장음표시 사용
171쪽
sistat. Haec autem omnia eadem ratione, pari u ordine ac modo perficiuntur,quo ortus & occasio siderum, Oceani aestus & reciprocatio, herbarunt, fruticumque germinantium amoena grataque vitionisiubfhu- cissitudo. Caeterum id admiratione non caret, morum de- quatuor humores certa horarum spatia, ce
cultu is tasque diei partes sibi vendicant, ac diem noctem in ore. squinoctialem seu artificialem,per horas duo decim temporales sibi partiuntur. -d a vero noesse alienum experimento comperi, cum horun, obseruatione, febrium accessiones indubitanter dati W' praenunciare soleam. Viget enim sanguis, Sorano Ephesio teste, qui Euangelistarum more spatia decursusque diei ac noctis per horas aequales mei tur, ab hora noctis nona ad horam diei tertiam. - , . . quibus horis concoquitur sanguis, atque ab hepa Mei te elaboratur. fit, ut mens antelucano, ex GSole sit alacrio omnesque cum groti, ii in
1μ halitum. Bilis vero flava suas vices obit hora diei tertia ad horam dici nonam, quo ten pore naturalis vis ac facultas secernita sanguine
cholero, eamque ad fellis solliculum dirigit . Eoque lit,ut sub id tempus homo ad iram sit pro
nior, ac leuissime excandesest. Bilis autem atra, seu succus melancholicus ab hora diei nona usi ad horam noctis tertiam sua munia exequitur,cl uoque assidet. Quo temporis curriculo hepar de secatur . eluiturque a sordido excremento, idque natura spleni destinat. Quo fit,ut illo horarum de cursu mens hominis obnubitetur, atque ex atra densaque fuligine ani mus moerore contrahatur. PII VII A ab hora noctis tertia ad horam Ilium res nonam huic succedit,tunc enim peracta cin
uec tishq concoctio in ventriculo persici incipit, cibus liquescere atque elixari. Quo fit, ut phlegma
172쪽
stomacho innatans, atque ad cerebruin delatuni, hominem somnolentum efficiat,ac dormitantem. dii horum omnium exacte rationem siti,di xeris,obseruabis ijsdem fere horis, quibus humo. res suas vicibus su ngutur, accessiones, insultusque febrium inuadere, expletoque singularum hora-l rum, quae humorisus subseruiunt, spatio, modol synceri sint atque impermixti, consistere ac terminari. Sic continentes scbres A quotquot ex san- guine ortum habent, man E ingruunt, tertianae sub meridiem, hoc est, hora sexta, quae nobis est dum decima tam diei, quam no tis. Quyrtanae sub limram nonam, quae nobis tertia est pomeridiana, R istidiana ex phlegmate circa primas noctis e cubias.Quod si humores redundet, atque inter se,
ut assolet, implicati connexique sint, non isti uant simili a sti l legitimum rempus,suosque instillus, cito acrio- torumce re ,tum productiores faciunt, marisq; diuturnos.
ut enim vcuti conglomerati saeuiores tempesta tes excitant, cum scilicet: Mid Euru De Notu Jue ruunt, creber ueproceris ais id, . A cmes a Vos a luunt ad littora luditas. Ita vehementior fit morbus ex luimorum concursu, dc conssuuio, corpus humanum saeuissimὸ cx- -- cruciant congeminati morbi.
Fri de quant criniis, ha,nenti siccis, picta, si Atacum auris, ne pondere habentisondus.
