M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

261쪽

LIBER IIII.

dium cs; uestrum publico consilio confugerent . ta-etsio illum annum pertulerant, qui sic eos af lixerat, ut salvi esse non possent , nisi C. Marcellus quasi aliquo fato uenisset, ut bis ex eadem familiasulus siciliae contistitueretur , postquam M. Antoni j in initum illud imis perium senserant . sic a maioribus fluis acceperant, tanta populi R. in Siculos ese beneficia, ut etiam iniurias

nostrorum hominum perferendas putarent . in nem tanem ciuitates ante hunc testimonium publice dixerunt.

hune denique ipsum pertulissent, si humano modo, si

usitato more, si denique uno aliquo in genere peccasset. sed cum perferre non possent luxuriem, crudelitatem, auaritiam , superbiam I cum omnia sua commoda, iura, beneficia senatus,pορκlis R. unius scelere, ac lictbidine perdidissent: hoc statuerunt , aut istius iniurias per uos κlcisci, et persequi, aut , si uobis indigni essent Misi, quiuens opem auxiliumq; ferretis, urbes, de sedes

suas relinquere , quandoquidem iam ante istius inius xiis exagitati reliquissent. hoc consilio a L . Metello leugationes uniuersae petiuerunt, ut qκamprimum isti siue cederet: hoc animo toties apud patronos de suis miseriis deplorarunt: hoc commoti dolore postulata eonsulibus, quae non postulata, sed in istum crimina uiderentur esse, ediderunt: fecerunt etiam , ut me, cuius fidem, continentiamq; cognouerant, prope de uitae meae staα tu, dolo re , ac lacrymis suis deducerent, ut ego istum accusarem ; ὰ quo mea longissime ratio voluntas db, horrebat . quanquam in hac causa multo plures partes

mihi defensionis, quam accusationis, si cepisse uideor. postremo homines ex tota pronincia nobilis imi primis,

262쪽

IN VERREM. III pMlue priuaums uenerunt. grauissima, alcius boumstissima crustas uehementissime suus iniurias persecuta est . at quemadmodum, iudices, uenerunt euideor enim mihi liberius apud uos iam pro siculis loqui debere, quam forsitan ipsi uelint: siluti enim eorumpo ius considam, quam uoluntati. ecquem existimatis Mnquam Maain prouincia reum absentem, contra inmqu itionem accusatoris, tantis opibus, tanta cupiditate

esse defensum quaestores utri que prouinciis, qui isto praetoresuerant, cum fascibus mihi praesto fuerunt. biporro, qui successerunt, uehementer istius cupidi, haberaliter ex istius cibariis tractati, non minus acres contra me fuerunt. uidete, quid potuerit, qui quatuor in prouincia quaestores studiosissimos defensores , προ

gnatoress Γabuerit, praetorem uero cohortems totam

festudiosam, ut facile appareret, non tam iis Sicialiam, quam inanem offenderant, quam Verrem φαsum, qui plenus decesserat, prouinciam fuisse. minari Siculis, si decressent legationem, quae contra illum diaceret: minari, si qui essent profecti: alijs, si laudarent, benignissime promittere: grauissimos priuatarum reorum testes, quibus nos praesentibus denunclauimus, eosui custodiisq; retinere . quaecum omnia facta sint, taαmen unam solam scitote esse ciuitatem Mamertinam , quae publice legatos, qui istum laudiarent, miserit . eius autem legationis principem ciuitatis nobilissimum C. Heium iuratum dicere audistis , istinauem onera riam maximam Messanae esse publice coactis operis aedificatam . idem a Mamertinorum legatus, istius laudator, non solum istum bona sua, uerκm etiam

cic. Orat.

263쪽

sacra, deosci; penates, imaioribus traditos, ex aedibus suis eripuisse dixit. praeclara laudatio, cum duabus in rebus legatorum una opera consumitur, in laudando , atque repetendo. atque ea ipsa ciuitas qua ratione illi amicafit, dicetur certo loco : reperietis enim quae causebeneuolentiae sint Mamertinis erga istum, eas ipsas caissus satis iustas esse damnationis. alia ciuitas nulla, iudices, publico consillio laudat. nisi a summi imperij tantatum potuit apud perpaucos homines, non ciκitates, ut

aut leuismi quidam ex miserrimis, desiertissimis ; opopidis inuenirentur, qui iniussu popκli, ac senatus promsciscerentur 3 aut iij, qui contra istum legatos decreuerirant, et testimonium publicum, mandatas acceperant, Mi ac metu retinerentur. quod ego in paucis tamen usu

venisse non molestefero, quo reliquae tot, π tantae , tam graues ciuitates, tota denique Sicilia plus auctoritatis apud uos haberet, cum uideretis nulla ui retineri, nullo periculo prohiberi posse, quominus experirentur, ecqκid uos querimoniae ualerent antiquissimorum , fidelisimorum p sociorum . nam qκοd fortasse

non nemo uestrum audierit, istum a Sγracusanis puublice laudari: id tametsi priore aditone ex Heraclii Sγα racusani testimonio, cuiusmodi esset, cogno istis ; tasmen uobis alio loco , ut se tota res habet, quod ad eam ciuitatem attinet, demonstrabitur: intelligetis enim, nultis hominibus quenquam tanto odio, quanto istum

