장음표시 사용
391쪽
E a graui J Cum elementa considerari possint, tum qu tenus agendi, & patiendi vim habeat, & ex eorum coa tione mi ita cor- CAPUT I.
tum prout in loca superiora,aut inferiora, leuitatis aut grauitatis impulsu tendunt. Posteriorem hanc contemplationem sibi hoc in Iibro Aristoteles proponit, dc quam sit naturalis Philosoph: propria,declarat cum phyfica disceptatio circa motum praecipue versetur; de corpora grauia leuiaque nuncupentur ea, quibus mouendi actiones insunt: tam eis huiusmodi actiones proprijs nominibus careant, nisi quis appellet ρό- , . quod tamen inclinatione seu propen fionem talium corpQxu, non vero eorum actionem proprie designat.b Graui cet, gruue & leue bifariam dici: Aliud enim simpliciter tale est, aliud comparate . Deinde veteres reprehendit , quod grauis & leuis significationem unam attigerint, alteram Omnino praeterierint a cum praeterea, qua comparate grauia, &leuia sint, de quibus illi egerunt, negari non possit alia esse absolute talia, nempe quae naturae vi in medium tendunt, & quae a medio in sublime
DE a graui autem a que leui quides virumque. quanam es natura ipserum,consederemui oportet,stpro pier quam causam hasce potentias habent: eouiemplatio enim de risisse m nibus eia aecommodata de motu. craue enim leue ex eo dirimus, ruta aliquό modo naturaliter moueri potest oper Dombus autem ipsemm nomina m non sunt, nisiquis amputet tale esset' Dm momentum. Quia vero natu alis ira cyatio ess de motu ; hae autem motus
quas fomenta qua am in se i aut fidi, Universi quidem potentiis ipserum
utuntur, non tamen x spauci des uiuere. Visis igitur hisee primum, rua ab aliis dictahunt, altatis etiam dubιtatio . t squa ad hanc considerationem sunt necessaria, id deinde icamus, quod nobi de ipsis videtur. b Grauia leuia ι paseram simpliciter, partim ad aliud dicuniatur. Eorum enim qua pondui habent , liud traulur dicimus user M.ta grauim dicimus ligno. De his qua absolute di curiinν.nihil a Leteribus dii tum Hi; s d a. hisce.qua ad aliud dicuntur. Noo enim Heu, t quid es ipsum graue, qui ipsum leue seu qu:u ei/ ipsum r grau:us, se quid eis ipsum leuius , hisee qua paradui hab/nr. Id autem quod dicimus,matis dilucidum hoc pacto t. Qua min. a mediosemperiquada ad meatum semper apta μοι ferri. Horum autem id quia dem,quod a medio fertur sursum. ι m quod ad m dium se fur, destr=m Hrimur ferri, c Absurdum Hi enim , in creti nen exiitimare aliqui supra, aliquid infra se,
392쪽
rat errorem quorundam, existimantium non dari iti niuKdo luperi &inieri loci dimerentias. Anaxnraderenim Se Democritus, quia mundum in finatim constituerunt, & in infinito non sunt extrema,quae nona: nibus luperi Si infimi loci importantur, istiusmodi locorum varietatem uegabant. Plato etiam, quod mundum in sphaericam si uram conglobatum , atque adeo sibi similem videret, locuit in Timso, non dari sursum. & deorsum , quae contraria, &dissimilia sunt. Maxime cum terra ob rotunditatem in eam figuram sit composita, ut si quis iplam peragret eo deuenire posssit, unde premat aduersa vestigia sibi ipsi, dum in alia
d Nos autem J Errorem illum ex eo consulat, quia cum in mundo detur aliqua pars extrema, quae feci dum naturam, & causalitateni reli- uis eii prior, unde videlicet motus ubi unarium corporum dependet, nimirum regio coeletiis:certe extremitas,qus ad eius concauum es tau sum dicetur; deorsum vero id, quod ei respondet in medio vitiuersi .
Quod & quidam Philosophi intel
lexere, etsi alioqui decepti metini, existimantes metum non undique globosum esse,& in orbis loluti speciem conserina iu, sed hemisphaeriodunia taxat conclusum. e Iairi u .lsilus J Ex dictis colligit definitionem grauis & leuis ; tam eius quod absoluietate eii, quam quod per comparationem dicitur. Quae definitiones in progressu a nobis expendentur . quemadmodum quidam censeris. Ne nam esse Altuu verum , aliud ruse timrieun raromat ex partes . te es. n dique quisque gradiens a uersis bi ilibus eri . d Nos autem ipsium Vniuersi ex re- s. mum supra dicemus. quod quidem orpositi ues Asra. , ipsa natum primuma - aniem lsus eaeli c, quia μιν mum, , metum sit, patet supra esse atque ι ia r quemadmodum multi
dicunt, veri m non satu . Huιus aurem causaeis, eaelum ι sum non omni ex
pari simile se ,sta dinum tantum id hemispharium epe , quod I pra nos ea,tulare . Q u si su serui. t Mnni ex parta rate. Ur medium ad uniuersum
se similitis habere , i a quidem superum . medium autem ιnferum esse dicent.
