De Xenophontis libello qui Topoi inscribitur. Dissertatio ..

31쪽

re singulas et sitae argumentationis partes et aliorum obieetione longe saepissimo formulis εἰ δέ τις volo δὲ καὶ volo δὲ α inducit et II, 1. 7. III, 3. 13. IV, 10 22 34. 40 41. 44. 45. 48. 3, 2. . . 10. 11. 13).Ηas disputandi ratio num in libris Xenophonte1 usurpari soloat poetanti id mihi certum vi dotur esse, plane hae in reeon uere et Xenophontis et uotoris nostri rationem. Quod ut Xomplis illustremus, in Hipparchie quidem, quem nostro

libello aetate foro parem, e formaque consimilem esse diximus, prorsus eodem modo et paries in gulae et particulae secundariae inducuntur. Qua in ro hi loci maximo videntur memorabiles: I, 9: ταυτα μὲν ουν υπ0 ινήματα, δεῖ σε πιμελεῖσθαι V ως δ' - ακαστα τουτων βέλτιστα περαίνοιτο aoυτο δη - πειρασομαι λέγειν. 17 . . . . o δ αυτοὶ οἱ ἱππεῖς αριστοι γίγνοιντ0, τουτοδιηγγήσομαι II, 1 9 τοίνυν ταξε χρώμενοι δοκουσιν αν μοι ταυτα καλλιστα διαπραττεσθαι, ταυτην νυν ηδη πειρασομαι δηλουν. III, 1, postquam demonstrative dixit τωνδε γε μαὶ αυτωῆὁαὶ μελειν δεῖ τ' ἱππαρχω , oeulis πρῶτ0ν, πειTα, τι SeeuΠ-darias partieulas significat concludiique totam xpositionem ita: ως δὲ τουτων καστα αν πο αττοιτο, νυν αυτὰ λέζω V, 4: πως ὁ μη πρ0σταττειν do κω δυνατα, καὶ γραψω est. 14 ταυτα ἐπαντα . . . GUν τω θερο πραττειν συμβουλευω. VIII, 10: τι ἐβουλομαι πομνῆσαι et Deindo no obiectiones quidem Laio

aliter aut proferuntur aut refelluntur atquo in libuit de redit. Huo duo in primis loci pertinent VIII, 5 εἰ δέ τις νομίζει ....

ενθυμηθήτω τι et e IX, 8 εἰ δέ τις ταυτα θαυμα ι OTI .... ευ οτω cet. qui commode conparantur cum . red. IV, 22: εἰ ὁ α τις τουτ ενθυμεῖται πως .... κεῖνο κατανοήσας θαρρείτω cet. 34 εἰ δέ τινες λογιζομενοι .... Tiro υνται. . . ., μηδὲ Ουτως αθυιλ0υντων. 41: εἰ δέ τινες α φοβουνται μὴ . . ἐννοη-

32쪽

λεγω - Condidionalis vero forma, qua abundare do ed libellum vidimus, in ipparoti quoque est frequentissima, nisi quod praeter illud εἰ ὁ τις vel εἰ ὁ γε sappe etiam eoniunetionem mi in ἐν δε τις, ἐν ε γε, mi δ' υ, ἐν δε πη Σὶν ὁ ὁη aliis ibi sprohondimus. ef. I, 26. II, 1. IV, 3 1 b. 17. I9. V, 7. b. VI, 6. VII, 2. 4. VIII, 5. 17. 23. 24. 25. IX, 8.)In cetera autem argumentatione memorabile est nullam fre- quotitius in Hipparch. invoniri dictionem quam μην γε et γε-μ ην, qua Seu cum amplis eatione se eum Oppositione quadam OVnaliqua res induci solo ef. I, 5. 13. Q bis. 18. 21. 22. 24. II, 4. 7. III, 1. . . 0. 14. IV, 1 9. 10. 13. 20 V, 1. . . VII, 3. VIII, 7 8. 14. Qua disputandi ratio, quam Omnino Xenophonteam ess Baumlinius in libro de partiee. gr. 4, 159 ostendit in nostro libello his oeis usurpatur II, 2. III, 1. b. 12. IV, 1. 3. 8. 7. 18. 20. 27. l. 7. 47 48. 1. VI, 1. 2. Quod autem sesequentius in Hipparet, . in nostr libello atque otiam in libello d. 0 qu. hae particula inveniuntur quam in antiquioribus senophontis libris in quo Bookhausius de Xen. qui fertur Ages Borol. 1863 p. 38 sqq. offendit), hoc ortum