Syracusanis, esse, π fuisse. At enim istum soli siculi

persequuntur, ciues R. qui in Sicilia negotiantur, dessendunt, diligunt , saluum esse cupiunt. primum , si ita esset, tamen uos in quaestione de pecunijs repetnndis,

264쪽

IN VERREM. II 8

A sociorum causa constituta est, lege iudicio ; socia,

Si li, sociorum querimoni audire oporteret. sed intellige, M re potuistis priore actione, ciues R. ex Si ilia plurimos,

honestissimos, maximi, de rebμs, et ' q- si accepise sent iniurias, scirent aliis essefactas, pro resa

sa monio dicere . ego hoc, quod intelligo indisti , site confismo. uideor mihi gratum fecisse. Sisidis, quod eorum is iniurias meo labore, inimicitias perstulo sim persecwatus . non minus hoc gratum me nostris ciuibus intellis 83 go ferisse: qui hoc existimant, iuris, libertatis, rerum .' fortunarumq; suarum salutem in istius damnatione ius consistere. 3κapropter de istius praetura Siciliensi, non recusio, quin ita me auiatis , ut, si cuiluam generi hominum ,siue Siculorum, De nostrorum ciuium, se iis ue cuiquam ordini, siue aratorum ,sine pecuariorum , ii i siue mercatorum probatus sit; si non horum omnium

ubi communi, hostis, praedos fuerit ; si cuiquam denique, Maa in re unquam temperauit , ut uos quoque tempereo

ob tis. QRi ,simul atque ei forte prouincia si ilia obuo nit,statim Romae, π ad Urbem, antequam pro α,1 sceretur, quaerere ipsi secum, π cogitare cum scis corapit , quibusinam resus in ea prouincia maximam uno anno pecuniam facere posset . nolebat in agendo istes 2s, tametsi non prouincia rudis erat , tiro sed in Siciliam taratus ad praedam , meditatusq; uenire cum piebat. o praeclare coniectum a uulgo in illam prouincium omen communis famae, atque sermonis, cum ex nomine istius, quid in prouincia faicturus esset, perri diculi homines augurabantur. etenim quis dubitare

posset, cum istini in qκaestura suam, er furtum res

265쪽

L I B E R IIII.

eognosceret , eum in legatione oppidorum fanorum .stollationes cogitaret, cum uideret in foro latrocinia praeturae, qualis iste in quarto actu improbitatisfutuis rus esset ἰ atque ut intelligatis eum Romae quaesisse non modo genera furandi, sed etiam nomina: certi limum accipite argumentum, quo facilius desingulari eius impudentia existimare possitis. o die Siciliam tetigit, uidete, satis ne paratus ex illo omine urbano ad euertirendam prouinciam uenerit) statim Messana literas

Halesum mittit: quas ego istum in Ita lia scripsisse aris

bitror: nam simul atque e naκi egressus est, dedit opearam, ut Halesimus ad se Dio continuo ueniret: se de Lereditate uelle cognoscere, quae eius filio a propinquo bomine Apollodoro Laphirone uenisset . ea erat iudices pergrandis pecunia. hic est Dio iudices nune beneficio Metelli ciuis R. factus: de quo multis uiris priα marijs testibus, multorums tatalis uobis priore amou satisfactum est, HS κndecies numeratum esse, ut eam causam, in qua ne tenuissima quidem disitatio posset esse , isto cognostente obtineret : praeterea greges nobilissimarum equarum abactos: argenti, uestissstragula, domi quod fuerit, esse direptum: ita HS unu decies Dionem, quia haereditas ei obuenisset, nudis iam aliam ob causam, perdidisse . quid ἰ baee haeredatas

quo praetore Dionis silio uenerat ἰ eodem, quo P. Anni j senatorisfiliae ; eodem, quo M. Liguri senatori , c. Samcerdote praetore. quid ' tum nemo molestus Dion Ibe, ratρ non plus, quam Liguri Sacerdote praetore. quid qad Verrem quis detulit nemo: nisi forte existimatis ei

