장음표시 사용
241쪽
L I B g R III. modo eaeteras, ρd te ipsum totidem uerbis edisisse , φιοt uerbis edici Romae solet. quae Romae magna cum infamia, pretio accepto, edixeras, ea sola te, ne gratis in prouincia male audires, e edicto Siciliensi sustulis, se video. cum edictκm totum eorum arbitratu, quandiu fuit designatus, componeret ,-ab isto ius ad utilitatem suam nundinarentur: tum uero in mamgistratu contra illud edictum suum sine ulla reli one cernebat . itaque L. Pisio multos codices impleuit Grarum rerum, in quibus ita intercessit, quod iste aliter, atque tit edixerat, decreκisset . quod uos oblitos esse non arbitror, quae multitudo, qui Ordo ad Pisonis selistim isto praetore solitussit conuenire. quem iste colle: gam nisi habuisset, lapidibus coopertus esset in foro. eo leuiores istius iniuriae uidebantur, quod erat in
aequitate, prudentias Pisonis paratissimum perfuissum, quo sine labore, sine molestia, sine impensis,
etiam sine patrono homines uterentur. nam quaesiorem dite in memoriam iudices, quae libido istius in iure diiscendo fuerit, quae uarietas decretorum, quae nundinatatio, quam inanes domus eorum omnium, qui de iure ciuili consuli solent, qκam plena, atque referta Chealidonis: a qua muliere cum erat ad eum uentum, σin aurem eius insusurratum, alias reuocabat eos, inter quos iam decreuerat, decretums mutabat; alius inditer alios contrarium sine ulla religione decernebat, de proximis paulo ante decreuerat. hinc illi homines erant, qui etiam ridiculi inueniebantur ex dolore. quorum alij, ut audistis, negabant mirandum esse, ius tam neu
quam esse Verrinum: alii etiam frigidiores erant ; ρι
242쪽
IN VERREM. Io P quia stomachabantur , ridiculi uidebantur esse , cum Sacerdotem execrabantur, qui Verrem tam nequam reliquisset. quae ego not commemorarem, neque enim perfacete didia, neque porro hac seueritate .igna sunt nisi uos illud uestem recordari, istius nequitiam, et intaquitatem tum in ore uulo,atque in communibus proauerbiis esse uersatam. In plebem uero Romanam utria superbiam prius memorem, an crudelitatem sine duabio crudelitas grauior est , atque atrocior . oblitos ne igitur bos putatis esse, quemadmodum sit iste solitus uirgis plebem Romanum concidere ρ quam rem etiam tribunus pl. in concione egit, cum eum, quem uirgis iste caeciderat, in prostedium populi R. produxit. cuius rei cognoscendae faciam uobis suo tempore potestatem. superbia uero qua fκerit , quis ignorat quemadmoudum is tenuis, imum quenque contempserit, detexe rit , liberum esse nunquam duxerit. P. Trebonius uis ros bonos , o bonestos complures fecit haeredes: in his fecit suum libertum. is A. Trebonium fratrem habuerat proscriptum. ei cum cautum uellet , scripsit, ut haeredes iurarent, se curaturos, ut ex sua cuiusque parte ne minus dimidium ad A. Treboruκm fratrem illum proscriptum perueniret. libertus iurat: caeteri haeredes adeunt ad Verrem : docent, non oportere si iurarefadiuros esse quod contra legem corneliam esset, quae proscriptum iuuari uetat: impetrant, ut ne iurent. dat bis possesionem . id ego non reprehendo: etenim erat
iniquum , homini proscripto, egenti, de fraternis bounis quidquam dari: π ille libertus, nisi ex testamenato patroni iurasset, cel f se facturum arbitrabatur .
