장음표시 사용
201쪽
tam anguillam comedebant; nam beta tanquam nitros humidum excrementitium , quo abundant anguill in
tergit. Eubulus apud Athenaeum de anguilla sic loquitur: Candida adeLI betis υesito corpore NJmpha Expers coniugis anguilla.
Palu res aderant anguilia Beotiae
An uillae elixae insalubriores sunt tostis & assat s. Nonnullivi anguillae minus insalubres reddantur, antequam decoquantur, in vino eas immergunt, donec vitam cum
Postremo Lampetra vulgariter dicta sequitur, latinε vero lampetra, quae ut docet Cardan. 3. de sanit. tuenda cap. 3 q. est veterum Latinorum mustela', Dicitur autem lampetra a lambendo petras, quibus saepissimε adhaeret. Hic piscis tam in mare,quam etiam fluminibus reperitur: ineunte enim vere flumina mari propinqua subit, in quibus ova parit, ibiq; toto verno commoratur: incipiente autem aestate cum suis foetibus in mare reuertitur ', ideoq; vere suaviores sunt Iam petrae, nec non saniores ', restate vero minus suaves, minusque salubres, cum spinalis medulla instar nerui durior ijsdem euadat. Qua eadem ratio ne aestate in mari existentes lampetrae minus suaves sunt, nempe cum sicciores evadant, nec non ex aqua maris salita duriores efficiantur. Carne dura & glutinosa pollentiam petrae,&propterea ventriculo negocium facessitant, non paruum ex Cardano ibidem , nam dissicilis coctionis sunt, & crassum glutinosumque succum gignunt, licet Alexand. Petronius aliter sentiat, harum pulpis,inquiens, nullam inesse noxam putant, si neque valde durae, nequelpingues, neque lentae fuerint. Quidquid autem de valet dine sit, suerunt olim lampetrae maximo tu honore apud Romanos proceres, sicuti etiam & nunc maximi fiunt. Emi, inquit Platina, frequenter lampetras, quinque, seS,
202쪽
cum Romanis, silue tyberinis lam petris ex hibuit, propte rea quod hae magnae sunt,nec non suauissimae, ita ut denis saepe aureis veneant, ipso praesertim vere, in quo tempore pinguiores, & per consequens suaviores sunt. Modi ad cibi praeparationem horum pistium plures redcensentur ex Aldrouando, primus vero hic est: nemponecari debet in vino cretico, deinde miristica nuce os claudi, & foramina illa brachiorum septem, totidem c riophyllis adimpleri, in teganoque conuolutam in spiras, additis auellanis tritis, medulla panis, oleo, vino cretico, aromatibusque, ad temperatiores prunas certis momen iis sedulo excoqui. Et hic omissis alijs praeparationibus iam petrae ab Vlysse Aldrouando recensitis, huic capiti finem impono.
De mollibus Piscibus, Pol o, Sepia, Lolline,
Molles pisces dicuntur, Oi neque squamas, neque
asperam, neque testaceam cutem habent, cuiusmodi exempli gratia sunt, polypus, sepia, loligo. Et circa polypum, Romae pol po dictum, hic licet mollem cutem habeat, nihilominus durae carnis est, & ex Galeuo salsum, . exiguum, Crassumque succum habet, atque concoctu disificilem .Est piscis insuauis polpo,siue polypus, plebi solummodo arridens, neque ipsum nobilium mense admittunt, elixus potius quam assus etiam com edi solet, facta tamen ante praeparatione, cum ligno eundem contundendo aut aliare simili, adhocvt durities fibrarum, qua pollet eius, dem caro,remoueatur, deinde vero melius etiam conc quatur in aqua & oleo, ut fieri selet, olentes herbas, nec non piper addendo.
