장음표시 사용
421쪽
COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. 381
Plinius capite secundo libri noui in eandem sententiam cum de aquatilibu= loqueretur
reborum, quippe uti locustae Pater cubita ιmpleant i a uictu susquem Gante amne trie enos ped/s. Luimuero mira de hac aquatilium magnitudine narrant historiae: Nam balenam fuisse reserunt adeo vastam Sc unmensam, ut ad eam tanquam insulam appellerent olim nautae,5 veluti in terram necessariis rebus expositis descenderent. Caussam huius magni tudinis refert Aristoteles in nutrimenti copiam, quae aquatilibus suppetit, non itidem terrestribus: Sol enim qui totam terram ambit, calore suo quaecunque in ipsius superficie continentur exsiccat, SI abstimit. Vndc quae animalibus in nutrimentum ccdunt, quaecunque illa sint, tenuiora dc minus bene nutrientia csse necesse est: & ipsa etiam quae nutriuntur animalia, Solis vi exsiccata nutrimcntum haud ita latc εἴ ample pollunt digerere, sicuti aquatilia, quibus prae mollitie facile undequinue extenditur. Igitur quae Soli minime exposita sunt, sed ab illius vi abscondita, sicuti aquatilia,cum illi incommodis sint im-mtinia, dc magis ac nisius nutriri possint, tum ratione corporis proprio nutrixioni magis apti, tum ratione cibi amplius 3c melius nutristiatis, iure maior in acquirunt corporis magnitudinem. Plinius loco citato haud absimilem attulit rationem his verbis: Causea euidens,hαmo, luxuria: Masera aBum,qui ι visa pendentibus. In mari aatem tam latesupino, maviae fertilι nutrimento, accFiente casias gemmus aesub is exque panente nasu olerat etiammon2Infera reperiuntur.
Cur caetera animalia cibum saepius siccum, quam humidum capiant, homo humidum saepius, quam siccum Au quod nomo natura calidissuria est, plus refrigerationis deladerat
Hominem potus qtiam cibi esse auidiorem; atque ideo ex illo saepius , ex hoc rarius asissimcrc, quotidiani victus experientia constat: Multi enim vix semel aut iterum demorso pane , aut exiguo alio attacto cibo, largo haum se proluunt. Quin¬ae, ac admodum celebres Graecorum compotationes, praesertim ad finem conuiuiorum etiam ad ebrietatem ; ut naturali non solum indigentiae, sed multa quoque ex parte videantur voluptati inseruire: Denique homines, vix aut ne v ix quidem comedunt, quin bibant, bibunt autem multi absque ullo pastu; mirum quam saepe. Bruta contra plurima, post Iongum &copiosum totius sere diei pastum, ex sicco etiam pabulo, vix semel hauriunt ; cum tamen nonnulla etiam sint,quae humidiori aliquaotulum delectentur ut sues. Aristoteles caussam dicit esse caliditatem. Homo enim Calidissimus est,nimirum in genere animalium: calidissimus autem tura, id est calore in N, ut Hippocratis verba exponit Galenus commentario primo aphorismorum decimo quinto Abundantia igitur caloris, seu calorificae sub
stantiae multitudine, superat homo caetera animalia, qualitate autem, nimirum vehementia aut acrimonia,quaedam ex illis excellere ut leonem,pardalim, canem; id vero haud neugat Aristoteles: M videtur consentaneum siccitati, quae illorum animalium calori est con-
itincti: illa enim calida &sicca; homo autem calidus & humidus, ut habetur primo degeneratione animalium: plus tamen hac in re caloris posse abundantiam, Sc substanti emultitudinem, quam qualitatis modum, hoc quidem loco appareat: quae tamen abuti dantia si ipsa qualitate adiuuetur, ut in aestate usi uenit, mirum qu hefficiat homines siticulosos, & humoris auidos. Igitur homo quia maxime calidus, maximE indiget remmiario , refrigeratio aut cm a potu, qui & actu S facultate talis est i iure igitur isquentiorem& copiosiorem sumit potum quam cibum: zemperamento autem quo quispiam praeditus est contraria, minimE autem similia, consuesse hominem accipere, scribitur etiam problemate sequenti quinqiuagesimo octavo,qua dc re ad eum locum nonnulla dicemus.
