장음표시 사용
2쪽
t. oetasio huius Seripti. 7. Me et in emmuni usu lo. 2. Laudatur mos teceptas,ueris quendi eti hic accipitur. borum expositionem rerum ἰ8. Curator ab Ossiciali dissere. tractationi praemittendi. 9. Domini uerbum hie correla. 3. Expedit inprimis ad rerum tum est cum ossiciali, et Ptia cognitionem ambiguam uer ςipςm inprimis significat. borum signifieationem expli. XC. Principes Romani primum care. noluerunt dici Domini. T II. Sub inferioribus tamen m Officialis vox minus politae V L se . .
latinitatis V Impp. haec appellatio sensim. . . . . inualuir.
useri Ministri 1 . Domini senistatio in ivre
Magistratuum. uaria. ' : 6. Postea in genere omnes, qui I3. Transitus ad terum tracta . Ossicium publicum gerunt. Iionem.
3쪽
Um ex more in Academiis recepto pro impetranda facultate recipien- di Summos in Utroque Iure Honores ex immensis iuris nostri lati. ifundiis pars aliqua mihi scripto per- stractanda , et discussioni publicae proponenda esset, inter uarias et se. lectiores materias, quae animo meo obuersabantur, ut hanc prae aliis eligerem, Patris optimi, D. I. Iacnsebii, I. V. D. et huius tauitatis Archigrammatei adique Scholarchae uoluntas, quam, ut par est, obsequio et debito semper uenerabor, et imperium effecit. Ne uero in proposita mihi tractatione a uia solita recedam, breuem seu uerborum eXpositionem rerum ipsarum recensioni praemittam: id enim uulgo, et recte quidem receptum constat: cum nisi uerborum rationem recte perspectam habeamus, in rerum cognitione et expositione saepius haerere nos, atque etiam 3 labi necesse sit. Verborum autem ratio tribus partibus absoluitur, Etymologia, Homonymia, et Synonymia, omissis reliquis, quae uel satis nota, uel saltem hic minus ini necenaria, in explicanda Homonymia, seu uaria significatione uerborum metalis et Domini, quae cardinales sunt tituli nostri uoces, si aliquid laboris imsumsero, non inutilem operam me positurum spero; cum a uerborum diuersa significatione ipsarum rerum 4 obscuritas et incertitudo ut plurimum soleat oriri. Est haec omnium fere uerborum appellativorum ratio,
ut modo latius eorum significatio se diffundat, ut res
4쪽
plures complectatur: modo restrictior sit, et angusti. oribus cancellis coerceatur. Idem utrique huic uerbo et O cialis et Domini contingit. Ossicialis quidem
Verbum, quod ante omnia monendum, etsi politioris latinitatis aevo, quod aetate Ciceronis et proxime se. quente fuit, in ulu fuisse non appareat, subsecutis tamen saeculis usius eius sensim inualuit. Ac primum squidem ossiciales appellati, ministri et apparitores Ma. histratuum. Ita praesides Prouinciarum suos habe.ant ossiciales, qui perpetui fuerunt, iuxta Paulum iri L praestis. 34. de redi et ed. horum etiam meminit Vlpianus in L diuus. 6.sub . de bou. damnat. sic et Proconsulibus suos fuisse intelligitur ex L se quis. 6. g. I. de poen. et ossicialis, qui Praefecto urbis ministrabat, mentio fit in L is eui s. g. missus. 27. tu in posi legat. extat et de filiis ossicialium militarium rescriptum Constantini in I. i. C. de β. me. nolit. Et huius quidem 6
Imperatoris tempore iam uox ista ulterius extensa, et ad Omnes eos porrecta uidetur, qui ossicium aliquod publicum, seu ciuile seu militare, gerunt. Inde S. ctum, ut Magistratus etiam ossicialium appellatione finerint comprehensi, et ossicialium totidem constituta
