장음표시 사용
11쪽
ciuitates; populi, regna inter se constringuntur, laxa ret et tolleret, quo uix quicquam cogitari potest hu-9 mano generi exitiosius. Sed quid, si dolo uel fraude
Princeps sit in contrahendo circumuentus 3 Hic quinei non minus, quam priuato succurratur, isque, si quidem fraus euidens sit, non obstringatur, non est quod dubitemus. Pufend. de iur. nat. lib. 8. cap. I
io a. Blud autem plus difficultatis habet: si Princeps
metu coactus, uel armorum ui territus, duris condbrionibus substrihere compellatur , an postea periculo illo liberatus retractare possit, quod per metum prinmisit. Nos sententiam negatiuam sequimur, et Primcipem, quod metu et ui armorum territus promisit, retractare minime posse statuimus, neque locum esse hic Edicto praetorio, quod ui uel metus causa, quoniam pactorum publicorum, foederum , similiumque Conuentionum uis et robur non ex regulis Iuris ciuilis, sed ex iure communi gentium definiendum: hoc autem iure metus hic, qui bello infertur, pro iusto hahetur. Quin etiam interest humani generis, ne uis aut metus obtentu, conuentionum publicarum fides labefactetur, hoc enim nisi plasuisset, bellis, quae ual- , de frequentia sunt, nec modus, nec finis imponi pineuisset. Grol. de I. B. et P. lib. 3. cap. I9. Ia. Myler ab Grenk in nomol. cap. g. g. 9. et seqq. Plane si post pucem iniquis conditionibus sancitam noua causa belli inferendi emerserit, cum bello exorto praecedentium pactorum uincula laxentur, et hosti in hostem resque eius iure gentium inuadendi, eique quouis modo nOcendi potestas detur, tunc et bello, aut conuentione Praecedente amissa, noui belli iure repeti ac reuocari
12쪽
TENvs DOMIN Us TENEATUR. Πpoterunt. Quod si cum subditis princeps contractum II intuerit, uidendum, utrum salutis publicae causa contractus sit celebratus, an ad commodum Principis priuatum; Illo casu non tam Princeps quam Respubliea obligabitur, quemadmodum et Ciuitas de pecunia e- .
ius nomine mutuo accepta tenetur , siquidem eam in eius utilitatem conuersam esse creditor Probare possit. I. ciuitas. II. de reb. cred. Posterioris generis contractus quod spectat, iis quoque haud dubie Princeps ob.
ligatur. Grol. I. a. eap. I . g. 6. Myler ab Gremb. mno uol. c. a. g. 3. Bodin. de Rep. I. I. e. 8. quin imo fidimius arctiusque eum quam priuatos teneri, cum ui latae fidei uindex a Deo opt. Mam sit constitutus, recte uulgo asseritur. Gail. a. obf. ss. n. 7. Te er. de iuri Mai. I. I. cap. I. g. I6. atque ex utroque hoc genere contractuum eum subditis initorum Princeps non nu. turaliter solum, sed et ciuiliter obligatur, ita nimirum, ut subditis ex eo contractu debitum exigendi potestas quaeratur; et quidem, si talis sit actus, qui a quovis Iaalio fieri potest et solet, etiam ciuiles leges in eo ualebunt, ut recte contra Fern. Vasquium disputat Grol. d. cap. I . g. 6. Pufend. d. cap. Io. q. 6. Neque enim claudicare debet contractus, cum ex iustitia commutativa, quoad nexum et uinculum obligandi, par utriusque contrahentis debeat esse conditio, licet postea diuersitas sese ostendat, quoad modum exigendi. propterea quod alter cogi potest, ad fidem contrat steruandam, alter non potest, quae tamen diuersitas non a modo obligandi, sed ex contrahentium qualita te descendit. Ziegler. d. e. I. g. i7. Quamuis igitur in
Principis potestate sit, leges ciuiles, ut uisum fuerit, B a abro.
13쪽
abrogare, et abrogatis alias substituere, in conuentio. nibus tamen ultro citroque obligatoriis, necesse, ut eodem modo obligetur, quo sibi obligatum uult alterum; cum iustitiae commutatiuae leges eXigant, ut nullo habito personarum respectu par sit utriusqueia contrahentis obligatio. In reliquis negotiis, quae mu-. tuam obligationem non inferunt, legum tamen ciuilirium placitis reguntur, laxior quidem est Principis po testas, cum legibus illis non obstringatur, est tamen ex usu reipublicae, Principem exemplo suo ad legum ouarumvis obseruantiam subditos stimulare. Quo
spectat lex illa cedro digna Impp. Theodosii et V, lentiniani. I. 4. C. de leg. Dirna vox es maiestate regnantis, legibus alligatum se Principem profiteri: Adeo de auctoritate imis nostra pendet auctoritas, et reuera maius imperio est, submittere legibus principarum: Et oraculo praesentis edicti, quod nobis licere non patimur, aliis indicamus. Quam in rem scite Claudianus: In commune iubes, si quid censesue tenendum, Primus iusse subi, tum observantior aequi Fit populus, nec ferre uetat, cum uiderit ipsum Auctorem parere sibi.
