M. Tullii Ciceronis Orationum pars 1. 3.. Cum correctionibus Pauli Manutii

311쪽

LIBER II II. monstrent, ut iste intelligeret, ei se illum locum uendidisse , cui ne commercium quidem esse oporteret . quos rum oratione iste, cum pretium iam accepisset, ne tantulum quidem commotus est. idem fecit Heracleae: nam eo quoque colonos P. Rupilius deduxit , lege,s similes de cooptando senatu, ac de numero ueterum , ac mauorum dedit. ibi non solum iste , ni apud caeteros, pes

tuniam accepit, sed etiam genera ueterum , ac notios Υκm, numerumq; permiscuit. nolite expectare, dum omnes obeam oratione mea ciuitates: hoc uno comples for crimine omnia, neminem isto pratore senatorem

feri potuisse, nisi qui isti pecuniam dedisset. hoc idem

transfero in magistratus, curationes , sacerdotia: qmabus in rebus non solum hominum iura, sid etiam deo,

rum religiones immortalium omnes repudiauit. Sγυα

ensis lex est de religione, quae in annos singulos Iouis sacerdotem sortito capi iubeat: quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur. cum suffragiijs tres ex triabus generibus creati fiunt , res reuocatW ad sortem. perfecerat iste imperio, ut nos fragio Theomnastus, familiari, suus, in tribus illis renunciaretur . in sorte , cκi imperare non poterat, expectabant homines, quido nam acturus esset. homo, id quod erat facillimum, primo uetat sortiri: iubet extra sortem Theomnasitim reununciari. negant id Sγracusani per religionem sacrοα' rum ullo modo feri posse , fas denique negant esse . iambet ille sibi legem legi . recitatur : in qua scriptum

erat, ut , quot essent renunciati, tot in ιγdriam serates coniicerentur , cuius nomen exisset, ut is haberet sacerdotium . homo ingeniosus , o peracutκs , opila

312쪽

IN VERREM. 142 me, inqκit. nempe scriptum ita est, si t renuncia tierunt: quot ergo sunt renunciati s reton*m, tres. nunquid igitur oportet nisi tres sortes conis, unam educi nihil . coni jci iubet tres, in quibus omnibus scriptum esset nomen Theomnasti. sit clamor maximus, eum id uniuersis indignum , atque nefarium uidereatur . ita Iouis illud sacerdotium amplissimum per hane rationem Theomnusto datur. Cephaledi mensis est cretus , qκo mense sacerdotem maximum creari oporteat. erat eius bonoris cupidus Athenio quidam, Climachias

eognomine, homo sane locuples, ore domi nobilis: sedis feri nullo modo poterat , si Herodotus quidam adesei

. ei locus ille, atque honorin illum annum ita debeari putabatur, ut ne climachias quidem contradiceTet . res ad istum defertur, Cr istius more deciditur. toreummata sane nota ac pretiosa auferuntur . Herodotus Romae erat: satis putabat se ad comitia tempore Mentura

rum , si pridie uenisset. iste, ne aut alio mense, acfas

erat, comitia haberentur, aut Herodoto praesenti bonos adimeretur, id quod iste non laborabat, climachias mimime uesebat , excogitat dixi iamdudum: non est b mo acutis quisquam, nec fuit excogitat inquam , quemadmodum mense illo legitimo comitia haberetur , mec tamen Herodotus adesse posset. est consuetudo Siculorum , caeterorums Graecorum, quod suos dies menα sesi; congruere Molunt cum solis lunaes ratione, ut nonnunquam, siquid discrepet, eximant unum Hisquem diem, aut,- mum, biduum ex mense: quos

illi dies nominant. item nonnunquam

uno die longiorem mensem faciunt , aut biduo. qμα

313쪽

LIBER IIII. iste cum cognouisset , nouus astrologus, crur non tam coeli rationem, qu am coelati argenti duceret, eximi inbet non diem ex mense, sed ex anno unum dimidiuulumq; mensem, hoc modo, ut, quo die, verbi causa, esse oporteret Idus Ianuarias, eo die Calendas Martias

prosicriberet: itas sit omnibus recusantibus, implorantibus. dies is erat legitimus comitique balendis. eo modo secerdos Climachias renunciatus est. Herodotus cum Roma reuertitur , dies, ut ipse putabat, quindecim ante comitia i ctendit eum mensem comitialem , comisique iam abhinc triginta diebus habitis. tunc Cephasse ditani decreuerunt intercalarium X L V dies longum , . t reliqui menses in Jam rationem reuerterentur, hoc

