장음표시 사용
91쪽
umstendi causa supplicium de matre sumpsisse , cum
praesertim deorum immortalium iussis atque oraculis
id fecisse dicantur ; tamen ut eos agitent furia, neque consistere usquam patiantur quia ne sui quidem linescelere esse potuerunt. sic se res habet iudices: magnam
Mim, metnam necessitatem, magnam possidet reli οα rem paternus , maternusq; sanguis. ex quo , si qua macula concepta est, non modo elui non potest, uerum que eo permanat ad animum, ut summus furor, atque amentia consequatur. nolite enim putare,quemmadmodum in fabulis sepe numero videtis, eos, qui alis quid impie scelerates commiserint , agitari, er pertoriri furiarum tedis ardentibus. sua quenque fraus, et sutis terere moime uexat: suum qκenque scelus agis eat , amentias afficit: suae mala cogitationes, conscia entiaeq; ammi terrent. bae sunt impiis assiduae domes, cres 1'riae, quae dies noctesq; parentum poenas a conssceleratissimis filiis repetant . haec magnitudo maleficu facit , ut, nisi pene manifestum parricidium proferautur, credibile nonsit 9 nisi turpis adolescentia, nisi oαmnibus flagitiis uita inquinata, nisi sumptus effusicum probro atque dedecore, nisi prorupta audacia, nisi
tanta temevitas, ut non procul abhorreat ab insania. accedat huc oportet odiκm parentis, animaduersionis paternae metus, amici improbi, serui conscii, tempus idoneum, locus opportune captus ad eam rem : pene dicam, restersas manus sanguine paterno iudices uides ant, oportet, si tantum facinus, tam immane, tam acerbum credituri sunt . quare hoc, quo minus est cremdibile, nisi ostenditur . eo magis est,si conuincitur, ubis
92쪽
dicandum. seque eum multis ex rebus inteli nidiores nostros non modo armis plus, quam caeteras nationes, nerum etiam consilio sapientias potuisse ; tum ex hac re t maxime, quod in impios singulare supuplicium inuenerunt. Da in re quantum prudentia
praestiterint iis, qui apud caeteras sapientissimi fuisse di
cuntur, considerasse. Prudentissima ciuitas Athenienis
pium , tam ea re mm potita est, fuisse traditur . eius porro ciuitatis sapientissimum Solonem dicunt fuisse, eum , qui leges, quibui hodie quoque utuntur, si Grit . is cum interrogaretur, cur nullam supplicium
constituisset in eum, qμi parentem necasset 3 restondit, se id neminem facturum putasse.sapienter feri se dicio
tur , cum de eo nisil sanxerit, quod antea commissum
non erat; ne non tam probibere, quam admonere uis deritur. Q hanto majoresnost sapientius, qui, cum
intelligerent, nihil esse tam sanctum , quia non alia quando uiolaret audacia , supplicium in parricidas sin
gulare excogitauerunt: ut, quos natura ipsa retinere
in osticio non potuisset, ij magnitudine poenae males
o summouerentur. insui voluerunt in culeum ui.
Mos , atque ita in flumen destri . o 'gularem μαpientiam iudices. nonne videntur hunc hominem ex
rerum natura sustulisse er eripuisse, cui repente coe tum , solem, aquam, terram, ademerunt ut , qui eum necasset, unde ipsi natus esset 7 eareret ijs rebus Oamnibus , ex quibus omnia nata esse dicuntur . noaluerunt feris corpus obiicere, ne bestiis quoque, να tantum scelus attigissent , immanioribus uteremur a
non sic nudos in lumen de cere , ne, cum dilati essent
93쪽
PRO S g X. ROSCIO A M. Irin nidre, ipsum polluerent, quo caetera, uio dia sunt, expiari putantur. denique nihil tam alle , ne que tam uulgare est, cum partem ullam reliqlierint. etenim quid tam est commune, quam spiritus uiuis e terra mortuis t mare sive luantibus ' litus elem, i ita tituunt , dum posswnt, ut ducere animam de coelo non queant: ita moriuntur, ut eorum ossa terra non tantigat: ita iactantur fluctibus , uinunquam abluuntur: ita post emo ei cluntur, ut ne ad saxa quidem mortui conquiescdnt. tanti maleficii erimen, cui maleficio tum
insigne supplicium est eo titutum, probare te Eruti censes posse talibus uiris, si ne causam quidem malefici inotuleris L si hunc apud bonorum emptores ipsos accusares, eis iudicio chrγsogonus praeesset ; tamen diligentius paratius uenisses. utrum, quid agatur, non uis des , an, apud quos agatur ' agitur de parricidior quod sine multis causis suscipi non potest . apud homi, nes autem prudentissimos agitur: qui intelligunt neαminem ne minimum quidem maleficium sine causa admittere. esto: causam proferre non potes . tametsi sidurim uicisse debeo, tamen de meo iure decedam,' itiabi, quod in alia causa non concederem, in hac conceradam, fretus huius innocentia. non quaero abs te, quus repatrem Sex. Rosicilis occiderit: quae ro , quo modo oeciderit. ita quaero abs te C. Eruti, quo modo , o sic teraeum agam, ut in eo loco uel retondendi, uel interpeti