422쪽
ita a stum extrinsecus aliqua de caussa magis quam par sit tramescere, fle rem rari, calor idem in corpore rursus augetur ob duas caussas; nam dc alimentum liabet, scilicet humores ipsos qui abundant, quorum aliqua pars etiam coquendo& nutriendo eli, atque eidem calori augendo apta; & ob contrisionem simul idem calor cogitur, unde etiam illi
augmentum: Auchus autem in caput dc illius meatus fertur. Iam vero etiam cum ii s o, qui remanserunt crudi & tenues humores illuc asscendunt, Ac incatus ac vasa opplentcs, essiciunt destillationem, ac sternutamenta.ψ κα vii. ω συμ ει IntCrpunximus iuxta
Theodoti tralationem pos h hoc adverbium superioribus iungendum censui mus. O . τ Persequitur adhuc eundem sternutationis ,&graue dinis sermonem, & docet liquidius ex qua materia,emutatio fit, cX qua grauedo, cur sternutatio inter initia catarrhi ; & cum vera grauedine non fieri sternutationes, sed ab iilla, verum ab eisdem caussis, sed leuioribus. Ait igitur sternu enta ab initio fieri,quia oriuntur a calore,& ex materia magis subtilioc acris calor aurem fertur in caput antaequis ipsi humores ex quibus postea sit grauedo, meatusque replet spiritu, cuius emissione strenutatio creatur: argumento au m est fieri ex materia magis subtili, quoniam post stern tamenta ex grauedine orta, abi terguntur liquosa, nimirum cruda, id subtilia. Postquam autem haec omnia extra impetum fecerint, alu humores magis densi, crassi, SI qui ab illa assectione passi sunt, subsident, & obstiuunt meatu qui sunt in capite,dc circa nares, atq; grauedo; ex qua etiam gignuntur capitis dolores: nam tumidioribus factis,& extensis partibus illis, solutioneque continui genita, dolores creantur. Illinc autem perspicitur, o lbuctos esse meatus illos, quoniam ne spiritus quidem ex illis prodire potest: unde sequitur ut neque sicrnutare, neque olfacere possint, qui grauedine tenentur: cum flermitatio sit cum spiritus emissione, & olfactus cum spiritus attractione: grauedinem autem hic accipit proprie, nimirum quae fit ex materia magis Crassa ut dictum est, cum liac enim minime fieri sternutamenta dicit; atqui cum alia,quae etiam dicitur grauedo,nimirum cx tenui& aquosa materia fieri sternutamenta apparuit superius, cum diceret, post sternutametua
grauedinis abstergi a naribus aquosa: quin & apparet ex verbis,quae illico subdit, stcrnut menta nimirum quae fiunt absque grauedine,de qua scilicet modo locutus cst, fieri ob easdem caussas sed caussas esse leuiores ; nimirum materiam pauciorem; unde thaud quaquam replet caput: seda calore ipso prae exiguitate Coacta simul,atque in flatum conuersa,& in nares incidens, erumpit, & strepitum facit; quamuis enim exigua sit, vis tamen qua fertur ea el At strepitum edcre possit, cita non solum multitudo , sed impetus etiam possit
strepitum gignere res autem motus vehemens, quia prieter naturam, nam cum calor una
cum istis tenuibus humoribus, ex quibus grauedo haud fit, sursum recta ad cerebrum esseratur , & in ipsum impingat, reflectitur cum eisdem ad nares; via enim est ab eo ad has, at
quia praeter naturam haec reflexio aut refiactio: sursum enim asscendens retro flectitur, violentam, & maiori eum impetu esse contingit: nimirum sicuti ventus alicubi inclusus, magis strepit, & maiori impetu movetur. Porro aulcm de strepitus caussa, qui in iuriiutatione contingit, haec habet Hippocrates citato loco septimi aphorismorum quinquagesimo secundo: Sanat aviem quia per anguisum ipse est exitin. των θ MEAn t. . CHerorum autem unacimn.Corollariumvino illius etiam quod dictum est,ucritas magis confirmaturi rati ne figurae rectae destillationem maxime contingere : nam inter bruta ipsa, cadem ratione
aues maxime corripiuntur grauedine, quia sormam gerunt hominibus similem, id cit c pite sublimi sunt id autem eb contingit, quia sunt, sicuti homo bipedes: minus tamen quὶm homines dcstillationem & graucdinem patiuntur, quoniam victus caussa, quem Eterra,& humilioribus locis petere solant, saepius caput demissum, Δ humi inclinatum habent,
Cur maris animalia maiora, vegetioraque sitiat, quam terrae Z An quod vis Solis consumendo, quae terram ambiunt, copiam detrahit nutrimenti:quam ob rem quae abdita vitam agunt, vegetiora stat. His igitur omnibus incom- sinodis cum genus maritimum sit immune , merito tum adolescere potest corpore ampliori,& vegetiori.
423쪽
COMMENT. IN X. SEC Tia PROBLEM. 381
l Plinius capite secundo libri noni in eandem sententiam cum te aquatilibi is loqueretur
ita habet: Sunt autem complura m ijs, maiora etiam rerum .: Et capite sequenti: ria manalem se maxima in Imheo mari ammaim, e qui bin balena quaternum iugerum ,pristes ducenumeabitorum, quippe ubi sicum Paternac Mi 'leant i anguini quoque in Gange amne tricenos
pedes. Eui mucro mira de hac aquatilium magnitudine natratu historix: Nam α halenam fuisse referunt adeo vastam S immensam, Ut ad eam tanquam insulam appcllercnt olim nautae M veluti in terram neccssariis rebus expositis descenderent. Caustam huius magni tudinis refert Aristoteles in nutrimenti copiam, quae aquatilibus suppetit, non itidem terrestribus: Sol enim qui totam terram ambit, calore suo quaecunque in ipsius superficie continentur exsiccat,&absumit. Vnde quae ammatibus in nutrimentum cedunt, quaecunque illa simi, tenuiora S minus bene nutrientia esse necessc cst: Λ ipsa ctiam quae nutriuntur animalia, Solis vi exliccata nutrimentum haud ita late,& ampic postulat digerere, sicuti aquatilia, quibus prae mollitie facit c undequaque extenditur. Igitur quae Soli minime exposita sunt,sed ab illitis vi abscondita, sicuti aquatilia,cum illi incommodis sint immuma,& magis ac lius nutriri Possint, tum ratione corporis propriJ nutrixioni magis apti, tum ratione cibi amplius Zc melius nutricratis, iure maiorem acquirunt corporis ma- initudinem. Plinius loco citato haud absimilem attulit rationem his verbis: Causa euidens, amoris taxuria: alia sera αδ-.quibus vita pendentibus. In mari aviem tam late supino, misitae feralia nutrimenso, accusente caussas gemIases Iesumi emperque pariente nata ψlerat etiammonis fera reperismur.
