장음표시 사용
21쪽
statuunt iuris Interpretes, qui hic nihil aliud requirendum putant, quam Principis praesentiam in loco, ubi
negotium eius nomine geritur. Farinae. quas. crim. 97. eas. a. inspect. a. Petr. Caball. reses. crim. 26. perret. Myler ab Elirenb. parchol. cap. Io. g. a. Verum haec sententia mihi minus tuta uidetur, neque enim ut tacite mandasse quis censeatur, sussicit eum in ciuitate, aut loco esse praesentem: sed ipsi negotio interesse, et scire debet, quid eius nomine ab alio agatur, eo enim dum scit, et non prohibet, mandare creditur. d. I. 6. q. a. l. qui me. s3. mandat. I. semper. 6o. de remiur. l. quidam. Ia. de euici. I. seruus. 38. g. I.' de donat. t. viri et uxor. Accedit, quod Dimis faciles et non raro temerarii sint ossiciales in praetexendis Principum mandatis, quae temeritas Principibus obesse non debet. Expedit igitur et hic adhibere cautionem iure ciuili proditam, ut si de mandato dubitetur, exigatur a Pro- Curatore cautio de rato. I. l. l. exigendi. Ia. C de pro cur. CarpZ. p. I. cons. I. def. 29. Sed quid, si ossicia-I8 lis speciale mandatum non habeat, nec etiam datum sibi esse profiteatur, sed ratione ossicii sibi commissi aliquid gerat, quod, ut fieri solet, generale mandatum sub hac uel simili clausula habet annexum. et
gebutiret, an etiam hic facto suo aut contractu domi num obstringet 8 Hic cum Maevio p. 3. decis. 229. n. s. distinguenuum existimo, an id, quod ossicialis agit, ut contrahit, ossicio suo conueniens aut consequens sit
22쪽
sit, an uero limites eius excedat. Ex primi generis actis dominum obligari, extra dubium est: huc enim iuspectat vulgariwegula: qui uult consequens uult, etiam antecedens. f. a. de iurisd. l. I. I. de osse. eius, cui mand. iurisd. hinc mandato etiam ea contineri intelli. guntur, sine quibus illud facile expediri non potest. I. ad rem mobilem. 66. l. ad legatum. 6a. de procur. quod Grotius I. 3. I. B. et P. cap. aa. I. a. ita eXprimit: Qui dat facultatem, dat, quantum in se est, quae ad facultatem sunt necessaria, quod in materia morali intelligendum est morali modo; unde potestates minores supremam facto suo obstringunt faciendo id, quod probabiliter ipsorum ossicio contineri censetur. Hoc quippe nisi concederetur, misera foret et elusoria Magistratuum et ossicialium potestas. Ad ea ue-eto ro se non extendit generale mandatum ossicium bene et ex fide administrandi, magistratibus et officialibus datum, quae et alias in priuatis negoti is mandato generali non solent contineri. Itaque rem Domini donare non potest eiusmodi officia iis, ut nec procurator, qui generale mandatum habet. arg. l. Fliusfam. T. de donat. I. contra. 28. I. . de paci. hanc ob causiam procuratori Caesaris donandi licentia speciatim ademta: donationis enim causa rem Caesaris transferens nihil agere dicitur, non enlarili enare, sed diligenter gerere rem Caesaris est comm m. d. l. i. g. i. in . de Wf. proc. Caes. sed nec alia ratione alienare potest rem Domini ossicialis, aut procurator Re
neralis, nisi ratio administrationis id requirat. l. procura tor totorum. 63. de procur. iunci. I. ab agnato. Ia. et ult. decur. fur. I. D ocuratorem. I6. C. de procvr. neque etiam
23쪽
eam pignori obligari potest, ι. I. g. I. quae res pigu. dat. neque pignus aut hypothecam liberare. l. s consensu. 7. g. I. quib. mod. pign. sub. aut aliud ius domini remitte.
