장음표시 사용
411쪽
b.:s, quem tunc aquae undique circumfluebant. Deinde,quia potest hic locus non de prima rerum creati
ne intelligi, sed de tempore diluuij: ut O. Auguli inus ibidem interpre
3 Quando igitur,le qua vi montes
Quoruda genui suere Respondetur. Sunt . quisent tia. dicant, diluuii tempore raptam sui ductainque suibusdam in locis terram ab aquis in mare praecipitantibus; sicque extitisse montes, cuin an- ltea non essent. Rc serturque haec opinio in libello de caus. propriet. es ment. qui a quibusdam Aristoteli scribitur: quanquam ibi non expressa fiat mentio eluuionis totius terrae, sed inundationum duntaxat. Haec Quae reii- sententia non est probabilis. En in
Elturi uero minim P consentaneum fuit, ut
tot annorum saeculis, quae a mundi exordio usque ad diluuium transa eta sunt,non exhiberet terra homini cera commoditates & emolumenta, quae a montibus proueniunt. Mon- Montium res enim multum conferunt, non s
commodia tum ad gratiam aspectus , & deco-tate . Icm, ac pulchritudinem: sed etiam ad regionum salubritatem, ad coli,
bendum ventorum impetum, ad a cendos maris fluuiorum q. incursus, ad rerum, quare terra nascuntur, se . tilitatem & copiam, sere enim aquarum riuuli, sontes amnesque e mon- Γtibus Oriuntur. Item,quia quaedam arbores amant colles , aliae camporum planitiem: quaedam perflata , tis iuga, aliae via s:que tectas valles. Quare no satis fuisset,a primis mundi Originibus terrae s unditati consilium, si tam diu montibus caruisset. Addit etiam Plinius, lib.36. nat. . hist. cap i .montes factos a natura,ad compages telluris visceribus den- Esaiadas,& minimὰ quietas partes c aercendas durissima sui materia. D
montes erant, probari potest telii monio Sacrae paginae, quae capit. 7.
Gen. narrat, aquas ditaui, quindecim cubitesDpra alii ores montra elatas fuis
A apparuisse montium cacumina. Quare
non fuere decurrentibus diluui; aquis primo geniti montes; sed iam
Asserendum igitur cum D. Dama- Germanasceno lib. 2. Fid Orthod. cap. 9. & io. solui. pro- Monteς, qui primo in terra constito positi prirunt,fuisse a Deo effectos tertia crea blem. tionis mundi die: qua Deus aquas v- num in locum lucreuit, & terrae cauernis inclusit. Cum enim Deus i- I stiusmodi cauernas pandit, teriae molem in altum stillulii: pariterque ob ea, quς antea diximus,commoda, varijs in locis collium eminentias montiumque iuga erexit. Fuitne alius modus generationis qmontium a Res p. Quod de montibus Iroxime asseruimus, non de omnias, sed de iis,quia mundi principio
in terra fuere, intelleximus. Constat autem, progressu temporum multos
de nouo genitos , multos in plani- Multiplexilem fuisse coaequatos: quod iii pri- generatio mis aquarum vi & impetu accidere montium
consueuit. A quae enim non infir quenter ad magnam altitudinem hinc inde terram excavant, Se cliuos, praeruptas eminentias , montesque generant. Vel haec eadem, aut ex parte . aut penitus dissipant & dcino. liuntur. pro situ loci, & materiae du- rioris seu mollioris natura, ali 7squei temporum & regionum opportunitatibus. Obseruatum est etiam, nonnunquam terrae motibus nouos in
tes ait urgere,veteres collabi & decidere. Nam spiritus terrae latebris v lut carcere inclusus, quod in M teoris fusus explicabimus P dum terram concutit, nunc ingentes m les erigit, nunc erectas insano hiatu absorbet & deuorat. Interdum qu que effrenata ventorum violentia a renam undique sublatam unum in locum congerit, & ingentes cum Ios montesque essicit. Si praestantius habetur, cessarea rmotu, praeter tim locali, quam moueri, & excellentiori corpori nobilior satus conuenit cur terrs moles. quς deterioris notae est, perpetuo qui scit; coelum vero irrequieta vertigia ne circumuoluitur Z Res p. Multi grauca
412쪽
nex Auctores quiete Hlo dedere, arbitrati sola in eo astra circumagi: ut Eusebius Emissenus, Diodorus Tata