si Romae fieri posset , certe aliqua ratione expugnasset iste, ut dies XL V inter binos ludos tollerentur , praquos solos iudicium feri posset . Iam censores quemadmodum in Sicilia isto praetore creati sunt, v Depretium est cognoscere. ille enim est magistratus apia Siculos, qui diligentissime mandaturo populo propter banc causam, quod omnes Siciat lex censi quotannistributa conferunt, in censin balendo potestas omni aestimationis babendae, μmmaq; faciundae censori per mittitur . itaque eum popului , cui maximam si' dem suarum rerμm habeat , maxima eura deligit ,

propter mhnitudinem potestatis bic magistra:

tμι 4 populi summa ambitione contend itur . in ea

re ngni Obscure facere voluit, non in sortitiones σlere, neque dies de fastis eximere : nihil sane vaste, nec malitiose facere conatus est : sed , ut studiam piditatess bonorum , atqκe ambitiones ea omnibμέ

314쪽

IN VERREM. I 3 iuitatibus tolleret , quae res euertendae resp. causasoricent esse, Ostendiisse in omnibus ciuitatibus censores essse facturum. tanto mercatu praetoris indicto, concursritur undique ad istum sγracusas. flagrabat domus tota praetoria studio bominum cupiditate: nec mitivum, omnibus comiti s tot ciuitatum unam in domum reuocatis , tantas ambitione prouinciae totius in uno

cubiculo inclusa. exquisitis palam preti s , et licitatioαnibus factis, describebat censores binoe in segulus rivis tutes Timarchides. is suo labore, suissi accessionibus, huius negoti j, atque operis molestia consequebatur, ut ad istum sine ulla solicitudine summa pecunia referreo tur . iam hic Timarchides quantam pecuniam fecerit, plane adhuc coΦnoscere non potuistis: ueruntamen priore actione, quam uarie, quam improbe praedatus es.set, multorum ex testimoniis cognouistis. sed, ne misvemini qua ratisse hic tantum apud istum liberinspou tuerit ἱ exponcm nobis breviter, quid hominis sit: ut et istius nequitium, qui illum secum habuerit, eo praerisertim numero, ac loco, o calamitatem prouinciae cognoscatis. In mulierum corruptelis, et in omni eiusis modi luxuria , atque nequitia mirandum in modum

reperiebam hune Timarchidem ad istius stadiissas tibi, dines , singularems nequitiam natum, atque aptum fuisse: investigare, adire, appellare , corrumpere, quiduis facere in ei mod2 rebus , quamuis callide,

quamuis audacter, quamuis impudenter : eundem mira quaedam excogitare genera furandi: nam ipsium Verrem tantum semper auaritia hiante, atque imminenti

315쪽

L I B E R IIII. ntefaciebat, item ut nos Romae cognοκistis, eripere potius, quam fassere uideretur. huius uero erat ars, et

malitia miranda, quod acutissime tota prouincia, quid cuique esset necesse, indagare, et odorari solebat, mumum inimicos diligenter cognoscere , colloqui, attentore , ex utraque parte causas , voluntates perstiore , facultates , copias ; l ibus opns esset, metum afferre ;quibκs expediret, stem ostendere : accusatorum , πquadruplatorum quidquid erat, babebat in potestate: quod cuique negotii conflari uolebat, nullo labore se, ciebat: istius omnia decreta, imperia, literas perit sis me et callidisme uenditabat : ac non solum erat admia noter istius cupiditatum, uerum etia ipsi sui meminearat aeque: non solum nummos , si ui im exciderant, tollere solebat , ex quibus pecuniam maximam fecit,

sed etia uoluptatum , flagitiorum illius ipsi reliquias

colligebat . itaque in Sicilia non Athenionem, qui nudolum oppidum cunt, sed 'marchidem fugitiuum omα rubus Oppidis per triennium scitote regnasse, in T imaracbidis potestate sociornm populi R. antiquissimorum, atque amicissimorum liberos, matresfamilias, bona, fori naues Omnes fuisse. is igitur, ut dico, Timarchides

in omnes ciuitates accepto pretio censeres dimisit. comistia isto praetore censorum ne simulandi quidem causa fuerunt. iam hoc impudentissime . palams licebat enim uidelicet legibus singulis censeribus denarii trecenti ad statuam praetoris imperati sunt. censeres c X X X facti sunt. pecuniam illam ob censuram contra leges clam dederunt, ac denarium X X XIX Μ palam saluis iragibus conluserunt in statuam. primism, quo tantam

