M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

181쪽

existimassem, res ne e meae fidei diligenti est periculum. facere, qui innocentiae, abstinenti eci; fecissent: tum sis scepto negotio maius mihi quiddam proposui , in quo meam in remp. uoluntatem populus R. persticere posuset . nam illud mihi nequaquam dignum industria, coctnatuci; meo uidebatur, istum a me in iiudicium iam omnium iudicio condemnatum uocari , nisi ista tua intolerabilis potentia , ea cupiditas, qua per hosce annos in quibusdam iudiciis usius es, etiam in istius hominis

des erati causa interponeretur . nunc uero, quoniam hisee te omnis dominatio regnumq; iudiciorum tantoperare delediat ue sunt homines, quos libidini infami es suae neque pndeat, neque taedeat: qui quasi de induis stria in odium offensionemq; populi R. irruere uideanmtur: hoc me profiteor s cepisse, magnum fortassemus, mihi periculosum, ueruntamen dignum in quo

omnes neruos aetatis, industrias meae contenderem .

quoniam totus ordo paucorum improbitate, audaacia premitur, π urgetur infamia iudiciornm : σα leo , huic generi hominum me inimicum, accusatorarem, odiosum, assiduum, acerbum aduersarium. hoc

mihi sumo: hoc mihi deposio , quod agam in magistratu, quod agam ex eo loco, ex quo me populus R . ex Cal. Ian . secum Vere de rep. ac de hominibus improα bis uoluit. hoc munus aedilitatis meae populo R . amraptissimum, pulcherrimumq; polliceor. moneo, praediraco, ante denuncio: qui aut deponere, aut accipere, aut

recipere, aut polliceri, aut sequestres, aut interpretes corrumpendi iud&j solent esse, quiq; ad hanc rem aut tanti Mn, aut impudentiam 'arri profesi sunt, abαstineant

182쪽

i, li

IN VERREM. πstineant in hoc iudicio manus, animos ab hoc scelere nefario. erit tum consul Hortensius cum summo imperio, ex potestate : ego autem aedilis, hoc est paulo amisplius, quam priuatus: tamen haec huiusmodi res est, quam me acturum esse polliceor, ita populo R. grata aisue iucunda, ut ipse consul in hac cassa prae me minus etiam , si heri psit, quam priuati s esse uideaαtur. omnia non modo commemoνabuntur , sed etiam expositis certis rebus agentur, quae rintra decem annos,iposteaquam iudicia ad senatum translata fiunt, in rosus itidkandis nefarie, flagitiosis facta sunt. cognouscet ex me populus R. quid sit, qκamobrem, cum equesper ordo iudicaret, annos prope quinquasnta contis nuos nullo iudice equite R. iudicante ne tenuissima quidem fulicio acceptae pecuniae ob rem iudicandam constituta sit: quid sit, quod iudiciis ad senatorium ordinem translatis, 'blatas populi R. in unumquenque noα strum potestate , calidius damnatus dixerit, mio floris HS X X X Μ praetorium hominem honeste non posse damnari : quid sit , quod septimio senatore damnato, Hortensio praetore, de pecuniss repetuna dis, lis aestimata sit eo nomine, qμod ille Obrem iudiαeandam pecuniam accepisset: quod in c. Herennio, quod in c. Popilissimatoribus, qui ambo peculatus damnati sunt; quod in M. Attilio, qui de maiestate damnatus est, hoc planum factum est, eos pecuniam ob rem iudicandam accepisse: quod ingentisunt sinatores, qμic. Verre praetore urbanosortiente, exirent in eum reaum, quem incognita causa condemnarent: quod in aventus est Anator, qκi cum iμ ex esset, in eodem

183쪽

LIBER II. Idicio ab reo 'pecuniam acciperet, qκam iudicibus dis Mutiret , et ab accusatore, ut reum damnaret. iam uesro quo modo illam labem, unomimum, eruamitatems totius ordinis conquerar hoc factum esse in hac ciuitata te, cum senatorius ordo iudicaret, ut discoloribus si, gnis, iuratorum hominum sententiae notarentur . haec

omnia me diligenter , sene res adturum esse polliceor . quo me tandem animo fore putetis, si quid in hoc ipso Mdicio intellexero simili est tua ratione esse uiolatum, at αque commissum lcum praesertim planum facere mκltis restibus possim, C. Verrem in Sicilia multis audientibus