sensis,& Procopius Gazaeus ad I . . Genes. D. Chrysost. homil.6. de is .in Genes S: homil. l .ad pop. Antioch. Iustinus Martyr res 'Odens ad 93. q. Orthod. Philalirius Brixiensis in catal. haeres Origenes lib. s.cotra Cels.&lib. i. Περ- αρ , cap. 7. Neque eiusmodi assertior em a probabilitate omnino aliena iudicauit D. Aug. lib. Σ.de Genes. adiit.cario.cuius in hanc sentetiam verba retulimus tr. . huius operis cap. s. q. I . t. I. Uerum contraria opinio, quae statuit orbes
coelestes una cum stellis circumagi, Peripatetica est. de in scholis Philosophorum mirologor utriquc communis. Neque ratio in coatrariam
partem adducta conuincit: quae si vim haberet, non minus de altris, iram de toto cortelli globo conclu
Sol. probi. Dicendum igitur: licet quiete frui, Quies qua cum teliqua sunt paria, nobilius exto motu p- petibili ui q. sit, quam loco moueri ;stantior. aliquam tamen lationem dari quiete aliqua praestabiliorem, ut lationem coeli quiete terran tum ob alias causas; tum quia inotus coeli eli mediii, cuius inter hemii ex hi tur mundo quadripartita anni varietas,&dierum noctiumque alternatio; atq; ita coelestium cor lorum inlluxus ins rioribus corporibus commode apteque dispei, santur. 6 Cur ierrea pondera non seruntur
in centrum secundum lineas parallelas; sed quo longius abeunt,to m gis sibi in uiuo appropinquat λ Res p. Lege Arist. Quia unumquodque eorum nititur
c. q. lib. q. Occupare centrum mundi: a quo oc-
de coelo . cupando deuiarent. si in d: uersa alta eundo per lineas aeque distante, pergerent, ut erit considcranii perspi
γ Cur ergo parietes ad perpendiculi normam erecti, aequali abs sedi- sanita & intercapedine descendiat a Resp. videtur quidem hoc ad aspectum, quia in tam breui spatio non potest pcrpendiculorum parietum'. mutuus accessus dignos illedrca ali- A ter se habet. Quin vero constans est Lege LucI.
Mathematicorum doctrina, si puteus I .eiem .p ad perpendiculum usque in centrum pGL 19. extruatur, debere eius parietcs pau- M-urol. laum in an3ulium adduci, donec in dial. i. suae centro quati pyramidis cuspide sese Colino g. contingant. Sintiliterque ob eandera causam si turris tantae altitudinis. q uan ta eli terrae prola n ditas, ad perpendiculum fiat,debere ad fastigi uiri duplo esse ampliorentiquam ad fui B damenta.
Eline aliquod indictu, quo intelli- sgi psili t, quodnam e corporibus te reis specie differentibus leuius aut grauius sit Res p. Est preter alia viau, Archimedis ingenio celebre. Nimiruc duobus corporibus solidis aeo ualipondere , id quod maiorem habet quantitatem, natura sua leuius est ἀquod minorem, grauius: dcc conuerso. Quo argumento deprehensa Archinam C suit ab Archimede portio argenti dis artita
auro admixta , & adulteratum au- cium. rum. Nam cum Hieron Syracusanus auream coronam fieri iussisset, suspicatus est aliquid argenti ab artifice operi additum : quod ut deprehenderet, rem Archimedi commisit. Is vero, dum in ea cogitationem ii cumberet, balneum adiat: ubi casu animaduertit , quantum corporis sui in balneo esset, tantum aquae ex-I terius diffluere: tum vero duas maiasas aequo pondere, quo etiam suerat corona, ex auro unam, alteram
ex argento composuit : oportuit autem rario ne praeducta argenteam ampliorem esse ) iniecitque singulas in vas ad summa labra plenum, ac sextario mensus est , quantum aquae singulae de vase expulissent : ex pulcrat autem argentea massa plus , quia maior . Tum rei pleto iterum vase . coronam ipsam in id demisit, inueniique, tunc plu aquae diffluxisse , quam cium aurezmassa eodem pondete immo sa fuerat: sicque ex aquae diffusae proportione cognouit corporis leui iis , proindeque cum eodem pondere habentis maiorem molem , hoc est. argenti adinixtionein m corona tactam .
