M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

281쪽

LIBER I I II. inimici , niὴilo minus eodem praetore tane everti bonis posse, quo Heraclius esset eversius. rem occulte instiis tuunt, ad Verrem per eius interpretes deferunt: ita causa componitur, ut item palaestritae Sidenses peterent aes Epicrate haereditatem , quemadmodum palaestritae vacusani ab Heraclio petissent . nunquam uos praetoarem tam pri trisum uidistis. verum ita palaestritas defendebat, ut ab illis ipsi unctior discederet: qui statim cum praesensisset, iubet cuidam suorum amicorum numerari HS L V X X. res occultari satis non posse . per qwendam eorκm, qui interfuerat, sit Epicrates certior . primo negligere, o contemnere coepit, quod causa prorsus, qκοd dubitari posset, nihil habebat. deinde

cum de Heraclio cogitaret,in istius libidinem nosset ;commodissimum putauit esse de prouincia clam abire: itas fecit: profectus est Rhegium. εκοd ubi auditum est: aestuare illi, qui dederant pecuniam: putare nibilagi posse absente Epicrati: nam Heraclius tamen afffuerat, cum primum dati sunt iudices: de boe, qui, antequam in ius aditum esset, antequam denique mentio controuersiae facta esset, discessisset, putabant nihil agi posse. homines Rhegium proficiscuntur: Epicrautem conueniunt: demonstrant id, quod ille sciebat, se HS LXXX dedisse: ruant eum, ut id, quod ab ipsis 'abisset pecuniae, curet; ab sese caueat, quemadmodum

Melit: de illa haereditate cum Epicrate neminem esse acturum. Epicrate, homines multis uerbis male a' se acu ceptos dimisit. redeunt ilii Rhegio Sγracusas: queri cum multis, ita ut sit, incipiunt, siest FH LXXX nummum

fruora dedisse. res percrebuit i in Ore, alige sermone

282쪽

IN VERREM. I 2 omnium coepit esse. Verres refert illam Iliam Sγracussanam : ait sese uelle de illis HS LXXX cognoscere :aduocat multos : dicunt Bidini Volcatio se dedisse . illud non addunt, iussu istius. Volcatium uocat: pecuniam referri imperat. Volcatius animo aequisimo nummos assert, 3κi nihil amitteret. reddit ini effantibus mutitis: Bidini nummos auferunt. dicet assiquis: quid erago in hoc Verrem represendis ς qui non modo ipse furnon est, sed ne alium quidem passus est esse . attendiate: iam intelligetis hanc pecuniam , qua uia modo uiasa est exire ab isto, eadem semita reuertisse. quid enim debuit praetor cum consilio recognita, cum compe risbet suum comitem, iuris, decreti, iudicii corrumpendi causa, qua in re ipsius praetoris cap κt, existimatios ageretur, pecuniam accepisse, Bidinos autem contra praetorii famam, ac fortunas dedisse ; non qui accepisset, animaduenisse, in eos, qui dedissent tu, qui in litueras in eos animadaertere, qai perpearam iudicallent; quod saepe per i prudentiam sit , bos patieris impune di cedere, qui ob tuum decretum, ob

tuum iudiciam pecuniam. aut dandum , ut accipiens

dam putarant Volcatius idem apud te postea fuit, eques R. tanta accepta ignominia. nam quid est tur/pius ingenuo , quid minus libero dignum, quam in conuentu maximo cogi 2 magistratu furtum reddere ἰqui si eo animo esset , quo non modo eques R. sed qκistii ' liber debet esse; asticere te postea non potuisset :iηimicus, hostis esset, tanta contumelia accepta , nisi tecum collusisset , tuae potius existimationi seruisest, quam me. qui quam tibi amicus non modo tum

283쪽

fuerit, quandiu tecum in prouilaria fuit; uerum etiamnunc sit, cum iam a caeteris amicis seu relictus: er tu intelligis, nos rixistimare possumus. an hoc solum argumentum est, nihil isto imprudente factum , Volcatius ei non succensuit i quod ille nec in Volcautium, nec in Bidinos animaduertit est magnum arguis mentum, uerum illud ma imum, quod illis ipsis Bidi, nis, quibus iratus esse debuit, ut 2 quibus comperit, quod iure agere cum Epicrate niueil possent, etiam si adesset, iccirco suum decretum pecunia esse tentatum ;hi, inquam ipsis non modo illam haereditatem, quae viserati uenerat, sed, ut in Heraclio Sγracusano, item in hoc, paulo etiam atrocius, quod Epicrates appellatus omnino non erat, bona patria , fortunasq; eius iudinis reddidit: ostendit enim nouo modo, si quis quid ab ab, sente peteret, se auditurum. adeunt Bidini: petunt hae, reditatem: procκratores postulant, ut se ad leges suas vesiciat, aut ex lege Rupilia dicam scribi iubeat. aduerssarii non audebant contradicere: exitus nullus reperi