Norum effectuum causam superuacaneum, inab friuolum est,in malos Genios referre. Cum haec o-i mnia in humorum putredine atque inflammati l ne, vel qualitate ac copia consistant. Ita si quil dem e sciunt, ut sint vel breves, vel contractiores morborum circuitus. Cum autem sanguis pluri inu corpori inest , unicum eumque continuu accesc
173쪽
sum sacit. Quod in venarum coceptaculis, per qua tanquam riuos atque aquae dumis, undique san quis diffusus est, putredo atque inflammatio comustat. - fit,ut naturam, tanquam solertem, dumque consulem in seditione ciuili, belloque ii simili a couxςstii incontinenter operi insistere,nullaque inter missione obluctari morbo oporteat. Pituita vero
flauaque bilis atq; atra, lubd minus copios' sint,
extraque venarum angustias constitutae, non per
petub,sed intermisse assi gunt: minusque sunt larthales ex huiust nodi humoribus exorti morbi, quod illis non pateat aditus accessusq; ad cor, pari tesque principes,eo sue non facile illis cladem no Xamque inferre possunt Sunt tamen harum febri una nonnullae diuturnae, partim quod materia r dundans sit partim quod lento tenacique Visco as . similis,adebui aegre concoqui possit,atq; eliquari Quo fit, ut melancholicos rarius exhilarescere co
delancholio tingat, nisi aissatim dc meracius bibant.Est enim isnom Giης humor impense frigidus ac siccus. Huiusmodi au-brianti constitutiones homines dictitare soleo sermsinailes,quod multo urentique igni opus habet, Vt ignescat, quis subigi malleis,fingiq; possit. Isti si πιζέ quidem plurimo meracissimoque vino indigent, idque inoffens Eperscrunt: quo ubi incalescere cin. perint, mimos ridiculosq; moriones se praebent. Camelum fallitare dicas. Nam cum sint naturas
radi iisu tetrici; vino perfusi, sestiui assectant videriis aluὸ atque ζlcgante3. Et quemadmodum non facile vi no cedunt, illoque obruuntur: ita aegre illis temi lentia discutitur. Cum enim bibat affatim,ac cibuingerant affluenti': sit ut densi sumi,crassique vapores tenacius fixiusque cerebro inhaereant,adebui postridie illis imaginationes melancholicae ingrauescant. Siquidem ex hesterno mero nondum sopito ac despumato totum renidet coxpus ac filiarisit.
174쪽
MIRACULIS LIB. II. i solescit. Simile enim quiddam ijs euenit, quo laedi Si te i
bus accensis, quas tametsi incendium non fundi elegas ab ac tus absumpsit, nec omnia coctagrata sunt retorriac diis tamen ex ambustis odor naribus se ingerit ac
cerebro ossicit: sic istis ex pridiana crapula fuligi noli olidique halitus ac ructus nidorosi, insensi
sunt, mentique ac cerebro acres mordaccsque sit mos inserunt quos cum excutere nequeant,atque identidem recrudescere phantasmata percipiant: denuo accumbere gestiunt, quo Vani Vapores,atq;
ex illis ortas absurdas imaginationes, ut clauum clauo,retundant. Cum itaque sic se habeant mor borum cauta atque origines, eaque sit humorum natura de cὀnditio, ut nulla ratio potior excogit ri vel iniri pollit accessionis, insultusque febrium, quam vel humorum copia, vel qualitas: non est quod quisquam existimet, aut opinetur peruersos Genios hanc concitare teinpestatem, hanc indu- Mali Hi re intemperiem. Scio equidem, nec id grauate corpus sum admissurus,i qmones, hoc est, piritus aereos mentem odi scientia ac cognitione rerum imbutos, quique O- pi nant.
mnia subodorari solent,non solum humoribus se Genii inuniscere, sed mentes quoque humanas ad pelli entos ex avia quaeque instigare atque impellere: bonos quo 'erant. que Centos,scu Angelos salutares ad optima quae . que adiumento esse,ad eaque se praebere soci 's, ac ministros Sic Raphael se itineris comitem addixit Tobiae silio. Sic in sana senem irruit Spiritus Domini &dilacerauit leonem,tanquam scudum.