re. l. procurator. 63. de procur. I. praeses. Ia. C. de transact.:1 Atque ex hoc diiudicanda quaestio, an Ossicialis eius. modi per transactionem ius domini remittere possit 8 Certe si ambitiose M, quod indubitate debeatur, remissum sit, hanc transactionem domino non nocere, eX dictis manifestum est, idque uult d. l. Ia. C. de transacti quod autem generaliter definitum est, procuratorem Principis inconsulto Principe transigere non posse. d. I. I. g. I. de offf. proc. Caes. l. nulli. I3. de transact. id ex d. l. Ia. sic limitandum existimo, ut si causa Principis admodum dubia sit, et ad ossicialis transigentis ossici, um pertineat, ea transactione, qua loco iuris incerti et dubii, certum quid quaesitum est, quae natura est
transactionum. l. transactio. 38. C. d. t. etiam dominum
Obligari. Menoch. cons. 887. n. aa. et seqq. Hactenus deaa eo casu, cum ossicialis quid egerit ex causa ad ossicium suum pertinente. Quod si uero res ad ossicium suum non spectet, adeoque suae potestatis fines liquido tran cedat, expediti iuris est, dominum eo facto non tene. ri , idque exemplo procuratoris et institoris supra iam demonstratum est: quod namque ossicialis extra om-cium suum facit, in eo priuati loco est. Atque huc pertinent illae iuris regulae ubique obviae: factum cuique suum non alteri nocere debet. L factum Iss. de remiur. et nemo potest alterius conditionem eo inuito red. dere deteriorem. l. soluendo. 39. de neg. ges. l. a. quod . tii aut clam. nec alter alterius facto, aut culpa est praegrauandus. l. si quis 33. I. I. C. de ivos. tes. non lebet alteri
24쪽
etu ATEN vs DoMlNVS TENEAΥv R. a 3 teri per alterum iniqua conditio inserri. t. non debet. 7 . de rem iur. Duo tamen casus sunt, quibus ut domi. 23nus ex facto procuratoris mandati fines excedentis te. netur, ita et Princeps eX facto officialis, licet potesta. . tis suae terminos egredientis. Grol. d. c. 22. q. 3. Primus est, si ea res in utilitatem domini uersa sit, sicut enim alterius conditionem etiam sine mandato licet reddere meliorem. d. l. 39. de Neg. ges. ita eo tacto quisque ob. ligatur in quantum probari potest, eius commodum in. de esse promotum. sirg. i. ciuitaS. 27. de reb. cred. hoc enim natura aequum est, neminem cum alterius detrit mento et iniuria fieri locupletiorem. l. iure naturae. αo6. de rep. iur. l. Nam hoc. I4. de cond. Dd. cui gemi. num est illud Tullii 3..de o f. contra naturam est, ex . hominis incommodo suum augere commodum. Ita licet ex actu serui institoris non teneatur, qui proposuit, si denunciatum sit, ne ei crederetur, si tamen seris Uus eX eo contractu peculium habeat, aut in rem do.
mini uersum sit, replicabitur de dolo, uidetur enim; inquit Proculus, dolum malum facere, qui eae aliena imetura luerum quaerat. I. si quis. 17. g. peu. de insit. acri
add. Gror. de I. B. et P. l. a. c. IO. q. a. unde recte idemGrotius d. c. aa. g. s. ubi de Obligatione summae potestatis ex facto ministri tractat, negat ab iniustitia ex. culari posse eos, qui cum pacta improbent, tamen re. tinent, quod sing Pactis non haberent. Alter casus a. est, si factum ossicialis postea dominus ratum habuerit, idque uel expresse, uel tacite, puta cum sciuit, quod actum erat, et fieri passus est, quod ad aliam
causam commode referri non potest. Grol. d. e. 22. q. . et plenius I. a. cap. II. I. I7. etenim ratiliabitio man. dato .
25쪽
dato comparatur. l. uero procuratori. Ia. g. . de solutias l. . pr. C. ,SC Maced. Neque illud hic praeteris' eundum, quod scite Grotius d. c. aa. g. 4. monet, Obligari quoque summam potestatem ex facto ministri, quamuis hic contra mandata arcana fecerit, intra limi. tes tamen publicae functionis. Atque haec illa aequitas est, quam Praetor Romanus in institoria actione se. quendam duxit: licet enim ex contractu institoris is, qui praeposuit, obligetur, dummodo eius rei gratia, cui praepositus fuerit, contractum sit: si tamen palam proscriptum sit, ne cum eo contrahatur, in praepositi loco pon habebitur. Quod si proscriptum quidem sit, sed non pateat, tenetur qui praeposuit. l. sed spu.
26pillus. ii. g. a. et 4. de inst. act. Denique notandum, etsi dominus ex contractu aut promissione ministri mandati uel potestatis suae limites excedentis non obis ligetur, ipsum tamen ministrum eo facto teneri ad prae. standam aestimationem eius, quod promisit, nisi lex albqua satis cognita id etiam impediat. Grodi d. c. 22. g. 4. Huc spectat, quod aministratores ciuitatis de pecunia ciuitatis nomine mutuo accepta teneantur, siquidem uel de mandato publico, uel de uersione pecuniae in rem ciuitatis non constet. l. ciuitas. 27. de reb. cred. qua de re prolixius agit CarpZ. resp. Seci. IO8. per tot. lib. a. et Ipr. for. pa t. a. const. 6. def. al. ubi post Harim. Pistor. docet, eam obligationem etiam finita administra.