mihi videtur esse cum o genore horum seriptorum, quippe qua e ceteris omnibus magis in disputando Versentur, tum lariasSe exauetoris senectute fieri nim solet, ut consuetudines quaedam ac proprietates in se eetute multo acrius quam antea quasi eluceant. In hist quidem graedae parte posterior vel ipse Beck- hausius animadvertit multo plura huius rei Xompla inveniri quam in priore. Praeter has particulas maxime αλλα μην, καὶ μην, Ουδε - μην, καὶ - γε utrique libello propria sunt.

Longum est ceteros quoque libro Xonophonteos uno in modum cum libello d. 0d conparare libri quidem de re qu. Prorsu eadem est ratio, in quo condicionalis quidem istius locutionis et particula γὲ μγὶν usus otiam frequentior, si fieri potest, quam in Hipparet, occurrit. Maioros autom illi idom- quo antiquiores libri ut Anabasis, Commontarii aliiquo, ubi similom in modum disputatur, similem etiam disputandi rationem prae se ferunt. In Anabas quidem praesto sunt I, 9, 16.18. 20 ox Cyri laudation funebri , V, 7, 7. 23. 8, 3. 26. VII, 6, 37. 1. 7, 31. 32. 35. 47 ex orationibus) 0 Commentariis

33쪽

Vero, quorum tamen Oudicio propterea paullo alia est, quia maxima ex parte ad dialogi formam conscripti sunt, e lib. II hos iuvat ορο iisdem illis formulis instructos adferre 2 q. 3, 4. 10. 6, 20. 25. 27 30. 7, 1. 2. 8, 2 4 5. 10, 2 3 Vel plura exempla occurrunt in lib. III 1, 6 11. 3, 1. 2. 13. 4 4. 8. 10 5, 3 bis . . 13. 21. 26 6 1l. 7, 2. 5. 8, 3 10 9, 6 9. 12. 13. 10, 1. 2. 5. 14. 1, 10. 1. 12 2 3. 4. Deni- qu 0 h. gr. libri II eo. IV et V hos adscribo locos 4, 24.27. 28 30 38. I, 8. 2. 21. 23. 25 bis).

Bostat ut singulas voce loeutione Structura enumeremUS, quum- prueter ea quae Oeeasione oblata passim iam attulimus mirum in modum eum sermone Xenophonte congruunt.

I, 5 θεία μοίρα. f. Comm. II, 3, 18 θεία μοιρα h. gr. VII, 5, 12 το θεῖον.

pius in exit Xen. p. 130 rarum esse animadvortit in huiusmodi generalibus sententiis pluralis τινὲς usum in nostro quidem libollo invenitur otiam IV, 1. V 2. Ex ceteris autem Xenophontis scriptis Sauppius notavit exempla hacte: h. gr. I, 7 6.

IV, 8, 4. VI, 4, 27. VII, 5, 3. Comm. III, 10 4. Adde Anab. VII, 7, 24 Cyr. IV, 2, 32 Hipp. VIII. J0.

II, 1 atqu0 IV, 6 6 40 anacolutha quaedam extant, ita ut tria huius figurae exempla in brevius ut hae commentatione praesto sint. Hi autem usus quin plane cum Xenophonteo congruat, nemo dubitabit, si vel quin quo et triginta illa quae Sauppiu l. e. p. 19 collegit exempla conputaverit, quibus facile etiam multo plura adici possint. Tum anaphorae quoque in libello de redit saepius in-Veniuntur, id quod etiam Hagenius i. c. p. 16l vidit docu

id quod oblitus vid turmag0nius osso, Xenophonti praeter

34쪽

sima materie collegit Sauppius i. c. p. 19, qui locos supra citatos rhotorici quicquam habere id quod contonderat Hagonius recto negat. Ubi enim rhetorice usurpatur hae figura, deeSSe solent ιεν - δε particulae. III, 7 o μέντοι δυσελπίς ut o μὴ υχὶ προθυμως ἀντους πολίτας ει τὰ τ0ιαυτα εἰσφερειν. Similis struetur extat h. gr. III, 3, 6 ουδενα δυνασθαι κρυπτειν το μὴ ου ηδεω ἀνκαὶ ωμων ἐσθίειν αυτων Anab III, 1, 13 τί ἐμποδων μὴ

