De Xenophontis libello qui Topoi inscribitur. Dissertatio ..

41쪽

iumenta sat essent definiri posse, non p0sse in metallis quantus opificum numerus suppeditaret.

Alterum vero illud, quod indignum aerunt qui ou phonto, homine sollicet rei militaris peritissimo esse putarent tanto cum studio pacem civibus suadere, mihi quidem iniustissimo in disputationo vocari videtur. Certe fuit o militari peritissimus, certe vel adamaVerat quodammodo ro militaris setontiam, id quod ipse luculentissime egon sui cap. IV testatur sed aliud est scientiam aliquam Studio atque umore conplositi, aliud certo quodam tempore et in certo liquo rerum publiearum statu de summa civitatis salute suadere. Oeedit quod Xenophon, eum scriberet hunc libellum ponimus enim SerisSiSSe), Senex, si Verum Maerobiorum auctor tradidit, C

fere annorum, certissime autem Senex fuit, qui paene per aeculi spatium tot tantisquo bellis patriam dilaeserari doluerat. Ηercle non iam erat asper ille atque multivagus bellator siuderber, abenteue de hyieger, p. 97 , qualis Onchenio videtur. Quid igitur mirum, quod pacis commoda illustrabat pastemque Omnibus civitatibus graeeis contingere Volebat is, qui quantam ακρισιαν καὶ ταραχ λ h. gr. VII, 5, 27 d. red. V 8 bella

perpetua Graeciae attulissent nemine secius perspexerat Utrum recte paeem suaserit ne ne an fieri omnino potuerit, ut tum pax Servaretur, id quidem nil ad rem sed Xenophontem sal tom olli tune minimo iam studiosum fuisse, id mihi consentaneum esse videtur Memorabilis est oeusinior. II, 7 αυτίκα γαρ εἰ μεν εἰοηνν δοκεῖ μεγα αγαθον τοῖς ανθρωποι εἰναι

i. e. δοκεῖ δε τω ντι - ταυzης λαχιστον τοῖς τυραννοις μετεστιν εἰ δε πολεμιος μεγα κακον, τουτου πλειστον μεοος οἱ τυραννοι

μετεχουσι). maeo igitur immerito a quibusdam obiectantur. At contra inveniuntur nonnulla quae Vel maxime cum Xenophontis quales cognitos habemus moribus ae de re publica sententiis eo cordare videntur. Huius ei quatuor potissimum documenta extant. Primum enim quod uostor II, 5 suadet

Atheniensibus, ut inquilinos equitatus conpotes faciant, idem in Hipparch. IX, 3 sqq. commendatur. Hoc si fecissent eum equitatum ipsum validiorem, tum inquilinos sibi benevolentiores reddituros esse confidit. - Deinde eum, qui loeum V, 9 0Π-

42쪽

scripsorit, infestum fuisse Thebanis, Phocensibus faventem supra exposuimus. Quod utrumque optime ad Xenophontem rosorii potost: ahebanis enim eum abalienatum fuisse, tota foro testis os hist. ius grauea inprimis VII, 1, 34. cf. Comm. III, 5, 2 sqq. NitSehe l. c. p. 14); hoeensibus ovum vel ut Boeoto-aeum hostibus, Lacedaemoniorum h. gr. IV, 3, 5. VI, 1, )atquo A thouistisium ibid. VI, 3, 1 sociis porpetuis favisse consentaneum est. - Tum quod auotor noster de liberando templo delphico cogitat, quod consiliorum suorum effodium deorum arbitrio subicit, quod denique ipsum Apollino Dolphisium dolia re ait consulendum sesse, hae Omnia cum Xenophontis in- dolo a moribus optime consentiunt. Quam enim Xenophon

frequens deorum cultor, quam ad religionem deditus fuerit, suporsede ex seriptis eius fusius illustrare of tamon Comm. Ι,1 7 Cyrop. 1, 6, 2. Hipp. IX, ): hoc unum moneo, qui ipso de re aliqua gravissima oraculum delphicum adierit innab. V, 3, 5 quique per totam vitam eiusdem oraculi sanctitatem

colero non desierit, mirum non esse si civibus quoque suaserit, ut de summa salute sua eundem deum consulerent.