sint genera, quot sunt ossiciorum publicorum, quibus illi lunt admoti. Udal r. Zasius ira L principalibus. 33. de reb. cred. atque ita ossicialium alii perpetui sunt, alii temporales, alii cum iurisdictione, alii sine iurisdi. ctione, alii superioriores, alii inferiores, alii ciuiles, a- , lii militares. Et lata haec atque generalis acceptio ruerborum officialis et melavit usu populari, quo ma
Xime uim uocabulorum metimur, hodie recepta est,
5쪽
stratum dicit elis ossicialem, qui publicum impinum habet. O sciatis igitun generale nomen est, et conti. net omnes, qui munere aliquo publico iunguntur,ue illi cum inperio sint, qui Magistratus proprie di cuntur, siue sine imperio, qui generale nomen ossici
8 alium retinent, et alias etiam ministri uocantur. Quam quam uero accurate loquendo curator ab ossiciali di. . stinguatur, eo quod huius munus ordinarium sit, et Iege definitum: curator uero proprie sit, qui munus publicum extra ordinem, et sine lege arbitrio impinirantis gerit, ut idem Bodinus docet d. l. 3. c. a. unde legatorum nomen ad curatores, non ad officiales pedit et : nos tamen , quibus ofelatis dicuntur o. mnes illi , qui siue Principibus , siue Magistratibus operam in administranda Republica navant, qui que ab iis mandatum rei cuiusdam ad Rempublicam pertinentis acceperunt, incialium appellatione etiam eos, quos curatores uocat Bodinus, comprehendimus. 9 Ex his etiam facile est intelligere, Domini uerbo, quod altera tituli nostri parte continetur, quid indicatum uelim: nimirum cum o Dialis et dominus hic inter se cor. relata sint, Domini appellatione omnis ille uenit, qui munus publicum aut negotium, quod ad rempublicam ectat, alteri expediendum committit. Vnde pedispicuum est, Principem potissimum, et in statu populari illud corpus ciuium, penes quod summa potestasio residet, hoc nomine contineri. Quanquam enim m Republica Romana, postquam rerum summa a POpulo ad Caesiares, qui Principes et Imperatores dicti, translata est, isti Domini appellatione, ut inuisa populo, eique seruitutem inserente, diu se abstinuerint, i-
6쪽
deoque id Au stum reiecisse scribat Tertuli. in aps
Ag. e. 34. et Almandrum Seuerum, Lamprid. in eius uita cap. 4. subinde tamen a peioribus Principibus, etiam luperioris aeui affectatum, ut a Cato, teste Vi. .ctore Schorei, et a Domitiano, cui ideo Martialis hodnomine saepius in epigrammatibus suis assentatur. Quanquam de eo Statius S lv. lib. t. ep. 6. scripseris Et dulci Dominum fauore clamant, me flum uetuit licere Caesar. Donec tandem crescente indies adulatorum licentia in Irmorem abierit, ut Imperatores Domini uocitarentur quod iam tempore Antonini. Pii inualuisse docet L. MDωσις. s. ad L. Rhod. de iaci. atque ita tandem factum, ut ipsi etiam imperatores nomen hoc, veluti summae illi dignitati debitum, non admitterent modo, sed etiam exigerent i quod sub Constantino Magno ui. detur inualuisse, cuius nummi solennem hanc inscriptionem praeserre solent: D. N. CONSTANTI-N VS. P. F. AVG. id est: Dominus noster Consam tinus, Pius, Felix, Augustus, quem morem sequentes dein Imperatores, Iuliano Apostata excepto , in nummorum et lapidum inscriptionsas sunt secuti, ut didici a V. Cl. et harum rerum peritissimo D. Se bastiano Feschio, huius Academiae Antecessore, Agnato et Praeceptore meo Omni honoris cultu prosequem do. Iustinianum certe, eiusque coniugem Theodo. ram, Domini et Dominae appellationem seuere a compellantibus eXegisse, narrat Procopius in recim. his. c. 3o. inde. factum, ut hoc aeuo res Caesarum priuatae, res Dominicae uocarentur, ut docet tit. Cod. Ne rei Do