Saulem quoque insili jt spiritus Diuinus, ει cum 'reliquis prophetis vaticinatus est. Postmodum ve NRC. o. rb spiritus nequam exagitauit, commouitque mentem illius, atque in Dauidis necem illum armauit. . sictempestatibus se ingeriit ac fulmina, tonitruaque exacuuiit, adeo ut illis adnitentibus conuelliciamina spectemus,prosterni sata,pecudes, men
175쪽
taque ac greges confici, quanquam tamen Vento
rum violentia atque impetus tale quiddam absq;. his efficiat. sic Ecnephias&ventus Typhonicus,
D cuius meminit D. Lucas, valide atque impetuo eterris marique incumbunt, atque ardentes facςs, ignitos que globos eiaculantur attritu ac collisio ne nubium,adeb xtantemnas,velaque adu i con,
Absimbaridis tingat. Similem vim ac violentiam vallis quamli Mol misi. munitis bombardae inserunt, quae non solummita proximos quosque,d quos glans attingit, scriunt, sed longius etiam consistentes, pauloque remis-.- tiores prosternunt violento strepitu,aur que sibi-h. l . Haec & pleraque alia licet naturali ratione fie. ' i constet, Daemones tamen vel connivente D in vel concessa illis potestate se his immiscere solent, omniaque sicut ora efficere. Sic Saulis melancho liam exasperauit Sathanas, atque a c edes ci in
sidia , multaque funesta impulit. Quyd tamen hic
animi affectus, mentisque error ac perturbatio iis naturales causas referri possit exc0 patet, quo dcitharae dulcedine subsederit furor ille, atque ii petus animi, factaque mens sit sedatior. Vt enim
ubi turbines ac saeuiores venti Oceano incumbuli suctus crebrescunt, mareque exaestuati ut denique . melancholicis natura tetricis iactura facultatum, aliaque inconamoda moerorem conduplicant, bi- .liosis immodicis vini potus vel aspera dicteria,ca, iraque dentati iram exacuunt: ita mali Genii aut
fraudulenti consultores hominum animos ad de i teriora procliues in praeceps agunt,adeb Vt volum
tas alioqui alacris & prompta, impetus consilioru ipsasque actiones moderari nequeat. Quod illium, artati indicasse videtur seruator, cum Petrum increpi. rans, facesse a me, inquit Sathanai quo nomine . illum perstrinxit Christus . qubd illi aciuersaretur, toue ab institut0, conceptoque consilio, quo nos
176쪽
MIRACULIS I p. II. Et proscctb nisi Deus Opti. Maxi. singulari in nos
fauore aduersari j furorem coerccret ac retuderet,
nunquam subsistere posset homo, aut se tueri ad uersus immanissimam huius belluae ferociam. O l. Pet. s. ' mnem siqui dem captat occasionem, Omnesque tentat exploratque aditus,quis imbecilles adoria. tur, ut ventilet,cribretque Veluti triticum. Qu9cir-cah o
ca Dominus, ut palam testatur lol, applicat illi glat,bdium, hoc es saeuiendi modum ac mensuram vites securus. praescribit, nocendique metas Sathanae constituit, neque enim ultra constitutum praescriptumque terminum progredi fas est,nec patitur Deus quenquam supra vires, & quam imbei illitas humanae naturae fert , affigi. Qu9 antidoto Diuus Paulus Christi nomine omnes in periculo, ita ciue discrimine,in calamitate, morbis, inedia constitutos si
latur ac fulcit, cum non sinat Deus ullos tentari , or i supra vires, sed commonstrat cum tetatione euentu, ut vel afflictio viribus nostris respondea vel ce leri effugio ab illa liberemur. Haec eb verbosius a me enarrata sunt, lub intelligat aequus lector i d es
se argumenti caput, nostrique instituti ratiqnon: Humore prscipuam esse causam morborunV.G nios veris, astra, ambientis aeris qualitatem, alia que externa concomitari, ut accidentia. Cum Gnim omnes animi impetus ratione, irentisque iudicio sedari contingat, corporis Vexb morbos appositis remediis atque optimo medendi usu init scere ac consopiria quis alio referri velit origines causasque morborum,quam in humorum copiam: ac qualitatemὶ Quod si cui insitos cori oti humo- ures excutere collubeat, atque in se ipse plorare, Humores qua vi ac facultate polleant, experietur illo noncorporis quos modis corporis habitum, sed animi etiam more morestariat.
