장음표시 사용
81쪽
PRO SEX. ROSCIO A M. 2 6 4 flagitiis Omnibus deditam, er denique omnia ad pers si niciem profligata atque perdita quorum tu nihil in Sex. Roscium, ne obiiciendi quidem causa, contulisti . Patrem occidit Sex. Roscius: qui homo i adolescentulus , corruptus, o ab hominibus nequam inductus is annos su natus magis quadraginta. Vetus uidelicet sicarius,hoata mo audax er saepe in ciede uersatus' at hoc ab accusas' tore ne dici quidem audistis. Luxuries igitur hominem nimirum, aeris alieni magnitudo , et indomitae anssili mi cupiditates ad hoe scelus impulerunt. de luxuriam purgauit Erutius, eum dixit hunc ne in conuiuio guladem ullo fere interfuisse. nihil autem unquam debuit. I. cupiditates porro quae possunt esse in eo, qui, ut ipse di accusator obiecit, ruri semper habitarit, in agron, eolendo uixerit ρ quae uita maxime disiuncta a cupidiuria tate,'cum officio coniuncta. quae res igitur tantum a. istum fgrorem Sex. Roscio obiecit patri, inqust, nonis placebat. patri non placebat ἰ quam ob causam e necesseo est enim eam quoque iustam,'magnam, που, euam fuisse . nam ut illud incredibile est, mortem ostiis; tam esse patri i silio sine plurimis maximis causis in sic hoc uerisimile non est, odio fuisse parenti filium sital, ne causis multis, er magnis,stnecessariis . rursus s igitur eodem reuertamur, π quaeramus, quae tantat, vitia fuerint in unico filio, quare is patri distisceret. i at persticuum est, nullum fuisse . pater igitur amens, i, qui odisset eum sine causa, quem procrearat. at si quisdem fuit omnium constant simus. ergo illud iam per αsticuum profecto est, sineque amens pater , neque, perditus plius fuerit , neque odii causam patri, neque
82쪽
neque sceleris filio fuisse . nescio, inquit, quae cause odii fuerit : fuisse odium intelligo, quia antea, cum
. duo, silios haberet, illum alterum, qui mortuus est, secum omni tempore uolebat esse, hunc in praedia rustiis ea relegarat . quod Erutio accidebat in mala nugatois rid ; accusatione, idem mihi usu venit in causa vitam a. illa , quo modo crimen commentitium confirmatiret, non inueniebat: ego, res tam leues qua ratione inmfrmem ac diluam, reperire non possum. quid ais Erum ti ἰ tot praedia, tam pulchra, tam fructuosa Sex. Romscius silla suo relegationis ac supplic3 gratia colenda de tuenda tradiderat' quid hoc patresfamilias, qui libeae ros habent, praesertim homines illius ordinis, ex muriαe iis rusti an is, nonne optatissimum sibiputant esse,pθοιμοι rei familiari minime seruire, π in praediu tendis operae plurimum studiiq; consumere ' at amandarat biic sic, ut esset in agro, ac tantummodo alereutur ne nissum, ut commodis omnibus careret . quid, si constat, hunc non modo colendis praediis praefuisse, sed certis fundis patre uiuo frui solitum esse ἰ tamen ne
haec attenta uita, o rusticana, relegatio atque amandidatio appellabitur c uides Eruti, quantum distet arguo mentatio tua ab re ipsa, atque a veritate. quod con' etudine patres faciunt, id quasi nonum reprehendis: quod beneuolentiast, id odio factum criminaris. quod
honoris causa pater filio suo concessi, id eum Julieri causa fecisse dicis . neq- haec tu non intestigis, sed usisque eo , quid argssas , non habes, ut non modo tibi contra nos dicendum putes, uertim etiam contra rerum naturgm, contras consuetudinem hominum, contraq;
83쪽
PRO SEX. ROSCIO A M. 2 opiniones omnium. At enim, cum duos illos baberet, alterum a se non dimittebat, alterum ruri esse patiebautur . quaeso Eruti, ut hoc in bonam partem accipias: non enim exprobrandi causa, sed commonendi gratalia dicam. si tibi fortuna non dedit, ut patre certo nascerere, ex quo intelligere posses, qui animus patrius in liberos esset: at natura certe dedit, ut humanitatis non parum baberes. eo accessit studium doctrinae, ut ne a literis quidem alienus esses. ecquid tandem tibi uidetur ut ad fabulas ueniamus) senex ille Caecilianus minoris facere Eutγchum filium rusticum, quam illum alterum Cherestratum nam, ut opinor, hoc nomine est alterum in urbe secum bonoris causa habere, altea
rum rus supplicii ca a relegasses quid ad istas ineptias abis, inqκjes quasi uero mihi dissile sit quamuis mul
tos nominatim proferre sne longius abeam) uel tribules, Mel uicinos meos, quisuos liberos, qκοi plurimi facinni, agricolas assiduos esse cupinni. uerum homines notos sumere odiosium est: cum ρ π istud incertum sit, velint nebi sese nominari; π nemo uobis magis notus futuar s sit,quam est hic Eutychus ; et certe ad rem nihil inatest, utrum hunc ego comicum adolescentem, an dii; quem ex agro Veiente nominem : etenim haec confera arbitror a poetis esse, ut effletos nostros mores in alienis personis, expressamq; imaginem nostram σι ita qκolidian α uideremus . Me nunc, refer animum, sis, ad ueriαtatem;'considera, non modojn Vmbria atqκe in ea uicinitate , sed in his ueteribus municipiis que studia a patribu a milias maxime laudentur: iam profecto te intellige, inopia criminum summam laudem Sex.