Deniqu0 locus III, 7, ubi cur Lysistrati egesilaiquo

monti fieret iam altius dubitabat, nescio an melius intellegatur, si Xenophontem auetorem esse statuamus. Etenim de tempore, ad quod referendae Lysistrati tinogosita illa Oxpeditiones sunt, ipse Xenophon in extrema extremi operis sui historici parte oeurate exposuerat; quin otiam ipsum filium eius Gryllum seimus in proelio equestri, quod duce HegeSilao, hipparuli Cephisodoro apud Mantineam commissum est, fortissime pugnautem ocidisse of Diog. Laert. II, 10 55. PauS. VIII, 11, 4. Harpocr. s. v. Κηφισόδωρος) uuid igitur mirum quod illa potissimum sexpeditio pugnaque illa, cum exemplis sontentiam suam illustrare vellet, ei in montem senit Certo alia adferre poterat: sed sori solet, ut, si cui multa seiusdem momonti ad pretii ros ad eligondum obforantur, id ipsum ligat, quod animo suo gratissimum sit. - eoedit quod Hegesilaum

vorisimile esse iam diximus Eubuli fuisse propinquum illum, cuius Demosth. d. f. eg. 290 montionem facit. of Α. Sohaeser, Dem. III, 2, p. 1 l). Eorum autem qua tu libello d. redit.

43쪽

commendantur naturam atque indolem plane cum Eubuli 0nsiliis publicis congruor optimo Sehao rus Ρhilol. V otium I p. 17 sqq. f. oeckh l. o. p. 778 not. Hagen l. o. p. 167)oxponit. Et quoniam hic idem Eubulus do Xenophontis in patriam reditu optime meritus esse perhibetur, vo id haud inprobabilitor iam a Schnoidero os coniectum, Videri XeDophonis hune do reditibus libollum in illius gratiam publicasse, eum fere in modum, quo Hipparchicum in hipparchi cuiusdam attici fortasso Cophisodori, ut volt ruogerus i. c. II p. 28 sqq. honorem conscripsit. Huius quidem coniecturae, fateor, obtreetator gravissimus praetor Onchonium, orghium alios Cobotus extitit n0V. Ieet. p. 756 sqq. , qui tamen hac in re iusto mihi

videtur cautior atque haesitantior esse. Nam cum Diogenes Laortius, ubi teste Istro Xenophontem narrat o Eubuli sontentia in patriam reVoeatum esse, simul exilio quoque eum eodem auctore multatum esse dicat, omnino falso suspicatur haec ab Istro tradita esse. Neque amoti aut plane sotum hoe ab Istro esse puto aut aliunde aliounde haec fama, si nullum subesset Veritatis momentum, Videtur oriri potuisse; neque omnino veri simile est tam foedam temporum perversionem ipsi Istro inputandam esse, ut ab Anaphlysti illo in exilium Xonophontem missum esse narraverit. Diogenis potius hic id stur

error esse, quem etiam, cum de anno Xenophontis sextremo diceret, similem in modum locasse vidimus. Qui amo utrum

malo intellexerit an ipso do sua o0niectura amplificavori Istri vorba, in medio selinquo; nisi forte Lotroneso et Dindorf. d. Oxon. p. XLI sqq. assentiendum est, qui reVocatum esse driptorem ab Eubulo Anaphlystio, elootum ab alio quodam eiusdem nominis coniecit, nimirum eo, qui Ol. 96, 3 rehon fuit Diod. XI, 85. Lys. IX, 28 . - Quod autem eo Cobetus notitiam illam ab Istro traditam obilitar tentavit, quod non tantum interfuisso aut Atheniensium populi aut ipsius Eubuli ait revocari Xenophontem, ut ipse orator celeberrimus do reditu eius rogationem ferret, parum intolloxisse mihi vidotur vir doetissimus notitiae illius vim a naturam. Nam si vera tradidisse Istrum fugimus, indo minime sequitur, ut Xenophontem eiusque sortem multum duraverint Athenienses; ne id quidem sequitur,