203쪽
s 6 Mensia Romana . Seoia non multum differt, polypo, nam licet adeo diearnis non sit, nihilominus dissicilis etiam concoctio is est, carnis valde insipidae, nec ea nisi pauperes vescun- Ρ Lolliso deinde, piscis est, qui 1 Romanis appellatur ca- α maro' quique solus inter molles Pisces pelagicus est, at inise e mari flumina subire conspicitur. Carnem durami, Ala et Loligo, veluti de alijs mollibus piscibus dicebatue licet ex Galeno in minori gradu crudum succum steri e rat,atque concoctu dissicilis est etiam . In delitijs tamen Hatietur loligo, & praesertim si iuuenis sit. In sartagine coara Mitur, atque cum arancij succo, vel alio simili, maxime vitiam Palato arridet
DE bis piscibus simul agere propono,quoniam inter
se valde similes sunt, licet carpio lacustris solum Discis sit, Trutta autem, siue trotta fluviatilis, nec non etiam Iacustri . Incipientes autem a trutta , haec nobilissimias pisci est, atque salubris & praecipue si in frigidiori- bos, O Ob i S Purioribus amnibus procreata sit ex Ca clario Cap IQ, lib.3. de sanit. tuenda: Lacustris autem sua-uatate Pr cellit, veluti Aldrouandus docet lita s. de piscis bos Ca P Truttae pinguiores, suauiores etiam sunt, ex eo ciem Urou ndo, sed minus salubres. Recenter captae eo rata et 13 qR 'ue debent, namque mortuae paucissimis bo- ,- iam R illδm saporis gratiam amittunt: cito enim pistret 1 GVR Pinguedinem propter quam tenerae α - μὴ γ mquit Cardanu, ibidem, qua eadem de cab ia nimis eia ventriculum degrauat, appe Rhδtem facilε deiicit: visciditate enim ob
204쪽
Mens Romana . 1 S struit, pinguedine laxat, & frigida ac humicia intem perio
succum prauum facile procreare valet; ideo ΠMC aegrotan tibus euidentissime nocet. Sed haec sortasse Carcianus non de omnibus truttis intellexit, at lacu stribus Pio nuioribus, non autem fluviatilibus,& quae adueiso terr C trium im-Petu natando fatigantur,nam hae cum saxatililaia S marinis, de bonitate certates, ait Petrocius, adeo ut etas Medici nonnulli etiam aegris in cibo apponant et Circa apparatum,aqua & sale decoqui solent truttae, ad clericio aceti parum, siue succili monum, aut arancij, cum ritS Ctenim comestae salubriores esse solent, a nonnullis vero eo modo condiuntur, quem vulgariter ac carpionare citcunt, atque id praecipue agunt, ut per plures dies adferri Cratur.' Carpio autem, veluti superius dicebatur, en Piscis trut- ω tae valde similis, est etiam lacustris solum, Se Praesertim in . lacu Benaco inuenitur, veluti testem facit volaterranus: appellatur vero carpio a carpendo auro, ut Donnulli volunt , quo etiam vesci putant f licet hoc fati talosum si a. pud Cardanum siquidem non auroaed pisciculis Potius
Vescuntur carpiones; ideoque gustu suaves fianti nullum etenim alium piscem cum carpionibus comparandum esse assirmant Itali. Sunt etiam salubres carpion CS, Cum camnem habeant duriusculam, non glutinosam , friabiloni, &siue elixi, siue assi comeduntur. Adhoe autem Vt diutius conseruentur, Benaci incolae ipsos in sartagine scisV0x, Blij inuoluunt, aceto irrigant, in quo aromata Priu- ςbui lierint , di sic eis vescuntur, qui cotidiendi moduβ μςδ pion re dicitur, ab alijs am marinare.
205쪽
De Animalibus te saceis,atque crusatis, nem
se Osreis, Locustis, Cancris, Gammaris, Tellinis, Tectudinibus, Coch
E ostreis primum agendo, illa Omnia re&ram , quae
Plin. recenset lib. 32. cap. 6. naturai. histor. sic alio uens . Idem videtur , nec potest videri fatis dictui esse de his , cum palma mensarum diu iam tribuatur illis Gaudet dulcibus aquis, &ubi plurimi influunt amnes, Laeo pelagia parua & rara sunt. Gignuntur tamen in peia heosis, carentibusque aquarum dulcium aduentu, sicu teirca Grynium, di Myrinam , grandescunt sederis qui ctem ratione maXim E , ut in natura aquatilium dixi. mitis, sed priuatim circa initia aestatis multo lacte praern tia, atque ubi sol penetret in vada. Haec videtur causa otiare minora in alijs locis reperiantur. Opacitas enim se eo nitiet incrementum, & tristitia minus appetunt cibos. variant coloribus, russa in Hispania, susca in Illyrico ,nunea Se carne S testa circe ijs. Et libro a. idem Plin. cap. 4 P. 4rim quidςm, Rit, lunari potestate ostrearum, conchili ho m que, S concharum omnium corpora augeri, ac rur- sicis minui, Quae eadem de Gellius resert libro zo. cap. 9. treae, id quiens, senescente luna macrae sunt, crescenteolo DCRunx. Sed de his.quidquid sit , ostrea, seu ostrea num utroque modo dici potest, optimae fuerunt in Lacu Locrano, Vnde Martiat. lib. I 3.
novena modo concha Lucrino: Ex II oratius r
206쪽
nis adiudicauit.,Commendantur etiam onneae Baianae &Circenses ex Horatio. Maiora autem in alto mari capiuntur, sed in fluminum ostijs pinguiora. Et Gal. lib.3 .d
aliment. facult. cap. 33. Omnibus testaceis, atque crustam iis animalibus, commune hoc est, ut salsiam ira Carne QCcum contineant, qui aluum subducit,licet testaceis magis, crustatis minus. Et ostrea, subiungi Libidem Gal. inter alia. testacea carnem habent mol l issimam: paciam autem hiatulae, Vertebrae, unaues, purpurae ibuccinae, omni Qque liu- iusinodi,duram habent carnem,& concoctis clifricita sunt. Circa apparatum ostrearum, quidam, inqoit Card n. reclusas ostreas aliquando salis momento acidito, Pru is , mrponunt, parumque concalefactas vorant. eli Mim, Pipere, cinnamomo, artophy llis, S. aranci) iucco,
quae esca multis non parum arridet. I.