413쪽
s Elt ne spectato solius naturae lu- .mine verimnilis eorum sententia, qui arbitrati sunt, ideo totam terrae molem non esse aquis circumfusam, quia terrae siccitas humorem aquae
arcet, ac remouet: aut aliorum,qui id
ascripsere attractoris virtuti Septemtrionalium siderum Res p. Neutrum ex his probabile videt urinam neque siccitas, quae parum ex se habet actiuitatis, tantam vim obtinere potuisset: neque etiam astra ut illi volunt, tanquam magnes serrum, sic terram ad se alliciunt;alioqui oporteret adhuc mare eadem vi in dies in angus ius spatium contrahi, & terram in altum euehi: quod nulla obseruatio deprehendit. Io Si terra suopte ingenio siccitatem oscit, quam ob causa in tantum ine humor: s continet ρResp. Quemadmodum cum naturalis eius situs eostularet, ut iota aquis subesset; nihilominus propter stirpium de animantium, atque hominis praesertim vitam Se propagationem, magna ex arte detecta fuit, secretis coeuntiusque diuino imperio unam in partem aquis: ita cum eadem ex sua natura summam siccitatem habere debuisset; Dei tamen instituto, ac prouidentia multum in se aquei hum ris,e mari per cuiculos deducit,aut aliter sibi impensi, ebibit, ut frugis
ra & sertilis sit: vique tanquam mater, non solum alterum alimenti genus cibum; sed utrumque, ceu natis suis,cibum ac potuin praebeat. Quod Philo Iudaeus lib. de Mundi opimu-culenta oratione pertequitur. Est Terra & quoque huius rei alia rario, quam aqua mu- at sert Plinius lib. 2. nat. his i. cap. i 6. tuo imple quia nisi terrae siccitas aquae humorexu iunguia iungeretur,non possent terrae partes tu . ita bene cohaerere, & coagmentari,
sed facile ditatuerentur , & dehi
at Habetne terra ex se vim generandi herbas, plantas. aliaque nutus generis λ Res p. Cum ad generationem viventium ut nunc reliqua omittamus) certa temperamenti ratio, de virtus organorum delineatrix exiga iit; quam, ut perspicuum est, nul-R Ium elementum ex se sibi vendi est:
constat, non couenire terra ex se t lem vim. Eam igitur a Deo accepit tertia creationis mundi die; cum, veI. capit. Genes diuina narrat his loria: Dixti Deus, germinet terra herbam
virentem, . Quod post D. Augustinum lib. s. de Genes. ad lit. capit. edisserit S.Thomas I. pari. quast .c9. art. 2.& in 1. distinctii . quaest. I .art. s. alioque Doetores eadem distinet. B Aduerte autem, in istiusmodi viventium procreatione habere se nunc terram quasi matrem, coelum tanquam patrem: ut loco proxime citato ex Aristotele docet s. Thomas. Quod tamen i ta accipiendum est. vi De conci .eterra non passive tantum, sed active luterrς ad etiam concurrat: itemque ut coelum generatio non tanquam principale agens sese nem pia
habeat: ob eas causas, quas in 2. hu- netarum. ius operis lib. cap. 3. quaesi. o. expOC suimus, cum degeneratione viventium a coelo disputaremus: quamuis prout uniuersalis causa est, in suo genere auctor pri ncipalis dici queat,ut in Physicis docuimus.
Ante primorum hominem pecca- I: ta generauime terra cum spinis, an sine spinis rosas Respon. Diuus Baslius homi l. s. Hexam. Diuus Ambrosius lib. 3. Hexam. capit. nono,&D. Beda St Rabanus in Genes. ALD cliuinus lib. I cap. i8. tona 3. putant, genitas primo rosas absque spinis. Neque distentit D. Damascenus lib. 2. Fid. orthod. cap. Io. de D. Augustinus i. lib. de Genes. contra Manich. capit. 13. Est autem pro hac parte, quod Adamo post eius peccatum dixerit Deus, terram germinaturam ei spinas & tribulos. Unde colligi vitidetur, haec occasione peccMi in hominum poenam sui sie a Deo pro-Ε ducta.
Magis tamen placet aduersa opinio, ex istimantium, rosis mox a prima origine adnatas fuisse spinas : cuid natiua rosarum proprietas & conditio postulet, sine qua illas naturae conditor est cere non debuit. Hanc sententiam, priori mutata, secuti is est D. Augustinus lib. 3. de Gen. ad Ii t. cap. as. & lib.83. quaest. q. 3 3. M. Alber-
414쪽
Albertas in sum. t. p. tractio. quaest. . 7. mem.3. D. Thomas I. pari. Quaest. 69. arti c. 2. ad 2.&in 2.2. quaeli. I 6 .art. Σ.ad I. ubi ait, dixisse Deum, te
ram germinaturam Adamo spinas , non quod eas ante illius peccatum non germinasset, sed quia. nisi diuinum violasset imperium, haudquaquam ei in poenam & laborem centissent: quemadmodum etiam in statu innocentiae procreasset terra he bas noxias, quae tamen homini minime nocuissent. Lege, si placet,quae de hac te scripsimus lib. 2. Phys.cap.
y Cur no omnis fert omnia tellus Diximus Res . Non terrae ferre omnes omnia evade hac possunt: quiano omnibus terrae par-re li. a. hu- tibus eadem generandi vis ab A
ctore naturae tributa est: nee omnes eodem aspectu aequali ve influxu iuuantastra; nec omnia, quare terra proueniunt, eandem soli conditi nem rεquirunt. Praeter has causo Mlia est etiam, quam peculiariter sp etalle videtur diuinae prouidentia ratio, ut aduertit Theodoretus serm. de Prouid. Nimirum voluit Deus,ut quibus una regio obsoli foecundit tem abundat, eisdem alia obsteriliis talem indigeret; ut istiusmodi auxiliorum necessitate societas mutuaque amicitia inter homines iungeretur. Sicut enim saturitas & nullius indigens copia beneuolentiam aliorum spernit: sie indigentia dum ext rorum commerciis necessaria procurat , reciprocae caritatis nectit vincula.
pilicatio Problemarum,de iis,quae ad Aquam pcrtinent.