Dὸ facio incialium licito, ut Dominus
14쪽
do, uel in omittendo con- as. Sed nudae allertioni ossici. stilum. . alis, Domini mandatum prae 4. Regula: Ex saeto Ministri, texentis, non credendum. uel ossicialis ossieti, sibi com- I6. Nisi et Dominus praesens missi eausa quid agentis, Do- sit, et sciat quid geratur. milius tenetur. I7. Nola tamen lassicit, eum esses. Nam et procurator facto suo praesentem in eadem elub Domino nocet et prodest, tale. 6. Et institores eontraetu suo i8. Ossicialis habens generale praeponentes obstringunt. mandatum Dominum oblia . Procurator fines mandati ex- gat, si id, quod agit, ossicio, cedens non obligat Domi- suo conueniens aut consci
8. Nec institor praeponentem, I9. Qui enim uult consequens, nisi eius rei gratia, cui prae, uult etiam antecedens. positus fuerit, contractum 2o. Quae in negotiis priuatis,st. generali mandato non con Vel sine eo, quod gestum tinentur, ea nee in publicis. est, mandatum non potuerit a I. An ossicialis transigendo expediri. ius Domini possit remittere ZIo. Ita ossietalis facto non aliter dia Quod ossietalis extra ossicii Dominus obligatur, quam si sui limites Leit, Dominum . secundum formam mandati, non obligat. seu instruetionis, quid ege- 23. Nisi ea res in utilitatem e- . rit. . ius uersa sci
rem Domini uersum sit. alis ratum habuerit. 72. Procuratorum et ministro- as. Si contra mandatum arearum publicorum comparatio. num fecerit ossicialis, Domi 13. Mandatum ossicialium, seu num nihilominus ohstringis. instructio. . 26. Ossietalis ex facto sco tene i . Seeundum hane si ossicialis tur, lieet Dominus non quid gesseri Dominum haud neatur. - . . dubis obstringit. 27. Ciuitas quando teneatur eXi . B 3 contra.
15쪽
PsICIALIUM 33. Ex literis fidueiae Dominus
a8. Legatus quatenus Dominum suum obligare possit. 29. Mandatum legatorum, seu instruetio, aliquando duplex, manifestum et oce ultum. 3o. Si mandatum non exhibue. rit legatus, Dominus ex lite.' ris sidueiae ei datis tenetur.3 I. His literis aliquando adii. eitur clausula de rato. 32. Vsu obtinuit, ut in magni momenti negotiis Domini ratthabitio reseruetur. obligatur, licet legatus arc ni mandati fines excesserit.
est legatus, probabiliter seire potuerit, hune limites mandati sines excedere. 3s. Vel per eollusionem quid egerit legatus in fraudem D mini. 36. Vicissim ex eonventione os fietalis hodie obligatio et Metio Domino quaeritur.
1 Dostquam capite proximo generaliter expositum 1 est, quatenus Princeps aut populus, nullius imperio abnOXius, conuentione sua, seu facto oblige tur, nunc ad propositum thema propius accedendum, et speciatim de facto ossicialium dispiciendum est, qua tenus id Domino prodesse, aut nocere possit. Id autem ut accurate et Ordine pertractetur, facienda est distinctio, factorum et officialium. Et hi quidem, ut iam Capite primo monitum est, uel summae potestati immediate ministrant, de quibus mihi potissimum agere constitutum est, uel Magistratuum, siue maiorum, siue minorum et in seriorum imperio parent, qui uulgo Subosmiales appellantur, quo numero quoque sunt lictores. apparitores, uiatores, satellites, nuncii. a Deinde ut ossicia publica sunt uel ciuilia, et reipublicae pacatae administrationem spectantia, uel militaria ;
sie et ossiciales alii ciuiles sunt, alii militares, de quo
16쪽
. QUA TENVS DOMINUS TENEATUR. 3srum iactis, cum diuersam in multis rationem habeant,
ab iis, quae siti officialibus ciuilibus peraguntur, in sine huius Dissertationis singulari Capite erit agendum. HIam et ipse facta officialium, quibus Domini obstrin. 3guntur, duorum generum sunt, licita et illicita: atquenaec cum ex culpa uel dolo nascantur, iterum uel in . committendo, uel in Omittendo, seu non faciendo con- .sistunt: sicut et culpam duplicem uulgo faciunt, commissonis, quae faciendo, et omi nis, quae non faciendo admittitur, quae proprie dicitur negligentia. arg. l. si seruum. 9I. pr. et g. I. de uerb. obl. l. socius socio. 7a. pro socio. Farin. quaest. erim. 88. so. IOh. Bapt. Cinsta de iur. et 'pi. ignor. inspere. 3. per tot Iac. Gothost. ad I. contractus. 23. de rem iur. itacue de singulis istis factorum speciebus distinctis capitibus erit dii piciendum. Hic autem in frontispicio huius tractationis pro fun- damento ponenda generalis haec regula: Ex facto
ministri uel incialis, incit sibi commis causa quid a
gentis, dominus tenetur. quae regula I. I. pr. de α. pro- cur. Caes. his uerbis proponitur: suae acta estaque Junt a procuratore Caesaris, se ab eo commobantur, atque se a Caesare gesta sunt, dummodo rem Principis, non Proeriam, agere te profiteatur, ut ex g. I. eiusd. legis intelligitur: Cui respondet id, quod de Claudio Imp.
