M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

201쪽

LIBER II i. tas interrogandis omnia crimina proponerem, o exu 'plicarem ; ut , cum rem totam in medio proposuissem ,

tum denique testem interrogarem . itaque non mos do uos, quibus est iudkauenm, nostra crimina teneatis: s d etiam popκlus R. totam accusationem culiasam ; cognouit . tametsi sta de meo facto loquor, quasi ego illud mea uoluntate potius , quam uestra iniuris adductus fecerim . interposuistis accusatorem, qui, cum ego mihi C X dies solos in Siciliam postulas.sem, c er VIII sibi in Achaiam postularet: mensis

mihi tres cum eripuissetis, ad agendum maxime appositos , reliqn m omne tempus huius anni me uobis remisisurum putastis : ut , cum horis nostris nos essemus usi,

tu , bini, ludis interpositis, quadragesimo post die re;

I ponde res, deinde ita tempus duceretur, ut a M. Glabrione praetore π a magna parte horum iudicκm ad praetorem alium, iudicris alios ueniremus. haec flego non uidissem; si me non omnes noti ignotis mos nuissent, id agi, id cogitari, in eo laborari, ut res in illud tempus reqceretur : credo, si mei, horis in accusando uti uoluissem, uererer, ne mihi crimina non suppe terent, ne oratio deesset, ne uox uiresq; descerent, ne, quem nemo prima aditone defendere ausus esset, eum ego bis accusare non possem. ego meum consilium tum iridicibus , tum populo R. proueaui. nemo est , qui alis vatione istorum iniuriis , atque impudentiae potuisse

obsisti arbitretur : etenim qua stultitia fuissem , si,

quam diem , qui um eripiendum redemerunt, in ca rione uiderunt , cum ita cauerent , si post cal. Ian. consilium iretur, in eam diem ego, cum potuissem ui

202쪽

IN VERREM. 8 tare, incitissem nunc mihi temporis eirus, Fod mihi ad dicendum datur, quoniam in animo est causam omnem exponere , habenda ratis est diligenter. itaque primum illum actum illius uita turpissimum, e flagi tiosissimum praetermittam : nihil i me de pueritiae suae flagiti s , peccatisq; a Milet: nihil ex illa impura adoles scentia sua: quae qualis fuerit , aut meministis, aut ex eo, quem Ri simillim κm produxit , recognoscere pora testis. omnia praeteribo , quae mihi turpia dicta uide, buntur: neque solum , quid istum audire, uerum estiam quid me deceat dicere , considearabo . uos quaeso date hoc ,' concedite pudori meo, ni aliquam partem de istius impudentia reticere possim. Omne illud temopus, quod 'it antequam iste ad magislaurus , rem spublicam accessit, habeat per me solutum, ac uberum.

sileatisr de nocturnis eius bacchationibus, ac uigilqs: lenonism , aleatorum , perductorum nulla mentio fiat: damna , dedecora , quae res patris eris, aetas asius pertulit, praetereantur : lucretur indicia ueteris infamiae : patiatur eius uita reliqua me hanc tanatam iacturam crimin rem facere. Maestor Cn. Pa pirio con*le fuisti abhinc annos quatuordecim . ex ea die ad hanc diem quae fecisti, in iudictum uoco . hora nulla uacua a farto, ὰ scelere, crudelitate, flagitio reperietur. hi sunt anni consumpti in quaestura, σlegatione Asiatica, praetura urbana , π praeti, ra Siciliensi. quare hac eadem erit quadripartita distributio totius accusationis mea. Q tor ex S. c. pro vinciam fortitus es : obtigit tibi consularis: ut cum consule Cn. carbone esses , eamq; prouinciam obtineres

203쪽

erat tum dissensio ciuium : de qua nihil μm dicturus, quid sentire debκeris: unum hoc dico, in eiusmodi tem re de forte statuere te debuisse, utrum masses senti re, atμe defendere. carbo grauiterferebat, sibi storem obtigisse hominem 'gulari luxuria, atque inertia: ueruntamen ornabat eum bene rijs Usciis, Omonibus. ne diutius teneam, pecunia attributa numeratata est: profectus est qκαstor in prouinciam ruenit in Galliam expectatus ad exercitum consularem cum pecunia: simul ac primum ei occasio visi est, cognoscite hominis principium magistratκum gerendorum, erre . administranda in auersi pecunia publica quaestoreonsulem, exercitum , proninciamus; deseruit . uideo , quid egerim: erigit sie: sterat sibi auram posse aliα quam afflari in hoc crimine voluntatis, assensionisseorum, quibus cn. Carbonis mortui nomen odio sit: quibus illum relictionem , proditionem p consulis Dgratam sterat fore. quasi uero id cupiditate defendenudae nobilitatis, aut studio partium fecerit, ac non apertissime consulem , exercit m, proninciamq; compilararit, er propter impudentissimum furtum aufugerit: est enim obscurum, aut eiusmodi factum eins, ut pose sit aliquis susticari, C. Verrem, quod ferre nouos horamines non potuerit, ad nobilitatem, hoc est ad suos, transisse, nihil fecisse propter pecuniam. videamus,