44쪽

ut iam tum fuisse Eubulum potentia credamus ea, qua fuit fere ab Ol. 103 in Atheniensium republica Etenim si omnino revocatus est Xenophon id quod ortum videtuo, ex unius alicuius

civis sententia necesse est eum reVOentum esse. Cur igitur Eubuli sentontia ac rogatu hoc fori non potuerit, dummodo inter onophontem et Eubulum necessitudinem quandam qua qualis fuerit ne scimus ne refert suspicari cintercessisse putemus, equidem non Video. Fae igitur nec Eubulum iam tum rodituum publicorum praesidium tenuisse nec Athenisensibus ipsis maior eurae Xenophontis salutem fuisse tamen, si Eubulus caussa quadam priVata ac propria motus populum do revocando Xenophonte OgaVerat, cur Athenienses refragarentur aussa tum certe nulla uberat, praesertim cum ipsi eo tempore societatem cum Lueedaemoniis iniissent, propter quorum favorem antea ieetus fuerat. - Nee ea, quibus deindo

Schnoideri coniecturam obetus inpugnat, recte mihi vid0ntur disputata esse. Subrisurum fuisse Eubulum ait ad magnifieontissimas candidi sonis pollicitationes , neque esse eiusmodi ius consilia, qua Eubulum de administranda re publica informare potuisse rideantur. Vorum enimvero non ita intollegendum est, quod tu Eubuli gratiam scripsissse hunc libellum dioitur, quasi eum quid sit faeiendum doeor Voluserit sed ut publioeoonsilia eius adiuvaret et cives quam plurimos tali ut ingredorentur Via permoveret. Non enim ad unum aliquem hominem sed ad cives omnes informandos pertinor libellum si indoovincitur, quod altera saepissimo pluralis persona Athenienses appellantur. At id quido libonior obet conoessorim magnifigentiores

osse pollieitationes istas quam veriores. Etenim quam anno essent spes istae, ad quas Atheniensium animos erigere studet, quemadmodum onsilia eius maxima sex parte, otiamsi utilia essent, aut perpetr i omnino non possent, aut, Si 0SSent, Athonio sium voluntatibus ae do re publica sententiis repugnaront, optime olim Oeckhius in relati Acad. Doruss. 18 15

p. 85 sqq. et 138 sqq. exposuit os etiam eo pubi I p. 781 sqq.).Do argontifodinis quidem quam inanem opinionem induxerit, optime tempus posterum testatur Strab. p. 399 quae autem

45쪽

praeterea commendavit, plurima non minus inutilia esse documento est iugulentissimo, quod consiliorum eius nullum Atheniensium popuI, ne tentavit quidem ad motum perducere. Ηo igitur concedendum est minime concedendum, quod nonnulli indo concluserunt, velut orghius et Onchenius, propterea Xonophontis esse hunc libellum non posse. Atque Onchenius

quidem i. o. p. 96 ex hoc libello mercatorum thonisensium voces audiro sibi id situ de imminontibus belli oriculis lamontantium, o negotiatore aliquo librum putat digniorem osse quam Xenophonto. At mihi quidem quivis mercator utilioravidotur utque efficaciora suasurus fuisse quam quae in nostro libello proseruntur; noquo dubium esse potest, quin, qui illa conscripserit, cum magna quidem diligentia et industria, cum benevolentia erga dives summa, denique non sine peritin quadam do si publica statu cogitaverit quaeque invenire potuserit remedia collegerit, id tamen unum oblitus sit, non omnia qua tu cognitione a doetrina viderentur optima, otiam in vita civili ot in ipsa re publica utilia esse. Vidotur igitur libollus do redit non tam mereatore quam homine littorato a dosito, rerum tamen publicarum non prorsu inperito, vel, ut breviter dicamus, Videtur ipso enophonto dignus oss0. Cuius iudicandi rationem, qualis inmist. gr. extat, si cum ea, quae huic libello propria est, conparamus, facile hune quoque Xenophontis indolem resipere eOgnoseimus. Eadem est argumentandi tarditas, quae, Veri rerum status ratione Vix habita, quae semel in animum induxerit, officine possint non speetato firmiter a pertinaciter amplectitur eadem os iudieii mediocritas, quam etiam in philosophia et in scribenda rerum gestarum memoria Xenophonti adhaerere Videmus, quae ad minores quidem res atque usitatiores iudieandas plane suppetit, ad universalem vero quandam rerum cognitionem idonea non est eadem denique est pietas paene superstitiosa, qua, quantum desideratur sapientiae Vero historiens ac politicae, Supplere quodammodo studet. Ceterum non omnia quae in libello proferuntur an existimanda sunt. Ea enim, quae ad rem militarem pertinent, nimirum qua de argentifodinis et communiendis et defendendis