landi tibi potestatem faciam, uel etiam, siquid uoles, Biterrogandi. quo modo occidit f ipse percussit, an alijs occidendum dedit ysi ipsium argκis: Romae non fuit . si per alios fecisse dicis : qu ero, seruo, ne, an liberos e E iiii
94쪽
RATIO quos homines ρ indidem ne Amma, an hosce ex Vrbepcarios ' si Ameria, qui sunt bi cur non nominanatur si Roma, unde eos nouerat Roscius fetui Romam multis annis non uenit, unquam plus triduo
fuit . ubi eos conuenit ἰ qui cum locutus est quo modo persuasit ' pretium dedit cui dedit per quem dedit LMnde, aut quantum dedit nonne his uestigiis ad eam put maleficii perueniri solet simul tibi in mentem veniat facito, quemadmodum uitam huiusce depinxes xis: hunc hominem ferum, atque agrestem fuisse: nunquam cum homine quoquam collocutum esse: nunquain oppido constitisse. qua in re Eruetereo illud, quod mirahi maximo argumento ad huius innocentiam poterat esse , in rusticis moribus, in uictu arido, in hac horrida incultas uita, illiusmodi malescia gigni non solere. ut
non omnem frugem neque arborem in omni agro reperire possis: sic non omne facinus in omni uita nascitur. in urbe luxuries creatur: ex luxuria existat auaritiae necesse est, ex avaritia erumpat audacia: inde omnia scelera ac maleficia gignuntur. uita autem haec rustica , quam tu agrestem uocas, parsimoniae, diligenαtiae, iustitiae magi tira est. uerum haec missa facio: illud
quaero, is homo, qui, ut tute dicis, nunquam inter homines fuerit, per quos homines hoc tantum facinus , . tam occultum, absens praesertim, conficere potuerit .
multa sunt falsa iudices, quae tamen argui susticisse possunt: in bis rebus si si licio reperta erit, culpam
inesse concedam. Romae Sex. Roscius occiditur, cum in
agro Amerino esset filius. literas, credo, misit alicui sicario, qui Romae nouerat neminem. arcesiuit Ada
95쪽
PRO SEX. ROS cIOOΑΜ. 33 quem: siquando' nuncia misit: quem' aut ad quemlpretio, gratia, ste, promissis induxit aliquem : nihil horum ne confingi quidem potest: π tamen causa de parricidio dicitur. reliquum est, ut ter ferum id admiserit . odii immortales, rem miseram Er calamitosam. quod in tali crimine innocenti saluti solet esse , ut sero nos in quaestionem polliceatur: id Sex.Roscio facere non licet et uos, qui hune accusatis, omnes eius seruos haberi: unus pure, uictus quotidiani administ eri ex tanta familia Sex. Roscio relictus non est . te nunc appello P. Scipio, te Meleste: nobis aduocatis, nobis agentibus, aliquoties duos seruos paternos in quaestionem ab adα Mersari is Sex. Roscius postulauit. meministisne T. Ros
scium recusare' quid' iij serui ubi sunt schrγsogonum iudices sesantur, apud eum sunt in bonore, π in
pretio. etiam nune, ut ex his quaeratur, ego postulo,
hic orat, atque obsecrat. quid facitis ἰ cur recusatis dribitate etiam nunc iudices , si potestis, a quo sit Sex.Rοα scius occisus: ab eo ne,qui propter illius mortem in ege αstate insidiis uersatur, cui ne quaerendi quidem de morte patris potestas permittitur an as iis, qui quaestionem futant, bona possident, in caede, atque ex caede uiuunt. Omnia iudices in hac causa sunt miseera, disqκe indigna: tamen hoc ni si neque acerbius , neque iniquias proferri potest. mortis paternae de struis pateronis quaestionem habere flio non licet . ne tandiu quisdem dominus erit in suos, dum ex iis de patris morte
quoeratur. ueniam, neque ita multo post, ad hunc los tum . nam hoc totum ad Roscios pertinet : de quorum
audacia tum me dictum possisitas sum,cum Erutii crio
96쪽
M ORATIOmina diluissem. Nunc Eruti ad te uenio. convenis
mihi tecum, necesse est; si ad hunc maleficium istud pretinet, aut ipsium sua manu fecisse, id quod negas; aut
per aliquos liberos , aut seruos. liberosne ' quos neque ut conuenire potuerit, neque qua ratione inducere, neque ubi, neque per quos, ne Ae qμα ste, aut εμο pretio, potes 'ostendere. ego contra ostendo, non modo