tione manere, quin eam et ad heredes transire, cum ex contractu sit, censet Meu. ad Ius Lubeo. I. I. t. I.
a ad ruis. in addit. circa M. Atque eX his ita generaliter traditis definienda quoque lunt ea, quae 1pecialiter de obligatione ciuitatis ex contractu Syndici uel
26쪽
administratorum, et de obligatione summae potestatis ex pactione seu promissione legatorum uulgo disquiri Rient, de quibus, cum magni et ferme quotidiani usi sint, hic quaedam quasi per compendium labiungere, non abs re futurum existimo. Et primo quidem quod
attinet obligationem ciuitatis ex contractu Magistra tuum uel administratorum, sic distinguendum existimo: Vel ciuitas omnem eis potestatem dedit, ita ut omne penes eum imperium ut, uel tantum rectores suos, et
administratores honorum suorum fecit; priori casu, ubi omne penes Magistratum est imperium, ex eius
contractu ciuitas uesicie tenetur. Meu. p. 3. decis 229. n. a. nec tum refert, utrum pecunia in rem ciuitatis
uersa sit, nec ne; nam quod proeeres ciuitatis, quibus gubernatio et omnis aciministratio rerum publicarum commissa est, faciunt, id pro eo habetur, ac si si mli ciues fecissent, cum ciues intelligantur sciuisse et . re, et secisse et facere, quod sciunt et faciunt ii, quibus
perpetua gubernatio concredita est. I. municipes. I . ad municip. CarpT. p. a. cons. 6. des i8. Quod attinet eos, qui nudi Magistratus, hoc est, tantum rectores et administratores constituti sunt, iterum uidendum, an agant aut contrahant ossicio suo conuenientia et imcumbentia, an extra rius limites. Illi per ossicii rationem ciuitatem obligant, tanquam communi omnium uoluntate per muneris necessitatem hac potestate potiti. Μm. p. 3. decis 229. n. 6. hi uero Ciuitatem non obligant, sed ne is, ciui fidem administratorum secutus Iecuniam mutuam aedit, manifestam rei suae iacturam libeat, ipsimet obligantur. CarpZ. d. p. a. const. 6. des
I9. quod onus probandi incumbit creditori, qui adue
27쪽
26 DE v ACTIS OPPI cIALIUM , sus ciuitatem experitur. arg. auth. hoc ius. C. de M. G. cles Nou. Iao. cap. 6. g. 3. debet enim is, qui contrahit cum persona minus habili, curiosus esse de uersione ina 8 rem. CarpT. d. def. I9. Nunc de iis, quae a legatis prin-ςipum ac rerumpublicarum suarum nomine expedium
tur, et quantum iis summae illae potestates, a quibus missi sunt, obligentur, paucis dispiciamus. Recurrit hic illud, quod supra de ossicialibu in genere moni. tum est, nempe mandatum esse inspiciendum. Solet autem legatis praeter literas fiduciales, fou credentiales, ut uulgo appellantur, nostris greditiv i oder Creden3, quibus iis apud exteros fides conciliatur,
etiam mandatum, seu instructio dari, qua modus praescribitur, in tractatibus seu negotiis expediendis obsediuandus, ad quam exhibendam legatus compelli mini-. me potest. Besold. de legat. cap. ult. g. s. Paschal. 29 eod. tr. cap. 9. Aliquando tamen gemino mandato legatus instruitur, manifesto et occulto, idque eum in finem, ut illud libere proserri possit, si rebus gerendis
id expedire legatus putet. Brunus. de legat. lib. I. cap. I. Marselaer. eod. tr. l. a. dissert. 3. et 6. Alberi Gentil. eod. v. l. 3. cap. II. attamen nec hoc inuitus exhibere tenetur. Palchal. d. cap. 69. ipsum uero mandatum ,
ruod legatis dari solet, perinde ut officialium aliorum,iquando speciale est, ad certa negotia spectans, det modum iis expediendis circumscribens, aliquando generale , cum libera potestate agendi. Marbelaer. d. trigo cap. s8. Qualecunque autem illud sit, quod legato datum est, si id non exhibuerit, eX eius conuentione is
princeps aut resipublica, a qua missus est, obligabitur:
28쪽
qv A TENVS DOMIN vs TENEATUR. i secundum literas fiduciae ab eo prolatas, quae, si clau, selam generalem de habenda fide annexam habuerint,
cuius generis est, init under idienit bitnit ober freundi
quicquid legatus mittentis principis aut reipublicae nomine peragit, nisi manifestam fraudem contineant, eum obstringit. Hic namque enectus est istiusmodi li- terarum, non solum ut credatur ei, qui mittitur, sed Praeterea ut obligetur is, qui mittit, imo qui admittit. Marselaer. d. l. a. disperi. 6. His literis fiduciae si ne. 3rgotium magni momenti sit eXpediendum, ut eo maior sit earum authoritas, plerunque clausula de rato