243쪽
itaque ei Verres possessionem haereditatis negat si destu, rum, ne posset ratron m suum prosicriptum iuuaxe: simul ut esset poena , quod alterius patroni testamento obtemperasset das possessionem ei,φιi non iurauit. concedo : praetoriκm est . adimi, tu et, qui iurauit quo exemplo proscriptum iuuat: lex est: poena est . quid ad eum, qui ius dicit utrum reprebendis, quod patronum iuuabat eum, qui tum in miserijserat ran, quod alterius patroni mortui uoluntatem construabat, ἀquo summum beneficium acceperit' utrum horκm res prehendis cir optimus dixit, equioti R. tam locupleti libertinus sit homo haeres modeta tum ordinem, quod illinc uiuus surrexit. possum sexta centa decreta proferre, in quibus, ut ego pecuniam non dicam intercessisse, ipsa decretorum nouitas iniquiratasq; declarat . Aerum ut ex uno de caeteris contei furaram facere poseutis, id quod priore actione cognostis ,
audite. C. Sulpicius Obmpius fuit. is mortuus est C. Sacerdote praetore, nescio an ante, quam Verres praeturam petere coeperit . fecit haeredem M . Octaκium Ligurem. Ligur haereditatem adiit, pol edit Sacerdoα te praetoresine ulla controuersia . posteaquam Verres
magistratum inijt ; ex edicto istius, quod .edictum Saαcerdos non habuerat, Sulpiiij patroni filia sextam partem haereditatis ab Ligure petere maepit. Ligur non aderarat. Lucius frater eius causam agebat r aderant amici, propinqui. dicebat iste, nisi cum muliere decideretur, in posses ionem se ire iussurum. L. Gellius causam Liguuxis defendebat: docebat, edictum eius non oportere ad eas haeretitates realere, quor a te et mi praetorem Mera
244쪽
IN VERREM. IO8nissent: si hoc t m fuisset edictum, fortasse Ligurem
haereditatem aditurum non fuisse. aequa postulatis, summa hominum auctoritas pretio superabatur. uesnit Romam Ligur : non dubitabat ,-, si ipsi verorem conuenisset, aequitate cause, Cr auctoritate sua commonere hominem posset: domum ad eum uenit: rem demonstrat quam pridem sibi haereditas uenisset, docet. 3κod ficile in causa aeqκissima homini ingenioαμ fuit: multa, quae quemvis mouere possent, dixit: ad extremum petere coepit, ne usque eo suam auctoriitatem deliceret, gratiams contemneret , ut se tansta iniuria af ceret. homo Ligurem accusare coepit, qui in re aduentitia, atque haereditaria tam diligens Itam attentus esset: debere eum aiebat suam quo inerationem ducere: mκlta sibi opus esse, multa cani, ssias , qκos circa se haberet . non possum illa planius
commemorare , quam ipsum Ligurem pro testimonio dicere audistis. quid enim Verres t utrum ne his quis dem testibus credetur, an haec ad rem non pertinent non M. Octauio ' non L. Liguri s quis nobis credet
cui nos quid est Verres, quod planum feri testibus possit, si hoc non fit an id, quod dicunt, leue est
nihil leuius, quam praetorem urbanum hoc iuris in suo magistratu constituere, Omnibus que, quibus haereditas
uenerit, cohaeredem praetorem esse oportere. an uero dubitam κs, quo ore iste caeteros homines inferiore loco, auctoritate , ordine, quo ore homines rQticanos ex muαnicipiis, quo denique ore, quos nunquam liberos puta, Mit, libertinos homines solitus sit appellare, qai Obii adicendum M. Oesaniam Ligurem, hominem ornati si
245쪽
L I B E R III. mum loco, ordine, nomine, uirtute, ingenio, copiis , poscere pecuniam non dubitarit t. In sartis tectis uetaro quemadmodum sese gesserit, quid ego dicam dixerirunt, qui senserunt .sunt ali j, qui dicant. notae res, ac manifestae prolatae sunt, er proferuntur . dixit C. Fannius, eques R. fratre germanus Q Titinii iura dicis tui, tibi se pecuniam dedisse. recita testimonium
C. Fanniis. nolite C. Fannio dicenti credere , noli inaquam tu Titini C. Fannio fratri tuo credere: dira est enim rem incredibilem : C. Verrem insimulat auararitiae, ore audaciae : quae uitia uidentur in quem uis potius, quam in istum conuenire. dixit Tadius, homo familiarissimus patris istius, non alienus a maratris eius genere, Ο nomine: tabulas protulit, quiratas pecuniam se dedisse ostendit. recita nomina Tadii. recita testimonium Q Tadij. ne tabulis qui αdem Q Tadiij, nec testimonio credetur. quid igitur in