quadruplatores ad fretum praestosuisse. ad urbem cum

266쪽

si pl

IN VERREM. II 'esset,aκ Dioni cuidam Sisalo permunam ruenisse haereditarem, haeredem statuas istium esse in foro ponere 3 nisi posivisset, Veneri Locinae esse mulatatnm. Mametsi positae essent ex testamento , putabat tamen , quoriam Veneris nomen esset, causam pecunia se reo preturum . itaque apponit qui petat Veneri u cinae ilis iam haereditatem: non enim quaestor petit , ut est conusuetudo, is, qui Erγcum montem obtinebat. petit Nessius Turpio, quidam istius excursor erar emissarius, bomo omnium ex illo conuentu quadruplatorum deterrismus, C. Sacerdote praetore condemnatus iniuriarum . etenim erat eiusmodi rausa, ut ipsi praetor cum q areret calumniatorem, paulo tamen considerariorem res

perire non posset. bune bominem Veneri absoluit , sibi condemnat . maluit uideli et homines seccare, quam deos ; se potius a Dione, quod non licebat, quὰm Veranerem, quod non debebatur, auferre . quid ego nune lae Sex. Pompeij chlori testimonium recitem qui caussam egit Dionis, qui omnibus rebus interfuit ; hominis honestissimi ; tametsi ciuis R. uirtutis causι iandiu est, tamen omnium Siculorum primi, ac nobilissimi. quid ipsius Q caerilis Dionis, hominis probatissimi, ac prus dentissimi quid L. Veteciiij Liguris, T. Manlii, L. Caleni quorum omnium testimoniis de hac Dionispeeκα nia confirmatum est. dixit hoc idem M. Lucullus, se de his Dionis incommodis pro hostitio, quod sibi cum eo esust, iam ante cognosse. quid ἰ Lucullus, qui tum in Macedonia fuit, melius haec cognouit, quam in Hortensi, qui Romae fuisti ad quem Dio confugit: qui de Dionis iniuriisarauissime per liseras cu Verre questus es. nona

267쪽

tibi hae sunt, o inopinata nune primum hoc aures tuae crimen accipiunt i nihil de Dione, nihil de sueruina, foemina primaris , Seruilia, uetere Dionis nostiuta, audisti non ne multa mei testes, qκae tu scis, ne a sciunt non ne te mihi testem in hoc crimine eripuit non istius innocentia , sed lems exceptis ' Τ E s T iis

MONIA M. L VC VL LI , CHLOR I , Dio Nis. satis ne uobis magnam pecuniam Vonerius homo, qui e chelidonis sinu in prouinciam proufectus esset, Veneris nomine cinaesisse uidetur taccipies te aliam in minore pecunia non minus impudentem ealumniam. Sosipus π Epicrates fratres sunt Agyrinenses. borum pater ab binc duos er X X annos est nior tuus. in cuius testamento suodam loco, si commissum Fid esset , multa erat Veneri . ipsos XX annos, cum tot interea praetores, tot quaestores, tot calumniaαtores in prouincia fuissent, haereditus ab his Veneris nomine petita non est. causam Verres cognoscit: per volcatium pecuniam accepit, fere ad HS cccc millia ab duobus fratribus. multorum testimonium audi ns anulea: likerunt Myrinenses fratres, ita, ut egentes inuneues discederent. At enim ad Verrem pecunia ista non peruenit . quae est ista defensio f utrum , asseuera lux

in hoc, an tentatur ' mihi enim noua res est. verres calumniatores apponebat: Verres adesse tu sesdi : veris res cognoscebat: Verres iudicabat: pecuniae maximae dabantur: qui dabant, causas obtinebunt: tu mihi ita defendas non est ista Verri numerata pecunia. adludi.uo te : mei quoque testes idem dicunt: Volcatio diruut sese dedisse. quae vis erat Volcatio tanta , HS cccc.

268쪽

IN VERREM. I 2 midia d Adius bominibus auferret ecquis Volcatis,

si sua stonte uenisset, unam libelrum dedisset ueniat

nunc, experiatur: tecto recipiet nemo. at ego ampliusdiso. HS quadringenties iaccepisse te arguo contra Ierages: nego, tibi ipsi ullum nummum esse numeratum: sed eum Ob tua decreta, ob imperata, ob iudicata pecuniae dabantur, non erat quaerendum, cuius in manu numerarentur, sed cuius iniuria euerentur . eomites illi tui delecti, manus erant tuae : praefecti, scribae, mea dici, accensi, arustices, praecones, manus erant tuae zquo quisque te ma xime cognatione, as nitate, necessiotudine aliqua attingebat, ita maxime manus tua pura tabatur. cohors tota illa tua, quae plus mali stelliae de odit, quam si centum cohortes fugitiuorum fuissent, tua manus sine controuersia fuit . quidquid ab horum quopiam captum est , id non modo tibi datum, sed in