46쪽

IV, 3 sqq. pr0ponuntur, plan acute identur esse disputata. Munimontis nim Anaphlysti ot horici extruetis ab hostium dioit impotu satis dolandi metalla posse, praesertim si etiam Bosae, in montis aurit cacumine, castellum aedificetur, quo

omnes Sese opifice Iecipere possint. raeterea Athenarum urbem cum exercitu praetereunte ad metalla usque procedere,

quamquam p0ssit fieri, perdiffidite saltem hostibus futurum esse recto e0ntondit; quod si tamen prospere cedat, ne oecupationem quidem metallorum multum iis profuturam esse uuae omnia ita exposita sunt, ut efelli non posse videantur. Nam si quis id obiciat, extremo bello Peloponnesiaco propter Decelea coeupationem deminutos esse metallorum roditus Τhuc. VI, 1, 7. d. red. IV, 25. Oechii l. c. p. l), is monendus estium nondum munitos fuisse argentifodinarum aditus. Ex hist. gr. II, 1, 1 enim conpertum habemus Ol. 93, 1 domum Thorioimunimenta extruet esse, id quod ni fallor, propter ipsas illas Lacedaemoniorum excursione factum esse se loeo huc. VIII, concludi potest. Namque ut id, propter quod non minimo Do-colsam illi coeupaverant, nempe ut Atheniensium odiorumque oommunienti Onom intereluderent Τhue VI, 1, 7 , Athonion sos Sunio communiendo prohibuisse narrantur Τhuc. VILI, M ita, quoniam illud quoque Deceleam occupantes in animo habuisse Laeodaomonii perhibentur, ut metallorum aditus Athonionsibus Odesudorent, ad hoc inpediendum is de quo enophon l. e. loquitur horici επιτειχισμὰς Videtur referendu8 Ase. Onchenii qui dom supra mentionem segimus, qui abiudicandum a Xenophonte d. redit libellum esse primum se persperisse praedi eat. Qui ut quantum distarent huius libolli consilia a Xonophontis indolo demonstraret, totius fere cap. V. materiem paraphrasi leotori proposuit summamque eius hanc sero osse dicit i. c. p. 98), Athenienses releet principatu quasi unam ex civitatibus seeundariis beato vivere fruique divitiis suis posses Athon han olin hegemoni alsaloinstaut glii chliel, uti im iboinussdes ololitum Joben), et paullo post suaderi populo contendit, ut omnium ivitatium graecarum societatem instituat, non ut ipsi bollum gorant, sed legationibus per totam Graeciam nego-

47쪽

dor de Diodon uors brielit - ριν συμπολεμουντες - , Ondor gur diplomatisinon vermittiun - πρεσβευοντες .); eam autem societatom non tam ad rem publieam confirmandam quam ad quaestum quam maximum faetendum poetare. Qua in re mihi quidem vorum auetoris non solum consilium, sed ne ipsa

quidem eius verba satis intellexisso Onchenius videtur. Non enim Graeeorum principatum tenere Athenienses etantur immo i sentur potius), sed bello tantum recuperare. Scilicet nec reditus publicos, qui tum ob bellum proximum admodum deminuti essent, nisi pace refici posse V, 1 , et socios, qui tunc QSset rerum status, multo agilius enoficiis quam vi et armis ruconciliatum iri V, 5 sqq. . Deinde quod suasisse Onchenius auctoro dicit, ut Athenienses commergi quaestusque Ommunione 4net de geldinteressen omnes civitates graecas sibi adstringerent, ingeniosius Videtur quam verius disputasse. In liboli quidem quas quis merito uno in modum interprotetur omnino non inVeniuntur. Denique illud μὴ συμπολεμουντες et πρεσβευοντες quemadmodum ad Ostietatem illam referri possit, quam cum ceteris civitatibus intro Athonienses V Miubotitur, equidem non video dictum enim esse de solo bollo hoconsi

cf. V r0λεμουντες nemini, modo liber animo ne praeo ecupatus opinione aliqua locum V, 9 perlegat, obseurum eSSepotest. Hao igitur omnia, quae in libello de redit proponuntur, cur ad Xenophontem auctorem referri nequeant, caussa nulla subest. Nam si ui id fortasse mirum videatur, quod cum maiore rerum Atheniensium rodituumquo publicorum seientia