Tacitus Ia. Annal. 6o. v. I. memoriae prodidit: Saepius auditam esse uocem Principis, parem uiυι rerum habendam a procuratoribus fiιis iudicatarum, ae s ipse saluisset. quod et Bachou. et FranZ. ad d. l. I. nota nt. Hinc natum illud uulgatum Doctorum axioma: Fa
17쪽
16 DE PACTIs OFFICIALI v Ms chol. cap. IO. q. I . Confirmatur hoc primum ex eo, i quod . Procuratorum omnium ea sit ratio, ut in causa. sibi mandata facto suo dominis noceant et Prosint. cap. r. et a. de confessiu 6. L a. g. sin. qu. appel. hinc et Persona procuratoris eadem esse cum domini persona fingitur l. δε procurator. II. ubi gloss. in M. aduerb. ammisit. de des. mal. except. l. cuicunque s. g. . de in are. VVesenti. ad tit. de procur. n. 8. med.jAdd. CarpZ.6 Ipr. For. p. I. cons. I. def. aa. Ρraeterea comproba tur commune hoc assertum exemplo institorum, quidum certae negotiationi a Dominis praeponuntur, eQipso hi factum eorum, si quid eius rei gratia, cui praepositi sunt, gesserint, se praestituros promittere cenientur. l.sed se pupillus. II. g. a. de inst. art. aequum enim Praetori uisum est, sicut commoda dominus sentit ex facto institoris, ita et obligari eum ex eius contractu et conueniri. I. I. d. tit. hanc Ob causam comparatio haec institorum et officialium etiam Grotio pro. hatur. de I. B. et P. I. 3. c. 22. 3. 4. nam et hi certis ninotiis, a Principe uel republica sibi commissis, geremis instant, a quo institorum appellatio descendit. l. 3.7 d. tit. Ceterum sicut non ex omni facto procuratoris dominus obligatur, neque enim tenetur, ii ille eXtra fines mandati aliquid gerat, aut committat. l. in causae,a . de procur. l. si procurator. Io. C. eod. cap. cum olim. 3 a. de of . deleg. Panorm. Felin. Socin. in c. I. ut liti non contest. nisi et dominus idem facere te. neretur , puta se defendere, nari et hoc procurator actoris facere debet, licet eius rei mandatum non ha- beat. l. seruum. 33. I. sin. l. mutus. 43. I. ult. l. pen. de 8 procur. I. 3. C. eod. Et quemadmodum non omne ,
18쪽
v A TENVS DOMINUS TENEAT v R. I quod cum institore geritur, obligat eum, qui praepo-1uit, sed ita demum, si eius rei gratia, cui praepositus fuerit, gestum, contractumque est. d. l. s. g. non tamen. II. de inst. act. conditio namque Praepositionis seruan. da est. l.sed δε pupillus. II. g. s. eod. quippe quae legem dat contrahentibus. l. I. g. igitur. Ia. de exere. acri od tamen sic accipiendum, ut commisia censeantur setiam ea, sine quibus, quae eXpresse mandata sunt, uel plane non, uel altem non commode positat ex. pediri. l. I. g. 7. 8. I. ult. de exerc. act. Vinn. ad s. a. I. quod cum eo, qui in sil. potes. n. q. quod omnium procuratorum et mandatariorum commune est. arg l. a.