e Id igitur absolutὴ dicimus leue, Tex.6. suo ursum , na extremumque fertur eis graue, quia 'Aciter deorsum, at que ad medium fertur. Ad aliud amrem letie, ac leuius tu se dicimus ruod aliquo natura deorsum celerrus fertur, et ira que pondu habentibus, assuriems
EO um a i ii in J Cuin mi illi e superioribus Philosophis ad grauium & l
uium coiporum tractationem animum adiecerin Unullus eorum,quida, tolute graue aut leue sit , expositu; sed de sis disputarunt , quae comparate talia di rentur, hoc est , grauia comparatione levium, leuia comparatione grauium: positiiq. v. g. dum bus corporibus, qua grauitate pollerent , virum eorum grauius esset
disquirebant : sicque putabant se, quidnam simpliciter graue, de leuciorc enodulc.
αere . q strum alierum, utrasquepondus habentibus , altero leuius eri . De hoc
nuirm pacto graui, stulet, facta confido
393쪽
b Quidam enim. I Resert ex Timaeo opinionem matonis . qui dictabat id esse grauius, quod ex pluribus eiusdem generis partibus constataid leuius quod ex paucioribus : ideoq. maiorem aquam esse grauiore, quia ex pluribus aciuae partibus consti tuta sit: quemadmodum & plumbum maius grauius esse solet, ceteraque metalla eodem modo,& ligna atque alia id genus; pro exuperantia partium in unoquoque existentium. A- bat etiam Plato. corpora ex planis& triangulis conflari:& ut quodque grauius est, ita plura in se triangula cohibere-c Sic autem definitis.J Platonis seia tentiam reprehendit, quδd nullam de corpore simpliciter graui & leui mentionem faciat: cum tamen haec ceteris natura priora sint. Tum probat,non esse corpora grauia ob tri gulorum multitudinein, alioqui maior ignis plus grauitatis, & minor plus haberet leuitatis:quod experi Liae repugnat, cum maior celerius Mistendat, tardius descendat, die contrario minorid In per epm J Eandem sententia ea ratione arῖuit: quia cum ponat elementa ex eisdem tes angulis comitare, fiet ut maior portio aeris er uior sit quam aqus: cuius opposivit :tensu patet, cum aer lacum superi rem capessat, aqua inferiorem. e mis iam aui m. J Democritus
& Leucippus, qui ex insere libus&
solidis omnia componebat, arbitrati sunt,causam grauitatis & leuitatis esk solida, in aliorum compositione venientia. Qui propius ad veritate accessere, quam qui id ad tu perfici r m multitudinem vel paucitatem referebant 2 tum quia cotra Platonis sententiam posuere. corpora aequali magnitudine disparem grauitatem sori iri : tum quia corpora solidam aliquam sibi vendicant grati ita te aut
leuatatem, nullam vero ex se triangula, & superficies Platonicae.
f Co Orione, desimpliciter etiam leui ausique,determinatum a se fuisse putant se mo ramen ad ipsa non accommodatur. Huc autem perspicuam magis erit,si v terius' rediamur. b Quidam enim de timore grauioreque sic icunt, uti Timas ι IIcripium: grauitis quirim iacuse,quod cxe suem Nursius conssat: ius autem id . quod ex ei em pauciorι-bus edin Iat. Quemadmodum plumbo plumbum, aes are maius. grauius esse. Similiter c, unumquodque cetero νm. similium formar in excessione euim qua traim partium qu que grauius ess. Eadem modo tiguum ci plumbum diacunt. Ex qui suam enim eisdem /-nia corpora , c, una materia esse artini, sed non et ideri. c Sic autem de his , non dictum es desimpliciter Dur, atque Praui. Nunc enim ignis quidem semperaia leuis ursumque seriuri terra et ero aeterrea cuncta deorsum atque ad meum ipsum Mare non ob triangulorum paucitatem,ex quibus quodque ipsorum constare Leunt, ignis aptus est si sum se
ri maior eo enim minus uti e mouer
tur,c, grauior esset; cum pluribus ex tri-
rium sanὸ videtur: quo enim maior HLeo leuior ea, ct sursum celerius fero-Da supero etiam loco deorsum paruus ignis celerius.= tardius magnus scrit .d Inpuper om id, quod pauciora habet ea quin sot generis eiusdem, leniusse; id vero quoή habet plura .gravius
esse dicant caerem autem, ignem ae
quam ex eisdem asserun/ triangulis esse , sed pauciore ninstitudineque disse sere ; qua propter aliud ipsorum leuius . ali grauius se : Hiquis sana multia
turi aeνιs erat qua grauior erit aqua. At
totum contrarium accidis semper enim maior aer marissus feriuν , , --ninopars quaevis aeris sursum ex aqua fertur. idam igitur ita de graui, leuiaque des tarunt.