7쪽
DE. v ACTIS OPPI cIALrv Mrum praeter uulgarem illam et consuetam uerbi huius . significationem, qua denotatur is, ad quem res aliqua pertinet, Domini quoque dicti fuerunt honoris causa illi, quibus reuerentia debetur, ut Patronus a cliente, et praeceptor a discipulo. l. Nesennius. o. ad L. Falcid. . au . habita vers. ueruntamen. C. ness. pro patr. maritus ab uxure. I. ea quae s . de donat. int. r. a uxor. Et haec quidem de significatione uerborum incialis et Domini monuisse aci institutum nostrum sussiciant. Ce- D terum facti nomine, etiam non factum, seu neglectum, omissumque quod fieri oportuit contineri, infra cap. s. N. I. tradatur, nunc ad rei ipsius tractationem a N
Ex pactione uel promissione sua, quatevis
r. Ingressus ad hane materiam. 7. Seeus est de naturali perse. a. Factum officiali Domino so- eta; quo nomine hodie et a. Iet imputari. etio in prineipem datur.3. obligatio naturalis quae, et 8. Prineeps cum Principe pae, quisnam eius sit essectus. seens omnino tenetur. . obligatio mere ciuilis du- 9. Circumuento tamen Leeuro plex, efficax et inessicax. ritur. s. Obligatio mixta. Io. Non etiam,ei qui uiuet mmi s. obligatio naturalis imper- tu armorum duris conditionia secta nihil iuris tribuit aduer. bus subscripsit. sus summam potestatem, uti II. Princeps ex contractu eum
nee obligatio mere ciuilis tu, subd tis inito obligatur. Teax. I 2. Etiam ex Lege ciuili, si eon.
8쪽
uentio sit ultro citroque ob- I 3. LegibusCiuilibus Prinei pem ligatoria. se submittere publice expediti
Cum Cap. praecedente dictum sit, Domini appel. 1latione nos inprimis summum Principem, et in sta. tu populari id corpus ciuium intelligere, penes quod maiestatis iura resident, operae pretium me facturum arbitror, si, priusquam de officialium facto, eaque ob. ligatione, qua Dominus eX eo tenetur, tractare inci. Piam , quaedam generalia de obligatione summae po-t tis ex conuentione uel promissione praemittam. ipi nisi satis constet, an et quatenus ex io factoi ceps aut populus summa potestate praeditus teneatur , ineptum et superuacaneum erit inquirere, quomodo ex facto ministrorum obligentur. Eoque a magis hic praeliminarem hanc quaestionem excutere necessarium esse existimo, quod plerumque factum ossicialium domino imputetur, eiusque factum esse intelligatur, ut postea incetur, huc enim applicari solet
peruulgata illa iuris regula: quod quis per alium facit, ipse fecisse uidetur. Cap. qui facit. a. de Reg. Iur. in h. I. Siseruum. 7r. f. 6. de AH. hered. cum si I. Ad 3
huius autem quaestionis intelligentiam obligationis sipecies inprimis exponere conuenit. Est igitur obliga, tio alia naturalis, alia ciuilis: Naturalis, quae solo aequitatis naturalis uinculo continetur. I. Stichum 93. g. a. de solis. iterum duplex est, perfecta et imperfecta. Perfecta, quae α conuentione in nudis placiti finibus iubsistente oritur, et plurimos habet effectus; iure Gentium enim non solum exceptionem, sed et actionem producit : iure ciuili eosdem fere ha- bet effectus, quos obligatio ciuilis mixta, excepta a-
9쪽
8 DE FACTIs OPPI Ct ALIUM actione: parit enim exceptionem. ι. Iuris gem. 7. 3. 4.
de puci. quod ex hac obligatione solutum est, non pubest repeti ut indebitum. l. naturaliter. II. I. se poeua. I9.
de cond. Ind. potest compensari. l. 6. de compens utiliter
huic obligationi accedit fideiussior. g. r. I. de me iussi.