καταπεπραχεναι.

poetis maxime propria, in Seriptorum Atticorum numero excepto Ρlatone, poetarum imitatore, nemini usitatior quam Xenophonti ost Vol plane eadem ratione qua Oe cit usurpatur

otiam Anab IV, 6, 14 ἀταρ τί ἐγω περὶ κλοπῆς συμβάλλομαι; VII, 7, 10 ἀταρ τί καὶ προς ἐμε λεγεις ταυτα Comm. III, 7, 2:ἀταρ προς τί ε αυτ ἐρωτας os etiam ibid. 6, 11. IV, 23 γὲ μέντοι, quod paullo alium sensum praebet atquo μεντοι - γε hoc quoque Xenophonteum est; cf. Sauppius i. c. p. 3). Oocurrit etiam Anab. I, 9, 14. II, 3 9. III, 1, 27. Cyrop. III, 3, 20. VII, 5, 2. IV, 27 ειπειν ἀν χοι ειδως Ουδείς. et Anab L 6, 11:oὐdεὶς ειδως λεγεν. IV, 37 άμαρτηθείη Hic oristus, quem naeum quidem ut Optime graeeum esse ruegerus stud hist phil. II p. 34 exposuit, extat etiam nab. V 8, 20. IV, 42 μηδεν Θ μεντοι φοβεῖσθε ως παραλυπησει. Eadem post timendi verba structura aetat Cyrop. V, 2, 12:

35쪽

ήὁέως καθευδήσεται uua in re animadvertendum est uno structuram tum eligi, ubi Sententia antecedat prohibitiva, nimirum De eum VOX quae est ιν iam Semel usurpata sit, repotita illa mimi dies di similitudo atque adeo adoptionia Veniat.

VI, 3 συν τῶ θεῶ et Cyrop. II, 4, 14 συν τοῖς θεοῖς. Hipp. V, 14 συντφθει'. VI, 1. VII, 3 14 συν θει'. IX, 3:Gυν τοι θεοῖς συν θείμ. Denique emendum est ne in eo offendamus, quod inliboli do ed. vocabula quaedam haud pauca leguntur, quae inooteris Xonophontis libris nusquam inVeniamuS. Etenim παροικεῖν I, 5 aliis locis Xenophonteis confirmari non posse iam supra vidimus item οἰκουμεναὶ I, 6 apud Oratores qui domoiusdsem vel paullo insorioris setatis haud raro seprohondimus cf. Dem. d. 0r. 48. d. f. eg 180. Heges. d. IIalon. 35. yporid. opit. IV, 1. IX, . Dinarch. I, 3), nusquam apud

alia multa, quae colligere absque omni utilitato est. Nil nimtalibus vocibus congregandis demonstratur. Etenim ullus omnino ost libor Xenophonteus, in qu eiusmodi παξ ειρημενα non largissime inveniantur cf. G. Sauppius, en opp. V, p. 298 . His xpositis apto de agenti conisetur h0 loe pergimus disputare, qui, ut diximus, hunc nostrum libellum pro Oratione Vel potius pro commentatione ex duabus orationibus consuta habet. o primum quidem id prorsus reteiendum est, quod duas huic libello orationos alteram ab I, 1 usquo ad IV, 33 statuens, alteram inde usque ad finem subiectas osse dicit. Ad quod demonstrandum quae in utraque parte ut ibi repugnantia enumeravit, infra refutanda erunt: nune id quidem contondimus, in libolli sermone, i. e. in singulis VocibuS, structuris, figuris, in tota denique disputandi ratione ne minimum quidem duplicis originis vestigium ex ture. Noe illud, quod exeidisso altorius orationis initium demonstrare Volt eo, quia in etym magu. p. 83 Vox τειλη nullis me