batur. insimulant,hominem fraudandi causa discessis, se : postulant, ut bona possidere liceat. debebat Epicrautes ullum nummum nemini. amici, si q is quid peteret, iudicio secum agi passuros, induatum solui satisdatua

vos esse dicebant. cum omnia consilia frigerent,admonis tu istius insimulare coeperunt, Epicratem literas puElicas corrupisse: aqua fusticione ille aberat plurimum. adlisonem eius rei postulant. amici recusare, ne quod noutium iudicium, ne qua ipsius cognitio illo absente de existimatione eius constitueretur: er simul idem illud ροα

stulare non desistebant, ut se ad leges sura reisteret se

284쪽

i Ny I V g p R E M . I 28 amplam occasionem calumniae nactus , ubi uidet esse aliquid, quod amici absintem Epicratem nollent defenradere ; asseuerat se eius rei in primis admonem esse datum rum. cum omnes persticerent ad istum non modo illos nummos, qui per simulationem ab isto exierant, reueratisse, sed multo etiam plares eum postea nummos ab tutisse: amici Epicratem defendere destiterant. iste Episeratis bona Bidinos omnia possidere , sibi babere ius; sit . ad illa lis D millia haereditaria accessiit ipsius antio

qua IH quindecies pecunia . utrum res ab initio ita dκα

est, an ad extremum ita perducta est y an ita parua est pecunia j an is homo Verres, ut haec, quae dixi, gra tis facta esse uideantur ' hic nunc de miseria Sicatiovum iudices audite. Heraclius ille S racusanus, orbic Bidinus Epicrates expulsi bonis omnibus Romam ueninerunt: sordidati, maxima barba et capillo Romae biennium prope fuerunt. cum L. Metellus in prouinciam trofectus est , tum isti bene commendati eum Metello una proficiscuntur. Metellus simul ac nenit Syracusas, utrunque rescindit, et de Epicrate,et de Heraclioan utri

sue bonis nihil erat,quod restitui posset,nisi quod moraueri loco non poterat. Fecerat haec gregie primo aduen tu Metellus, ut omnes istiκs iniurias, quas modo posset, rescinderet, et irritas faceret . Heraclium restitui iusseurai non restituebatur quisquis erat ductus senator Sy racusanus ab Heraclio duci iubebat itaque permulti ducli fiunt Epicrates quidem continuo restitutus est.alia iudicia Libbae alid Agrit halia Panormi restitutasunt

censues , qui isto praetore sunt habiti, non seruaturum se

Metellus ostenderat: decumas,quas iste contra lege Hie e

285쪽

LIBER IIII. ronicam uendiderat , sese uenditurum Hieronica ligadixerat. omnia erant Metelli elusimodi, ut non tam suam praeturam gerere, quam istius In aeturam retexedire videretur . simul atque ego in Siciliam ueni, mutautus est. uenerat ad eum illo biduo Letilius quidam, bounio non alienus a literis: itaque eo iste tabellario femuper usus est. is epistolas complures attulerat, in his nunam domo, quae totum immutarat hominem. repente

coepit dicere, se omnia Verris causa uelle, sibi cum ea amicitiam, cognationem cs esse. mirabantur omnes, hoc ei tum denique in mentem uenisse, posteaqua tam mAltis enm factis, decretis, iugulasset. erant, qui putarent Letiliκm legatum a Verre venisse, qκigratiam, amicitiam, cognationem j commemoraret. ex illo tempore a

ciuitatibus laudationem petere, testes non solum deterrere uerbis,sed etiam vi retinere coepit. quo'. exo nisi meo aduentu illius conatus aliquantulum repressissem, πὰρud siculos non Metelli sed Glabrionis literis,ac lege pugnassem ; tam multos huc evocare non potuissem. Nec rum,quod institui dicere,inferias cognoscite Siculorum. Heraclius ille, et Epicrates longe mihi obuiam cum suis

omnibus processe runt: uenienti Sγracusas egerunt gratias sentes: Romam decedere mecum cupierunt. quod erant mihi oppida complura etiam reliqua, qκae adire

uellem ; constitui cum homini us, quo die mihi Messaunae praesto essent. eo mibi nunci m miseruηt, se a praetore retineri. quibus ego testimonium denunclaui, qκοα rum nomina edidi Metello, cupidissimi ueniendi, maηximis iniurii: assem, adhuc non uenerunt. hoc rure