nihil eo rum fecisse Sex. Roscium, sed ne potuisse quiadem facere; quia neque Romae multis annis fuerit, nesque de praediis unquam temere disicesserit. Restare tibi videbatur seruorum nomen, quὰ, quasi in portum reaiectus a caeteris susticionibus, confugere posses: ubi scopulum Olbendis eiusmodi, ut non modo ab hoc crismen resilire uideas, uerum omnem susti nem in usu metipsos recidere intelligas. quid est ergo, quό tandem accusator inopia argumentorum confugerit ρ eiusmiai tempus erat, inquit, ut homines uulgo impune occidorentur. quare tu hoc, propter multitudinem sicarisarum, nullo negotio facere potuisti. interim mihi uideris Eruti una mercede duas res assequi uelle, nos iudicio perfundere, accusare autem eos sos, a quibus merce dem accepisti. quid ais y uulgo occidebantur per quos a quibus' non ne covias te a sectoribus hue adduaelum esse' quid postea' nescimus, per ista tempora residem fere ρηοresfuisse colurum, o bonorum ρ ii deantque, qui tum armati dies noctos concursabant, qui Romae erant assidui, qlii omni tempore in praeda et sanguine uersabantur, Sex. Roscio temporis illius acerbitatem iniquitatems obiicient illam sicariorum multitudinem, in qua ipsi duces ac principes erant, huic
97쪽
erimini putabunt fore ' qui non modo Romae non fuit, sed omnino, qκid Romae ageretur , nesciret i propterea quod ruri assiduus, quemadmodum tute confiteris , fuit. Ureeor , ne aut molestus sit m uobis iudices, aut ne iri, ingeniis uest is videar diffidere, si de tam persticuis reat: ρ bus diutius disseram. Erutii criminatio tota , ut arbis iis tror, dissoluta est. nisi forte expectatis,ut ista diluam, is i quae de peculatu, ac de ei modi rebus commentittibi audita nobis ante hoc tempus ac noua , obiecit . quaen si mili iste uisus est ex alia oratione declamare, quam in
ins alium reum commentaretur: ita neque ad crimen parra
ti: . ricidii, neque ad eum, qui causam dicit , pertinebant. o de quibus quoniam verbo arguit, verbo satis est nega
ti,it re. si quid est, quod ad testes reseruet ; ibi nos quoque ,
aris ni in; ipsa causa, paratiores reperiet, quam putabat . il ut Venio nunc eo , quo me non cupiditas ducit , sed ira xiit des: nam si mihi liberet accusare, accusarem alios porata tris , ex qκibus possem crescere: quod eertum est non diti facere, dum utrumuis licebit: is enim mihi uidetur am is piissimus, qui sua uirtute in altiorem Iocum peruenit, non qui ascendit per alterius incommodum calamitatem. Desinamus aliquando ea crutari, quae suriit dis inania: quaeramus, ubi maleficium et est, o inueniri ι potest . iam intelliges Eruti , certum erimen quάm mut is iis fusticionibus coarguatur. tametsi neque omnia dicam , o leuiter unumquodque tangam: neque enime a id facerem, nisi necesse esset: π id erit signi me inuis alii eum facere, quod non prosequar longius , quam ' shμrus, ex fides postulabit. Causam tu nullam rara ibi Feriebas in Sex. Roscio. at ego in T. Roscio reperto: im
98쪽
ORATIO cum enim mihi res est T. Rosci, quoniam Ulic sedes, ae te palam aduersarium esse prosi eris. de capitone post uti derimus, si, quemadmodum paratum esse audio, testis prodierit. tum alias quoci e sinas palmas cognoscet, de Dubps me ne audisse quidem susticatur. L. cassius ille, quem populus R. ueris um et sapientissimum iudice putabat, identidem in causis quaerere solebat, ciu bono fuisset. sic uita bominum est,ut ad maleficium nemo conetur sine se,atque emolumento accedere. hunc quaesstorem, ac iudicem funebant, atque horrebant ii, quiabus periculum creabatur: ideo quod, tametsi ueritatis Trat amicus, tamen natura non tam propensus ad mio sericordiam, quam inclinatus ad seMeritatem uidebat. ur, ego, quanquam praes huic quaestioni et contra dudaciam simus, et ab innocentia clementissimus, tamen facile me paterer, uel illo ipse acerrimo iudice quorente, ud apud casia)Fos iudices, quorum etiam nunes,quibus causa dicenda est, nomen ipsium reformidant, pro Sex. Rosito dicere: in hac enim causi cum uiderentitus amplissimam pecuniam possidere, hunc in summa mendicitate esse, illud quidem non quaeroent,cui bono fuisset; sed eo perstimum crimen, et susticionem potius ad praedam adiungerent, quὰm ad egestatem. quid, si accedit eodem, ut tenuis antea fueris quirisi, ut aura: rus f quid, si, ut audax t quid, si, ut illius, qui occisus est'; inimici fimus ' num quaerenda causa , quae te ad tantum facinus adduxerius quid ergo borum negariporest ' tenuitas hominis elusemodi est, ut disimulari non
queat, atque eo magis eluceat, quo magis occultatur.