316쪽

IN VERREM. r 4 lecuniam 'deinde, quamc rem censiores ad statuam tibi eonferebant 8 ordo aliquis censorκm est collegium ἰ genus aliquod hominum nam aut publice ciuitates istos honores babent, aut gmeratim homines, ut aratores, ut mercatores, ut nauicularii . censeres quidem qui magis, quam Aediles 'ob beneficium ergo hoc fatebere , ais te haec petita; nam erepta non audebis dicere) te eos magistratus bominibus beneficii, non resp. causa peromisisse. hoc autem cum tute fatebere, qui suam dubitaui, quin tu istam apud populos pro κincte istius inuidiam, atque offensionem non ambitionis, neque benes sciorum collocandorum , sed pecunia conciliandae e uessas ceperis' itaque censores fecerunt idem, quod in ista rep. solent ij, 3 i per largitionem magistratus adeptisunt: dederunt operam , ut ita potestatem gerex. it, ut illam lacunam rei familiaris explerent . sic census habitus est te praetore , tit eo censu nullius cinitatis rest. posset administrari: n m locupletissimi cuius ire census extemnarant, tenuissimi duxerant : itaque ineributis imperandis tantum oneris plebi imponebatur, ut, etiamsi homines tacerent, res ipsa illum censum res pudiaret. id quod intelligi facillime re ipsa potest: nam L. Metellus, qui, posteaquam ego inquirendi causa in Siciliam ueni, repente Letiiij aduentu istius non modo amicus, uerum etiam cognatus factns est, is, quod uidebat istius censium stare nusso modo posse, eum cenosum obseruari iussit, qui utro fortissimo, atque innoscentissimo Sex. Peduceo praetore babitus esset. erane ensen tum censiores legibus facti, delecti a suis ciuita,

libas: quibas, si q id commisissent, poenae legibus erant T iiij

317쪽

LIBER IIII. constitutae . te autem pnetoreo censor aut legem meae tuerit , qua non tenebatur, quoniam creatus lege non erat , aut animadueUionem tuam, cum id, q:ιοd asste emerat', vendidisset y teneat iam sane meos testes Metellus: cogat alios laudare, sicut in multis conatus est: modo baecfaciat , quae fecit: quis enim unquam tanta a quoquam contumelia, quis tanta linominis affeEtus est quinto quoque anno Sicilia tota censetur . erat censa praetore Peduceo. quintus annus cum te praetore incidiiset , censa denuo est. postero anno L. Metellus menstionem tui census feri uetat: censores dicit de integro sibi creari placere: interea Peduceanum censum obserrauari iubet. hoc si tuus inimicus tibistrisset, tamen , si animo aequo prouincia tulisset, inimici iudicium graue

Mideretur . fecit amicus recens, o cognatus uolunta αrius: aliter enim , si prouinciam retinere,si saluus ipse in prouincia uestet esse, facere non potuit . expectas etiam, quid bi iudicenis si tibi magistratum abrogasset, minore aenominia te affecisset, quim cum ea, quae in

magistratu gessisti , sustusit, atque irrita iussit esse. neque in bac re sola fuit eiusmodi , sed, antequa ego in

Sicilium ueni, in maximis rebus ac plurimis: nam et Heraclis sγracusano tuos sitispalaestritas bona restitueα re iussit , Epicratis Bidinos, et pupillo Drepanitano A. Claudium ;π, nisi mature Letilius in siciliam uenisset eum literis, minus XXX diebus Metellus totam , triennii praeturam rescidisset. Et quoniam de ea pecuαnia, quam tibi ad statuam censores contulerunt, dis xi: non mihi praetermittiaum uidetuν ne illud quidem genus pecuniae conciliatae, quam tui riuitatibus stat

318쪽

IN Vig R R i M. I ssuarum nomine coegisti: uideo enim eius pecuniae sumἀmam esse pergrandem , ad HS C X X millia. tantuni conficitur ex testimoniis, achteris ciuitatum iste hoc concedit, nec potest Eiter dicere . quare cui modi putamus esse illa, quae negat, cum haec tam improbi sunt, quae fatetur i quid enim vis constitui consumspiam esse omnem istam pecunsam in statui, fae ita es se: tamen hoc ferentam nussu modo est , tantam ab μαciis pecuniam auferri, ut omnibus in angiportis praed nis improbissimi statuae ponamus , qua nix tuto tranῶsire posse uideamur. Merum ubi tandem, aut in quiἀbus statuis ista tanta pecunia consumpta est ' consumetur , inquies . scilicet expectemus lentimum illud qui quennium: si hoc interuae unon consumpserit, tum deἡnique nomen eius de repetundis pecunijs statuarum ndmine deferemus. reus est maximis plurimisq; criminisbus in iudicium uocatus: HS c X X mi id ex hoe undgenere capta videmus . si condemnatus eris, non opinor id ages, ut ista pecunia in quinquennio consumatur instatuis . sin absolutus eris ; quis erit tam amens, qui te ex tot tantisq; criminibus elapsum, post quinuquennium statuarum nomine accersat f ita se neque adhuc consumpta ista pecunia est os perstic μη, non con*mptum iri: licet iam intelligamus inuentani esse rationem, quare iste HS CXX milva uno geanere conciliarit, er ceperit caeteri , si a uobis hceerit comprobatum , quim uesent magnas hoc nomine pecunias capere possint: ut iam uideamur non a pecuraniis capiendis homines absterrere, sed, cum genera quaeradam pecuniarum capiendarum comprobaremus, hanea