ei r hoc facto diuidere, sed qua muri ἀμ- se verus ieres essent, de hse tamen qu nunc sunt dicta nouo magis nouo in υμ lexerrant. Monunita namque rorpora ale gurdim minora .sed grauiora esse videtur . Patri ei mr,non satis esu. ex aquaAbus ipsis primis ea qua sunt uderas quatis dicere consa e et essenι enιm aequalia mole
Maius aurem tuorum grauiui se , absurdum et irim eiu . se dicere , qui prima
394쪽
F Compositorum ver) J Cum D mocritus de Leucippus viderent Gliam contra se facere illud nimirum
corpora maiora interdum leuiora era liere , & contra minora magis grauia esse: addiderunt, leuitatem prouenire a vacuo corporibus intercepto, grauitatem a pleno : &tanto corpora esse leuiora , quanto maius spacium inane intra se cohibent .g S/d addantJImprobat superi tum Philosophorum dicta , in primis quod nequaquam rei propositae
plenam rationem asterant: nec enim lat erat dicere, maius solidum in corporibus esse causam maioris grauitatis, di maius vacuum leuitatis in
totis e sed addere oportui t, id, quod
habet maius soliducum minori vacuo esse grauius, & quod maius v cuum obtinet cum in inori solido leuius esse: alioqui magnum auri pondus , cum maiorem vacui copiam in se cohibeat , leuius erit quam ignis perexiguus.
ii Quidam igitur J Ex iis qui va-
cuum negarunt, ait quosdam nihil omnino de grauitate aut leuitate meminisse : alios non explicasse causam, cur alia corpora leuitate , alia grauitate sint praedita et alia insuperum, alia in inserum locum tendam: item cur quaedam corpora maiora magis leuia exiitant. quam quae multo minorem habent magnitudinem. Additque, non constare ex eorum di sputationibus. quonam pacto salua, atque integra maneant nonnulla,quae circa subiectii materiam conspicua sunt. i Eos etiam J Asserit eos , qui ad vacuum confugiunt, in easdem dissicultates, eademque absurda incurrere, in quae Plato. Si enim multum vacui sit causa leuitatis igneae, aliqua ignis multitudo inuenietur, in qua solidi pleni tanta sit copia, ut eam soliditatem , quae in exigua portione terrae insidet,exu erexa atque ita plurimus ignis erit parua terra grauior. Quod si respondeant, esto in igne soliditas tanta esse posia sit, ut caiguae terrae soliditatem vin-
quiunt esse: j amem . quis olida se ἀλσun . magis dicere positantis Compasianum vero quoniamsi rula non hoc modo sese habere videntur.
sed multa grauidira minora mole esse viarimus, quemadmodum aes Ianar aliam quidem causam γ D ant esse aiunt. Vaeuia enim comprehensum leuare T s. '.'pora dicunt, ct inrodum maiora facere leuiora; cum plur habeant. vr in usum, vacui propter 'molem habere mai rem ex aequalibus solidispersive . aut ex minoribus eamposita icunt, ct omnino euilibet leuiari plus messe cur, causam aiunt esse. Dicunt ighur Me medo
lere . Si enim talem rationem exeerit.
leuius sanὸ non erit. ob id enim ipsum se
ignem inquiunt leuissimum esse, quia vaeuiplurimum haberreueniet Uitur,magnum aurum plus habens vaeui una
paruo leuius esse, nisi is stidum ipsi habueris multiplex. Quare hoc es du
h Q didam igitur eorum, qui non im Text. I s.