84쪽
o RATIO scio uitio et culpae dedisse . at non modo hoc patrum uosluntate liberi faciunt ; sed permultos π ego noui, o nisi me fallit animus, unusiuisiue uestrum, qui et lysi incensi sunt studio, quod ad agrum colendum attinet, vitams hanc rusticam, quam tu probro et crimini pultas esse oportere , et honestissimam et suavissimam esse arbitrantur. quid censes hunc ipsum Sex. Roscium , quo studio, et qua intelligentia esse in rusticis rebus f ut ex bis propinquis eius , hominibus bonestissimis, audio, non tu in isto artificio accusatorio callidior es, quam hiein suo. uerum, ut opinor, quoniam ita Chrysogono videtur, qui huic nullκm praedium reliquit et artistiscirem obliuisicatur, o studium deponat, licebit. quod tametsi milierum, indignum est, feret tamen aequo animo iudices, si per uos uitam π famam potest obtrinere. hoc uero est, quod ferri non potest , si in bane calamitatem uenit propter praediorum bonitatem σmultitudinem; et, quod ea studiosi coluit, id erit ei mutaxime fraudi: ut parum miseriae fit, quod aliis coluit, nonsibi ; nisi etiam, quod omnino colui crimini fuerit., nae tu Eruti accusator esses ridiculus, si istis temporiobus natκs esses, cum ab aratro arcessebantur, qui consules ferent: etenim, qui praeesse agro colendo flagitium putes, profecto illum Atilium, quem sua maenu stargentem semen , 'qui missi erant, conuenerunt, bominem turpissimum, atque inhonestissimum iudita eares, at hercule maiores nostri longe aliter de illo, de caeseris talibus uiris existimabant: itaque ex minima tenuissimaq; rep. maximam era forentissimam nobis reliquerunt: suos enim agros studiose colebant,
85쪽
PRO SEX. ROSCIO A M. 28 non alienos cupide appetebant: quibus rebus asgris, Cr urbibus, π nationibus remp. atque hoc ima perium, et populi R. nomen auxerunt. neque ego haec
eo profero, quo conferenda sint cum bifice, de quibus nunc quaerimus ;sed ut illud intelligatur , cum apud maiores nostros summi uiri , clarissimis homines, qui omni tempore ad gubernacula re . sidere debebant, tamen in agris quoque colendis aliquantum operie, temporisq; consumpserint; ignosci oportere ei homini, qui se fateatur esse rusticum, cum ruri assiduus sim αper uixerit ; cum praesiertim nihil esset, quod aut patri gratius, auisibi iucundius, aut reuerabonestius facere posset. Odium intur acerrimum patris in filium ex hoc opinor ostenditur Eruti, quod hunc ruri esse patiebatur . nunquid est aliud f immo uero, inquit, est:
nam istum exhaeredare in animo habebat. audio. nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat. nam illa opinor tu quoque concedis leuia esse atque inepta . conuiuia cum patre non inibat: quippe qui ne in oppidum qκisdem nisi periraro ueniret. domum suam istum non feore quisquam uocabat: nec mirum, quem neque in urbe uideret, neque rure vocaturus esset . uerum haec quoque tu intelligis esse nugatoria. illud, qκod coepiαm Hs, uideamus; quo certius argumentum odii repeαriri nullo modo potest. exhaeredare pater filium cogita bat . mitto quaerere , qua de causa: quaero, qui scia, clametsi te dicere atque enumerare causas omnes opormiebat: π id erat certi accusatoris of cium , qui tanti sceleris argueret, explicare omnia uitia, atque peccataplii, quibκι incensus parens potuerit animum ina
86쪽
ORATIO ducere, ut naturam ipsum uinceret, ut amorem illum penitus snsitum eiiceret ex animo, ut denique patrem sese obliuisceretur: quae sine magnis huiusce peccatis