Cur caetera animalia cibum saepius siccum, quam humidum capiant, hormo humidum pius, quam siccum Z An quod nomo natura calidissima est, plus refrigerationis desiderat 3
Hominem potus quam cibi esse auidiorem ; atque ideo ex illo saepius, ex hoc rarius aia more, quotidiani victius experientia constat. Multi enim vix semel aut iterum demorso pane, aut exiguo alio attacho cibo, largo haustu se proluunt. Quin & notae, ac admodum colebres Graecorum compotationes, praesertim ad finem conuiuiorum etiam ad ebrietatem ; ut naturali non solum indigentiae, sed multa quoque ex parte videantur voluptati inseruire: Denique homines, vix aut ne vix quidem comedunt, quin bibant, bibunt autem multi absque ullo pastu ; mirum quam saepe. Bruta contra plurima, post longum &copiosum totius fere diei pastum, ex sicco etiam pabulo, vix semel hauriunt ; cum tamen nonnulla etiam sint,quae humidiori alii luaotulum delectentur ut sues. Aristoteles caussam dicit esse caliditatem. Homo enim Calidissimus est,nimirum in genere animalium: calidissimus autem natur , id est ealore innato, ut Hippocratis verba cxponit Galenus commentario primo aphorismorum decimo quinto:. Abundantia igitur caloris, seu calorificae sub stantiae multitudine, superat homo caetera animalia, qualitate autem, nimirum vehementia aut acrimonia,quaedam ex illis excellire ut leonem,pardalim, canem ; id vero liaud necigat Aristoteles videtur consimianeum siccitati, quae illoriim animalium calori est con 'iuncta: illa enim calida & sicca; homo autem calidus & humidus, ut habetur primo degeneratione animalium: plus tamen hac in re caloris posse abundantiam, Ac substantiae multitudinem, quam qualitatis modum, hoc quidem loco appareat: quae tamen abundantia si ipsa qualitate adiuuetur, ut in aestate usuuenit, mirum quam efficiat homines siticulosos, & humoris auidos. Igitur homo quia maxime calidus, maximE indiget temgerio , refrigeratio autem a potu, qui actu & iacultate talis est; iure igitur frequentiorem& copiosiorem sumit potum quam cibum: temperamento autem quo quispiam praeditus est contraria, minime autem similia, consuesse hominem accipere, scribitur etiam problemate sequenti quinquagesimo octatio,qua de re ad eum locum nonnulla dicemus. εἰ o. c νῆψι ἐ-on εχουσι ς τουν γ
424쪽
ita assectum extrinsecus aliqua de caussa magis quam par fit Immescere, & refrigerari, Calor idem in corpore rursus augetur ob duas caussas; nam de alimentum habet, scilicet humores ipsos qui abundant, quorum aliqua pars ctiam coquendo & nutriendo eli, atque eidem calori augendo apta;-ob contraruonem simul idem calor cogitur, unde etiam illi augmentum: Auchus autem In caput & illius meatus sertur. Iam vero emam cum ipso, qui remanserunt crudi 5 tenues humores illuc asscendunt, Sc mcatus ac vasa opplentcs, esticiunt destillationem, ac sternutamenta 6- μcαίνει.Interpunximus iuxta Theodori tralationem post hoc adverbium superioribus linigendum censui
mus. O , τ ιnter init . Persequitur adhuc eundem sternutationis graue
dinis sermonem, & docet liquidius ex qua matcria sternutatio sit, & cx qua grauedo, cur sternutatio inter initia catarrhi ; Sc cum vera grauedine non fieri sternutationes, sed absq; illa, verum ab eisdem caussis, sed leuioribus. Ait igitur sternutamenta ab initio fieri,quia oriuntur a calore,& ex materia magis subtili & acri; calor autem fertur in caput antequam ipsi humores ex quibus postea fit grauedo, meatusque replet spiritu, cuius cinissione star- nutatio creatur: argumento autem est fieri ex materia magis subtili, quoniam post sternutamenta ex grauedine orta, absterguntur aquosa, nimirum cruda, id subtilia. postquam autem haec omnia extra impetum fecerint, alij humorcs magis densi, crassi, S qui ab illa affectione passi sunt, subsident, & obstruunt meatus,qui sunt in capite,& circa nares,stq; grauedo; ex qua etiam gignuntur capitis dolores: nam tumidioribus factis,& extensis pamtibus illis, solutioneque continui genita, dolores Creantur. Illinc autem perspicitur, ob stiuctos esse meatus illos, quoniam ne spiritus quidem ex illis prodire potcst: unde sequitur ut neque stcrnutare, ncque olfacere possint, qui grauedine tenentur: cum sternuiuio sit eum spiritus emissione, & olfa s cum spiritus attractione: grauedinein aurem hic accipit proprie, nimirum quae fit ex materia magis Crassa ut diruim est, cum hac Cnim minime fieri sternutamenta dicit ι atqui cum alia,quae etiam dicitur grauedo,nimirum ex tenui& aquosia materia fieri stemutamenta apparuit superius, cum diceret, post sternutamenta