rationes quemadmodum retulerit: iam ipse ostendet, quamobrem Cn. carbonem reliquerit: iam se ipse indi, cabit. primum breuitatem cognoscite. ACCEPI, inquit, VI cIES' DUCENTA TRIGINTAM IN QVS MILLIA QUADRINGEN

204쪽

ΥOs XVII NUMMOS : DEDI STI PENDIO, FRUMENTO, LEGAΤIS, PRO QUAESTORIBUS', COHORTI PRAETORI AEa HS MILLE SEXCENTAΤRIGINTA QUINQUE'ΜILLIA QUADRINGENTOS XVII NUMMOS. REsLI MI ARIMINI HS SEXCENTA MILLIA. hoc est rationes referreis hoc modo aut ego,aut

tu Hortensi, aut quisquam hominum retuliti quid hoe est quae impudentia ρεκε audacia 'quod exemis plum ex tot hominum rationibus relatis baiusmodi est lilia tamen HS sexcenta millia, quae ne falso quidem potuit, quibus data essent, describere, quae se Arimini scribit reliquisse, quae ipsa HS sexcenta millia relis qua facta sunt, neque carbo attigit, neque Sγlla uia dit, neque in aerarium relata sunt. Oppidκm sibi eleugii Ariminum, quod tum, cum iste rationes referesbat, oppress direptums erat. nonsusticabatur id ,

quod nunc sentiet , satis multos ex illa calamitate Ariaminensi κm testes nobis in hanc rem reliquos esse. rectrata denuo. P. LENTVLO L. TRIARIO QUAESTORIBUS URBANIS, RATIO αNUM RES RELATA RVM. recita. E X S. C. ut hoc parito rationes referre liceret, eo Syllus nus repente factus est, non ut bonos, dignit s norabilitati restitueretur. quod si illine inanis profudisses; tamen ista tua fria, nefaria proditio consulis tui, sielerata iudicaretur. malus ciuis, improbus consul, seuditiosus homo Cn. Carbo fuit . fuerit alp: tibi quanado esse coepit postea quam tibi pecuniam, rem frumen 'M M

205쪽

LIBER III. driam, rationes omnes suas, exercitumcis; commisit:

nam si tibi antea dis licuisset, idemfecisses, quod anno

post M. Piso estor, cum L. Scipioni consuli obtigiseset: non attigit pecuniam: non ad exercitum proferactus est: quod de rep. sensit, ita sensit, ut nec sidem suam, nec morem maiorum, nec necessitud inem sertis deret. etenim si haec perturbare omnia, permis scere uolumus, totam uitam periculosam, infestam a reddemus, si nullam religionem sors habebit, nullam societatem coniunctio secundae, dubias fortunae, nutritam auctoritatem mores, atque instituta maiorum .

omnium est communis inimicus, qui fuit bostis μοαrum . nemo unqκam sapiens proditori credendum pistauit. ipse S tu , cui aduentus istius gratissimus esse debuit , ab se hominem , atque ab exercitu suo remoruuit , Beneuenti esse iussit apud eos, quos suis partibus amicissimos esse intelligebat, ubi iste summae rei, cauαμs nocere nihil posset. ei postea praemia tamen libes

raliter tribuit: bona quaedam proscriptorum in agro Beneuentano diripienda concessit: habuit bonorem ut proditori , non ut amico fidem . nunc, quamuis sime

homines, qui mortuum Cn. Carbonem oderint: tamen

hi debent , non quid idi accidere uoluerint, sed quid

ipsis intuli re metuendum sit, cogitare. commune est hoc malum, communis metus, commune periculum.

nullae sunt occultiores insidiae, quam eae, quae latent in simulatione 6 cij, aut in aliquo necessitudinis noumine . nam eum , qui palam est aduersarius, facile cauendo uitare possis: hoc uero occultum, intestinum,' ac domesticum malum non modo non existit, uerum