accidere potuisse non arbitror. uerum concedo tibi, ut ea praetereas, quae cum taces, uulla esse concedis . Eulum quidem noluisse exbaredare, certe tu planum facere debes quid ergo asseri, quare Ufactum putemus euere nihil potes dicere. finge aliquid saltem commode, ut ne plane uidearis id facere, qκod aperte facis, humius miseri fortunis, horum uirorum talium dignita tuti illudere. exbaredare ilium uoluit: quam ob caudisum t nescio. exbaeredauit ne ' non . quis probibuit e cogitabat . cogitabat cui dixit ' nemini. quid est aetaliud , iudicio, ac legibus, ac maiestate uestra abuti ad quaestum, atque ad libidinem, visi hoc modo accusatire, atque id obsicere, quod planum facere non modo non possis, uerum ne coneris quidem nemo nostrivim est Eruti, quin siciat tibi inimicitias cum Sex. Roscio nullas esse: uident omnes, qua de causa huic inimiscus uenias: sciunt huiusce pecunia te addue tum esse. quid ergo est y ita tamen quaestus te cupidum esse oportebat ut horum existimationem, legem Memmiam putares aliquid Malere oportere. accusatores multos esse in ciuitate utile est, ut metu contineatur audaccia. ueruntamen hoc ita est utile, ut ne plane illuα-damur ab accusatoribus . innocens est quis iam zuearuntdmeu, quanquam abest a culpa. susticisne taumen non caret. tametsi miserκm est, tamen ei, quit Anc accubet, possim aliquo modo ignoscere: cum enim
aliquid habeat, quod posit criminosi ac susticiose dis
87쪽
p Ro fg X. RoscIO A M. Gre, aperte ludificari, umniari sciens non uis deatur. quare facili omnes patimur esse qκampluriamos accusatores: quod innocens, si accusatus sit, abra solui potest ; nocens, nisi accusatus fuerit, condemnavri non potest. Atilius est autem absolui innocentem , quam nocentem causim non dicere. ansieribus cibaria publice locantur, o canes aluntur in Capitolio, ut ια visicent, si fures uenerint . at fures internoscere non possunt, signiscant tamen, , si qui noctu in Capitolii Am uenerint: er quia id est susticiosum, tametsi beαpse sunt, tamen in eam partem potius peccant, quae . est cautior. quod si luce quoque canes latrent, cum deos salutatum aliqui uenerint: opinor, iis crura suffrinαgantur ; quia acres simi etiam tum, cum susticio nuiati sit . simillima est accusatorum ratio. alij uestrum anseres sunt, qui tantummodo clamant, nocere non pose sunt: al3 canes, qui π latrare, o morde re possunt. cibaria uobis praeberi videmus: nos autem maxime desbetis in eos impetum facere, qui merentur. hoc populo gratissimum est. deinde, si uoletis, etiam tum, cum uerisimile erit aliquem commisisse, in susticisne latrato ute. id quoque concedi potest . sin autem sile agetis, ut arguatis aliquem patrem occidisse, neqκe dicere positis aut quare, aut quo modo, ac tantummodosines blarione latrabitis: crura quidem uobis nemo 'finget; sed, si ego hos bene noui, literam illam, cui uosus oue eo inimici estis, ut etiam eas omnes oderitis, ita Reo Dementer ad caput affigent, ut postea neminem alium nisi fortunas uestras accusare positis. QS id mibiadd fendendum dedisti bone accusitor quid hisce autem
88쪽
ORATIO ad suspicandκm ne exhaeredaretur, veritus est. dio. sed, qua de causa uereri debuerit, nemo dicst. bdubebat pater in animo: planum fac. nihil est ; non, qwicum deliberarit , quem certiorem fecerit, unde istud uobis susticari in mentem uenerit. cum soc modo accκα sus Eruti, non ne hoc palam dicis ego, quid accepearim, scio: quid dicam, nescio. unum illud stectaui, quod chos onus aiebat, neminem isti patronum μαturum 3 de bonorum emptione, des ea societate nemis nem esse, qui uerbκm facere hoc tempore auderet. haec te opinio falsa in istam fraudem impulit. non meherucule uerbum fecisses, si tibi quenquam restonsurum lasses. ope pretium erat, si animaduertistis iudices,
negligentiam eius in accusando considerare . Gedo,