319쪽

Lt a B E R IIII. Ita nomina turpissimis rebus imponere. etenim sit c.Verres IH c X X. millia populum, uerbi gratia, Centuriapinam poposcisset, eam abbis pecuniam abstulisset:

non, opinor, esset dubium, quin eum, i tum id planum feret, condemnari necesse e et . quid, si eundem pug tum HS c c c. mi ilia poposcit, ea coegit, atque ab stulitinum iccirco absoluetur,quὸd ascriptum est,eam pecuniam datam statuarum nomine non opinor: nisi forte id agimus,non ut magistratibus nostris moram decipisndi, sed uisocijs causam dandi auferre uideamur. quod si quem statuae magnopere deleectant sis earum honore π gloria ducitur; tibaee tamen constia tua necesse est: primum,auerti pecuniam domum non placere: deinde , ipsarum statuarum modum quendam esse oportere: deinde illud certe,ab inuitis eui non oportere . ac de auertenda pecunia, quaero abs te, utrum ip*se civitates solita sintstatuas tibi faciundus locare ei, cui possent optima conditione locare an aliquem cura torem praeficere, qui statuis faciundis praeesset; anti bi, an cui tu imperasses,adnumerare pecuniam ' nam si per eos statuae febant,a quibus tibi iste bonos babebatur: audio . sin Timarchidi pecunia numerabatur: desine, q aeso, simulare, te, cum in manifesto furto teneare, gloriae studiosum, ac monimentorumsulse. Quid uero modum statuarum baberi nullum placet atqui habeatur necesse est: etenim sic considerate. Sγracusana ciuit sui eam potissimum nominem ) dedit si statuam: est honos. π patri: bellabaec pietatis, quaestuosa simi, lario. etfilio: ferri hoc potest: hunc enim puerum ηρη oderant. κομm lκοties, π qκot nominibus a Uri με

320쪽

sanis statuas auferes f ut in foro statuerent, abstulisti tui incuria,coegisti: ut pecuniam conferrent'in eas suae tuas, quae Romae ponerentur, imperasti: ut ijdem da, rent bomines aratorum nomine; dederunt: ut iidem pro parte in commune Siciliae conferrent ; etiam id contulerar i runt. una ciuitas cum tot nominibus pecunia contalerit,

idem bre ciuitates caeterae fecerint; non res ipsa uos adligi monet,ut putetis modum aliquem huic cupiditati constim tui oportere ἰ quod si hoc uoluntate sua nulla ciuitas feis cit ; si omnes imperio, metu, ni, maeo adduelle tibi petis niam statuarum nomine contulerunt: per deos immors si tales, num cui dubium esse poterit, quin, etiam si qκis statnerit accipere ad statuas licere, idem tamen statuatis eripere certe non licere primum igitur in hunc rem tea ua stem totam Siciliam citabo : quae mili una stoce statuas rum nomine magnara pecuniam eoassam esse demonalis strat: nam legationes omnium ciuitatum in postulatis communibus,quae fere omnia ex tuis iniuri is nata sunt, is ι etiam hoc ediderunt,ut statuas ne cui, nisi cum is de pro uincia decessisset, pollicerentur . tot praetores in Siciliuo fuerunt: toties apud maiores nostros siculi senatum a adierunt,toties huc memoria: tamen huiuste noui postu/ol lati genκs, atqκeprincipium tua praetura attulit: quid lis enim tam nouum non solum re, sed genere ipsa pa tua

is landi ἰ nam cietera, quae sunt in iisdem postulatis, dei 3 iniariis tuis, sunt noua, sed tamen non nouo modo pospulantur. roganter orant Siculi patres conscriptos, ut nostri mal ratus posthae decumas lege Hieronica in uenilant: tu primus contra uendideras. audio. ne, in

' cellam quod imperatur, aestiment: hoc furii propter