qui unε tuum esse, Gil de leui grauiaque determiuaruuti ut Anaxagoras, o Empedocles. ii vera deierminata, qui dem. nora dicunt autem uacuum ore,ut Hl Lxere, cur alia corporum leusa,alia grauia sun/: γ alia sursum. alia deo sum sem e feruntur. Nn Iam praeterea de hoc mentionem feremur, nonnulta i quam eorporum maiorem molem habentia, leuiora minoribus esse. Neque patet
ex hisce quedacta sunt, quonam pacto siet , ut i conseatanea dican ijs qua
t Eos etiam,qui leuitaris ignis eausam Text. Ictvacui multitudinem inqui t esse , eisdem obnoxios discultandus esse necessaesi minus enim ceteris corporibus seliui. cui plus habebit. Attamῆοιt uuis aliqua multitudo in ' set ἀῶ. O M
ua terra solida exuperabit : Quod O si vacui uixerint, quouam modo a nior ipsum simpliciter graue y aut enim hoc,
395쪽
cat; tame adhuc tantum inanis in eo residere,vt no sinat ipsum exi sua terra grauiore este. Dicant,inquit Aristoteles, qua ratione quod simpliciter graue, aut quod simpliciter leve est .definire oporteat. iiς cum inter sedistinguere non possint, patet eos
a veritate aberrasse. X At vero neque. I Proponit absurda,qus exi stent si ovis dicat, inane &solidum non simpliciter levitatis.&grauitatis causam esse i sed in graui atque leui corpore solid talem &inanitatem proportione respondere et ut quemadmodum in eo quod simpliciter graue est, maior sesiditas, & minor inanitas reperitur; ita etiam in eo, quod est simpliciter leue maior inanitas & minor soliditas insit. Deinde colligit incommoda, Clis Democriti sententiam priuatim
1 Similiter ω .J Aliorum opinio suit, grauitatis & leuitatis causam esse magnitudinem &paruitatem , sub una materia aut pluribus inter secOtrarijs. Quidam enim corporibus v- num principium materiale supposuerunt; ut aquam , vel aerem: alij plura, eaq ue pugnantia; veluti rarum S densum: qua de re satis multa ini. phys aula. lib. Hanc opinionem confutat ex eo: q ab si causam grauitatis & leuitatis in uno mat riali principio constituant, non erit v t in Platonis seu te ita dicebamus aliud corpus simpliciter leue : quia
tunc nulla huiusce varietatis ratio in natura dab. tur : siqii idem tale principium, ut ipsi aiunt, est unum tantum e quattuor esemeitiis, vel
aliud quid simile. Quod si init ulta
principia . eaque contraria ut vacui , & lolidi assertores , de quibus paulo ante in causam praedictae grauitatis , & leuitatis conferant, verbi gratia, in rarum , di densum , etiam tunc non assignaturabeis idonea ratio, cur aliud corpus simpliciter gra-Le, illud simpliciter leve sit, alia c6- parate. In eo tamen haec sententia ita explicata minus a vero abest , quod secundum contrariorum distincti O- m. n , quam admittit, tueri potetit
dicent modo.er ιι quedam terra ades '
u ut in ita mium si foli orum . quam magno in igne. Similit'si vacua etiam finian , erit quippiam eorum.que se
ρεν deorsum feruntur euius es quo - iei εν es leue, semperque ferrur ad se pera lora quod quidem ea impossibile Id enim . quod absolutὸ est leu . leurus erasemper hisce qua pandur halent, ac deorsum ferunt- : id autem quod Hil utus .non semper ea leue. Propterea γ in hisce qu4 pondus h abent, aliud alio i
uius dicιtur esse.ut aqua terra. X At vero neque hoe vacuum.inquam.
O ionem ad plenum habere,fustiis a/soluendam dubitationem esse videtur. Accidet enim o, hune modum dicent bus, psum lientidem impossibule. In ma
iore. v. Ine atque minore, eanden Iolicia
ad vacuum rationem habebit. At maior ignis minore Iursum celerius fertur, o maius aurum plumbumq. celerius deo
sum mouetur e eatororum quoque simili modo qua pondus habent. At hoc acci dere profecto non oportebas . si hoc pacta graue leueque ea usuitum. Abser mautem G si ob vacuum quidem sursum ferantur: vacuVm autem Usum sursum feratur. Αι ver si vactium quidem optus susum ferrio enu vera deorsum,atq; ob hoc et irius . larionis sunt ceteris rau μ;nihil de compositis eonsiderare oportebat ur alia corporum grauia ilia leuia sun e sed de his isto dicere,cur leve alte rum ess,alietum p3dus Lalet insuper
quaenam ea causa, plenum, vacuumque nou d di tint. Vacat aurem ratione
locum vacuo facere , quasi ipsum locus quidam non it. Μισά, vacuum moti
tur. ue idam intras locum, ς quo, O ait quem mutarur,vecse eis. Et in tergus inim iasius motus ea careVi Non es enim vacuum ipsum: non nim solum ipsum se olidum etiam m.netur. l Similiter absurri accidit, o siquispiam aliter finitimagnitudine parti rareque faciens grauiora leuioraque, cratio quotus eorrum modo, iuersis me d, eadem materies assignetur laut plures quidem, fuscol arta tomen. Nam si una sit, non eris graue simpliciter atque lauri qu/ma me m vr accidit, i ex triangulis consuuunt clι mensa In contrari Text. . Text. it. Text. ID
396쪽
quaternarium numerum elementQ- sint ii, qui vacuum plenum .dicun/.rum, quae contrariis constant quali
grauitatem a sola magnitudine proicita, ex eo concludit: quia alioqui
seqqeretur, multas partes tenuiores p. ucis crus oribus temper grauiores eise . Atque ita magna aeris copia & ignis, paruana aquae, & terraepoletionem grauitate via cet: quod per tenua repugnat. asMon potest quam ob causam ea , 'Masu ut intersimpliciter grau a leutaque, grauiora leti ora g. a sunt inter sese , I plicibus etiam ι x. Mnnitudine aui paruitateque de ire, Amento quiarim magis quam priora Hismile. Sed quaa disserentiam elementorum facere potes .securiῖs au anteriora dubitati
nisse habet. Ei vero,qui naturam unam
eorum facit qua masnitudine disserunt, lim accidere qua hisce acciduus, qui materiam faciunt unam, uecesse ere e ct neq; leue quicquamsimplicuer esse , ne- . fori sorsum .sed aulpesseria ferri, aut extrudi. m multa parua paucιs magnis
gratii ora esse . oc eris, nccidet magnum ae em magnumque ignem aqua. terr que paruo graniorem esse . quc quidem eri nequit. Ea igitur qua Maldissua/dicta, hac sunt,atque hoc modo dicuntur.