. constituere, sic tamen, Vt morum institutio, tum .
ricinus religionis cultus εἰ obseruatio primas
177쪽
potioresque partes obtineat. Sanguis siquident, vel si qualitates spectes, calor de humor florido quidem corpore homines producit, at quod ad Mniimum attinet,lasciuos, moribus Comicis, si inplices, minimeque fucatos, ac tantum non stolidos. Bilis flaua arido quidem corpore,ac subfusco pr fert, sed calidos, subdolos, ingenio s, feruidi, ardentisq;,ac concitati animi,prudentes, industrios, μ' solertes,inconstantes,instabiles,fraudulantos cui ronte pestii
sitatam vapido Ieruant subpectore Alpe Melancholicus succus stabiles & constantes e 'cit, quique n0n facile a concepta persitasione resi liant, suam que opinionem deserant: Adeo ut si ali cui sectae addictos esse contingat, mordicus illam taeantur,nec acile ab illa resiliant, qui affectus ini cholericis mitior est, siquidem isti ob humores stu ctuantes atque instabiles, spiritusque tenues, leui momento alio transferuntur, & licet seruidi exi stant&clamosi, placabiles tamen sunt minusque . pertinaces aut obstinati. Pituita ad formandos sugendosque mores inuti- .lis est. Ques fit, ut hebetioris sint ingenii, nec adixitas functiones ac munia appositi.
e Melancholicos, Ansaniacos,whreneticos,' inque ex alia caussetfurorepercitisunt,n umquam linguam alienam per nare,quam non dulcerint,nec tamen esse Daemoniacos.
CAP. II MIRA vis concitat humores, ardorque V Oramia hemens mentem exagitat, cum aegroti in aestuosis,um co- febribus linguam, quam non sunt edocti, modomat , diserte, modo obscure dc confuse loquatur: Q a
178쪽
MIRACULIS Lan . II. Isai nixis μῶνοις, hoc est, a Daemone obsesss fieri,
non magnopere miror : cum illi omnia calleant, rerumque omnium scientiam obtineant. Sira tautem humores tam violenti, atque atroces, ubi Veiinilammati sint vel corrupti, ut eorum fuligo in cerebrum delata, quod in meracissimo quoque vi no asilueter hausto obseruamus , peregrinam lin humorum guam extorqueat. Quod si a malis Geniis perfice mentem retur, non consilescerent morbi purgantibus me cu . dicamentis, nec iis, quae semiium conciliant, discu. terentur. His enim M plerisque alijs, quibus abun dE inistructa esst res medica rite adhibitis,restitui it los videmus,atque ad consuetum loquendi usum, mentemque saniorem reduci. Cum itaque serueniatissima sit humorum ebullitio, vehemens quoq; sit spirituum agitatio, mentis qui humanae concitatissimus motus, ct concussio, quae voces quasdam .