grauedinis abstergi a naribus aquosa: quin & apparet ex verbis,quae illico subdit, sternut menta nimirum quae fiunt absque grauedine,de qua scilicet modo locutus est, fieri ob eas dem caussas: sed caussas esse leuiores; nimirum materiam pauciorem; Vnde haud quaquam replet caput: seda calore ipso prae exiguitate coacta simul,atque in flatum conuersa, Ss in nares incidens, erumpit, & sti epithun facit , cluamuis cnim exigua sit, vis tamen qua sertur ea est ut strepitum edere possit, cum non soli multitudo, sed impetus etiam posti
strepitum gignere: est autem motus vehemens, quia praeter naturam, nam cum calor Vna
cum istis tenuibus humoribus, ex quibus grauedo haud fit, sursum rem ad cerebrum esseratur , dc in ipsum impingat, reflectitur cum eisdem ad nares ι via enim'ab eo ad has, at
quia praeter naturam haec reflexio aut refiactio: sursum enim incendens retris flectitur, violentam,&maiori eum impetu esse Contingit: nimirum sicuti ventus alicubi inclusus, magis strepit, & maiori impetu movetur. Porro autem de strepitus caussa, qui in sternutatione contingit, haec habet Hippocrates citato loco septimi aphorismorum quinquagesimo secundo: Senat autem quia i tes exitw. των ο- terorum autem μιην--.Corollarium,quo illius etiam quod dictum est,ucritas magis confirmatur; rati ne figune rectae destillationem maxime contingere : nam inter bruta ipsa, Cadem. ratione
aues maxime corripiuntur grauedine, quia sormam gcrunt hominibus similem, id est capite sublimi sunt; id autem ed contingit, quia sunt, sicuti homo bipedes: mimis tamen quis homines destillationem AI grauedinem patiuntur, quoniam victus caussa, quem Eterra, Ac humilioribus locis petere solant, saepius caput demissum,*humi inclinatum
Cur maris animalia maiora, vegetioraque sunt, quam terrae Z An quod vis Solis consumendo, quae terram ambiunt, copiam detrahit nutrimenti:quain ob rem quae abdita vitam agunt, vegetiora frunt. His igitur omnibus incommodis cuin genus maritimum sit immune , merito tum adolescere potest corpore ampliori, Sc vegetiori .
425쪽
COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. 381
Plinius capite secundo libri noni in eandem sententiam omiste aquatilibuβ loqueretur
ita habet: Suiu a tem eo Ara m ijs, maiora etiam ι--α-d Et capite sequonti: tem ct maxima in in o mara ammadia, ἡ θω- balosa quatern m interem pristes ducem l eabitori , quippe vitae Paterna c.DAE mpseant i a Pini quoque m Gan e amne trirems pedes. Enimuero mira de hac aquatilium magnitudine narratu historiae: Nam balenam fuisse referunt adeo vastam δί immensam, Ut ad eam tanquam insulam appcllercnt olim nautae de veluti in terram necessariis rebus expolitis descenderent. Cau stam huius magnitudinis tesert Aristoteles in nutrimenti copiam, quae aquatilibus suppetit, non itidem te restribus t Sol enim qui totam terram ambit, calore suo quaecunque in ipsius superficie
continentur exsiccat, de absumit. Vndc quae animalibus in nutrimentum cedunt, quaecunque illa sint, tenuiora dc minus bene nutrientia esse ne sic cstr de ipsa ctiam quae mi-triuntur animalia, Solis vi exsiccata nutrimentum haud ita latc,εc amplo possunt digcrure, sicuti,aquatilia, quibus praemollitic facit c undequaque extenditur. Igitur quae Soli minime exposita sunt,sed ab illius Vi abscondita, sicuti aquatilia, cum illi incommodis stini immunia, Zc magis ac inclius nutriri possint, tiun ratione corporis propri3 nutrix ioni magis apti, tum ratione cibi amplius Zc inclius nutriciatis, iure maiorem acquirunt corporis magnitudinem. Plinius loco citato haud absimilem attulit rationem his verbis: Causa euidens, B.moris taxuria: alia sera aBam.qmbin uua pendentIM. In mari autem tran iat pino, ae fraus nutrimenso, accipiente caussas genitales desabis semperquepartente natura leras etιam
Cur caetera animalia cibum sepius siccum, ciuam humidum capiant, hodi
mo humidum saepius, quam siccum An quod nomo natura calidissima est, plus refrigerationis desiderat Z
Hominem potus quam cibi esse auidiorem ; atque ideo ex illo saepius, ex hoc rarius as si more, quotidiani victiis experientia constat: Multi enim vix semel aut iterum demorso pane, aut exiguo alio attacto cibo, largo haustu se proluunt. Quin & notae, ac admodum celebres Graecorum compotationes, praesertim ad finem contriuiorum etiam ad ebrietatem ; ut naturali non solum indigentiae, sied multa quoque ex parte videantur voluptati inseruire: Denique homines, vix aut ne vix quidem comedunt, quin bibant, bibunt autem multi absque vilh pastu; mirum quam saepe. Bruta contra plurima, post longum dc copiosum totius fere diei pastum, ex sicco etiam pabulo, vix semel hauriunt ; cum tamen nonnulla etiam sint,quae humidiori aliq otulum delectentur ut sues. Aristotcles caussam dicit esse caliditatcm. Homo enim Caliὸissimus est,nimirum in genere animalium: calidissimus autem natura, id est eatore innato, ut Hippocratis verba exponit