ivrnatiua propensio, quam Apartes aquae habent, ut in
rotundam specie coeant, vincitur ab inclinatione, quam eaedem obtinent, ut locum proprium contendant λResp. Sane videre hoc licet,quoties
ultis cogi obatis, & e sublimi penentibus plurςs guttae accedunt ridet De ines, enim postposita rotunditate, quam natione assectabant, confestim dilabuntur;&corporum tamen noua gutta , ut suum secum ad figura pondus inuehit, ita suam inclinati xo tu dana . nem ad rotundam figuram conserauandain asteri. Nimirum huiusce rei causa videtur esse: quia grauitati peculiare eit idem suo modo deleuitate asserendum , ut quanto est ampi ior magni ludo, per quam ex tendi
tur, lato intensiorem ex se impetum
proferat ad deicendendum. Ouod, qui an in cernitur in magnitudine, pectit a quo ad i n clinatione, quam
enim ab hac incIinatione manat alia quis impetus. qui secundum eropor tionem magnitudinis intensior fiat inde est,quod haec inclinatio in pt posito exemplo ab illa vincitur. Cur aliqua aliaque duo superiora z
Nam totus ignis & superior pars aeris una cum coelesti globo perenni vertigine circumuoluuntur, SI mare quotidiano accessu, & recessu
agitatur Res p. Vt annotauit D. Tho- De motumas in v dist. ιε. q. I. art. . ad 4.co circulari epora in seriora , praeter motus pro- lemctorii. prios, sequuntur quodammodo motus sit periorum:&quanto quodlibet corpus inferiit, nobilioris naturae est,tanto superioris motui magis o, sequi tur. Sic quaelibet sphaera coelenis infra primum mobile, eodem, quo illa motu circumsertur. Sic de tria superiora elementa, quo ad pos sunt cilestem motum astequi nituntur. Videlicet ita sui tanatura compar
415쪽
paratum . ut istiusmodi subordina- Ationis interuentia mundi harmonia
Num verisimile est, quod quidam
aiunt, mari subsidente multas de nouo insulas extiti sic λ Resp Id quidem graues scriptores yrodiderunt: nec est,cur improbabile videatur. Complures iamen insulas initio mundi , tertia creationis die fuisse a Deo facias, non est dubitandum. Cum &ad Vniuersi pulchritudinem spectet B siqui deni vi D. Ambr. l 3. Hex. cap. l. ait, insulae sunt qusdam veluti in ris monilia Dearum mulis aduenis
tanquam commune rerum venalium
forum exhibeant: aliasque innum ras commoditates tum habitatione, tum exquisitatum rerum assuentia, tum nauium statione deportubus, hominum generi allidue conserant. Fertur ne aqua in centrum mundi, sicut & terra 3 Rei p. Cum ex doctri- Cna Arist. lib. I . huius o p. c. a. unicuiuque corpori simplici proprius motus naturalis, itemque peculiaris i
cus specie salte physica distinctus
conueniant ; nequit terrae di aquaridem locus debcri, proindeque nec potest aqua ex sua propria & peculiari inclinatione mundi ccntrum ex petere. siue ad ii lud immediate o cupandum suapte vi comedere. D scendit nihilominus ad ipsum obtinendum mediate hoc est, ad circumflectendam terram , virumque gi una cum ea faciendum; ita ut idein
maneat commune centrum utrius'.
Si usque ad centrum esset foramen plenum aere, descenderetne Moua ad illud occupandum 8Resp. Erit fortasse,qui respondeat,non descea
suram: cum neque aqua ad obtinendum immediate centrum propendeat,neque in proposito euentu periculum vacui urgeat. Dicendum t men ,re vera desccnsuram: quia con Paratum a natura est,ut corpora grauia sese leuibus submittant, prςllan tioribusque locum deferant superio re , ut ita ordo situs & dignitatis ii ter corpora univer si constet. Cur aqua corpora spongiosa si bit Res p. Sunt qui eius rei causavi
arbitrentur, quia aqua su γ appulsu
remouet aerem ; cui deinde ipsa. ne vacuum sit; succedit. Verum non satisfaciunt; cum explicare oporteat, quamobrem aqua aerem loco pellat. Respondendum igitur in primis, quaedam esse corpora, molliora videlicet, quorum imae partes attactu aquae humectatae & grauiores reddit descendunt atque lis alias sibi cohaerentes deprimunt, illae similiter ebibito humore alias ; donec aqua hunc in modum subeundo quoquo versum permeet. Quod in calce si per aquam iniecta videre, saltem ex parte, licet. Ateia i tu sicuti viven- Virtus aiatium corporibus inest attractoria fa- tractoria. cultas,quae alimentum etiam in partem superiorem, contra natiua eius
propensionem, deducit: ita quibusdam corporibus spongiosis ingenita est vis attrahendi ad se aquam, quae eorum foramina paulatim subintrat, & ascendit, eiecto ab eis aere quo plena erant. Si aqua naturalem situm supra ter rra habet, in quo proinde, nisi vi extrinsecus illata interpelletur, quiescere oportet; cur flumina suapte vi in mare seruntur Res p. Consilierent fiuviales aquae, sicuti & lacu stres; Ἀ-pra terram immotae, nisi in loca d cliuia incurrerent: quae cum ab aere D occupata sint, imminente suo pol dere aqua , necesse est illum cedere, hanc prono cursu labi. Est-ne fluuiorum morus omni ex sparte naturalis p Resp. Cum motus, in motu qui secundum naturam aquae con- fluminum uenit, sit rccius, ac per lineam quam in mare. breuissimatri , etsi is centrum; patet, motum fluviorum longo itinere in mare currentium non esse omni ex parte naturalem: si quidem suuii per E maeandros & anfractiis,qui rectuu-dmi breuitatique ossiciunt,viam insectunt. Est tam elic motus eatenus aquae naturalis , quatenus ex illo qualicunque dei censu constat: item vero qtratenus est a grauitate nat rati, quae,quantum ex se est, inclinat ad motum redium per breuissimam lineam .