Sane hac ratione praeparata ostrea non Hasscrri: mihi persuaderem ab ostreis Lucilii, qui lib. s. Saturarum ii sessi a quadami, ostrea singula mille nummis empta fuit execenset, hoc est scutatis decem. Ideoque Elinius l. b. 9. cap. 34. Sed quid, inquit, haec tam parua m populatio morum , atq; luxuria non a Itura maiora quam e concharum genere proueniat e Iam qui em e tota rerum natura damnosissimum uentri mare eit, tot modis, tot mensis, tot piscium saporibus, quibus Prςxia ςδ'
Locusta etiam piscis est , sed ex stetieec Cructator. νς Ore longo, cornua habens ante oeulos bina, ΟΠgδν Ripera: Dicitur autem locusta a similitudine locuti xς re itiis. Crusta Dagili muniuntur locustae ex Cori i b- 9 cd p. 3o. in eo genere quod eaeet sangui DC iδ ς' νςntibu quinis, veris autem principio senectutem 3 RR
Luium uinore, exuunt renouatione terstorum. Et V ς rivi
Vnum hoc animalium , nisi vivum seruentiqiJatur, fluida carne non habet callum. Quocti V ffirmat etiam Cardanus in cap. proprio : Nisi vi πν UR
207쪽
fos, Iocussae struenti aqua incoquantur,gustui sunt ingratae, ει ipsarum caro adeo dura sit,ut ViX mandi possit; name, Galeno solidae carnis sunt locustae , dissiculterque conat oci uuntur, nisi iterata eliXatione Praeparentur. Certio loco accedit cancer, qui Piscis genus est mollem iectam habens pro tegumento, cuius multae sunt species,noas Plin. recenset lib. 9. cap. 3I- Hyet me laeduntur caniae ei. autumno, & vere pinguescunt, ibidem legitur, & plerii Ilanio magis, quia nocte sedus tepido fulgore mitificati,narini, vel fluviatiles sunt etiam cancri , fluviatiles durio est, rotundioreque&crassiore testa conteguntur, &sua istores sunt marinis. Fluviatiles amplius quolibet innite sepore comeduntur, sed aestate longe meliores sunt: iamidum ac frigidum alimentum praebent, multi quisae in nutrimenti, sed tamen difficilis concoctionis. Praeterea gammarus proponebatur, qui etiam aquatis animal est, atque crustati generis Gal. 3. de alimenti tacuit. cap. 3 de crustatis animalibus sic loquitur, astaei, na auri, Cancri, locustae, gam mari, ac id genus alia tenui Iecta concluduntur, duritieque testaceis sunt similia , sediminus quam illa salsi humoris continent, quanquam eum halaeam satis multum: dura in totum carne constant, Laeoquc ad CDquendum dissicilia etiam sunt, & firmi ali menti, Cum scilicet in aqua potulenta cocta fuerint. Horiam RMO quς ς Rro, Ut ostreorum cum percocta,ut dictumen, soccum sRlsum in aqua deposuerit, aluum sistit, aegre
eeium Corrumpuntur, non secus ac testacea, quae duras
h Derax LR Vm . Quare ex his Gal.colligitur quod gam n , 2M RI nimalia, frigidi temperamenti,atq; in sunt,&per consequens dissicilis etiam Rx lue firmi,fortiorisque alimenti. Iuuenin
m SV Dd de gammasi,, detellinis etiam asserς dum
208쪽
Mensa Romanat . 19 dum est, hae nustui gratissimae sunt, & praesertim recentes, sed frigidae , atque durae substantiae, & per Consequens di
ficilis etiam concoctionis. Testudines amplius discutiendae sese offeriarat, quae a testa ita appellantur, qua ipsae teguntur, & mari M sunt, Palustres , terrestres. Plin. lib. s. cap. io. Tanto: magnitudianis , inquit, testudines Indicum mare emittit , Ut singularum superficie habitabiles casas interant , atqMe inter Insul β rubri praecipue maris naui enthi, cum Dis . Palustres
deteriores sunt, terrestres meliores, omni laris tamen commune est dissiculter concoqui, crassum Moram multum Praebere alimentum, & multum ovorum, multumque iecoris habere.
