiliis in cognitione sui,

ira pulcri bonique an Ore progressus fecisset, ii viam Omnino venisse se magis lagisque excolendi deinde et emendandi. Quae ille juvenis statuebat, recte se statuisse, ili aerii assirma it , nihil in hac amicitiae ri-gnificatione fratri cedens linii majori, qui, lectarae dii - - --n Epiriola, in dulcistimum se translatum esse tempus scribebat, quo quidquid et ab amico et aeomui uni utriusque praeceptore, Wyuenbachio, susciperet, ingenium ipsius animumque roboraret sibi illam consuetudinem numquam animo obversari, quin gratis-Mnius eam in maxima referre vitae suae bona. Qui vero e laudabilibus pueritiae et iuventutis primordiis de aliis bene sperabat, qualis ciris hinc ipse

tandem prodiit Haec quo gravior est quaestio, e paratiores no ad illaui explicanda III venire opDrlet. Qua Π

obrem ante juvat domesticam spectare euinii vitam; eui praeterea ita nescio an arctior plerumque, quam mulli putant, eum superiore aetate intercedat nee ritudo Postquam Muinius Traiecti supra biennium caelebs degerat, iniit, quod ante memorari, matrimoniami ),

223쪽

iii i e tempore haud exopinitus quam selicius per retia quo tres ei trit in vitae annos ama duduni ille magni secerat semino . ac libentissime iis interruera circulis

qui, cultiorum sentinarum praesentia, ad ea quisnam se monum suavitatem ei elegantiam compositi erant. Antequar uxorem duxi lat i milus adeo in pomeridianis erat salutationibus, et crebro a cultissimas quibusque

Trajectinis ast coenam invitatus, plurimum semper mixto delectabatur convivarum ordine, quorum vero sive festi-- 'itatem et acumen, sive consimilandi dulcedinem et utilitatem, quum jam jam cohibiturae chartulae lusoriao

essent, tum eusdius, quo hoIiis loris parceret, sibi abeui id tempus adesse ducebat. Hac aut ea ducul da consuetudine non modo ad veram profecerat rhanitatem,

insito ipsius studio pulcri ac decori consentaneam, sed ea etiam honoris significatione ipsam semii mimisequi didia cerat, quae uxoribus, iusto sui sensu rigentilius, gratissim evenire solei. Hoc fundamenium aliquod constantis ei

crescentis amoris esse, ipsi uti uxor experta fuit. Ac ducia

quidem ea meusdius ita solus vivere desiit, ut non omnes viri docii a se seri posse putant. Quidquid a munere ut varioraim necessitate ossiciorum liberum erat temporis, id omitu coram coniuge traducere solebat. Mano in in eum so suum recipiebat reliqua diei pario.

quaecumque in studia ineumhebat, ipsius praesentiam exoptabat, quaeum interea nonnihII sermonum consereret cujusque de hoc illove argumento, judicii sanitate perspiciendo, sententiam exploraret Neque etiam re laxationis horas sic dividebat, ui et amicis ei ambulationibus ei nullis non rebus daretur aliqua, conjugi

vero aut nulla superesset aut rara. Cum ipsa tam artis quavi naturae deliciis frui, et vero multum legere com-Disitias by Corale

224쪽

muniquo libri mim. Maiis dulci Macentium, leuiuuie ab invitio a in men ei animo excolere ,'lebai. Hanc autem dulcissimini et utrique perutilem vivendi rationen aliquot RIiIus pngt eae nonnihil immutarunt sua issimae curae, quae prout honae uxori omni sere tem-luire constant, ita maritum, in studiis assiduum, paulo arcum muse suo devinciunt. Et bae curae ubi a. 1810 mori situlae annicula extemplo sublatae erant, re novatae sunt biennio post ei auctae dehinc natalibus trium deinceps filiorum duarumque filiarum. Exin vero