amobrem aqua paulatim sum- sp ta in
416쪽
rta magis sitim res inquit,quam celeriter hausta 3 Resp. Quia aqua prpceps tota deorsum ruit silente progrediens insinuat sese in partes co poris, irrorat, madefacit: non secus atque in agrorum irrigatione aqua raptim demissa perfuit ; sensim d dupla a terra altius ebibitur. . Cur in aqua marina facilior est natatio , quam in suuiali λ Resp. Quia qui natat, sedulo aquae adniti tur .' aqua vero marina crassior est, corpulentior , & ad sustentandum B validior. ii Cur aqua de oleum frigore non De concre infrequenter durescunt, raro autemtione a- vinum & acetum; Resp. Quia aqua quata suopte ingenio frigida facile coit:
oleum temperato calore parum resistit, partesque aereas exhalando refrigeratur. At vinum insito calore Digus repelli tracetum,cum tenuissi- martim partium sit, concretionem respuit.
a1 Cur aqua frigida epota nonn un-
quam aestuantem intei scit accidit enim aliquando , mcnorima meridiana tritura sitibundum primo ad sontem haustu extingui Resp. Quia tunc aqua in praecordia apertis potis hiantia se recipiens, natiuum calorem nimio subitoque Diagore perimit. Cur aquae motae minus putrescutρ raResp. Quia putrefactio ori tur in humido ab exierno calore, ut docet mristot.lib. . Meteor. p. . appulsum veto externi caloris inhibet alia a que alia aeris mutatio. Hinc est,st ea Putres quae cocius a sunt magis putrest uni: ctio unde.& humorum putrefacito in animan tium corpore oritur respiratione impedita:& aestate plures morbi putriadi generantur et ac denique, ut Galeianus a. Metaph. ammaduertit, calida . . humidaque corpora, si neque perflata, neque ventilata, in calido & humido maneant loco , putredinem contrahunt.
Dilutio problematum, de iis quaad Aerem spectant. . Probi. 'st nE verisimilis opinio , m
n xistimantium , aerem &ignem a se ipsis , non
coelo in orbem rapi Res p. Nullam ea sententia ver
ratis speciem prae se feri; etsi nobilo in Platonica schola defensores habeat. Prittom, quia quata se ipsis
mouentur, viventia sunt. ut alibi e
Lege G professo ostendimus : nullum verborg. Agri. elementum vivit. Item, quia cum sic ,. de idem et partium de torius naturalis ora.et cau. motus I si aer propria vi, atque adeo subtema. secundum natur a seipso mou retur, non sola superior aeris pars , Dd livetior etiam eundem motum
subiret : quo salsum esse constat. Deinde, quia , ut in his libris saepe mi it Aristotclas , uni corpori
simplici unus duntaxat naturalis motus conuenit: quire cum aeri de uni naturale sit, in si merum locumferri , non potest eisdem naturale esse in orbem agitari . Posti emo, quia cum aer & ignis sint corpora sui da , & coelestis globi motione rapi facit E queant, non est, cur c rum circum uinio ad aliam causari
si vires xdo aere pleni grauiores sunt, quam inanes, ut supra admisimus; cur illi in aqua supernatant, hi merguntur/Resp. Quia id ponderis,
quod ab humore aqueo vires ac Gpere, non obstat, quo minus leui tes sint quam aquai praesertim cuiuaeris leuitas supra aquam nita lues uisum, δέ humor aqueus aeri admu
417쪽
stus inadua non grauitet deorsut ue impellat 3. sunt ne leuitas aeris & ignis eluia dem speciei,an non Z Res p. Glauitas& leuitas principia sunt per se lationum . quae primo competunt elamentis , eorumque beneficio millis corporibus,qua leuia Et grauia sunt. Cum igitur unumquodque elamentum vendicet motum , ab alterius elementi motu specie saltem phy-sce distinctum ; consequens eli, ut principia per se talium motuum no . t minus inter se specie disserant. Ita- . . . c. seque leuitas aeris geleuitas ignis, grauitas aquae & grauitas terrae,diuers ruin specierum sunt quemadmodum motu S, quos per se adini mitrant, αIoca, ad quae deserunt. . Quamobrem quaedam aeri exps sia ad Solem magis refrigerantur,
quam in umbra Res . Quia in Sole nulla vi obsistente calor dissipat ut&confirmitur: in umbra frigus es cumiecti aeris cesorem reprimit, &Hippocria intus concladit. Unde calor ventri- Aphor. I . culi hyeme quam aestate uberiorest: quia tunc cutis ambiente frigore viserales spiritus, in quibus calor insita dene edi soras, de evaneseere non sinit. s. Quam ob causam aer subtem neus , qui longo tempore inclusus stetir, respiratione attractus nocet δPlirtili.3r- Res p. Quia ux aqua uernis deten-Nat. hist. c. ta, lx influendi effluendique vicissi-Σ. Geon Ais tudine carens: ita & aer recentis au-gri. lib. de radi perfiatu destitutus, corrumpitur Nar.eorum ac pestilens fit. Quin multis in I quae ex ter cis orbis terrarum scrobes & specus ra eliluui. spiritum exhalant adeo tetricum grauemque, ut eius haustu pecora. ues, fere interimantur.