ten ver*resten, quae quidem clausula tum potissimum uidetur necessaria, cum legato speciale mandatum datum non est, sed modus expediendi negotium eius prudentiae relictus, quod non raro fit, ut modo dictum. Huius generis clausulas plures mandatis, seu pleni potentiis, ut uocant, adiunctas uidere licet, in calce lustrumenti pacis Monasteriensis et Osinabrugensis, anno i6 8. sancitae, ita mandato Caesareo haec
formula subiecta: Quicquid igitur nostri Commi iris, uel uno eorum impedito, aut absente, duo ex iisdem cum aduersae partis Commissa riis, vel eorum Abdelega ris, in hunc finem per se, e per eorum subdelegatos tractauerint, egerint, aut statuerint, id nos omni me liori modo ratum gratumque habituros, uigore harum D a imperi' ,
29쪽
imperiali ae inuiolabilisdepromittimus. Interdum tamen literis credentialibus rati clausula non statim additur, sed certum tempus exprimitur, intra quod, qui Idigatos misit, ad ratiliabitionis tabulas submittendas umiit esse obstrictus. Ita in Instrumento pacis Caesarein Gallicae dicto Anno I6 8. conclusae, Rex Galliae mandato legatis ac plenipotentiariis suis dato hancciausulam subiecit: Promittimus me et uerbo regio. addita obligatione et hypotheca omnium nostrarum so tunarum, tum praesemium, tum futurarum, Nos fomitem seτuaturos et adimpleturos, quicquid ab ipses isto c. modo fuerit stipulatum, conuentum ae promissum, lite
rasque ratiuisitionis, quas intra constitutum tempus producere tenebuntur, confecturos. Nam ea est nostra uoluntas. Sed etsi clausula de rato mandatis nomini, tim sit adiecta, usu tamen obtinuit maxime in magni momenti negotiis, ut a legatis speciali conuentione certum tempus definiatur, quo mittentium, seu principalium suorum ratiliabitione solenni confirmen. tur, quae eorum nomine gesta actaque sunt. Quod imprimis facere conuenit iis, qui cum libero, nullisque limitibus circumscripto mandato missi sunt: atque iis, qui mandati accepti fines necessitate, aut euiden- te utilitate suadente lunt egressi, ut interdum fieri ne
cesse est. Paschal. d. tr. cap. 37. Besold. eod. tr. cap.
33ult. q. 4. Quicquid igitur legatus, siue limitatum, siue liberum, nullisque limitibus circumscriptum
mandatum habeat, modo mittens generaliter ei fidem haberi literis fiduciae uoluerit, egerit, aut
concluserit, id Principem, aut rempublicam, a quamissus est, ualide tenebit, licet fines mandati sui
30쪽
non custodierit, nec ex mente principalis sui negotium commissum expediuerit: sibi namque imputet, qui tam libero mandato legatum instruit. arii. nam et nocere. D. de paci. Sed etsi mandati arcani limites excesserit legatus, is, a quo missus est, eius conuentione uel promissione obligabitur. Sunt enim hic duo actus uolendi probe discemendi: unus, quo mittens sese obstringit, ratum habiturum, quicquid legatus fecerit: alter, quo legatum ipsum sibi obligat, ut non agat, nisi ex praescripto, sibi, non siis cor ito. G e. d. I. B. et P. l. 3. c. II. g. Ia. et L 3. c. aa. . neque enim mandatum soli legato datum, et ei, ad quem missus est, ignotum, huic nocere potest, qui fidem literarum fiduciae ad se datarum hona fide est secutus; secus si statueretur, nemo facile cum legato
contracturus esset, nisi uiso prius arcano eius mandam, quod tamen, ut antea dictum, exhibere legatus non cogitur, nec ut exhibeat semper est consultum.
Plane si a legato tale quid gestum sit, quod ipsi com- 3
missum non esse, is, ad quem missus est, probabiliter scire potuit, ut si res magni sit momenti, aequi us est, mittentem non obligari. Bodin. de rep. l. 3. cap. a. p. m. 269. Multo minus si ab eo, ad quem mis 3ssus est, pecunia corruptus, uel spe praemiorum inductus est legatus, ut cum eo fraudulenter in perniciem damnumue eius, a quo missus est, colluderet, modo fraus illa et collusio probari possit: neque innim cuiquam dolus suus prodesse debet. l. ne ex dola. Ia. de dot mal. TeXtori de iur. gent. cap. I4. n. 66. Atque haec de obligatione domini ex conuentione