206쪽

IN VERREM. 89 etiam opprimit, antequam persti ere, atque explora are potueris. ita ne uero t tu, cum s aestor ad exerci

tum missus sis , custos non solum pecunis, sed etiam

consulis , parti eps omnium rerum, considiorum it; 'earis ; habitussis in liberκm loco , sicut mos maiorum starebat , repente relinquas ἰ deseras ad aduersarios

transeas oscelus: o portentum in ultimas terras exuportandum: non enim potest ea natura , qua tan umfacinus commiserit, hoc uno scelere esse contenta: neu

cesse est , semper aliquid eiUmodi moliatur : ne esse est , insimili audacia, perfidias uersetur. itaque idem iste, quem Cn. Dolabella postea, C. Malleolo occisio, pro quaestore habuit, haud scio, an maior etiam hae neu cessitudo fuerit, quam illa carbonis , ac plus iudiscium uolκntatis ualere, quam sortis debeat) idem in Cn. Dolabellam , qui in Cn. Carbonem, fuit: nam, quae in istum ualebunt crimina, contulit in illum, cansums illius omnem ad inimicos accusatore,q; detulit: ipse in eum , cui legatus, cui pro 3κaestore fuerat, iniumicissimum , atque improbissimum testimonium di. xit. isse miser cum esset; tum proditione istius ne μανia , tum improbo, π falso eiusdem testimonio, tum multo ex maxima parte istius furtorum , ac flamgitiorum inuidia conflagrauit. quid hoc homine fauciatis ς aut ad quam istem tam persidiosum, tam im sportunum animal reseruetis qui in Cn. Carbone foristem , in cn. Dolabella uolwntatem neglexerit , aeuiolarit , eosq; ambos non solum deseruerit, sed etiam prodiderit , atque oppugnarit. nolite , quaeso, iudi ces, breuitate orationis meae potius , ' am rerum

207쪽

LIBER III i serum magnitudine Gimina ponderare: mihi enim properandum necessario est, ut omnia uobis, quae mi hi constituta sunt, possim exponere. qκamobrem, quoslura illius demon brata, primis magistratus Erfurαto, scelere persterio, reliqua attendite . in quibus illud tempus S danarum proscriptionum ac rapina; rum praetermittam: neque ego istum sibi ullam ex communi calamitate defensitonem sinam sumere: suis eum certis propriijsq; criminibus accusabo. quamobrem, hoe

omni tempore Syllano ex accusatione circunscripto , lem' gationem eius praeclaram cognoscite. Posteaquam Cn.

Dolabellae prouincia Cilicia constituta est, ὀ di i immoris tales , quanta iste cupiditate , quibus allegationibus in lam sibi legationem expugnauit id quod Cn. Dolabella principium maximae calamitatis fuit. nam ut iste' profectus est , quacunque iter fecit, ei modi fuit , non ut legatus populi R. sed ut quaedam calamitas

peruadere uideretur. in Achaias praetermittam minora

i. omnia, quorum simile forsitan alius quoque aliquid aliquando fecerit : nihil dicam , nisi singulare, nisi

quod , si in alium reum diceretur, incredibile Miderea tur magistratum Sicyonium nummos poposcit. ne sit hoc crimen in Verrem : fecerunt altij. cum ille non daαret , animaduertit. improbum, sed non inauditum. genus animaduersionis uidete : quaeretis, ex quo gene re hominem istum iudicetis. ignem ex lignis uiridibus

atque humidis in loco angusto feri iussit: ibi bomis

nem ingenuum, domi nobilem , populi R. socium , at que amicum, fumo excruciatum, semiuiuum reliquit.

iam quae iste signa, quas tabulas pictas ex Achaia μα

208쪽

IN VERREM. 'ostulerit , non dicam hoc loco: est alius mihi locus ad hane cupiditatem demon Dandam seruatus . Athenis audistis ex aede Mineruae grande auri 'indi ιs ablatum. dictum hoc est in cn. Dolabellae iudicio.;i,dictum etiam aestimatum . huius considii non modo partis em c. Verrem , sed principem fuisse reperietis. Delum senit: ibi ex fano Apollinis religiosissimo nos iu clam sustulit siugna pulcherrima, atque antiquissima eas in oneras riam nauem suam coni denda curauit. postridie cum stoliatum fanum uiderent is , qui Delum incolebant, grauiter ferebant: est enim tanta apud eos eius fani reuligio, atque antiquitas, ut in eo loco ips m Apollinem

natam esse arbitrentur. uerbum tamen facere non aura

debant , ne forte ea res ad Dolabellam ipsum pertineret. tum si bito tempestates coortae sunt maximae iudices, ut