ur aeristiusmodi spirat sonibuς insectus, quibusdam in Iocis volu - erum generi duntaxat: alibi ceteris omnibus an imantibus, excepto hol in ille: alibi etiam homini lethalis existit Res p. Huius rei causa est ieiuperamentorum inaequalitas, S dissimilitudo , qsa sit , ut idem cibus, ident potus, idem aer uni vehemen- rer , alteri nihil noceat : imo &inter um vni aduersata . alteri A prosperam conciliet valetῖtudInem Cur,qui aere frigido sudant,det rius se habent Resp. Quia laxatis poris aduentitium frigus recipiunt, valetudini x vitaeque capitalem hostem. Hinc monent Mediet, per hyemem min us sudandum z quia intimus calor,maxime tunc necessario, sudorem multur', cui externus humor frigiditasque succedunt, & h bitudinem corporis labefactant. N B que vero hyeme putrefactio cuius inhibendae gratia sudatio quaeritur
tantopere timenda. ut aestate, qua praeualet aduentu ius calor. qui putrenetionis opisex habetur: si quidem
unumquodque intestino cesore concoquitur,extraneo conputrescit. sed
enim& algente aere de materia sudoris plerum uiae minus suppetit: quia tunc domesticus calor, ut cibum, ita& humores melius digerit, ac in C gna ex parte consumi L. Quamobrem dicitur aer a nos mullis auctor quatuor temporum , quae anni circulum absoluul: Veris ,
Aellatis Autumni, & Hyemis sp. Quia licet stiusmodi varietatem
astrorui' inerrantium accesius recessusque potissimum efficiant e murctio tamen qualitatum a coelo d Gentium , quae hisce temporibus existit, in aere plus quam in ceteris D e Iementis apparere consevit. Nam, & coelestem impressionem pro pie recipit: quia parum obluctatur,& receptam in nostra corpora illico transmittit: quia nos undique ambit suaq. tenui rate cuncta permear, xt Plato in Timaeo atri Si cursus astrorum rata consantia perficiuntur, cur annuae mutati
nes frigorum & calarum, aliarumseterum his similium , quae, vir dixi-E mus, in aere maxime notantur, non
eundem semper tenorem seruant sed nunc suas minus ardet, nune mi nil, friget layems: imo &nonnumquam vicibus temporii mutatis verhyemar, livems vernat Res p. Proc dunt quidem indefecto & me narra ' biIi ordine aequabilitateque motus corporum coelestium, ut lib. a. huius operis ostendimus . Unde scripsit Plato
418쪽
Plato in Timaeo, ob eam potissimum ratione oculos nobis a natura fuisse
datos, ut circuitus,quae in Hlo peraguntur intuiti ipsorum notationem traduceremus ad corrigendam vitae disciplinam, ad eorumque ordin ri stabilitatem nostrae mentis vagos di erraticos motus compon emus.
Verum quia . ob proprias planeta
A rem & stestiferi orbis conuersiones.
annis singulis noui altrorum aspectus, coitus & irradiationes, proindeque dissimiles in inferiora corpm ra defluxus afflatusque accidunt; in is
deest , quod interdum nec hyems alaemi, nec ver veri respondeat, sol omnia inter se disibilant.