NO; a autem J Confutatis more suo veterum Philosophorum sententii pde graui,& leui. cedit ad propriam opinionem explicandam. Ac primum. quae causa sit, cur alia corpora in locum superum, alia in inferii insta inclinatione perpetuo serantur, inquirit. Et quoniam motus onmes, ut definitione conueniunt, ita Pr portionem 'uadam inter se habent, monet perinde iudicandum csie delatione corporum grauium,& leuiu, quae terminatur ad locu sicuti de motu alterationis, qui ad qualitatem;& de motu accretionis,qu i ad quantitatem pergit. Etenim quemadmodum quilibet horum versatur inter contraria seli media,& non e quouis in quod uis tendit: ita & latio. Pt terea, ut non quodlibet corpus a cresci t, voi alteratur,sed quaedam alterationem& accrementum subcut, ut uiuentia; alia minime, ut corpUra coelestia: ita non omnia corpora ad
motu sui sunt, & deorsutia apta sunt, sed certa & determinata; nimirum grauia & leuia, quae sunt in potentia ad eos motus, ut ad suum a tum Petr- sectionemque: nec a quolibet in aueri queu ni, sed a deii irato motore; eo videlicet, qui grauitatem de leuitarem eis indit.
b Pori vini Quod est in potestate ad
mus oportet, quo de maximp quia dam dubi M. cur alta corporum sursum.
Alia a s m semper, aliasu sum deo sumquesecundum naturam feratur. D tχ de graui I uir. . atque bui hist. vi cirra ipsa accidiat, quam ob causam uni dicamus . De hoc itaque, ferri inquam unumquodque pium in tota, pem
inde atque de ceteris generarιonibus, exit limandum esse videtur. Nam eum Des Tex. 21. μοι motus,alius in magnitudine, alius
informa,alius in loco: in horum quoque
mutatione e contrarus in contraria a
que in medi fert,c, non in quodvis emti suis mutationem esse isdemtis. Simili modo neque motiutim cuili s quoduis:
sed vi alterabile,ac ore sibile sunt diaue fas e ct ahera tinti ae accres tinti reo em modo se loco motivum nb quo nil cum uis mobilis eximmanuum esset. Ad operum igitur ι com AEc infersi mortua quidem pum,ta quo so erat, is id qtiod leuitatis ea ε clivum e mobile anum id quo peteotia Ir ue eL , atque
leui. b Tetri vero euodet. .um in locum, nihil
397쪽
ad aliquid obtinendum,tum demum perficitur, cum id assequitur. Hinc eli. quod dum grauia Si leuia adeunt propria loca. eerficiuntur: quia antequam moueatur, in potestate sunt Simile ad ad talem motum. Atque in hoc sensimile seta su ait Aristoteles,recrea quibusdam ri, non ta- antiquis Philosophis dictum, quod
men ad ipsi alio sensu protulerunt, simile quodvis . semper ad simile deduci: quod enim potestate aliquid est, simile dici potest ei, quod tale iam actu est. Unde quia ignis , qui in loco superiori
quiescit, suam persectionem obtinet; is qui in inferiore regione detinetur, cum in subi inae possit ascendere, dum eo tendit, ad suum simile
commeat. Monet tamen, simile noniendere ad quod uis simile, quasi ut
unum corpus ad aliud moueatur sufficiat naturae similitudo. Si enim terra ad Lunae concauum poneretur,noad eam eius pars ascenderet: quia noesset ibi terra secundum naturalem propensioneni. Est ergo pronunciatum illud in subiecta materia intelligendum de similitudine secundum
naturam &conuenientiam in loco,
ad quem suo ingenio utrumq. mobile inclinatur. c Clim auremJ Fusius explicat,qua ratione moueri ad propri um locum, Cur leve sit tendere ad suam persectionem sursu, gra- videlicet,quia locus est terminus cmue deorsit tinens rem locatam: id vel o quod ita tendit. se habet, obtinet rationem actus, &persectionis. Item, quia simplicia, quae naturali ordine se consequuntur sunt inuicem cognata dit simi lia: ut terra aquae propter frigiditatem, aqua aeri propter numidi tatem, aerigui propter calorem: et si hoc extremis elementis no accidat,quia ignis supra se no aliud habet elementum nihil aliud ei , quam in suam formam ferri. Atque hoc pacto magis qui iam eri mauerit.id quod antiqui die bant, iis inquam in simile ferris hoc eisim