36쪽

hordio nisi inferioris graeeitatis seriptoribus propria quasi extans in onoph. d. redit libello itatur, quae tamen nune Onlogitur, reete se habere praeolare sexponit indorsus pra0f. ad odit Oxon. p. IX), qui illud ευρίσκεται ὁ παρα Ξενοφωντι ἐν τ0ῖς περ π0ρων u0Vitii magistri additamentum esse docet vocem οφειλὴ cum ea, quae extat IV, 35, φελ0 eonfundentis. Quo oontra permulta in altera, quam statuit Isagenius, parte inVeniuntur, qua re, interdum se ipsis Verbis ad prioris partis locos quosdam referri obent. Quo in numero haec potissimum nominanda sunt IV, 35 verba ποσα αν &οδ0ρtγὶθj i ναυαγὶ- γηθη ἡ ἀνδραπ0ὁ ωνηθr respiciunt ad III, 12 καλον μεν κἀγαθον ναυκληρ0ις ικ0ὁ0μεῖν ot et IV, 17 ε . . t 0λις κτῶ το ὁγὶμ oσια ἀνδραποδα, 19 ἐπειδὰν ὁ ἀνηθη cet. doinde

a IV, 23 sqq. ubi reditus a servorum publieorum locatione rodundaturi exponuntur item ibid. 49 πολυανθρωπίας . . . ἀθρ0ιζ0μενης ud supra disputata respiciunt. Porro IV, 51: πραχθεντων γε μὴν ων εἴρνηκα ad ea quae in cap. IV usque ad . 34 commendata erant redeunt ind0 ab hae enim . non iam qua facienda sint auctor exponit, sed refutat, quae quis obieere possit. Denique VI, , ubi omnia, quae antea disputata sunt, denuo conplectitur, luculenter auetor ad ea quoque vespicit, quae usque ad V, 33 commendavit. Conparanda autem im

ἀδυνατ0ν με μηδεν ἐστι cum III, 18 εἰ ὁ δυνατα λεγομεν . . . ὁ βουλόν ενος κρινετω, porro εἰ . . . . Gijμος τρ0φῆς ευπ0ρήσει cum III, 33 καὶ ἐμοὶ μεν δὴ ειρητα so αν ἡγουμαι κατασκευασθείσης τῆς π0λεως ἱκανην αν πασιν Ad θηναίοις τροφὴν ἀπο κοινου γενέσθαi. Haec vero omnia qui scripserit non adorationem ab alio quodam anto habitam sed ad sua ipsius Verba respicere apparet ex IV IL , πραχθεντων γε μὴν ων εἴρηκα. Cotorum ut IV, 33 potissimum agon tu utriusque Orationis commissuram esse statueret, motus os verbis καὶ ἐμοὶ

μεν δὴ ειροηται ef., quibus tamen nil aliud indieatur nisi primaria totius ibolli pario, qua os do singulis editibus augen-

37쪽

dis, absoluta iam transiri ad deseribendum rei publicae statum, qui, si perpetrari consilia illa populus Vollet, subesse deberet. Illud autem ἐε 0ὶ ιεν ὴ, quo agonius peroratur aliouius

Orationem praemonstrari putat, simplicissime explicatur, si eorum, qui . 3 sqq. Verbis ει ὁ τινες inducuntur, obiectionibus cum pondere quodam opponi existimamus et Cyrop. VI, 2, 39 εγω ιεν ἡ ταυτα προαγ0ρευω εἰ δέ τις τι κα αλλο cet. Deinde quas Hagonius ad oratorium libolli coloro illustrandum attulit, mihi quidem non persuasit. Etenim quod anaphoris ot anneoluthis refertum libellum esse dicit plano consentio non consentio quod Vim in iis inesse rhetorieam con-1ondit. Qua de re supra satis diutum puto. Ceterum quo iuro in anacoluthorum umero etiam IV, 22 ille collocaverit parum intollego. Neque minus inane mihi Videtur, P0 idem propior frequentiorem alteriu plurali personae usum, propter distendi verba ab auctore saepe in disesernendis partibus singulis adhibita volui λέγω, εἰπον ιεέλλω λέγειν, εἴοηκα, ιρηrcit, ἀντιλέγω), tum propter obiectionis formulas εχοιεν εἰπεῖν, εἴ τις