mune Philosophorum axi ma, a contrario fit; cur ignis dicitur corrumpi,non a contrario tantum aed etiam a s ipso marcescens et itemque minora maiore Nam tot modis ignem interimi docuit Aristotelestio.3. de CPlo,cap. 6. tex. I Resp. Duo sunt,quq ad extinguendum ignem concurrunt: unum utericiens,alterum habens se ex parte veluti materialis causae. Vt efiiciens concurrit corpus ignem ambiens, eumque contraria
qualitate impugnans. Velut causa materialis concurrit desectus alimenti: ut constat ex ijs, quae tradita sunt ab Aristotele in lib. de Iuuen. Cap. 3. Quoniam vero noster ignis quamdiu existi t nutritur ac dum nutritur existit; docet Aristoteles, in interim ignis semper interuenire
desectum pabuli; intellige vel quia
reuera pabulum non suppetit , ut cun lucerna consumpto oleo'r stringuitur a vel quia non ei pabn- Ium idonee applicatur, veluti cum lucerni ignis mulio superiniecto oleo sutacatur. Cum igitur, V. g. aer per qualitates sibi ingenitas, nona gna violentia, sed tenuiter ac sensim in ignem agit, sinulque igni mat ita deficit; istiusmodi interitus vocatur ab Aristotele naturalis: tuncque
dicitur ignis marcescere ι quia velut
A sponte absumitur, quatenus nec materiam qua sustentetur, & alatur imvadit, nec cum vehementi hoste d pu*nans occumbit , sed quali vitrocedi t. Quod si ignis perfusa aqua d Ieatur, talis interitus,quia apertii vi e saeuientis contrarii fit, violentus d citur: & tunc peculiariter a conti rio e sci perhibetia r. Mi nor autem a maiori corrumpi dicitur, non per se. ut Aristoteles monet in lit, deton: vitae.capa. sed quia maior so metum B illi arripit, 3 consumit, quo illed stitutus, ut iam minus potest, ita a porcumstante aduersario interceptus facile perimitur. Itaq. a maiori igne per accidens, a corpore ambiente via contrario per se corruit pitur. Plerumque tamen ignis minor non extinguitura maiore, quasi propriam tDrmam obi jciat; quae est germana cuiusque rei corruptior sed maiori indiscrete adglutinatur, ideoque interijsse ad aspectunt videtur. Quibus C patet, nullo trium modoriim quos enumerat Arist. corrumpi ignem per dis, nisi a contrario. Quamobrem igni aer necessi. 2-rius 3 Cur inhibito aeris ingressu HIs sim-- ignis extinguitur, quos temere est 'liae dice- in Medicis cucurbitulis , &io quo- mus inli.
libet vase ignem continente,sioris. Paru . nit. cium Obturctur. Res p. Prioris quaesi- de venulati ratio est, quia aer irni in pastutia tione cor cedit. Posterioris duplex causa tra- dis.
419쪽
ditur. Una,quia ignis, cum nutritur, Afumolam excret aentitiamque fuliginem edit', quae ipsius nutritioni Faud parum ossicit: propterea qubdnon nisi purioris aeris pabulo com-
mode fouetur ideoque continuo accessit aeris circum Dentis,qui illiusmodi futioinem excipiat opus illi est. Altera,quia aer frigidus volatilem & errabundam ignei c lotis vim inubadigitia dissipatione
tuetur,& cohibet,cohibitam consese Buat, & cum ea pariter ignem. Quoniam ergo aer angusto oco detentus iacile incalescit, neque hoc restiaeerationis beneficium praestare valet: inde est, qu bd ignis recentem illius occursationem tantopere desiderat. Oportet autem frigus ambientis corporis moderatum esse, ne ignii contrarietatis vehementia noceat.
Hinc moderata ventilatio sopitum ignem exusci tat augetque; nimia in Cperniciem rapit. 3 Cur ignis diutius in umbra,quam ad solem conseruatur3 Resp. Huius rei eausa ex ijs, quae paulo ante explicata sunt, colligi potest. In umbra frigus circumstans calorem ignis reprimit,nec effluere sinit. Solis autem calor eundem dissipat, ac dispergit. Cur ignis minus ab aqua marina,quam ab alia extinguitur Res p. DQuia aqua marina pinguior est, Scsccior: pinguedo autem de siccitas, ut in alijs rebus ignem Quent, ita in aqua erga ipnem mitiora sunt. s Cur ignis cum ascendit in pyramidis figuram cacuminatur γ Res p.
mia tenuiores partes celerius asst eunt, minus tenues ab imosus restasiunt; mediocres antecedunt has, ibus sequuntur.
ε Quid caus est,cur ignis,cum pul- Euerem sulphureu intra vasa tormentaria corripit,tata, & tam subita vi, Lege Aris de tam ingenti strepitu foras cium- i s de pii 3 Resp. Quia puluis igni corro CCCl.text. plus,proindeq. rarefactus,de in au 33 de cau- pliorem molem, susus, capaciorems a fractio- requirit locum : quem ut inueniat,nis vas orsi. quanto maximo potest impetu ruit,
ad igncm, qua data porta, de quia in gressu
aerem vehementer d issipat, eo de fringit, tam Iale personat. Quamobrem mulius ignis sudo- ,
rem minus euocat cum sudor calore excitetur Res p. Quia nimius calor humore in spiritum dissoluto coriapus exiccat. atque adeo sudoris materiam consumit. Eademque causa est, cui nudi ad ardeatem Solem p rum sudant.