non omn/M Metilis. Non enim spv Iiam irream eo in loco posueris Minue ea Luna,quaque paratum ad ipsam si retur ι sed eum in locum et i etiam noco I eollocat omnino istiursimilibus. disserentiam non subeuntibus, hoe acciadat eodem motu nec e et r. Quare qua parι una quadam apta es ferri. ebe, i tum aptum ei ferri. c Cum autem I eui iesus continentis si cnis, extremum
Mutem atque medium omnia, qua seu sum mouentur deosunus , continearii μ
γε hoc forma eius quo mmodo sit,quaotinetur: puum in locum ferri nil aliud si, quam in simile ferri. Ea exim, quadrine ps coctorata . similia sunt. Aqua namque aeri se hic uni similis est. Comtra vera dici in medidis quidem pote L in
extremis vero non poteLI; elut aerem a qua , aquam terra . Semper enim id
quod superius est.ad id quia sub ipso eo locatur siese habet , G ad materiam
d Quarere vero tur ignis ad supera Isca, ferra ad infera feratur, idem quia λια es , tur sanabile. si mouetur atque
mutatur ea ratione, rua ess fanabile, insanitatem .i, non ad albedinem venis similiter o, retera alterabilia cunicta. Vι vere , accrescιbile eum hoc mutatur, quo eia accrescibile. non in Iani, rem , sed in excessionem magnitudinis et enit. Similitere Cr horum unumquo que aliud in quantitate mutatur, O in Deo Duia quidιm ad supera, grauia vero ad infera loca proficiscuntur . e E et titir tamen hoc : haec enim, graue i quam ac leve. in se iasis mutationis primcipium habere vi mur ira vero non in
s scuti nec terra infra se .d Q Mera verba Docet, perinde csse exquirere, cur semper ignis superi rem locum petat,terra inferiorem, ac si quis roget, cur id, quod tinari potest, qua tale, in sanitatem, non in candor mouetur, similiterque id, quod potest augescere. Quasi dicat. quemadmodum id, quod sanari potest, qui eius modi est, in sanitatem tendit, quia ad id naturalem potentiam habet: ita leue sursu ia sertur, graue deorsum, quia ad talem motum naturalem facultatem sorti ta sunt. e Exei fur ι--J Statuit discrimen inter motum grauium, &leuium , di in ter motum eorum, quae alterantur di augescunt: quod grauia,& levia contineant x. 3
398쪽
Principiumolus graui uiri ialeuium
tineant in se totum id, quod ad m,
tum requiritur; non ita alia. Nain quod lanatur edicamento indiget, quod augetur,opus habet alimento: etsi haec interdum perfacile motus suos exequantur: ut cum quis paruo negotio conualescit, & accrementum accipit. At semper ex se promptiora sunt grauia re leuia ad proprios motus,quia eorum materia est propinquissima substantiae, id est, perfecte disposita & actuata non istum per formam, sed etiam per qualitates talium motuum effectrices. Vnde & latio absolutissimus est in tus,& ordine generationis ultimus: videlicet ortus a re suam absoluti nem persectionemque obtinente. f Gm igitur J Tradit principium, a quo motus grauium & leuium primum oritur. Docet, cum quidpiam e graui fit leue , ani contra, quiae potestate deducitur ad actum primum.tunc quodammodo incho ri eius motum ad locum superum idem intellige de graui suo modo: edita vero actu leue est, nec fit,sed i tam suam perfectionem obtinet, censeri iam in loco supero consist re: quia nimirum nihil deest, quominus talem locum facile adipisci queat, nisi aliquid impedimenti extrinsecus adueniat. Quemadmodum id, quod sanari, R id, quod accrescere potest, si eis nihil deficiat, confe-
sim ad sanitatem & incrementum se i sit, sed foris r reusan asile ae acere- scibile. Quamquam hae in erdum ex se Vsis mutantur. O paruo facto in eo
remis motu, iterum in sanitatem tit rum in incrementum accedire ocum
uum in ea ratione qua sanabile ea m neatur, insanitatem pergis: sin hoc quo agrosas le est , in gritudinem fertur. Magis tamen grave. Duque in se i lintne tum habere videntur r propterea quM horum materia propinquus a substan ta e Signum euius es, lationem absorutorum esse , c, ultimam motuum seneratione. Quare motus hi Maantia primus erit. f αιm igitur ara ex a- Text. 1 f.