Heusdianae domus summopere erevit felicitas. Conjureges tenerrimo adhuc amore semet Prosecuti jam eo

arctiore ''ulabantur caritate, quo milur utriusque consensi apparebat in liberis sapienior et ad veram ipsorum salutem accommodate diligendis quoque e carior voluntas prodibat eorumdem studiosissime educandorum. Uxor eo teli ella aetate se temere relinquere, nedum famulis an illisve curandos oblectandos votradere, ipsa curam eorum ager omnem ludis adesse,

mox corpori non constantius prospicere quam diligentius mentem singulorum attendere, id vians praecipue, ut haec sana aliquando in sano illo habitaret; idcirco eam, si opus videretur, vel prudenti amoris duritia ecteroco uari, idcirco, quod excellentissimum dicas mauis munus, mature eos ad Dei reverentiam erigere atque summa omnino ope niti, ite aetas, imitandi studio flagrans, ex ipsius diciis actisve aliquid indecori susciperei Martius ei haec omnia impense probam ii riter exempli bonitate liberis praeire ei consuetudinis

dulcedine eos ad se allicere, paulatim instituere atque ad virtute ni inlormare, denique uxori vehementer assentiri, hoc, si quid aliud tenensi, nullis prorsus

225쪽

sibi parcendum esse simillinis, ui optinis ab omni paris liberis obtingere institui . sic consentientes in re gravissima, haud dissentiebant in celeris. Niri serie

dissensionem H quavis On Is pinion ulli varietate, quae lamen a sana conjugum mente abesse nec poterat

nec debebat, sed salutaris utrique erat, quod alterum alientius ea, quae alterius inprimis propria essem, speciare atque ex his proficere docebat. Id Heuinius saepe latebatur, cui quo loco uxor fuerit, iis expressum plane exsia verbis, quibus ipse eam aliquando dixit rerum uariam pyιnitιm Imrticipem. 3 Nam nihil apparebat dividuum, nihil quod alteruter sui duris esse perhiberet. Erant in rei domesticae procuratione, quibus eam ab uxore operam dari gaudebai martius, ut sua, minus fortasse vel diligens sutura vel assidua, parum requireretur; sed, quidquid illa fixo in his sive in

aliis vitae negotiis, gravioribus adeo neque suos semper spe tantibus, Colliniendabat, jucundum fer huic accidebat, neque iunquam temere negligebatur. Novi, quibus Heuinius variorum beneficiorum auctor exsilii libentissimus, quae tamen num sibi singula in 'inis in mentem ventura fuissent, dubitare solebat ommno persuasissimum utrique erat de felicitate sua in felicitate alterius infixa, et prout mulier studiosissime viri cominodis prospiciebat, sic eo quoque beata fuit amore, unde ipsa sibi intelligere videbatur pristinam filii in parentes j iniem. incrue diana domus concordiae, amoris optimarumque virtutum domesticarum sedes exstitit ei isa semper omnibus suit, qui eam plurimum adierunt.

226쪽

Atque habeo multis palia tu coniugum liberalitate majoreque mimis impitio excipiendi quam eorumdem

hospitio utetidi studio patuit autem cultissimo et liouestissim cuique maxinte, quales haut pauci intima sumiliaritate Ueusili eona uncti erant. His autem sermonum

placerii, qui illicraeuinio sive praeevi se sive eliciente coiiserebantur, jucundissima in summa varietate utilitas. Nam de sua quisque arie et disciplina auiis multiplici

rerum hominumque usu perspicue apteque dissemus gratus erat viro chao ιαθε atque id potius agenti, i, quo singuli se commendarent, in eo exspatiandi Oppo iunitas esset, quam ut inepte eos propria obrueret eroditione. Hinc plurimum gaudebai coetu illo literario, quo singulis Mercurii diebus jungebatur cum doctissinus quibusdam nullarum non disciplinarum cultoribus in