iudicijs sequemur ῆ quid est aliud , omnibus omnia peccata,' maleficia concedere, nisi hoc, hominum homnestissimorum testimoniis,'uirorum bonorum tarabulis non credere nam quid ego de quotidiano sermo* te, querimonias populi R. loquar s de istius impuridentissimo furto, seu potius nouo ac siingulari latraracinio f ausum esse in aede Castoris, celeberrimo, clarifisimoq; monimento , quod templum in oculis, quotiαdianosas ectu populi R. est positum, quo saepenu αmero sinatus conuocatur, quo maximartim rerum
freqκent simae quotidie aduocationes sunt, in eo loαco, in sermone hominum audaciae suae monimentum aeternnm relinquere. Aedem castoris indices P. Iκα
246쪽
IN VERREM. I sinus habuit tuendam, L. Sγlla Metello consulibus. is mortuus est: reliquit pupillum paruum filium. cum L. Octauius , C. Aurelius consules aedes sacras loca. Missent , neque potuissent omnia sarta telia exigere, neque ij praetores, quibus erat negotiκm datum, C. Sacerdos, er Id. Cestius: facitum est. s. c. quibus de sartis tectis cognitum ex iudicatum non esset, uti C.Verres , P. Caelius praetores cognoscerent, er tu icarent. qua potestate iste permissa, ut ex C. Fannio, Q Tadis cognouistis, ueruntamen, cum esset omnibus in rebus
apertissime impudentisimes praedatus, hoc uoluit clarissimum relinquere indicium latrociniorum suorum, de quo non audire aliquando , sed uidere quotidie ρομsemus: qκα fuit, quis aedem castoris sartam testam
deberet tradere. Iunium ipsum mortuum essesciebat: scire uolebat , ad quem illa res pertineret . audit pupitatum esse filium. homo, qui semper ita palam dictitasset, pupidos , et pupillas certissimam praedam esse praetorisbus , optatum negotium sibi insinum delatum esse diiscebat. monimentum illa amplitudine, illo opere quam αtiis sartum teritum, integrumq; esset , tamen aliquid se inuenturum, in quo moliri , praedaris posset, arbitra batur. L. Rabonio aedem Castoris tradi oportebati is casis pupilli Iunii tutor erat testamento patris. cum eo sine
tilio intertrimento conuenerat iam, quemadmodum
traderetur. iste ad se Rabonium vocat: quarit , ecquid
sit , quod a jupido traditum non sit , quod exigi deo
beat. cum isse id , quod erat, diceret, facilem pupillo traditionem esse, signa, o dona comparere omnia, φαsum templum omni opere esse integrum: indignum isti
247쪽
LIBER III. ineri coepit, ex tanta aede , tantoq; opere se non opi, mum praeda, praesertim a pκpido, discedere . uenit ipse in aedem castoris: considerat templum uidet una dique tectum, pulcherrime laqueatum, praeteΥea cae αtera noua, atque integra: Mersat se: quaerit, quid agat. dicit ei quidam ex illis canibus , quos iste Liguridixerat esse circa se multos: tu Verres, hic quod mortiare, nihil habes: nisi forte uis ad perpendiculum coolumnas exitere . homo omnium rerum imperitus quae arit, qκid ' , ad perpendiculum . dicunt et , fere nuntam esse columnam, quae ad perpendiculum esse posit.
ram mehercule, inquit, sic agamus, columnae ad perspendiculum exigantur. Raboniκs, qui legem nosset, qua in lege numerus tantum columnarum traditur,
perpendiculi mentio sit nulla ; qui non putaret sibi expedire , ita accipere , ne eodem modo reddendum esuset 3 negat, id sibi deberi ; negat, oportere exigi. iste Rabonium quiescere iubet: π simul ei nonnullam stem societatis ostendit . bominem modestum, minis me pertinacem facile coercet: columnas ita se exactuurum esse confirmat. nova res atque improuisa, pupil, si calamitas nκnciatur statim C. Mustio uitrico pupilli, qui nuper est mortuus, M. Iunio patruo, P. Potitio tuo tori,homini frugalissimo. birem ad uirum primarium, summo offcio, ac uirtute praeditum, M. Marcellum, qui erat pupilli tutor, deferunt. uenit ad Verrem M.