non modo proficisci, cum cuperet , Dolabella non posset, sed uix in oppido consisteret: ita magni studius eqciebantur . hic nauis illa praedonis istius , onusta signis reliαgiosis, expalsa atque eiecta fluctu, frangitur. in litore signa illa Apollinis reperiuntur : iussu Dolabessae repoαnuntur : tempestas sedatur : Dolabella Delo proficisciαtur . non dubito , quin, tametsi nullus in te sensius humanitatis, nulla ratio unquam fuit religionis, nunc tamen in metu periculoq; tuorum tibi scelerum ueraniat in mentem . potest ne tibi ulla stes salutis commοα da ostendi, cum recordaris , in deos immortales quam

impi s , quam sceleratus, quam nefarius hieris Apollinem ne tu Delium stoliare ausus eue illi ne tu tem αplo, tam antiquo, tam sancto, tam religisse, manus

impias , ac sacrilegas afferre conatus es' sin pueritia

209쪽

non iis artibus, et disiciplinis institutus eras, ut ea, literis mandata sunt, disceres, atque cognosceres: ne postea quidem, cum in ea ipsa loca uenisti, potuisti acocipere id, quod est proditum memoriae, ac literis ' Latounam ex longo errore, fuga, grauidam, iam ad pariendum uicinam, temporibus exactis fugisse Dexium, atque ibi Apollinem Dianamq; peperisse . qua mopinione hominum illa insula eorum deorum sacra pu tatur: tantaq; eius auctoritas religionis et est , et simo per 'it , ut ne Perse quidem, cum bellum toti Graeciae, diis, hominibusq; indixissent, mille numero nasutum classem ad Delum appulissent, quidquam conararentur aut uiolare, aut attingere. hoc tu sinum depoαpulari, homo improbissime, atque amentissime, aude πbas' fuit usta cupiditas tanta, quae tantam extingueraret religionem si tum haec non cogitabas, ne nunc quidem recordaris, nullum esse tantum malum, quod

non sibi pro siceleribus tuis landiu debeatur in Asiam vero postquam venit, quid ego aduentu istius prandia,

coenas, equos, muneraq; commemorem s nihil cum

Verre de quotidianis criminibus acturia sum. Chio per uim signa pulcherrima dico abstulisse , item Ery ithris, Halicarnasso. Tenedo praetereo pecuniam, quam eripuit Tenem ipsum, qui apud Tenesos sauα Elissimus deus habetur, qui urbem illam dicitur conet

didisse, cuius ex nomine Tenedus nominatur , Minc

sum inquam Tenem , pulcherrime facitum, quem quondam in comitio uidistia , abstulit magno cum germitu ciuitatis. illa uero expugnatio fani antiqvillii αmi, nobilissimi Iunonis Samiae quam luctuosa Sau

210쪽

IN VERREM. 'Imiis fuit m acerba toti Asirae qwam clara apud omnel 'κὰm nemini uestrum inaudita ' de qua ex αpugnatione cum legati ad C. Neronem in Asiam Samo uenissent, re 'onsum tulerunt s eiusmodi querimornius, ci ae ad legatum populi R. pertinerent, non ad praetorem, sed Romam deferri oportere . quas iste tuo bulas illinc , quae signa sustulit 'quae cognoui egomet apud istum in aedibus nuper, cum obsignandi gratia uenissem. quae signa nune Verres ubi sunt tillam , qκα apud te nuper ad omnes columnas, omnibus

etiam intercolumniis, in olua denique distosita sub

δκo uidimus. cur ea , quandiu alium praetorem cum

ijs indicibus, quos in horum locum subsortitus es, de te in eonsilium iturum putu', tandia domi Derunt :posteaquam nostris testibus nos, quam horis tuis, utimasse uidisti, nullum signum domi reliquisti , praeaeem duo , quae in mediis aedibus sunt, quae ipsa S a mo sublata sunt non putasti me tuis familiari lium is in hanc rem testimonia denunciaturum s ivi tuae domi sepe fuissent, ex quibus quaererem , signasii rentne 'sse , qκae non essent. 3κid tum hos de te

iudicaturos arbitratus es , cum uiderent, te iam nomcontra accusatorem tuum , sed contra q estorem , festorems punare ' qua de re charidemum Chium testimonium priore actione dicere audi lis : siest, cum esset Trierarchus, o Verrem ex Asia decedentem

prosequeretur , iussu Dolabellae fuisse una cum isto Sami, sesis tum scire stioliatum esse sevum Iuno α , π oppidum Samum, posteas sie causam apud Chios, ciues suos, Samiis accusantibas publice dixisse,