Postremo accedunt cochleae, quae illae praecipue dicuntur, Rique tali nomine dignae sunt, quae domicilium suum circumferunt, siue eae terre st res sint , siue aquatile , bina Praetendentes cornua, quibus iter explorant, Cum OL iii destitutae sint . olim etiam vivaria cochleariam institue-
inquit, Fulvius Hirpinus instituit in Taeetia iniensi, paulo ante ciuile bellum, quod cum Pompeio Maan OgςstRR Ost, distinctis quidem generibus earum , separatim Vxςssent albae,quae in Reatino agro naseuntur: separatim Illyryiςae, quibus magnitudo praeci pua: Astieanos quibu im cunditas: Solitanae, quibus nobilita, . Ouin M s gidδRMςδrum commentatus est, sepa&farie, alijsquC genςrib μβνVx cochleae quoque altiles ganeam implerent:. Cuiu arti gloria in eam magnitudinem perducta sit, Uxqu drantes caperent singularum eatiee, . Auctor est Μδr' v VRrro. Cochleae ex Aristo t. 4. de nart. ani'ai' ςδP '
dentibus carnosum. Cardanus etiam libr. 3'
209쪽
191 Mensa Romanetis., o obstructiones pariunt, cum difficile concoquantur . Galenus,inquit ibidem Cardanus 8. de com pos med. -on numerat cochleas inter illa, quae vires reficere solent, - iam ouis sorbilibus, ct bulbis. Rursus easdem Galenus Bictem .stomacho salubres esse, ait, cum bulbis qui excrem entum humidum entriculi eXiccant. Paulo etiam in erius, ut vadde utiles iecori, & Proprias eidem laudat. Dare cochleae non praui alimenti sunt. Hanc ex Galeno iesumptam dubitationem sic decernit Cardanus, nempe ochleae cum tunicis si edantur pravae sunt, sine tunicis, item optime; siquidem sime tunicis facile etiam conco- riuntur. Quare subiungit ibidem, si vis tuto comede e ochleas, abstine ab externa parte illarum. Et de limacia latis ibidem agendo, quae differunt a cochleis, quoniam si- e domicilio sunt, in omnibus, inquit, quae non ex certo stetiere alimenti Vivunt, venter, & ventriculus abijcianiae, veIut etiam testudinibus lutosis, astacis ,& piscibus: oam quadrupedum Viscera antequam edantur,etiam atq; etiam eripurgari solent. Inter aquatilia sunt etiam ranae, de quibus nihil dicererio deo, cum olim apud antiquos in usu non fuerint, neci, odie urbanae mensae eas admittant ,tanquam carnis con difficilis, h umidae, atque ad putrefactionem valde
a Leguminisus inempe Faba,Lente, PL
οῦ oror eep μ ' M- me consero , Et primum legumegnun si hoc est semino; inita a Q.Vmm ς terrae satis in siliquis nascitur, legume*ς
210쪽
Plinio lib. I 8. cap. I7. dicuntur legumina a I endo, quia scilicet velluntur E terra, non subsecantur leguminum Plantae. Cornel. Celsus lib. a. cap. 18. Scire init ur oportet, inquit, Omnia legumina, quaeque ex frumentis Panifici
sunt, generis valentissimi esse; &lib. dicto caP- a L. Legumina mali succi sunt. Legumina etiam in Haridi Vim habent ex Galeno lib. de Puero epileptico, α Pro sertim faba. In Aeno, vi recenset Hipp. 6. Epidem. LQq- teX. 13. Legumina assiduὰ comedentes foeminae, mares , crurum impotentes iacti sunt, & permanserunt. Inter legumina maximus honos fabae, ait min. Iib. 18.CRP. Iz. quippe ex qua tentatus sit etiam panis- LOmentum appellatur farina ea, aggravaturque pondus illa ex omni legumine. Iam vero dc pabulo venalis . Fabae multi-Ple usus omnium quadrupedum steneri, pr Ci Puo bomini. Frumento etiam miscetur apud plerasquC gentς , di
maxime panico solida, ac delicatius Dacta. QMin α prisco ritu fabacia suae religionis Diis in faceo est, prNuβlan Pul mentari cibo , & hebetare sensus existimata , inso in ia-ν quoque facere. Ob haec Pythagoetea sententia d-mnata,
Vt ali tradidere, quoniam mortuorum anim x ς'
Qua de causa parentando utique assiimitur . Varro Ob haec flaminem ea non vesci tradit, & quoniam 'or eius litterae lugubres reperiantur. In eadem peculi ri, re ligio. Namque fabam utique e fruisibuq referrC m0β est auspicii causa, quae ideo restina appellatur.Et
e m adhiberi lucrosum putant. Lueianuq libro dς Viti
Philosophorum, fabas sacras habebat PVthagoras 3mqμφxν quont m faba viridis genitalia videtus. Unde ICX er/x β' theuiensibus fabis magistratus elioepe. sed nis tanqMM '