Marcellus: petit ab eo pro sim side, ac diligentia pluoribus uerbis , ne persummam ini riam pupillum Iusnium fortunis patritis conetur euertere. iste, qui iamste, π opinione praedam illam deuorasset, neque ulu
248쪽
la aequitate orationis, neque auctoritate M. Marcelli commotus est: itaque, quemadmodum ostendisset, si id exacturum esse restondit . cum sibi omnes ad istum allegationes disyciles, omnes aditus arduos, ac potius interclusos uiderent, apud quem non rus, non aequitas, non misericordia, non propinqui oratio, non amici κοα luntas, non cuiusiluam auctoritas pro pretio, non gratia ualeret : statuunt id sibi optimum esse se diu, quod cuiuis uenisset in mentem ; petere duxilium a chelio done : ci ae isto praetore non modo in iure ciuili, priuautorum ; omnium controκersi js popμlo R. praefuit , uearum etiam in his sartis tectis dominata est . uenit ad Chelidonem C. Mustius, eques R. publicanus, homo cum primis bonestus: uenit M. Iunius patruκs pueri,
frugalissimus homo,'castisimus: uenit homo sum amo honore, pudore , er summo osticio , si e latisimus
ordinis sui P. Potitius tutor. ὀ multis acerbam, ὀ miseαΥam , atque indignam praeturam tusn . ut mittam caetera, quo tandem pudore tales uiros, quo dolore meuretricis domum uenise arbitramini qui nulla conditiorne istam ttirpitudinem subissent, nisi ossicii, necessit
dinisq; ratio coegisset. ueniunt, ut dico, ad chilidounem . domus erat plena: noua iura, noua decreta, no oua iudicia petebantur: mihi det possessionem, mihi ne
adimat: in me iudicium ne dei: mihi bona addicat. alii nummos numerabant: alii' tabulus obsignabant. domus erat non meretricio conuentu , sed praetoriaturba referta . simul ac potestas primum data est, adeunt bi , quos dixi .loquitur Mustius: rem demonstrat: peo ut auxilium: pecuniam pollicetur. respondet illa, ut
249쪽
meretrix, non inhumane : libenter ait si esse facturam, et se eum isto diligenter sermocinaturum: recierti iubet. tum disicediιnt. postridie reuertuntur: negat licta posse
hominem exorari, permagnam eum dicere ex ista re
pecuniam confici posse. Vereor, ne quisforte de popu*lo, qui priore acti me non affuit, haec, quia propter tua signem turpitudinem sunt incredibilia , fingi ὰ me aris
bitretur. ea uos antea iudices cognouistis. dixit iuratus P. Potitius, tutor pupilli iunii: dixit M. Iunius, tutor,
o patruus. Mκ lius dixisset,si uiueret: sed pro Mullio, recenti re de Mustio auditum dixit L. Domitius: qui cum sciret me ex Mustio uiuo audisse, quod eo sum usus plurimum , etenim id iudicium, quod prope omonium fortunarum suarum c. Motius habuit, me uno defendente u cit) cum hoc, ut dico, sciret L. Domitius me scire, ad eum res omnes Mustium solitum esse deferre', tamen de Chelidone reticuit, quoad potuit , alio reustonsionem suam deriuauit. tantus in adolescente claurismo, ac principe iuuentutis pκdor fuit, ut aliquanu
diu, cum a me premeretur, omnia potius restonderet, quam Chelidonem nominaret . primo necessarios istius ad eum allegatos esse dicebat: deinde aliquando coati eius chelidonem nominauit. non te pudet Verres, eius
mulieris arbitratu gessisse praetκram , quam L. Domitius ab se nominari uix sibi bonestum esse arbitrabuisturq reieElia chi lidone,capiunt consiliκm necessarium, ut si ipiant ipsi negotium. cum Rasonio tutore, quod erat uix quadraginta missium, transigunt HS ducentis millibus. refert ad istum rem Rabonius', ut
Fbi uidebatur, satis grandem pec nium, π susis λα
250쪽
IN VERREM. III pudentem spe. iste, qui aliquanto plus cogitasset, masle accipit uel bis Rabonium , negat eum sibi illa ciumne satisfacere posse. ne multa , locaturum se esse
confirmat. tutores haec nesciunt : quod actum erat cum Rabonio, putant id esse certissimum : nullam maiorem pupillo metuunt calamitatem. iste uero non procrastinat: locare incipit, non proscripta, atrue ed iacia die, alienisiimo tempore, ludis ipsis Romanis, μανο ornato. italue renunciat Rabonius sitim decisionem tutoribus : accurrunt tamen ad tempus tutores: Hagitum tollit Iunius patruus . isti color immutatus est ;Multus , oratio , mens denique excidit: quid ageret,
coepit cogitare : si v s pupillo redimeretur, si res diaret ab eo mancipe, qκem ipse apposuisset , sibi nullam praedam esse . itaque excogitat: quid ' nihil ingenioαρ , nihil quod quisquam possit dicere improbe , nuealtide: nihil ab isto tectum , nihil ueteratorium expem Esaueritis: omnia aperta, omnia persticua reperimutur , impudentia, amentis , audacia. si pupillo opusvedimitur, mihi praeda de manibus eripitur. quod est igitur remedium quod ne liceat pupillo redimere . ubi illa consuetudo in bonis, praedibus, praediiss uenν dundis, omnium consulum, censorum , praetorum , quaestorum denique ut optima conditione sit is, cuia res sit, cuium periculum excludit eum solum , cui prope dicam soli potestatem factam esse oportebat: qκid enim quisquam ad meam pecuniam me inuiαto astisat quid accedis s locatur opus id , quod ex mea pecunia reficiatur . ego me reste furum esse dis