φησειε φαίη αν τις, εἰ δέ τις ιι ἐπερωτωλὶ), denique propter deliborationis verba Ga ii βουλευειν, εἰ ταυτα δοξειεν, τ0τῶν Ουν p ἱγὶν ό βουλομενος κρινέτω necessario de oratione vore habita cogitandum esse censet. Unde si ro Vera oratio-uom subesse pateret, Vel id agile eontendero aliquis posset, Xonophontem, qui tot tamque praeclara in nab. Hist, gr., Cyrop. Oratione conposuerit, hi quoque ad rationis genus ineonseribenda hae commentatione propius essessisse, eum fere in modum, ut Iso erates quae de rebus publieis sentisebat forma oratoria obferre civibus solitus sit. Sed ne hoc quido suspicari cogimur, si illis, quos Hagonius cos egit, logis hosce exHipparchie depromptos opponimus I, 9 τουτο πειρασο μαι

λευοιτο VIII, 1l: φηριι 16 καὶ ου λέγω, IS 3 φημί, 9 συμβουλευειν. Ex ibollo autem de Laced repubi , qui, cuicui auctori est assignandus, ratio certissimo On est ei. XII,

38쪽

Denique quod IV, 18 auctor per numerum pluralem εἰ δεδυνατα λεγομεν dicit - id quod oratori insolitum videtur , indomagenius non pro societate εταιρια quadam Verba facere auctorem alibi enim ubique umor singulari utitur), sod id

potius coneludere debebat, nouisse orationem libellum nostrum. In commentatione enim ad legendum consoripta usitatissimus hie numerus est; os ΑΓ ab Ι, 7, 7 Cyrop. I, 1, 1. d. re estu

Sod hausi quidem haetenus Satis enim mitti videor ostendisso huius libelli et sermon om et argumontandi rationem optime cum Xenophontis, qualem ex coloris eius libris cognitam habρ-mus, consuetudine convenire. Iam ad tertium illud quod propositum est, adgrediamur quidque de auctoritate ac fide eorum, qua hoe libollo oommendantur Athonisensibus, sit iudicandum

0ap. III.

Audior libolli nostri id potissimum propositum habet, ut

qua ratione reditus Atheniensium satis Oxhausti augeri possint docent. Qua in re postquam quasi praefandi gratia de terrae atticae natura in universum nonnulla disputarit, quatuor adfert rationes, quibus usi Athseuienses reditus ampliores exigere OS- sint primum suadet, ut inquilinorum et condicionem meliorem et numerum maiorem reddant deinde ut mercaturum navigiumque, quantum P0SSint, adiuvent atqu0 sublevent; tum ut ad argentifodinarum cultum diligontius quam antea intonti sint; denique, ut pacem et ipsi observent et ceteris civitatibus quam maxime commendent. Quae si recte suus esse intellexerint, Dolphos mittor iubet qui quonammodo haec optime possint perpetrari ythiam consulant. Ηa00 0nsilia perlustrantibus duae res multis satis mirae

39쪽

visae sunt scilicet quod nec agriculturae, quam semper Scimus

uol maximo laudabilom Xenophonti habitam esso, monti inlibollo ulla fit vid. Hagentum l. c. p. 16 sqq.), et quod a hi tam constanter Atheniensium populo commondatur Vid. Onelionium Isokr. . A th. p. 96 sqq. . Hinc igitur fuerunt qui

alionum a Xenophonte librum esse concluderent. Atquo contra priorem obieetionem monendum est, ea potissimum narrari hoc libello, quae directe ad ipsos augendos civitatis roditus idonea sint, ea verum, quae Omnino ad universi populi singulorumve civium opes atquo divitias amplificandas pertineant, obiter tantum perstringi. Inquilinorum quidem cura propterea potissimum suadetur, ut μετοίκιον illud adaugeatur cf. II, 1 αυτ ὶ γαρ ἡ προσοδος των καλλίστωνεριοιγε δοκε εἰναι, πείπερ αυτους lege αυτοὶ αυτους τοεφοντες καὶ πολλὰ Dφελουντες τὰς πολεις υ λαμβάνουσι μισθον, αλλὰ μετοίκιον προσφεο0υσιν προσεισφερουσιν ξ . 7: πάντες ἀν-ἱ ἀπολιδες ii 'Aθηνησι μετοικίας ορεγοιντο καὶ τὰς προσοδους ὀιν αυῖοιεν. Mercaturae faVere iubetitur, ut eum undique multa bona Athenas inportentur, hinc quoque quam plurimi in aerarium publicum reditus confluant of III, 6 εἰς μεν ουν