Quare ii, qui vehementer frigeat, si ad copiosum ignem propius accedant,dolorem sentiunt: non i in vero qui paulatim calefiunt 3 Resp, Quia
calor subita vi ingruens, de repentinus ille transitus ab uno contrario ad aliud, praeproperam e scit in sensiterio laetiis mutationem, quae doloris causa est. Dolet etiam magis mes aevo frigore astricta,quam laxa: tum calore t quia inustum calorem tenacius su- nactus su scipit; sicuti de plumbum impensius scipiunt. olet, quam lignum: tum quia calor permeatus algore concretus vi pe
Num aliuod animal in igne v- suit ZResp. Duq suntlanimantium br torum species,quς viuere in igni videantur : nimirum Pyraustae seu Pyrales, & Salamandrae. De Pyra ustis enim ita scripsit Ati st. lib. .de Hist.
anim .c. I9. In C pro insula, crari,iso natibus. t hi Chalcitra lapis inarsus e pluribus diebus erematur, beatoia in madio igne nascunturpennata aulo muscis grandibus maιores rua per ignemuel atque ambulant, es cum ab eo recesserim emoriuntur. Hsc Aristotele,
firmat Plinius lib. ii. Nat. hiit. p, 37. Similiter quod Salamandra non extinguatur igni,sed in eo vivat. scripsit Aristoteles loco cit. Plinius lil
a o. capit.67. Aelianus lib. M cap. 3 o.
D. Augustinus lib. ai. de civit. Dei, cap.4. Olympiodorus in Comm. lib.
Nihilominus cum ad vitam anumatium requiratur certa temperio
primarum qualitatu sine hac enim
tactus esse nequit, & ex consequenti nec vita cum item ignis acrim nia, de emta itate eam temperiem proportionemque dis lolui opo teat et affirmandum omnino est, nuu
420쪽
nullum Inlaul in igne vivere, vi aD Aserit Aristoteles lib. s. de Hist anim. cim Quare quod alibi de Puraustis di xit. non afferendo, sed referendo
at. certum est eam in igne haudiuere, sed uti,& consumi: ut i statur Dioscorides lib. 2. cap s . Galenus lib. I. de temper. D.Tho.in . dist. 4. quaest .s M. i.q.3. Verum quia
praehumidae Se frigidς natur est ,
suoque attactu prunas aliquamdiu Bextinguit, existimatum a nonnullis fuit, illam impune in igne versarie cum tamen experientia oppositum docuerit. 1. Esto animalia in igni non vivant, potestne aliquod mixtum animς e pers in igne incolume seruari 3 Rese. Pars quae assirmat. videtur exemplisollendi. Nam Plin. lib.3 Natur.hist. c. . scribit, adamantem habere vini duplicis naturae contem tricem; ser- Cri nimirum & ignis et ferri, quia in incudibus ita respuit ictum, ut serruutrinq; dissultet, & incudes ipsae deas liant: ignis, quia eius ardore non solum non liquefit, sed ne incalescit quidem. Quam facultatem aduersus ignem ineue etiam lanidi, qui P L
maeus dicitur, nonnulli memorante
eandemque conuenire lapidi A. iii D qui in uado quorundam aquilarum inueniri solet narrat Plinius lib. ro. cap 3. Asserendum tamen, licet quiudam lapides, aliave nonulla corpora inue aiantur, adeo compactae,&Dieidae naturae. ut igni magnopere relucietur: nullum tamen ciste,quod
non ab igne calefieri, ta saltem quo
ad qualitatum compost onem dinsolui possit e quandoquidem caloe ignis in summo gradu, vincit repugnantiam frigoris etiam suame in tens; quod in sola aqua inuenirip
teli: corporis verbioliditas, quanquam agentis actionem retardet, notamen ex toto impedit. Quare id. quod de illis lapidibus referunt, non ita te habet. Privatim autem, quod Adamante adamas ab igni calefiat,imo & igne- igni eat scat; & malleorum ictu, ac minore 1 ere,fenci etiam vi defringatur,certa experien- dissicile fiatia constat. Sed enim ge illud etiam ilia
liquet, adamantem, cum alia corpora ex sacili caue Gnullo tamen . quatum libet duro, cauari, aut sulcari lineis posse; neque expoliri aut scalpi.
nisi tuis ramentis , aut alierius a -ctu. Unde ob istiusmodi duritiem,aqua etiam Gi scam appellationem liabet,nonnunquam in ' diuinis li- Iach.ς teris adamantis nomine significa turii, qui occalluerunt in peccatis. α sceleribus. Quorum certe macula nihil nostris animis medius. aut de testabilius accidere potest; utpote quae nos quam longitarie remouet ab infinito bono ad summam misi riam: a vitae sonte ad sempi ternam mortem ab eo, qui hominum gratia non solum quos videmus coelos in intellectu fecit, sed faciet adhuc cPlum nouum, & terram nouam: qui condidit coelestem illam ,& beatamonitatem, ' ρος non eges Sole, ee Lm 'Apozarnmma elaritas Dei utaminat eam. ct lucernaeim es agnus . Cui laus sit de honor in omnem aeternitatem.