sunt socii, ut ijs ne deplorare quidem de suis incommot

286쪽

i dis liceat. lam Heraclii centur ini, optimi, nobiligiora misi adolescentis, testimonium audistis: a quo HS c diu millia per calumniam malitiamq; petita sunt. ille, poeααε nis, compromisi isq; interpositis, HS CCC extorquenda curauit:. quodq; iudicium secundum Heraclium de com . promisis factum erat,quod ciuis cetur inus inter duos, ii ciues iudicasset,id irritum iussit ese,eumq; iudicem fato , sum iudicat, iudieauit: in senatu ne esset: locis commod di, ι pubisti, uti uetuit: si quis eum suis set, edixit sese iudicium iniuriarκm non daturum : quidquid ab

is peteretur, iudicetia deflua horte daturum, ipsi aut, tem n ius aditionem rei sese daturum. εκα istius au ctoritas tantum uuluit, ut neque illκm pulseret qui , citiam , cxm praetor im prouincia 'a Mobo permittiret, . . . t Te bortaretur ; neque quam ab eo quidquam peter vet, cum iste calκη. nia licentiam sua auctoritate praeuu buisset. ignominia autem ilia gratιis tundiu in illo bous mine fuit, qua in iste in prouincia Udnsiit . hoc iniexeso metu iudicibus, nouo more, nullo exemplo, ecoquam rem putatis esse in Sicilia, nisi ad nutum situs, iudieatam utrum id solam uidetur esse actum, quod est tamen actum , ut Heraclio pecunia eriperetur 9 an etiam illud, in quo pradu erat maxima, ni nomine Mdiciorum, omnium bona, atque fortunae in i, Zias unius ' .ssent potestate t iam uero in rerum capitalium quae' .stionibus quid ego unamquanque rem colligam, et cais sum t ex multissimilibus easumam, quae maxime improbitate excessere videbuntur. Sopater quidam filii Haliciensis, homo domi suae cum primi, loc ples, atquς honestus. is ab inimicis suis apud C. Sa cydotem frαtoρ - ,

287쪽

rem reicaptatis cum accusatus esset,sacile eois ιArio est liberatur. huic eidem Sopatro fidem inimici ad C. Verrerem, cum is Sacerdoti successisset, eiusdem rei nomendetusserunt. res Sopatro facilis uidebatur, o quod eurat innocens, o Sacerdotis iudicium improbare istum aucturum non arbitrabatur. citauur reus: causa agitur Uracusis: Gimina tractantur ab accusato re,

ea, quae erant antea non solam defensione , uerum e*tiam iudicio dissoluta. causam Sopatri defendebat Minutius, eques R. in primisissilendidus , atque honerastus , vobisq; iudices non it Otus . nihil erat in causet, quod metuendum, aut omnino suod dubitandum utraderetur. interea istius libertus,staccensus idem Tis narchides , suis , id quia ex plurimis testibus priore actione didicistis, rerum butu modi omnium transaαctor, er administer, ad Sopatrum uenit: monet homisnem , ne nimis iudicio Sacerdotis, o cause considat :accusatores, inimicosq; eius habere in animo pecuniam praetori dare: praetorem tamen ob salutem mesti accis

pere: Er simul maere, si feri posset, rem iudicatam

non rescindere . Sopatre , cum hoc illi improuisum at*sue inopinatum accidisset, commotus est sane ; neque in

praesientia, Timarchidi quid restonderet, habuit, nisi, se consideraturum, qui bi de ea re esset faciendum : σsimul ostendit , se in summa difficultate esse numma

ria. post ad amicos retulit . qui cum etfuissent audito res redimendae salutis , ad Timarchidem uenit: exposiatis suis difficultatibus, hominem ad HS LX XX. per ducit , eamq; ei pecuniam numerat. posteaquam ad causam dicendam uentum est tum uero sine metu ,

288쪽

IN V E R R E M . IIo sine cura omnes erant, qui Sopatrum defendebunt: λα

men nullum erat, res iudicata: Verres nummos acce

perat . quis posset dubitare, quidnam esset futurum

res illo die non peroratur: dimittitur iudicium. iterum ad Sopatrum Timarchides uenit: ait accusatores eius