, auaritiam praefers, qui societatam coieris de municipis,
99쪽
PRO SEX. ROSCIO A M. 3seognati fortunis cuin alienisiimo. quam sis audax ut alia obliuisiear hine omnes intelligere potuerunt, quod ex tota societate, hoc est ex totsicariis solus tu inventus es , qui cum accusatoribus sederes , atque os tuum non modo ostenderes, sed etiam offerres . inimicitias tibi fulsisse cum Sex. Roscio, et magnas rei familiaris controuerasias,concedas, necesse est. Restat iudices, ut hoc dubiteamus, uter potius Sex. Rositum occiderit; is, ad qκe morte eius diuitiae uenerint, an is, ad quem mendicitas: is,
qui antea tenuis fuerit, an is , qui postea factus sit egentissimus: is, qκi ardens auaritia feratur infestus in suos; an is, qui siemper ita uixerit, ut quaestum nose set nullum, fructum aute eum solum, quem labore peperisset: is, qκi omnium sectorum audacissimus sit , an is, qui propter fori iudiciorum s insolentiam non modo subsellia, uerum etiam urbem ipsam reformidat: postremo iudices, id quod ad rem mea sententia maxime pertine utrum inimicus potius, an filius. baec tu Eruti tot et tanta si nactus esses in reo, quim diu diceres quo te modo iactare, tempus bercule te citius,qua oratio desireret: etenim in singulis rebus eiusmodi materies est, ut dies'gulos possis consumere: neque ego non possum: non enim mihi tantu derogo, tametsi nihil arrogo,ut te copiosius, quam me, putem posse dicere. ueris ego forsiuran propter multitudine patronorum in grege annumero: te pugna Cannensis accusatore sat bonu facit. multos caesos non ad Thrast mn lacu,sed ad Seruilium uiussimus. quis isti non est uulneratus ferro Phogio no necesse est omnes commemoras Curtios, Marios, denique Mamercos, qκοι iam aetas a praesitis auocabat, postremo
100쪽
ΟRATIO priumnm sium, senem Antistium, quem nen modo aetas , sed etiam leges pugnare prohibebant . iam quos nemo propter ignobilitatem nominat, sexcenti sunt , qui inter sicarios, er de ueneficiis accusabant . qui oαmnes , quod ad me attinet, uellem uiuerent : nihil
enim mali est, canes ibi quamplurimos esse, ubi peramulti obseruandi, multas seruanda sunt. uerum, ut sit, multa saepe imprudentibus imperatoribus uis
belli, ac turba molitur. dum is in aliis rebus erat occupatus, qui summam rerum administrabat ; erant insterea, qui suis uulneribus mederentur, qκi, tanquam is offusa reip. sempiterna nox esset, ita ruebant in tes nebris , omnias miscebant. a quibus mirer, ne quod
iudieiorum esset uestigium , non subsilva quoque esse
combusta: nam et accusatores, er iudices sustulerunt. hoc commodi est, quod ita uixe runt, ut testes omnes, si cuperent, interficere non possent: nam, dum homianum genus eris ; qui accuset eos, non deerit: dum ciuuitas erit, iudicia fient. uerum, ut coepi dicere, gratius, haec si haberet in causa, quae commemoraui,
posset ea quamuis dindisere, er ego iudices possum: sed in animo est, quemadmodum ante dixi, leuster
transire, ac tantummodo perstringere unam quoque rem , ut omnes intelligant, me non studio accusare, sides icio defendere. Video igitur causas esse permultas, quae istum impellerent. uideamus nune, ecquae faculatassuscipiendi maleficii fuerit. Vbi occisus est Sex. Rossius f Romae. quid tu Rosci ubi tunc eras f Romae. Mearum quid ad rem et alii murti . quasi nunc id agatur, qui ex tanta multitudine occiderit ἱ ac non hoc quar