cum uidisset, qui homines in bifice subsidiis sederent, naesisse, num ille, aut ille defensurμs esset ; de me ne si 'statum qκidem, quod antea causam publicam nullam dixerim. posteaquam inuenit, neminem eorum, qui possunt, er solent: ita negligens esse coepit, ut, cum in mentem veniret ei, resideret, deinde stature' tur , nonnunquam etiam pureum uocaret, credo ini enam imperaret, prorsus ut uestro consessu, o bac' conuentu pro summa solitudine abuteretur ..peroras nil aliquando , assedit. surrexi ego. restirare usi s. est, quod non alias potius diceret. coepi dicere. usique eo apimaduerti iudices eum rocari, atque alias res ageα re, antequam Chosogonum nominaui. quem simis atque attigi, statim homo si erexit,mirari uictus est. lnσ' tellexi, quid eum pupugisset. iterum, ac tertio nomi navi. postea bomines cursare ultra citro non desti
89쪽
P Ro fg V. ROSCIO A M. 3 terunt , credo, qui Chrysogono nunciarent, esse alis quem in ciuitate, qui contra uoluntatem eius dicere auderet 3 aliter causam agi, at ne ille existimaret I aperiori bonorum emptionem, vexari pessime societatem, gratiam potentiamq; eius negligi , iudices diligenter outendere, populo rem indignam uideri. quae quonisam te fefellerunt Eruti ; quoniam ; uides Mersa esse oramnia , causam pro Sex. Roscio si non commode, at dobere dici ; quem dedi putabas, defendi intelligis ; quos tradituros sterabas, uides iudicare: restitue nobis alis quando ueterem tuam illam calliditatem, atque prura dentiam: confitere hue eas e uenisse, quod putares blata trocinium,non iudicium futurum. De parricidio causa dicitur: ratio ab accusatore reddita non est, quam ob causam patrem filius Occiderit. quod in minimis noxis, bis leuioribus peccatis, quae magis crebra, iam prope quotidiana sunt, maxime, π primum quaeritur , quae causa madeficii fuerit; id Erutius in parricidio quaeri non putat oportere . in quo scelere ius dices, etiam cum multae cause conuenisse unum in hocum, atque inter se congruere uidentur ; tamen non temere creditur 9 neque leui coniectura res penditur 3 neque testis incertus oditur ; neque accusatoris ingeα his res induatur ; cum multa antea commissa malestocia, tum uita hominis perditissima, tum singularis auadacia ostendatur, necesse est, neque audacia solum, sed summus furor, atque amentia. haec cum sint omnia, tamen extent oportet expressa sceleris uestigia, ubi, qμα ratione, per quos, quo tempore maleficium sit ad
missum . quae nisi multa, o manifesta sunt ; pr ecto
90쪽
ORATI ores tam scelesta, tam atrox, tam nefaria credinon postest: magna est enim uis humanitatis: multum uadet communio sanguinis: reclamitat illiinmodi salicioniis bus ipsa natura: portentum aisne monstrum certis iamum est, esse aliquem humana strere, ara, qui tantum immanitate bestias uicerit , ut , propter quos hane suauissimam lucem astexerit, eos indignissime Isoce priuarit , cum etiam feras inter sese partus , atque
educatio, o nitura ipsa concisaei. non ita multis anmte annis aiunt T. Cloelium quendam Terracinensem, hominem non obscurum, cum coenatus cubitum in
idem concidue cum duobus adolescentibus filiis isset linαtientκm esse mane iugulatum. cum neque struus quisiquam reperiretur , neque liber , ad quem ea susticis pertineret , id aetatis autem duo filii propter cubantes ne
sensisse quidem se dicerent: nomina filiorum de parriricidio delata sunt . quid postea ' erat sane susticiosum. neutrum siensisse ' ausum autem esse quenquamst in
id conclaue committere, eo potissimum tempore, cum
ibidem essent duo adolescentei filii, qui sentire,
defendere facile possent i erat porro nemo, in quem eas picio conueniret. tamen,cum planum iudicibus esset fatium , dporto ostio dormientes eos repertos esse ; indiscio absoluti adolescentes, o susticione omni liberati sunt. nemo enim putabat quenqκam esse, qκi , cum omnia diuina atque humana iura scelere nefario pololuisset, somnum statim capere potuisset : propterea quod qui tantum facinus commisierunt, non modo sis ne cura quiescere, sed ne stirare quidem sine metu pose