tua manu numeratum iudicari necesse est. nam si bane defensionem probasitis, Non accepit ipsi: licet omnia depecuniis repetundis iudicia tollatis: nemo unquam tam reus, tam nocens adducetur, qui ista defensione non possit uti. etenim cum Verres utatur, quis erit unquam posthac reus tam perditus, qui non ad Mutis innocentiam referatur, si cum isto conferatur neque nunc tam mihi isti Verrem defendere uidentur, quam in Verre defensionis tentare rationem . qua de re iudices uobis magnopere prouidendum est. pertinet hoc ad summam re . er ad existimationem ordinis, saluatems sociorum . si enim innocentes existimari uoluamus, non solum nos abstinentes, sed etiam nostros coamites praestare debemus . primum omnium, opera

269쪽

LIBER IIII. Misu danda est , ut res miscum ducamus, qui nostrae famae, consulant: deinde , si in hominibus eligendis nos stes amicitiae fefellerit, ut uindicemus, missosfariamus ; semper ita uiuamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur ..Africani est hoc, bo vis - liberalissimi, ueruntamen ea liberalitas est probanda, quae sine periculo existimationis est, ut in illo fuit . eum ab eo quidam uetus assectator ex numero amicorum non impetraret, ut se praefectum in Asticam duceret, er id ferret moleste: noli, inquit, mirari, si tu a me hoc non impetras: ego iampridem ab eo, cui meam existimationem caram fore arbitror, peto, ut mecum praefectus proficiscatκr, tabue impetrare non possum. etenim re uera multo magis est petendum ab Hominibus, si Mui esse uolumus, ut eant nobiscum in prouinciam, quam hoc tilis in beneficii loco defere dum . sed tu, cum et tuos amicos in prouinciam, quasi in praedam, inuitabas; ac cum illis, ac per eos praedarabare; π eos in concione annulis aureis donabas: non statuebas, tibi non solum de te, sed etiam de illorum faelis rationem esse reddendam cum bossibi quaestus constituisset magnos, atque uberes ex iis causis, quas ipsi instituerat in considio, hoc est cum sua cohorte, comvoficere ; tum infinitum genus inuenerat ad innum rabilem pecuniam corripiendam. dubium nemini est , quin omnes omnium pecuniae positaesimi in eorum pora testate, qui iudicia dant, εν eorum, qui iudicant; quin nemo nostrum possit aedes suas, nemo fundum , nemo bona patria obtinere, si, cum haec a quopiam vestrκm petita sunt, praetor improbus, cisi nemo intero

270쪽

δctra possit, det qu em uelit iudicem, iudex nequam leni, , quod praetor iusserit, iudicet .si uero illud

quoque accedet, ut praetor in ea uerba iudicium det, ut

Mel Octauius Balbus iudex, homo o iuris er Officii peritissimus, non possit aliter iudicaret sit eiusmodi

L. Ohauius iudex. esto .si apparet fundum capenastem, quo demtur, ex iure eum P. Servilii esse, aque is Iundus Catulo restituetur non necesse erit L. O lauio iudici cogere P. seruilium catulo fundum restituere, aut condemnare eum, quem non opor

levit eiusdem modi totum ius praetorium,eiusdem modi omnis res iudiciaria 'it in Sicilia per triennium Verrenatore. decreta eiusmodi. SI NON ACCIPIT QUOD TE DEBERE D Ic I S, AC c V S E S. SI PET IT, DUCAS. c . Fusicium ductiussit. petitorem, L. Suetium, L. Racilium. Iudicia tat amodi. REI CIVES R. ERANT, SICULI ESSENT, TUM SI EORUM LEGIBUS DARI OPORTERET. QUI SICULI, SI CIVES R. ESSENΤ. uerum ut totum genus amplectamini iudiciorum, prius iura Siculorum,

deinde istius instituta cognoscite. Siculi hoc iure sunt, ut, quia ciuis cum ciae agat, domi certet futiletbus: quod Siculus cum Siculo, non eiusdem ciuitatis, ut de praetor iudices ex P.Rupilii decreto, quod is de decem legatorum sententia statuit, quam legem Siculi Rκspillam uocant, sortiatur. quod priuatus i populo petit, aut populus at priuato, senatus ex aliqua ciuitate, qui iudicet, datur,cum alternae ciuitates resectae sunt. quod ui Romanni 2 sisHο petit, siculus iudex datvri