conscriptus libellus sit, quam quae Xonophonti attribui possit, quippe qui per deconnia multa exul a patria amovit, is S gratis

eum meminerit dis et pulum fuisso, quem nil constat antiquius habuisso quam ut ad rerum civilium rationem οΠ- dicionemquo redituum publicorum cognoscendam i enes Athenienses adduceret es Comm. III, 5 5 sqq. ὁ0κεῖ δε μοι ἀνδρὶ

natura dicit hominem o publieae studiosum debor informatum

48쪽

osso ). Optimo de hae re Onchenius I. c. p. 9 exponit. Itaque, quoniam plus triginta annos Xenophon Athenis videtur degisse, priusquam relicta patria ad Cyrum e conserret, dubium non est, quin et otio et occasione ad perdiscendas Atheniensium rei publieae rationes abundaverit. Re vera autem talibus studiis vaeavisso eum deque his similibusque institutis cogitavisse, locis nonnullis apparet, ubi similes quaedam de his rebus cogitationes proferuntur. IIuo rofer Hier. IX, 9 εἰ ὁ καὶ ἐμ

locum iam supra laudavimus de pacis commodis, belli incommodis, quippe quae in tyrannum potissimum cadant; similia Xenophon hist. gr. V, 2, 12 sqq. Cligenem eanthium loquontem, Cyr0p. VIII, 1 9 sqq. Cyrum administranto facit; Comm. II, 5, 2 narratur: ικίας Dp κηρατο λεγεται ἐπιστατην εἰς ταργυρεῖα πρίασθαι ταλάντου, quod conparare licet cum d rod. IV, 14 οτι Λικίας ποτε minηρατου ei. porro

Hipp. IV, 7 πασαι γαρ αἱ πολεις τους εἰσαγοντας et ἀεὶ ως ευε ενεις δεχ0ντα of IX, 3 de equitibus ex inquilinorum numoro conplotidis. Denique ut d red. III, 3, si alibi aspo Xenophon suadet, ut ad rem publieam melius administrandam praemiis propositis αθλα προτιθεναι simultas quaedam laudabilis officiatur cf. Ηiser. IX, 6 7. 1. Hipp. I, 26. Athenis num hune libollum conscripserit Xenophon, non satis liquot. ruegerus quidem i. e. II p. 284 ex frequenti Oro Atheniensium per alteram pluralis personam adloeutione non fuisso tum in patria concludit. Nec in ipso libello, quamquam adcuratam rerum Atheniensium peritiam fuisse auctori patet, inest quicquam, quod non aut tum, cum Athenis degebat, scilicst ante Ol. 94, aut postea, tum Corinthi habitabat ex

η hoc loco quod de deminutis argentifodinarum reditibus mentio fit, hoc minime ut putat Hagonius i. e. p. 160 repugnat cum nostri libelli cap. IV. Ille enim eum Glaucone dialogus habitus fingitur durant bollo Deceleensi qua quidem tempestate vel aliunde conpertum habemus reditus illos deminuto fuisse. f. quae Supr p. 40 Sq. di Sputavimus.

49쪽

commercio vel litterario vel amicali seire Xenophon potuerit. Quas nim ad praesentis temporis instituta et mores spectant II, 3. 6. IV, 4. 16. 25. 26 28. alia), ita in universum omnia sunt exposita, ut is quoque, qui tum non Athenis, sed in urbo Vicina degeret, conperta habere posset. Ceterum etiamsi nec tum in patria Versatus ne mortuus ibi teste Demetrio ap. Diog. La. II, 53 Xenophon rideatur esse, tamen reVOeatum eum Athenas rediisse atque temporis aliquantum ibi quoque commoratum esse haud inprobabilo ost item chaosero videtur, Dom. I p. 170 . Quasi Atheniensem saltem se QSSiSS auctorem atque Atheniensium sortis quasi societatem quandam iniisso lueesonio ostendunt loci II, 5. 7. IV, 11. 13. 36 37. 39. V 6. VI, 1 uua tamen ex re nec fuisse tum, eum scriberet, Athenis Xenophontem neque id, quod Hagenius Volt, Vincitur, eum qui hoc scripsserit exulem per tot annos Athenis abesse non potuisse. o Vel inde apparet, quod auctor libolli do Athoniensium re publica, quem civem quidem Atheniensem, sed tum, eum seriberet, in exilio fuisse iam pridem ex ipsius verbis