sua Istratique graui leue insuperum I
cum venit. Simul autem ess leue.o, non
ιν ii,ssi .sed i Te eLI. Pater igitur,ei mpotentia sit ad actum proficisco venirectat, S ad taurum 2, ad rati tibi es actus,o quanti,ct qualis,s GL Eadem
HI causa. O ut serra ac Umo iam actu ad sua loca nucto impetente mouean rur. Etenim eum alimentum prohibens,
et eum sanabile detinens sublatum seu
rit, eontinuoferetur. Et moves etiam,
id quod initio fecit ar id quo ultraxit,a- id unde restiuit, ut primis anser m nibus dictum ess r in quibus d. stalab mus, nihil horum ipse με usum mou νe. Dιctum ess igitur, quam ob causam . fertur quodque eorum qua feruntur, O
quid es suum in locum feret. C ieruntur . Ex his compertum esse vult Aristoteles, grauia & leuia moueri a se is progenitoribus: cum ab iis deducantur ad actum primum substantialem, & acci piant sormas, &grauia ratem ac leuitatem, a quibus in propria loca deseruntur. Et si de potest te accidentaria ad actus talium motuum prouehantur interdum ab alijs: ut a remouente impedimentum, quod obst bis, ne lapis verbi gratia, descenderet :&abeo, a quo repulsa resiliunt, ut in octauo lib. Physic. text. s. declaratum fuit.
Nihil enim horum a se ipso, ut a principali
399쪽
D forentiai a autem J Accedit ad explicandas primorum corporum dis-- serentias, eorumque affectiones. prout grauia & leuia sunt: definitque leuia sim sarpliciter graue&simpliciter leve. Pliciter . simpliciter vero inquit appellare se id , quod ex suo genere & naturale CAPH T IV
tale est, siue magnam, siue paruam habeat quantita em : quaelibet enim ign s portio sublimiorem locum capessit,quaelibet portio terrae inferiorem; quia ignis suopte ingenio leuis est, terra grauis. b Alio vir J Docet. alia esse grauia & leuia coin arate quς videlicet medium tenent, id est, aer & aqua rhaec enim ad terram collata leuia dicuntur,qui ii quslibet eorum pars s
Pra terram eminet: comparatione
vero ignis sunt grauia,quoniam illi subi jciuntur. c Ω-ouiam autemJ Disserit de minorum corporum grauitate & leui tale: aitque, illa ili usmodi affectio nes a simplicibus mutuari ; re inde esse.quod quaedam corpora non ubique paria pondera habere videantur; nimirum ob diuer sitate simplicium, ex quibus constant. d Caus aut ι Cur lignum centum libratu in aere grauius sit plumbo unius librae, in aqua vero luuius, causam este ait: quia omnia elementa,excepto igni,aliquam habent grauitatem; omnia, prςter terram,aliqua Ieuitate praedita sunt. Quo fit, ut terra,& ea, quae multum de concretione terrena possident, ubi q. grauia sint: aqua vero etiam ubique,prq terquam in terra: similiterq. aer ubique, Pra terquam in aqua. vel terra. Quoniam
igitur lignum plus aeris in se continet, quam plumbum, inde est. quod in aere plus habet prauitatis, & maiori per eum impetu descendit. Haec
an veri tati consentiant, suo loco e pendemus .
portet. Primum igitur sit aesuria. υι υn uersis videtur: graue quid simplieiter id esse,quod amribus subsar leue autem id quodsuper omnia natat. Simpliciter autem uiro, in ipsum geuus res ciensae, in ea, in quibus ambo nou insunt: ignis enim quavis magnitudo, nisiseri qui piam aliud prohibeat ferri sursum videtur et terra etiam quavis magnitu δε- orsum eodem modo γ celerius id fertur, quod maius HI. b Alio romodo gra- Tex. a uia leuia . sunt ea.quibus utrum'. inest. Trenim natant super aliqua,c sub au
sunt leuior nuauis enim pars ipsera innatat: igne ver, grauiora; subsides enim μquaelibet eius pars. Ad se ipsa vera puriter aliud e 1 graue,aliud HI leue. Aeqenim quamuis magnituitis semper ese
super aqua . aqua aurem quantaues qui
iliai us et aeri semper. c Quoniam Tex. 28.
autem ct ceterorum alia pondus habet, alia leuitatem: ρaιει, eam discrevriam, qua in simplicibus eia, horum omnium causam esse. De eo namque,quia alma plus, aliud minus crorum sunt assecuta, alia eorporum leuia, alia grauia erant.