Galenus commentario primo aphorismorum decimo quinto Abundantia igitur caloris, seu calorificae sub stantiae multitudine, superat homo caetera animalia, qualitate autem, nimirum vehementia aut actimonia,quaedam ex illis excellere ut leonem,pardalim, canem ; id vero haud necigat Aristotelesi 8c videtur consentaneum siccitati, quae illorum animalium calori est con iuncta: illa enim calida 8c sicca: homo autem calidus 8c humidus, ut habetur primo degeneratione animalium: plus tamen hac in re caloris posse abundantiam, Ze sebstanti multitudinem, quam qualitatis modum, hoc quidem loco appareat: quae tamen abundantia si ipsa qualitate adiuuetur, ut iii aestate usuuenit, mirum qivin efficiat homines siticulosos, 3c humoris auidos. Igitur homo quia maxime calidus, maximε indiget refrigorio , restigeratio autem a potu, qui dc actu Ec facultate talis est ι iure igitur fiequentiorem dc copiosiorem sumit potum quam ei bum: temperamento autem quo quispiam praeditus est contraria, minimε autem similia, consudsse hominem accipere, scribitur etiam problemate sequonti quinqiuagesimo octavo,qua de re ad eum locum nonnulla dicemus.
426쪽
ita affectum extrinsecus aliqua de caussa magis quam par fit humescere, de re, rari, calor idem in corpore ruinis augetur ob duas caussas; nam & alimentum habet, scilicet humores ipsos qui abundant, quorum aliqua pars ctiam coquendo'nutriendo est, atque eidem calori augendo apta; M ob contractionem simul itam Calat cogitur, unde etiam illi augmentum: Auctus autem in caput 8c illius meatus fertur. Iam vero etiam cum ipsis, qui remanserunt crudi & tenues humores illuc asscendunt, & meatus ac vasa opplentes, essiciunt destillationem, ac sternutamenta/ - ι .ret έωθεν miiu oeι.Interpunximus 1uxta Theodori tralationem post hoc adverbium superioribus iungenduin censui mus. ω ιαισι tra. Persequitur adhuc eundem sternutationis, & grau dinis sermonem, de docet liquidius ex qua materia sternutatio fit, & ex qua grauedo, citrsternutatio inter initia catarrhi; dc cum vera grauedine non fieri sternutationes, sed absq; illa, verum ab eisdem caussis, sed leuioribus. Ait igitur sternutamenta ab initio fieri quia oriuntur a calore,& ex materia magis subtili S acri ; calor autem sertur in caput antequis, ipsi humores ex quibus postea fit grauedo, meatusque replet spiritu, Cuius emissione sternutatio creatur: argumento autem eth fieri cx materia magis subtili, quoniam post steria tamenta ex grauedine orta, absterguntur liquosa, nimirum cruda, M subtilia. Postquam autem haec omnia extra impetum fecerint , alij humores magis densi, crassi ,& qui ab illa assectione passi sunt, subsident, te obliniunt meariis,qui sunt in capite,& circa nares,st ligrauedo; ex qua etiam gignuntur capitis dolores: nam tumidioribus factis,& extensis partibus illis, solutioneque continui genita, dolores creantur. Illinc autem perspicitur, o Istructos esse meatus illos, quoniam ne spiritus quidem ex illis prodire potest: unde sequi
tur ut neque stcmutare, neque olfacere possint, qui grauedine tenentur: cum stermitulo sit eum spiritus emissione, & olfactus cum spiritus attractione: grauedinem autem laic accipit proprie , nimirum quae fit ex materia magis Crassa ut dictum est, cum hac cnim minime fieri sternutamenta dicit ; atqui cum alia,quae etiam dicitur grauedo,nimiruin ex tenui
de aquosa materia seri stetitutamenta apparuit superius, cum diceret, post sternutamenta grauedinis abstergi a naribus aquosa: quin & apparet ex verbis,quae illico subdit, stcmut menta nimirum quae fiunt absque grauedine,de qua scilicet modo locutus est, fieri ob easedem caussas: sed caussas esse leuiores; nimirum materiam pauciorem; unde haud qu quam replet caput: seda calore ipso prae exiguitate coacta smuhatque in flatum conuersa,& in nares incidens, erumpit, & strepitum incit , quamuis enim exigua sit, vis tamen qua sertur ea est ut strepitum edere possit, cum non solum multitudo, sed impetus etiam possit
strepitum gignere: est autem motus vehemens, quia praeter naturam, nam cum calor una
cum istis tenuibus humoribus, ex quibus grauedo haud fit, sursum recta ad cerebrum esseratur , & in ipsum impingat, reflectitur cum eisdem ad nares ; via cnim est ab co ad has, at quia praeter naturam haec reflexio aut refractio : sursum enim incendens retro flectitur, violentam ,& maiori eum impetu esse contingit: nimirum sicuti ventus alicubi inclusus, magis strepit, & maiori impetu movetur. Porro aut cm de strepitus caussa, qui in stamutatione contingit, haec habet Hippocrates citato loco septimi aphorismorum quinquagesimo secundo: Sanas autem quia 'rara umigyies exuus. των 3- n. Caeterorum autem --uim. rollarium,quo illius etiam quod dicitim est,ucritas magis confirmaturi, rati ne figurae metie destillationem maxime contingere : nam inter bruta ipsa, eadem. ratione aues maxime corripiuntur grauedine, quia sormam gcrunt homuubus similem, id est capite sublimi sunt; id autem contingit, quia sunt, sicuti homo bipedes: minus tamen quam homines destillationem & grauedinem patiuntur, quoniam victus caussa, quem Eterra, & humilioribus locis petere solent, saepius caput demissum, S humi inclinatum