his Schrdderus erat, vir egregio eruditus et probus, cui ille in philosophia, etsi noluium quam dissentieIIs, multum se debere affirmavit , quemque, certo scis, amiscissimi viri, qui ipsum in primis suspexit, haud facile capis oblivio. Muinius autem sermonis dulcedine alios saepe tenebat, ei, quando acundia minus induugebat, peculiari lamen comitate asserebat, quod aut

acumino et elega lilia, aut en gitationis novitate Biqi e momento insigne erat ut IIumque porro sermonum an8am

dabat. Multi saepe mirati sunt, qua proserebat ionde iis studiis, in quibus assiduus erat, sed de iis varior nn temporiunt iis atque scriptoribus, in quibusaeistis ei nationis cujusque expressam situ cernere via debatur imaginem, tum vero, si quid novi dies ait

227쪽

lisset, huius rei mentione iniecta, vel spectaculis dr nuisicis misicis iue commemoratis adeo do his quoque

aliqiliis liter uinque venustae, acuta , alia animadver

fio m liabere cultis hominibus videbatiir Lamili ginnidem sapientiaeque plenis aliorum essatis quantopere delectar

tur, ut illi saepe animadverstrunt, sic ambula etiani indicant, eius scriptis scriptoriimque partibus praemissa, saepeque in summa brevitate totius disquisitionis rationem, momentum, consiliumve apprimo declarantia Sic, ut his utar, Iraritus intus ali symbolum est Platonicae disputationis de amore Ir pistolis de Ixistitia tions Si pereore praemittitur sestina lente nosco

temet ipsum Endyel mediae initio monetur: sinseplex sigillum veri exordio ponitur philosophus disquiritonia in linguo ἐν βυθ ψαλαλήθεια titulus

metaphyaica continet: no quid nimis Epistolas Iiraecipium de attidio philosoph ia r sine ira et studio prosessio est Charinueria morum ardua qua opulcra quaestionem praecedit de histo tu Mina mi μι- - --ἐ --αn his es indaganda. Interdum vero ipse e suo remim hominumque usu aui e studiis hieram istiusmodi sapientiae etaia promebat, quorum quae inseruit Epistolia de nartitutione Superiora, multorum memoriae infixa dignaque profecto sunt, in quibus vita. exprimendas haud minorem, atque ille posuit, nos operam ponamus deque in levioribus, librorum . . titulis nummorumque et lapidum scriptionibus, si quid exquisiti acuminis inesset, id paramasentiebat atque probabat. Veluti illa apertis Rhenii Vidd. p. 13, , s iss iis, io, ΘαDj0itiae by Omle

228쪽

ositi s quae in omnino canalis caiiovicensis laguntur, ei vero xerba vinum primis Academiae Trajectinae Sa cularibus usi atrium libertatis, sapientia otemplum, et Lucretii illud Avia Pieridum peragro loca, tu III us uti te Trita solo juvat integros accedere sonteis. quum tandem intellexisse quo sensu enuierhusianae praemissum esset de homine δε-qua relationiti epistolae,3 illa igitur quantopere ei placebant i ius autem iii latibus dijudicandis elegantem quamdam subtilitatem

ut multi se libente expertos esse recordabui tur, ita et wιπ9acph in Senaculo Trad iiii asservati ab eo

inventam' et Minervae imagulem in mimmo Academiae Saeculari altero iis ornatam esse verbis, in quae ipse atque Mollius, collegaei valde dilectus, eodem sere empore inciderant, hoc sors credo, qui libenter accia

cinantium judicio deflexunus, quos praeterea haud sugiebat aedium ommunique quae iis continebantiar, eum earumdem d uno convenientia. Musinius enim, ut

Nepotis de Attico verbis dicam, in primis bene babii

bai elegans, non magnificias, splendidam, non sumtia sus supene exquisita, non multa cuncta omnino congruentia viro, quein peregrini adeo suis ad ipsur lite is urbanitatis exemplum vocabant. Et sane hanc quaeri ii M t. -- IV, io.