de iurisd. l. ad rem mobilem. 36. I. ad legatum. 6a. de procur. Ita et ex oscialium facto princeps uel respu-io blica non aliter obligatur,t quam si secundum formam mandati, seu instructionis, ut uulgo uocatur, quid geoserint; etenim si fines mandati egressi sint, eo facto princeps non magis obligabitur, quam quiuis extra neus, qui nihil mandauit; cum explorati iuris sit, ex
facto procuratoris, fines mandati eXcedentis, dominum 'non teneri. d. I. Io. C. de procur. d. cap. cum olim. de
. delem nam etiam huc lpectat illud Pauli, l. s. pr. mandat. diligenter fines mandati sunt custodiendi: nam qui excessit, aliud quid facere uidetur. Quod si ta. Hmen id, quod cum officiali qua tali, ac officii causam, uel mandati principalis titulum, licet falso praetexen. te, gestum est, in rem utilitatemque domini uersum sit, idque is, qui cum officiali contraxit, probare possit, in dominum actionem de in rem uerio dari, eXpe diti iuris est. l. 3. q. a. de in rem uerso. Quod igitur in creditore, qui ςum seruo contrahit, requirit Vlpia C nus
19쪽
38 13 E FACTIS OFFICIALIUM 'nus d. l. 3. I. 9. tu ut curiosus sit et inquirat, quo Pecunia credita uertatur, idem et ab illo obseruandum, qui cum ossiciciali aliquid negotii gerit. Si mandatum eius, seu instructionem, ut uulgo loquum ratur, non satis habeat exploratam. Et haec quidem in genere de obligatione domini ex facto ossicialium praemittenda duxi. Nunc laetorum species singulas 'examinemus, ac primum quidem de facto eorum licito dispiciamus. Hic in memoriam reuocandum id, quod modo dictum, eandem esse rationem ossicialium , seu ministrorum publicorum in republica, quae inter pre uatOS procuratorum, nam et illos non inepte quis prin. curatorum appellatione comprehenderit, cum definbi tore Vlpiano procurator sit, qui aliena negotia manda, to domini administrat. I. I. de procur. Unde et procu rator Caesaris dicebatur, qui res Principis in prouimciis curabat, qui etiam curator Caesaris dicitur. I. ult. de Q. procur. Caes. et rationalis in ruis. d. t. eOSque Augustum primum instituisse, docet Dio. Lib. s3. ubi et, quodnam eorum fuerit Osticium, exponit. Add. Caluin. in Lexic. V. procurator Caesaris. et V. Cl. D. D.
mia nostra Histor. Profess. Celeberr. Praeceptor quondam meus honore perpetuo prosequendus, in cintimimici Vniuersalis, . V. procurato . Sicut igitur procuratores priuatorum mandato constituebantur, ut ex
modo tradita definitione intelligitur; sic et ossicialibus Principum, cum ad omelum publicum uocantur, mandatum praescribi solet, quou rationem administrandi ossicii continet,. quod uulgo instructio, germ. Die
20쪽
v ATEN vs DOMINVS ThNEATUR. Issueuit, cuius generis formulas uarias exhibet Spasti
et seqq. sed et in ciuitatibus liberis et municipiis singulorum ossicialium munera ceriis nimitibus, mandatis et legibus constricta sunt, quos se custodituros iureiu. rando promittunt. Si quis igitur ossicialium secundum I tenorem mandati, seu instructionis suae aliquid gesse.
rit, aut contraxerit, quin dominus eo nomine, perin de ut dominus ex facto procuratoris, teneatur, non
est, cur dubitemus. per. d. I. r. de Q. pro . Gef. idem. que et rationes in principio huius capitis propositae e- uincunt. Et hoc quidem minus Gubium est, si domandato constet. Quod si de hoc non constet, dicat istamen ossicialis, datum sibi esse a principe aut domino
suo id negotium, ut quid ageret, Ur habesimpi thi empsangen, an huic assertioni continuo credendum, et num subsecuto contractu Olioue negotio dominus obligetur, quaestionis est. Ego illorum semientiam ueriorem existimo, qui negant, hoc casu nudae assertioni ossicialis esse standum: Est enim l. i. C. de mand. princ. generaliter definitum, rescriptum aut mandatum principis alleganti non esse credendum, nisi id produxerit. Add. Mascard. concl. 8 6. I- I6dem dicendum, si dominus praesens sit, et negotium ab ossiciali suo nomine geri intelligat, tune enim silentium approbationis et mandati loco est. l. δε remunerandi. 6. g. a. l. qui patitur. I8. mandat. Num au- I7tem ad hoc, ut ossiciali mandatum Principis alleganti fides habeatur, sussiciat, . si princeps in ea ciuitate praesens sit, ut ab eo, qui cum ossiciali est contracturus facile possit adirit Ita quidem communiter . C a statu