saepe dixisse,se habere hominem potentem, cui s=duci sprouinciam stoliaret: nequesitisui pecuniam quaerere, sed ita triennium illud praeturae Siciliensis distributum

habere, ut secum praeclare agi diceret, si unius anni quaestum in rem suam consserteret, alterum patronis , ex defensoribus sui traderet, tertium illum uberrimum quaestuosissimums annum totum iudicibus reseruas

rei. ex quo mihi uenit in mentem illud dicere , quod apud M. Glabrionem nuper cum in reiiciendis iudicistas commemorassem, intellexi uehementer populum R. commo uerte me arbitrari fore, uti nationes exterae te gatos ad populum R. mitterent, ut lex de pecuniis reo petundis iudiciumq; tolleretur . si enim iudicia nulla sint, tantum unumquemque ablaturum putant, quanα

tum sibi ac liseris suis satis esse arbitretur: nunc , quia

eiusmodi iudicia sint, tantum unumquenque auferre, quantum sibi, patronis, ad catis, Praetoribus, iudiscibus satis futurum sit: hoe profecto in initum esse: se avarissimi hominis cupiditati siti facere posse, Ma

184쪽

IN V g n R E M. 78centissimae uictoriznon posse. O commemoranda iuditi dicta , praeclaramq; existimationem nostri ordinis, cum sociij populi R. iiudicia de pecunijs repetundis feri noslunt, quae a maioribus nostris sociorum causa compas

rata sunt. an iste unquam de se bonam stem habuisset, nisi de uobis malam opinionem animo imbibisset quo maiore etiam , si feri potest, apud uos odio esse debet ,

quam est apud populum R. cum in auaritia scelere ;periario uos sui similes esse arbitretur. cui loco per deos immortales iudices consulite , ac prouidete . moneo, praedicos id, quod inteiligo, tempus opportunissimum sobis hoc diuinitus datum esse, ut odio, inuidia , infasyriia, turpitudine totum ordinem liberetis . nulla in iudidiciis seueritas , nuda religio, nulla denique iam exis stimantur esse iudicia. itaque a populo R. contemni mur, delicimur, graui, diutumq; iam farramus infamia: neque enim ullum aliam ob causam populus R . tribunitiam potestassem tanto flucto requisiuit equam eum poscebat, verbo issam poscere uidebatur , re uera iudicia poscebat. neque bee catulum hos

minem sapientissimum, atque amplis imum fugit:

qui, Cn. Pompeio uiro fortissimo, clari imo de tribunitia potestate referente, cum esset sententiam rogatus, hoc initio est summa auctoritate usus: paseres conscriptos iudicia male flagitiost tueri: quod si in rebus iudicandis populi Rom. existimationi sauti,facere uoluissent , non tantopere bomines fuso se tribunitiam potestarem desideraturos. ipse denisque Cn. Pompeius, cum primum concionem ad Ursiam consul designarus habuit ; ubi, id quod maxi

185쪽

LIBER II.

me expectari uidebatur, ostendit si tribunitum potestatem restituturum , factns est in eo strepitus, Cr grata

concionis admurmuratio. idem in eadem concione cum

dixisset, populatas, uexatasq; esse prouincias, iudicia autem turpia,''agitiosa fieri, ei rei se prouidere, de consulere velle: tum uero non strepitu, sed maximo clamore suam populus R. significauit uoluntatem. nunc autem homines in steculis sunt: obstruant,quemiadmodum sie uni suisque vestrum gerat in retinenda relinone , consimanissi legibus . vident, adhuc post legem tribunitium unum senatorem uel tenuissimum est damnatum . quod i metsi non reprehendunt, ta men magnopere, quod laudent, non habent: nulla est enim laus, ibi esse integrum, ubi nemo est, qui aut possit , aut conetur corrumpere . hoc est iudicium, in qκo Mos de reo, populus R de vobis indicabit . in hoc homine statuetur , possitne senatoribus iudicantibus homo nocentisimus , pecuniosissimusq; damnari. deinde est buiusmodi reus , in quo homine nihil sit, praeter sum ama peccata, maximami; pecuniam : ut, si liberatus sit , nulla alia si bicio, nisi ea, quae turpissima est, reo fidere posit. non gratia, non cognatione, non aliis recte factis, non dentine at quo mediocri uitio tot tantiadis eius uitia subleuata esse existimabuntur. post πmo ego causam sic agam iudices: et modi res, ita noαtas , ita testatas , ita magnas, ita manifestas proferam,

ut nemo a nobis, ut istum absolκatis, pergratiam coanetur contendere. habeo aκtem certam uiam, atque rationem , qua omnes idorum conatus inuestigare, consilui possim . ita rcs a me agetur, ut in eorum cons