SRepius eadem persona pluralis prima similitor utitur I, 1 bis εποιησαμεν ibid. 10: λαμβάνωμεν ex oui; f. II, 12 ηρον.)Nequo enim aliud quicquam significatur hae persona, ni Si eum, qui utatur, quodammodo parti dipem se fingero et animo societatem quandam eorum inire, quae aut fieri aut facta osso dicat; quae quidem plerumque formula quaedam videtur esse iis usitata, qui rem aliquam sibi quoque cordi esse dicant, quo sustilius aliis persuadeant.

Priusquam huius capitis no laetamus, pauca de iis exponenda sunt, quae Hagenius i. o. p. 163 sqq. in duabus illis quas discernit rationibus I, 1 IV, 33 et IV, 3 - VI, 3 differro inter se a dissontire dicit. Sunt autem ex utriusque partis loci, quos hune in modum inter se conparavit e quibus do uno iam Dindorsius praef. ad edit. Σοn. p. XVIII exposuit, cuius Verba hic adscripsimus. Quod autom, inquit, praeter alia quae inter Se pugnati p. 63 negat undem, qui II, 2 dixisset

50쪽

τοῖς μετ0ίκ0ις παρεχειν, ἀφελοιμεν ὁ καὶ το υστρατευεσθαιοπλίτας μετοίκους τοῖς στοῖς dicere potuisse IV, 2 do isdomnoLλo δ αν καὶ πεσέο δημοσία υναιντ α βαρεις εἶναι τοις πολεμίοις, ubi πεζους diei putat πλί ας, non animadvertit haco vel propter praecedentia π0Lλὰς μὲν γαρ ναυς πληρουν κανο ανεἰεν δημοσία ad terrestres referenda esse copias optimeque congruere cum iis quae sunt II, 5 καὶ μεταδιδοντας ὁ α μοι

δοκουμεν τοῖς μετοίκοις των τ λλων καὶ Ου πιτικου cet.

Quae explicatio si ui fortasse non satisfacit, vel haec volim considerot II, 5 Athenienses ogere inquilinos Vetantur Σ-poditionis militaris resicia patria in aliam terram factae αποτων τεχνῶν καὶ των οικείων απιεναι l. c. in hoplitarum ordine participes fieri συστρατευεσθαι); contra IV, 2 sperat auctor illorum quoque multitudinem ad defendendam terram patriam tam in navali quam in terrestri pugna utilo foro es. 41:Or . . . πολυ φοβερωτερος ο 0λεμος τοῖς πιφερουσιν ἡ τῆπολει. - Nee secus ceteri logi, quos pugnare inter se dicit, ab eodem auetore conseripti esse possunt. Oe enim IV, 5, quem alienum esse a IV, 9 contendit, Vel e toto sententiarum connexu patet cum amplificatione atque hyperb0la quadam ut solos auctorem in confirmanda sententia sua Veritatis modum excessisse. Similiter autem se habet locorum IV, 3 DIV, 9 discrepantia. tonim IV, 3 o 5 in metallis nimium opificum

numerum esse posse negaVerat 39 Verum Vel extremam quandam timidorum hominum obiectionem refutaturus, ne argentifodina iusto magis conpleantur hominibus si metuerent, eo laetio praecaveri ait posse, si plures, quam P0 satis esse existimarent, Opifices non inmitterent. Discrepantia igitur hie certe non extat. Porro IV, 40 quomodo cum III, 7 non con- Veniret, multo etiam minus perspicere potui. Jkam altero loco auetor se satis confidere o μεντοι δυσελπίς εἰμι asseverat,

populum ad commoda publies conparanda libenter προθυμως aliquid conlaturum esse alter si quis propter bellum praeteritum nil iam conferri posse putet, unde exigi possint istas εισφοραὶ docos. Alter igitur suam de obsequenti populi voluntato sontentiam indicat adlatisque exemplis confirmat, altero ad xpellendum nimium hominum quorundam timorem aecu-