2 IIeringa in Orat. p. 85 laud. p. 140 3 Volo tria illa subscripta post sata super sies: de iis enim, quihus ingitur imago, verbis aespies nos servetur ineo/mi ι, quidquam vis a b se ullo ac 're non ni.

229쪽

eius dicta et lacia spiraluint, tam nihil quaeriti et a naturali elegantiae simplicitate alieni continentia , quam nullis umquam ruris vestigiis assecta. quidem vidi virum in scholis vidi in museo, in hominum se quentia, in domestico vicoris et liberorum anticortiniquo coetu vidi in urbe, in itinere, ruri in domo eius tantum non visi humanitatem autem nequo in seriis legi doravi umquam neque in ocis, quorum venustissimis storibus interdum utebatur, saepeque verissime eos praedicare sensi, qui Heusdium non tantum ipsum

decoro satisfacere, sed etiam pudorem tibi injicere atquo esse dicerent, quominus decoro coram ipso par satisficeres. Quis igitur non libens ι- ad incitandos juvenes tritum illud promin saniem audiebair

Verum in domestie e vitae contempIatione vinculum ne mittamus sanequam arcium, quo ita illa praecipuis Heuinii studiis iuncta suti. Erat ei, ui ubique idimus, primarium studiorum argumentum ' homo. Hunc

penitus cognoscere, hujus ad humanitato progressionem , tum optime excolendi emenda nil isti rationem perspicere gestiebat. Iam undecumque et lectionis et

observationis et meditationis diligentia proficeret, nonii aliundo suum sibi quaerebat tamquam ingenii a bulum, eos ut non diligentissime uenderet, qui in conspectu ipsius ei maxima caritate vivebant Frui

domesticae vitae suavitate parum erat, nisi eam mento comprehendere connecteretque cum iis disquisitionibus,

in quibus perpetuo versabatur. Sic omnia non modo suaviora, sed etiam praestabiliora sibi soro iudicabat. Ex hoc sonis multi identidem ejus sermones manarunt:

230쪽

inde a. 181 ingeniosissima fluxit et generosis animi sensibus reserta scriptio a mors in utret monio,

quam ad hos sensus scribendo sibi illustrandos et D sundendos compositam, videri voluit aliundo in patrium sermonem traiintulisse et sirenam vocarii, qua persona' tu quidam maritus suam ipso uxorem calendis Duuariis donarisset. Nam do edenda ea cogitarii, sic statuens,

uad hominum felicitatem promoverulam, rem omnium gratissimam, eos in primis monendos, quani felices

esse possint. Sed ficto illo titulo non diu latuisse sa- miliares, iis quippe temporibus proximis, quibus opinionum de historia humanitatis ei amplitudo et maturitas magis magisque prodibani. Amorissent illi scriptorem

ex animadversionibus de progressione generis humani in seminarum condition conspicua, de peculiari lius earumdem Iaudibus atque iaculiasibus et insigni ob lias ipsas momento ad excolendos ros de amore ab amicitia probo distinguendo, maturae apto hominis aetati, velut sedem habente in matrimonio, essicacissimo ad ruinei seminam o inter se excolendos, ut hac demutii mutua vi talis uterque evadat, qualis evadere potest. Et, si sine scriptionis haec legissent ficti scriptoris verba: Parum novi in ea uxor reperiet. Quod bene

distum est, ipsi fortasse debeo. Neque etiam puseu-lum laudabii, sed animus ejus inter legendum imnerrimis assicietur sensibus, me perpetu cogitaturae, quemadmodum ego inter scribendum , perpetua ipsius

memoria iisdem sensibus movebar. Et isti voluptate

illud leget dilecta uxor nam inter legendum so seliacem esse sentiet, quia me elicissimum reddidit, quia

ego per ipsam me felicissimum sensio i in haec igitur Verba ubi indidisseni eusilii similiares, haud aliena,