186쪽

i ui

i N V g R R E M. γ' ηs omnibus non modo aures hominum, sed etiam ocu si populi R. interesse uideantur . uos aliquot iam per an . nos conceptam bula ordini turpitudinem, atque infaumiam delere, ac tollere potestis . constat inter omnes, post baec constituta indicta , quibus nunc utimur, nuialum hoe stlendore, atque hac dirritate consilium fulsese. bis si quid erit offensum ; omnes homines non iam

ex eodem ordine alios magis idoneos, quod fieri non pοα test, sed alium omnino ordinem ad res iudicandas quaearendum arbitrabuntur. quapropter primum ab diis immortalibus, quodsterare mihi uideor, hoc idem iudices peto , ut in hoc iudicio nemo improbus praeter eum, qui iampridem inuentus est, reperiatur. deinde, si plures improbi fuerint, hoc uobis, hoc populo R . iudices con α'mo, uitam mehercule mihi priκs, quam vim perstauerantiumq; ad illorum improbitatem persequendam defuturam. uerum quod ego laboribus, periculis, immicitiisq; meis tum, cum admissum erit, dedecus βαvere me persecuturum esse possiceor I id ne accidat, tu tua sapientia, auctoritate, diligentia M. Glabrio postes prouidere . susicipe causam iudiciorum : suscipe causam seueritatis, integritatis, fidei, religionis: suscipe causam senatus, ut is hoc indicio probatus, cum p visis R. in laude, ingratia esse posit. cogita, qui', quo loco. quid dare populo R. quid reddere maiorisbus tuis debeas . fac tibi paternae legis Aciliae ueniat in mentem: qua lege populus R . de pecuniis repetundis, Optimis iudiciis, seuerisimisq; iudicibus usus est. circunstant te summae ductoritates, quae te obliuisici laudis dom esticae non sinant, qua te dies noctess commoneant,

187쪽

fortissimum tibi patrem ἰ sapientissimum duum, visumsimum socerμm fuisse . quare si Glabrionis patris

Mim, acrimoniam ceperis ad resistendum homini. bus audacissimis ; si aut Scaeuola prudentiam ad prousticiendas insidias,'tuae, at ne borum famae como parantur ; si soceri Scauri constantiam , ut ne quis te deuera, CT certa possit sententia dimouere: intelliget populus R. integerrimo, atque honestissimo praetore, delecto ; consilio, nocenti reo magnitudinem pecuniis

plus habuisse momenti ad μ' rionem criminis, quam

ad rationem salutis: mihi certum est non committere, ut in bue ea a praetor nobis, consiliumq; mutetur . non patiar rem in id tempus adduci, ut Siculi, quos adhue serui designatorum consulum non move runt, cum eos nouo exemplo uniuersos arcesserent, eos tum lictores

consulum nocent, ut homines miseri, antea socij, que amici populi R. nunc serui ac supplices. non modo ius suum fortunasq; omnes eorum imperio amittant, verum etiam deplorandi iuris sui potestatem non barabeant. non sinam profecto, causa a me perorata, X Ldiebus interpositis, tum nobis denique ristondeant,

cum accusatio nostra in obliuionem diuturnitate adducta sit. non committam , ut tum res iudicetur , cum hiet frequentia totius Italiae Roma discesserit, quae conuenit uno tempore undique , comitiorum, ludorum ,

censendis causa. huius iudicij laudis fructum, et risensionis periculum , uestrum, laborem , solicitudisnems, nostram: scientiam quid agatur, memoriamq; quid a quoque dictum sit , omnium puto esse oportere. faciam hoc non nouum, sed ab iis, qui nunc principes