6. et T. eod. et pignus. l. s. de pignor. Imperfecta uero, quam citra conuentionem sola pudoris et honestatis ratio inducit, ut obligatio ad αντίδαα, leu remunerationem. l. sed et se lege. as. g. consuluit. II. de haered. pet. 4 ei, cui quaesita est, nihil iuris tribuit. Ciuilis obliga.tio, quae iure ciuili , tionem producit, etiam ess Himere ciuilis, uel n. , a. Mere ciuilis, quae iterum pyducit actionem uel efficacem, utpote quae exceptisne non potest elidi, ut ex re iudicata. I. post rem. 66. de re iudie. ex iureiurando uoluntario. q. u. I. de are. I. admonendum 3I. de iureiuri et dicuntur praesumtiue
mixtae, fingitur enim, seu de iure praesumitur Ob in . tilitatem publicam, aliamque probabilem causam, naturalis aequitas subesse; uel producit actionem inefficacem , quae per exceptionem oppositam iure prae torio potest elidi. l. 3. y. I. de const. μα ueluti si quis uel metu coactus, uel dolo inductus, uel errore lapsus s id promisit, quod non debebat. g. r. de except. Ciui lis obligatio mixta est, Ouae et naturalis et iuris ciuilis uincula continetur, et Gefinitur a Iustiniano, quod sit iuris uinculum, quo necessitate adstringimur alicui rei soluendae secundum nostrae ciuitatis iura. n. I. 6 de obi. Cum itaque ol,ligatio naturalis imperfecta nihil iuris tribuat ei, cui est quaesita, adeoque neque auexcipiendum, neque ad compensandum, similesque effectus, quos ius ciuile alias naturali obligationi trisbuit ν
10쪽
v ATEN vs DOMINUS TENEAT v R. 'buit, prosit, illam neque aduersus summam potesta, tem uim quicouam exigendi inducere dicendum. Grotide I. B. et P. I. a. c. I . g. 6. Pufend. de Iur. Nat. l. 3. 3 e. q. g. s. et 6. de obligatione mere ciuili, quae evceptione elidi potest, idem sentiendum, quippe quae
ne priuatum quidem hominem cum effectu obstringit. Itaque reliquum est, principem obligatione naturali 7 perfecta, quae et simpliciter naturalis dicitur m iure, iet mixta, siue reuera siue Praesumtiue, ut uulgo loequuntur, mixta sit, teneri, et Ouidem ita teneri, ut etiam actio in eum detur, non solum ex mixta, sed et ex naturali obligatione: cum hodierni mores, qui ius nostrum in quam plurimis ad simplicitatem iuris gemitum reduxerunt, quod inter stipulationem et nudum pactum non agnoscit discrimen, ex hac non minus, quam illa,obligationem ad agendum efficacem oriri umlint. Gudet. de iuri musis. I. 3. e. s. ures prero. Gron roduci. ad Ius mdand. I. g. pari. I. pen. Vinα in comment. ad , L I. de ue . GL n. 4. CarPrip. a. conss.19. def. N. n. 7. quod multi ex Iuris Canonici dispossi . ctione profluxisse arbitrantur. arg. cap. I. et . X. de paci. ubi Panorm. a quibus.tamen non sine ratione dissem tit Rittereti. de diis. tu . Gu. et tam l. 3. e. I. C. 8 iterum obligationes Principumex conuentione, de quibus potissimum agendum hic est, quod attinet, duo casus sunt discernendi, uel enim princeps cum alio principe aut republica libera contrahit, uel cum subditis. Priore casu, quin ex conuentione secum dum ius gentium ualida nascatur obligatio, nemo dubitauerit, secus enim si quis statueret, Omnem λωderum ac pactionum publicarum um, qua diuersae B ciuita.