Cur maris animalia maiora, vegetioraque sunt, quam terrae 3 An quod vis Solis consumendo, quae terram ambiunt, copiam detrahit nutrimenti:quam ob rem quae abdita vitam agunt, vegetiora sunt. His igitur omnibus incommodis cum genus maritimum sit immune , merito tum adolescere potesti corpore ampliori,& vegetiori.
427쪽
COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. 381
Plinius capite secundo libri notu in eandem sententiam cum de aquatilibio loqueretur
ita habet : Sunt autem compluram,s,m loraui/--capite sequonti: Plusera autem o maxima in Iniueo mara animalia, e qvibus bale, quaternam interam ,priues iacemimi eabitorum, quippe vM ων P mero cstiis Impleant i anguilis in Gange amne tricenos pedes. phimuero mira de hac aquatilium magnitudine narratu liis otiae: Nam de balenam fuisse reserunt adeo vastam S immensam, ut ad eam tanquam insulam appullerent olim nautae dia veluti in terram necessariis rebus expositis descendercnt. Caustam huius magnitudinis resert Aristoteles in nutrimenti copiam, quae aquatilibus suppetit, non itidem terrestribus: Sol enim qui totam terram ambit, calore suo quaecunque in ipsius superficie continentur exsiccat, S absumit. Vnde quae astimatibus in nutrimentum cedunt, quaecunque illa sint, tenuiora x minus bcne nutrientia esse necessc est: NI ipsa etiam quae nutriuntur animalia, Solis vi exsiccata nutrimentum haud ita late,& ampic pollunt digerere, sicuti aquatilia, quibus prae mollitie facile Vndequaque extenditur. Igitur quae Soli minime exposta sunt,sed ab illius vi abscondita, sicuti aquatilia,cum illi incommodis sint immunia,& magis ac mesius nutriri possint, eum ratione corporis propri3 nutrixioni magis apti, tum ratione cibi amplius & mclius nutri tis, iure maiorem acquirunt corporis manitudi aem. Plinius Ioco citato haud absimilem attulit rationem his verbis: C se euidens, amoris taxuna: aha sera aBum.quibin visa pendentibus. In mari aatem tam tale sevino, moluit ae fraus nutrimenso, a 'enu caussaν Πωμε ira esublimi emperquepartente nrua eurat etiam
Cur caetera animalia cibum saepius siccum, quam humidum capiant, hodi
mo humidum saepius, quam siccum An quod nomo natura calidissima est, plus refrigerationis deliderat
Hominem potus quam cibi esse auidiorem; atque ideo ex illo sepius, ex hoc rarius as sumere, quotidiani victus expertcntia constat. Multi enim vix semel aut iterum demorso pane, aut exiguo alio attacto cibo, largo hauma se proluunt. Quin de notae, ac admodum
c lebres Graecorum compotationes, praesertim ad finem conuiuiorum etiam ad ebrieta
tem ; ut naturali non sollim indigentiae, sed multa quoque ex parte videantur voluptati inseruire: Denique homines, vix aut ne vix quidem comedunt, quin bibant, bibunt autem multi absque ullo pastu; mirum quam siepe. Bruta contra plurima, post longum S copiosum totius fere diei pastum, ex sicco etiam pabulo, vix semel hauriunt; cum tamen nonnulla etiam sint,quae humidiori aliquautulum delectentur ut sues. Aristoteles caussam dicit esse caliditatem. Homo enim calidissimus est,nimirum in genere animalium: calidissimus autem natur id est e re innato, ut Hippocratis verba exponit Galenus commentario primo aphorismorum decimo quinto Abundantia igitur caloris, seu calorificae sub stantiae multitudine, superat homo caetera animalia, qualitate autem, nimirum vehementia,aut acrimonia,quaedam ex illis excellere ut leoncm, pardalim, canem ; id verδ haud necigat Aristotelesi & videtur consentaneum siccitati, quae illorum animalium calori est conriiuncta: illa enim calida &sicca; homo autem calidus & humidus, ut habetur primo degeneratione animalium: plus tamen hac in re caloris posse abundantiam, substantiae multitudinem, quam qualitatis modum, hoc quidem loco appareat: quae tamen abundantia si ipsa qualitate adiuuetur, ut in aestate usuuenit, mirum quam efficiat homines siticulosos, oc humoris auidos. Igitur homo quia maxime calidus, maximε indiget refrigerio , linigeratio aut m a potu, qui & actu Zc facultate talis est ι iure igitur stequentiorem&copiosiorem sumit potum quam eibum: temperamento autem quo quispiam praeditus est contraria, minimh autem fimilia, consi esse hominem accipere, scribitur etiam problemate sequenti quinquagesimo octavo,qua de re ad eum locum nonnulla dicemus.