188쪽

IN VERREM. pono ae clιitatis sunt, te factum, in testissa utar statim . illud a me nouum iudices cognoscetis, quia ita testes consti suam , ut crimen totum explicem : ubi id interrogando, argumentis atque oratione firmauero, tum testes ad crimen accommodem , ut nihil inter itilum usitatam accusationem , atque hunc novam instersit, nisi quod in illa inne, cum Omnia dicta sunt, testes duritur , hic in singulas res dabuntur, ut illis quoque eadem interrogandi facultas, argumentandi, dicendis sit. si quis erit, qui perpetuam orationem, accusationemq; desideret: altera dflione audiet. nunc id, quod facimu3, ea ratione facimus, At malillae illarum consilio nostro occurramus, necessario feri intelligat. baee primae aditionis erit accusatio . Dicimus C. Verrem, cum multa libidinose, multa crudeliter iis ciues R . atque in socios, multa in deos, hominess nefarie fecerit, tum praeterea quadriventies sestertium ex Sicilia contra leges abstulisse. bre testibus, hoe tabulis, priuatis publicus auisoritatibus ita uobis planum faciemus , ut hoc statuatis, etiam si statium ad dicendum nostro commodo, vacuosq; dies habuisse mus, tamen oratione longa nihil opus uillit. Dixi .

189쪽

E MIN E M vestrum ignorare arbitror iudices, hunc per boce dies sermon nem uulgi, atqM hanc opinionem pora puli R. Disse, C.Verrem altera amodine restionsurum non fuisse, neque ad iudicium affuturum. quae fama non iccirco solum emanarat, quod iste certe statuerat, ac deliberauerar, non adesse ; uerum etiam, quod nemo quenquam tam audacem, tam amentem, tam impudentem fore arbitraubatur, qui tam nefariis criminibus, tam multis testissus euthus, ora iudicum asticere, aut os suum pospulo R. ostendere auderet. est idem Verres, qui 'it

semper, ut ad audendum proiectus, sic paratus ad andiendum : praesto est, restondet, defenditur: ne hoe quidem sibi reliqui fecit, ut in rebus turpissimis, cum manifesto teneatur, si reticeat, π absit, tamen impis dentiae suae pudentem exitum quaesisse uideatur. pastior iudices, o non moleste fero, me laboris mei, uos

Mirtutis uestrae fructum esse laturos: nam si iste id Ραcisset, quod primo statuerat, ut non adesse , minus

aliquanto, quam mihi opus esset, cognosceretur , quid ego in hae accusatione comparanda, constituendas elaborassem : κestra uero laus tenuis plane, atque obssura iudices esset: neque enim hoc a uobis populus R. expectat, neque eo potest esse contentus, si condemsciu

tus sit is, qwi adesse noluerit, o si fortes Isteritis in

190쪽

IN VERREM. eo, quem nemo sit ausus defendere. immo vero adsit,

restondeat, summis opibus, summo studio potentisi,

morum hominum defendatur: certet mea diligentia cum illorum omnium cupiditat uestra integritus cum istius pecunia , testium constantia cum illius patronourum minis, atque potentia. tum demum illa uidia ui,

debuntur , cum in contentionem certamen ; uenerint.

absens si iste esset damnatus , non tam ipse sibi consuuluisse, quam inuidisse uestrae laudi uideretur : neque enim salus ulla meis resp. hoc tempore reperiri potest, quum populum R. intelligere, diligenter reiectis ab de, cusatore iudicibus, socios, leges, remp. senatorio coni tuom ime posse defendi. neque tanta fortunis omαnium pernicies potest accidere, qμ- opinione populi .

R. rationem veritatis, integritatis , fidei, religionis ab hoe ordine abiulcdri. itaque mihi uideor magnum, et

maxime aegram ,'prope ἡepe tam re . partem siuscepisse, neque in eo magis meae, quim utrae laudi existimationi :seruisse: accessi enim ad inuidiam iudi .eiorum leuandam, uituperationemq; todendam, ut cum haec res pro uoluntate populi R. esset iudicata, aliqua ex parte mea diligentia constituta auctoritas iudiciorum uideretur: postremo, ut esset hoc iudicatum, ut finis atquando iuiliciaria controuersiae constituereatur : etenim sine dubio iudices in hac causa ea res in discrimen adducitur: reus est enim nocentissimus: qui si condemnatur , desimem homines dicere, bis iudicili pecuniam plurimum posse; sin absoluitur, desinemus nos de iudiciis transferendis recusare. tametsi de abβαι tione istius neque ipse iam sterat, nec populus R. me. -