multo maiorem pecuniam praetori polliceri, quἰm qitan

tam bis dedisset: proinde, si saperet, videret quid sibi

esset faciendum. homo, quanquam erat π Siculus, CT reus, hoc est Cr iura iniquo, tempore aduerso ; ferre tamen, atque audire diutius Timarchidem non potuit. facite, inquit, quod uobis libet: daturus non sum am plius. idemq; hoc amicis eius, o defensoribus uidebaαtur, atque eo etiam magis, quod iste quoquo modo se in ea quaestio ne praebebat,tamen in considio babebat ho αmines bonestos e conuentu Sγracusano, qui Sacerdotis quoque in consilio fuerant, tune, cum esset idem hic Sοα pater abs tutus. hoc rationis habebant, facere eos nκllo modo posse , ut eodem crimine, sdem testibus Sopa απum condemnarent fidem homines, qui antea absolanissent . itaque bac una ste ad iudicium uenitur. quo posteaquam uentum est 3 eum in eonsilium frequentes conuenissent iidem,qui solebant; et hae una ste tota de sensio Sopatri niteretur, consit' frequentia, et dignita te; et quod erant, ut dixi, iidem, qui antea Sopatrum: eodem illo crimine liberarant: cognoscite hominis aper*tam, ac non modo non ratione, sed ne disimulatione quidem tectam improbitatem,et audaciam. M. Petiliis, equitem R. quem habet in consilio, iubet operam dare,

quod rei priuatae iudex esset. Petilius recusabat, quod suos amicos, quos sibi in consilio esse uellet, se verres re

289쪽

LIBER IIII.

tineret. iste, homo liberalis, negat si quenquam retis nere eorum, qui Petilio Messent adesse: itaque discedunt

omnes: nam edeteri quoque impetrant , ne retineans

tur: qui se uelle dicebant alterutri eorum, qui tum ilαlud iudicium habebant , adesse . itaque ille solus cum sua cohorte nequissima relinquitur . non dubitabat Minutius, qui Sopatrum defendebat, quin iste , quoniam cemsilium dimisisset, illo die rem illam quaesiturus non esset , cum repente inbetur dicere. restondet, ad quoslad me , inquit ; si tibi idoneus uideor, qui de homine Siculo , ac Graeculo iudicem. idoneus es , inquit: sed perrauessem adcssent ii , qui assuerant antea, causamq; comgnorant. dic , inquit: illi adesse non possunt . nam hercule , inquit Minutius , me quoque Petilius , ut si*

bi in consilio adessem , rogauit: simula subsellijs

abire coepit. iste iratus hominem verbis uehementioriαbus prosequitur ; atque ei grauius etiam minari coepit, quod in se tantum crimen inuidiamq; constarit. Minutius, qui Sγracusissic negotiaretur, ut sui iuris dignitatisq; meminisset , π qui sciret , si ita in prouinciarem augere oportere , ut ne quid de libertate deperdeα

ω ; homini, quae uisa sunt ,'quae tempus illud tum sit , eν causa , restondit : causam fest dimisso, atquei ablegato consilio defensurum negauit: itaque a subselo

lii, discessit : idems hoc praeter Siculos caeteri Sopatri amici , aduocatis fecerunt . iste quanquam est incredibili toportunitate, audacia , tamen subito solus dostitutus pertimuit , er conturbatus est . quid ageret, qao se uerteret , nsiebat si dimisisset eo tempore quaeα

Ilionem , post , idis adhibitis , quos ablegarat , absolura

290쪽

IN VERREM. I 3Itum iri suatrum uidebat . sim autem hominem missarum , atque innocentem condemnasset, cum ipsi praeutor sine consilla, reus a tem sine patrono, atque aduoα

cutis fuisset; iudicium pC. Sacerdotis rescidisset: inuididiamsi sustinere non posse tantam arbitrabatur: itasque aestuabat dubitatione: uersabat se in utranque partem non solum mente, uerum etiam corpore: ut omanes, qui aderant, intelligere possent, in animo eius metum, cupiditatems pugnare. erat hominum conuens tus maximus , summum sidentium , summa expectauito , quonam esset eius cupiditas eruptura . crebro mittebat se accensus ad aurem Timarchides. tum iste aliquando, age dic, inquit. Sopatrus implorare homianum , atque deum sidem, ut cum consilio cognosceret. tum repente iste testes citari iubet. dicit unus, eν δαto breuiter: nihil interrogatur. praeco, dixisse, pro nunciat. iste, quasi metueret , ne Peisus, priuato illo iudicio transacto, aut dilato, cum eaeteris in consilium reuerteretur, ita properans de silla exiluit, bouminem innocentem, a Sacerdote avolutum, indicta

causa, de sententia scribae, medici, arusticisq; condem αnauit. retinete, retinete hominem in ciuitate iudices:

parcite, o conseruate, ut sit qui uobiscum res iusscet, qui in senatu sine ulla cupiditate de bello, pasce sententiam ferat. tametsi minus id quidem nobis, minus populo R. laborandum est, qualis istius in sinatu sententia futura sit . quae enim eius auctoritas erit quando iste sententiam dicere audebit, aut poterit ἰquando autem homo tanta luxuria, atque desidia, nisse Februario mense, albirabit in curiam i uerum Mea