428쪽
ita affectum extrinsecus aliqua de caussa magis quam par fit humescere, & re Frari, calor idem in corpore rursus augetur ob duas caussas; nam de alimentum habet, scilicet hia mores ipsos qui abundant, quorum aliqua pars reiam coquendo & nutriendo est, atque eidem calori augendo apta;-ob contrinionem simul idem calor cogitur, unde etiam illi laugmentum: Auchus autem in caput Ac illius meatus fertur. Iam vero etiam cum ii so, qui remanserunt crudi SI tenues humores illuc asscendunt,mmeatus ac vasa opplentes, eH-ciunt destillationem, ac sternutamenta Οὐ--μ νει.Interpunximus iuxta Theodori tralationem post hoc adverbium superioribus i gendum censuimus. , - τ interimna. Peticquitur adhuc eundem sternutationis graue dinis sermonem, & docet liquidius ex qua materia sternutatio fit, & ex qua grauedo, Cur sternutatio inter initia catarrhi ; dc cum vera grauedine non fieri sternutationes, sed absq; illa, verum ab eisdem caussis, sed leuioribus. Ait igitur sternutamenta ab initio fieri quia oriuntur a calore,& ex materia magis subtili Macri; calor autem fertur in caput antequis, ipsi humores ex quibus postea fit grauedo, meatusque replet spiritu, cuius emissione sto- nutatio creatur: argumento autem est fieri cx materia magis subtili, quoniam post sternu tamenta ex grauedine orta, absterguntur aquosa, nimirum cruda, bc subtilia. Postquam autem haec omnia extra impetum fecerint, alij humores magis densi, crassi, Bd qui ab illa affectione passi sunt, subsident, Ze obstriiunt meatus qui sunt in capite,& circa nares,stq; grauedo; ex qua etiam gignuntur capitis dolores: nam tumidioribus factis,& extensis partibus illis, solutioneque continui genita, dolores creantur. Illinc autem perspicitur, Ob-llauctos esse meatus illos, quoniam ne spiritus quidem ex illis prodire potest: unde sequitur ut neque sternutare, neque olfacere possint, qui grauedine tenentur: cum iterintlaxiosit cum spiritus emissione ,& olfactus cum spiritus attractione: grauedinem autem hic accipit proprie, nimirum quae fit ex materia magis Crassa ut dictum est, cum hac enim minime fieri sternutamenta dicit; atqui cum alia,quae etiam dicitur grauedo,nimirum cx tenui
de aquosa materia fieri steritutamenta apparuit superius, cum diceret, post sternutamenta grauedinis abstergi a naribus aquosa: quin & apparet ex verbis,quae illico subdit, sternutamenta nimirum quae fiunt absque grauedine de qua scilicet modo locutus cst, fieri ob easedem caussas: sed caussas esse leuiores; nimirum materiam pauciorem; unde haud quaquam replet caput: sed a calore ipso me exiguitate coacta simu .atque in flatum conuersa, Ac in nares incidens, erumpit, de strepitiun racit; quamuis enim exigua sit, vis tamen qua sertur ea est,ut strepitum edere possit, non solum multitudo, sed impetus etiam possitst epitum gignere: est autem motus vchemens, quia praeter naturam, nam cum calor Vna
cum istis tenuibus humoribus, ex quibus grauedo haud fit, sursum recta ad cerebrum effe- iratur, dc in ipsum impingat, reflectitur cum eisdem ad nares; via enim'ab eo ad has, at quia prae ter naturam haec reflexio aut refractio: sursum enim asscendens retro flectisur, violoniam,&maiori eum impetu csse contingit: nimirum sicuti ventus alicubi inclusus, magis strepit, de maiori impetu movetur. Porro autem de strepitus caussa, qui in stcrnutatione contingit, haec habet Hippocrates citato loco septimi aphorismorum quinquagesimo secundo: Sanat aviem quia ter an istum i es exuus. των ME ων Caeteroram autem mmacium.Corollarium,quo illius etiam quod dictum cst,veritas magis confirmatur; ratione figurae rectae destillationem maxime contingere : nam inter bruta ipsa, cadem ratione aues maxime corripiuntur grauedine, quia sormam Drunt hominibus similcm, id est capite sublimi sunt; id autem eb eontingit, quia sunt, sicuti homo bipedes: minus tamen quis homines destillationem Sc grauedinem patiuntur, quoniam victus caussa, quem Eterra, 3c humilioribus locis petere solant, saepius caput demissum, bc humi inclinatum
Cur maris animalia maiora, vegetioraque sunt, quam terra: An quod vis Solis consumendo, quae terram ambiunt, copiam detrahit nutrimentuquain ob rem cluae abdita vitam agunt, vegetiora sunt. His igitur omnibus incommodis cum genus maritimum sit immune , merito tum adolescere potest lcorpore ampliori, & vegetiori.