inauditas, linguamq; prius incognitam extundit, non secus, quam ex contritu ac collisione silicis e micantes ignitasque scintillas elici videmus. Est autem hoc menti humanae insitum, ut apposita aptaque sit ad percipiendam rerum cognitionem, ipsaque imbuta est artibus ante illarum usum. Sicut non sit absin te vero illiud Platonis, Nostrum scire nihil aliud esse, quam reminisci. Mens siqui rumicdem hominis omnium rerum scientiam ac notio nem in se ipsa coplectitur, sed mole corporis, den sis iue humoribus oppressa no facit elucescit. eQ- Γ siu ue ut ignis cineribus obductus, exuscitari soueri que possulat,quisse pro senant ingeniti nobis igni culi,nat in aeque lumen resplendeat. Si quando igitur diuina haec potiorque hominis pars Anima
concutitur, morbisque exagitatur: ea profer quae in intimo recessu latitabant, insitasque vires palam exerit. Ut enim stirpes quaedam nullum ex se odo
rem dissundunt, nec aliquid suauiolentiae expirat,
179쪽
si non nisi subinde commoveas manuque demulceas: sic Aconcinnum quoque non proserunt se ingenitae facultates ac ab herbarum vires, nisi, ut aurum in cote lapideque Lydio explofragravita. rentur. Pari ratione Gagates, succinum quod Amber vulgo dicitur, n6 conti nilo paleas, ac festucas, sin il L aliaque venti ludibria ad se rapiunt,sed agitata,at ἀ bii quq attritu concalcficta. Sic cum pusiones acuti ἴδε ςδη- crebro,celerique motu, s intillas emicantes exprimis. Ex herbis quoque dc gemmis naturae vis pcrcipi cognoscique potest. Oniasiquidem,viscuim, aevis in viii concitandis ner,smaragdi,aliaque amulcta, noc est, quae noxiassiritibus. qu que amoliuntur, ac depellunt, corpori appli cata colloque appensa, praesciatanea vi vel moti
bos discutiunt, ves sanguinem sistunt, aliaque pro insita facultate promant: sed haec omnia cificacius
r ac praesentius intus ex libita, atque in corpus ascisimilia an sumpta. Experimentum a generose vino capere ta Mia cet, quod naribus admotum odore quidem cor reficit,mentem ac excitat: verum, ubi in corpus re
conditu delatumque est siquidem in dolio nihil cssi cit,sed in venas dimanans tum demum vires suas explicat , atque homines quamlibet stupidos di
. sertos facit, ac mire loquaces. Acuit enim mentem vini calor, quaeque in cerebri latebris delitescunt, prodit, atque in apertum profert. Pari ratione ac modo humores somines assiciunt, ubi tota vis at que impetus morbi cerebri sinus impleuit, men temque ac spiritus cum vitales, tum animales con citare coeperint. Videmus enim nonnullosinaestuosis febribus, quae sere aestate vigent, copiosos promptosci; sui sic indisserendo, vsosque oratione. - . . culta atq; elaborara, eoque idiomate, quod morbo
defuncti nullo modo exprimere p0tueruiit, quos P ego pronunciata non a malo infestoque Genio
. cxari,nec Daemonii instinctu impulsuque illo
180쪽
ista pera re, sed vi morbi, humorumque scrocia iqua tanquam face subdita inciis hominis exardes , scit atque inflammatur. Illos siquidem, admotis capiti tomentis. exhibataque somnifica potione a morbo mentis lite errore vindicaui: quo discuti, omnium eoruna,quae ab his dicta factaque eranti prosunda cepit oblivio. quorum nonnulla cum inmemoriam illis reuocare,simpudescere coeperunt, mirati que sunt in tantum ubi excidiste mentem. Simili etiam ratione moribundi, quod in his excutetur ardens animi vigor,illosque antequam emi- ren rapiat diuinus quidam assiatus ,vaticinari iolent, quaeque euentura sunt, certo praedicere,adque diserte atque oratione tam meditata, Vt astam tes admiratione assiciantur. . Quod autem Anima utpote caelestis originis,ac diuinitatis particeps, praescia sit futuri, ac vaticinandi perita imminen a vii inciM , te potissimum morte,suo oco ocetur episep .e, quam cum veteres, tum recentes
plebejincertos Diuos referunt, violentia ac uitia qua donique ratione e mari po t. Obiter conritiab morbo etharro, apopi
QVOD effectus obtineant in corporibus humanis humores, uidve ciliciant,alias demonstra tum est. Verum cum hi pro locorum ratione ac di scrimine variis,diuersisq; modis ilia assiciant, de his quoque dicendum putaui, quae cerebro inha rent Illi siquidem,qui in celsissima parte corporis consistunt morbi, no solum dolores instigunt, sed sensum motumque criptusiacui ta n rami