τὰς τοιαυτας αυξησεις των προσοδων ei. 13 αμα τ ῶν κοσμος εἴη et πολε καὶ πολλαὶ ἀπο τουτων προσοδοι γέ- γνοιντο Eandem Ob eaussam auctor Suadet, ut naVes onerariae

ad locandum publica aedifidentur; et ibid. 14 πολλή ὼν καὶ ἀπῖ τουτων προσοδος γίγνοιτο. Ubi autem do motallis doquo servis et mendis et locandis verba facit, non tam de civium singulorum eum divitiis augendis cogitavisse quam de publico replendo aerario ipsius diserte orbis indicatur his: V, 14: τῆς μεντοι πολεως πάνυ ἴ ον θαυμάσαι ὀ αισθομένην πολ- λους πλουτι μενους ἐξ αυτῆς ἰδιωτας μὴ μιμεισθαι του - τους. Quamquam igitur hae omnia non minus civibus tandem singulis profutura erant quam toti civitati, pr0prie quidem

ac dirosit ea tantum proferri concedendum est, quae ad ipsos publicos cuiusvis generis reditus adaugendos pertineant. Hoc autem in numero agrieultura habenda non est, praesertim eum agros publieos urbs non ipsa coleret, sed certis quibusdam ho

40쪽

p. 414 sqq. Pauli aliter se habet 00us Hier. IX, 8, ubi postquam de adiuvanda agricultura Simonides exposuit, si pergit: καὶ γαρ αἱ πρόσοδοι αυξοιντ αν καὶ et σωφροσυνη cet. Hi enim do populi divitiis augendis moribusque corrigendis, O de sublevando aerario publico agitur. - Adde quod terra attica xceptis perpaucis regi0nibus hercle non ea est, qua colenda multum ad augendas opes publicus conferri posse videatur et Thue. I, 2, 5 Herod. IV, 99. Dem in Andr. 31. Plut Sol 22. d. redit. I, 5; etiam Comm. III, 6, 13 de frumento attico parum largo agitur , et dubit equidem, num ipse Xenopho quae do agricultura exposuit, Velut in Oeeou. ita ut fecit scripturus morit, si Atheuis, non ediunt in praedio suo scripsisset cf. Nitsche l. e. p. 54). In prooemio autem libolli nostri mo-

morabile est auctorem, ubi de terrae atticae natura sexponit, cum loritate quadam agriculturam praeterire. Nam cum in animo haberet laudare patriae terrae indolem, cum generali quadam laude anni aetates, quales in Attio sint, perstringit rarioresque arbores quasdam, quae alibi ne proveniant quidem,

hi fructus forro dicit id quod do ficis oloisquo intellegendum

ost); tum quam citissime potest ad aliam rem, nempe ad metallorum latumiarumque fertilitatem celebrandam transit. Videmus igitur agriculturae voluisse quam minimam rationem habere, ita ut in angustiis quasi quibusdam oueretur aut enim fatendum erat agriculturam Athenisensibus ad augendas opes haud multum prodesse aut prorsus Silendum erat. Quorum quoniam uoutrum ad ipsius Onsilium aptum videbatur, quasi media oloeta via generali quadam laude rem quam brevissime absolvit. Utique extis quibusdam aussis, non aut neglegentia aut adeo fastidio quodam ductum auctorem agriculturae rationem non habuisso, vel e loco IV, 5 apparet, ubi aptissimam aliquam ex re agraria imaginem adfert. Quo tamen ex loco quod inagonius illum agriculturam metallorum cultui postposuisse Ouoludit et miratur, quod idem IV, 6 cum anausis quae Vocantur artibus agri culturam contulerit, paene ridiculum mihi videtur esse. Cum ναυκληρια quidem agricultura etiam Hipp. IX, 2 conponitur. IV, autem nil dictum ost nisi in agricultura quot