Quare de i didicendum Greetera. .iri prima sequuntur. Quos ct eos oportera Tea. Docere dicimus tqui οἷ plenum graue isse dictit,ct ob vacuum leue. Aecidit igitur,
eadem non ubiq. grauia leuiaq.eb dio rentiam primorum videri lignum enim centum librarum pliambo unius librae,in aere grauius,in aqua lautus eri . d Causa autem est, omnia prater ignem duo ei leuitatem prater terram habere.Terraru igitur,2 qua terrae plurimum habent, bique graui fatem hasere necesse ιβ aquri autem ubiq.raterquam in terraris aerem similiterδraterquam in aqua ac terra. suo.n.in loco grauitatem habent omnia, pr re Tex.so.
ignem signum cui 3. ess, utrem insatum plus ponderis, quam vatuum habere. Qua re si quid plut aeris habet quam terra edi aqua id in aqua quidem alio leuius, in aere. ιro Auius e sit patrat nA non natat quadem super aerem,nalat orem super aquam.
400쪽
e autem J Rursum ostendit aliqui .i esse sint plici ter graue, aliquid simpliciter leue : cum videamus bignem supra omnia corpora naturae impctu serri ; terram vero ad
medium Universi,quod omnium insinum est, descendere. Unde colligit, iῖnem omnis grauitatis, terram omnis leuitatis expertem esse : alioqui ignis alicui corpori iubest et, terra alicui immineret. f A, tier. J Mundi medium esse ac definitum, duplici argumento suadet. Prim um,quia impossibile est, liquod corpus tendere in infinitu, cum infinitum non detur in natura:
id autem quod impossibile est esse,
impossibile est fieri: latio aute quasi ei laetio seu generatio quaedam est, Per quam id, quod non erat loco morum, fit inotum; & quod non erat in tali loco existens, fit exi itens in tali
g Drimis i nil Secundo idem confirmat, quia ignis iublime petens, in sphaerae concavo facit similes angulos sphaerales: quos non faceret, nisia dctinuo termino proficisceretur. Item, quia grauia mouentur deorsita coeli concatio Pezaequales angulos, describendo semper lineas inter se minus dui antes, & quae tandem
concurrere debeant in centro mun-
έ:. Q o Patet, centrum definitum csse, nec distare in iminc sum. Vtrum vero idem sit & terrae & uniuersi medrum, an non, alibi a squi redum ait. Duo exite si et propi o J Esse aliquod corma loca. pus summe graue, al: ud summe leue, inde comprobat : quia duo sunt extrema loca,t nundi medium,& cς-li coli uum et ad quorum primuintendit tuin me g aue, ad polierius summu leue. Deinde ostendit, dari alia corpora compara e grauia & leuia quia inter extrema contraria, si-- ue pυgnantia , qualia sunt summe graue . de summe leue, medium dari
gratie, ae pliciter leve ex hisce te fiacuum est atque leuesimpliciter tu dico . . quod semper fur um aptum est. nt'ναι- beatur; S graue id , quod jemper deo
sum aprum ei ferra. Sunt enim aliqua ratia , oe non omnia pondus haben . vequidam Autant. Nam i, alijs quibus a TexHr. graue se dii etur .semperque ad med il
demtis enim,urr dicium en prius, terrea
ipsasub omnibus esse rotica a , atque ad medium ferri. f At τι- medium Usum ea d Tex II. nisum. Si igitur es qκi piam , quod
super omnia emiuet, ut ιInιs in isso aere sues mferri videtur aere quiescente, a-iet, iue ad ipsum extremum ferri: g
re mill ipse ponderis hasere pote u . sub alio enim coctarare ur. - si hoe esset,aliquid aliud esses profeci ,quod ad
ipsum extremum moueretur , quodque super omnia , qua feruntur coricar a tur. Nunc autem nιhil esse videtur.
Ignis iti ur nullum pondus habet. neg raterra leuitarem et iam haber, siquidem
stibsidet timuersis : idq. quod sui det,ad. ipsum medium fertur. A Σινὸ medium isse,ad quod latio sit eorum, qua pondus habent, ex quo leuia D sum feruuiur,
ex multis pater. Primo quidae ex eo, quian hil ferri in infinitum patery : ut enim
le. Latio vero e quopiam in quippiam generatis es. g Deinde ignis quidem sumsium, terra et ero'quidquid aus habetideo P imiles ad a gulos fer Πι .Pι re ad medium ipsum feratur necesι erit.
Utrum aurem ad terra medium an
uersiferatur cum ide media si tuorum,
super omnia natat, ad ultima capedinis. in qua ι motus feratur necesse DP. Sunt enim contrarim, mediai extremum, sui stare aut natare. h Quapropter caratione duo iat,graue, is e. . loca.n. duo sunt Odiia Usem a vi extrema . EI igitur quid, ct id, quod os inter se quod ad tinum3. ipsorum alterum diei ur. Id enim, quod HI inter ext cmum, aliquo ma me diu es ambom. Quocirca ea qui aliud graue o leue, ceu ανν Q, aqua. i Dicamus asii ιd,quod cotinet, ομ