429쪽
l l Plinins capite secundo libri noui in eandem sententiam cum te aqhiatilibi floqueretur il l ita habet : Sunt a tem compiam in se, m iora etiam capite sequenti: Hur-al M.tem is maxima in Indico mara animalia, de quibus baleme quaternum augerum ,pristis Leem l l obuorum, quippe uti υι- e quaterna c. ta 1 seant i anguicth qaoque m Gange amne tricenosi pedes. Emmucro mira de hac aquatilium magnitudine narram historiae: NMnd balenam fui me referunt adeo vastam de immensam ut ad eam tanquam insulam appellerent olim nautae,5 veluti in terram neccssariis rebus expositis descenderetit. Caustam huius magnitudinis refert Aristoteles in nutrimenti copiam, quae aquatilibus stippetit, non itidem terrestribus: Sol enim qui totam terram ambit, calore suo quaecunque in iplius superficie continentur exsiccat absumit. Vnde quae animalibus in nutrimentum Ccdunt, quae cunque illa sint, tenuiora x minus bono nutrientia esse necesse est: & ipsa ctiam quae nutriuntur animalia, Solis vi exsiccata nutrimentum haud ita utc.& ample possunt digerere, sicutiaquatilia, quibus prae mollitie facilc Vndequaque cxtenditur. Igitur quae Soli minime exposita sunt,sed ab illius vi abscondita, sicuti aquatilia,cum illiLincommodis sint immunia,& magis ac n lita nutriri possint, tum rationc corporis proprio nutritioni magis apti, tum ratione cibi amplius Zc inclius nutriciatis, iure maior m acquirunt Coi potas ma- gnitudinem. Plinius loco citato haud absilmilem attulit rationem his verbis: Cavis. euiares, lhαmois taxaria: alia fors aditam.quibin insapendentibus. In mari atitem tam tale supino, moliae fertus nutrimento, accusente caussas gemiales ὶ subum empelae pariente nasu olerat etiam
Cur caetera animalia cibum saepius siccuna, quam humidum capiant, hodimo humidum saepius, quam siccum Z Au quod homo natura calidissima est, plus refrigerationis desiderat 3
Hominem potus quam cibi esse auidiorem; atque ideo ex illo saepius, ex hoc rarius asissimore, quotidiani victus experientia Constat: Multi enim vix semel aut iterum demorso pane, aut exiguo alio attacto cibo, largo haustis se proluunt. Quin dc notae, ac admodum celebres Graecorum compotationes, praesertim ad finem conuiuiorum etiam ad ebrietatem ; ut naturali non solum indigentiae, sed multa quoque ex parte videantur voluptati insui uire: Denique homines, vix aut ne vix quidem comedunt, quin bibant, bibunt autem multi absque ullo pastu; mirumqtiam saepe. Bruta contra plurima, post longum de copiosum totius fere diei pastum, ex sicco etiam pabulo, vix semel hauriunt ; cum tamen nonnulla etiam sint,quae humidiori aliquaotulum delectentur ut suos. Aristoteles caussam dicit esse caliditatem. Homo enim calidissimus est,nimirum in genere animalium: calidissimus autem natura, id est ealore innato, ut Hippocratis verba cxponit Galenus commentario primo aphori sinorum decimo quinto:. Abundantia igitur caloris , seu calorificae sub stantiae multitudine, superat homo caetera animalia, qualitate autem, nimirum vehementia aut acrimonia,quaedam ex illis excellere ut leonem,pardalim, canem; id vero haud necigat Aristotclest M videtur consentaneum siccitati, quae illorum animalium calori est con 'iuncta: illa enim calida & sicca; homo autem calidus & humidus, ut habetur primo degeneratione animalium: plus tamen hac in re caloris posse abundantiam, substantiae multitudinem, quam qualitatis modum, hoc quidem loco appareat: quae tamen abundantia si ipsa qualitate adiuuetur, ut in aestate usuuenit, mirum quam esticiat homines si liculosos, de humoris auidos. Igitur homo quia maxime calidus, maximE indiget re gerio , restigeratio autem a potu, qui id actu Zc facultate talis est 1 iure igitur frequentiorem dc copiosiorem sumit potum quam cibum: temperamento autem quo quispiam praeditus est contraria, minimε autem fimilia, consilesse hominem accipere, scribitur etiam problemato sequenti quinqhiagesimo octavo,qua dc re ad cum locum nonnulla dicemus.
430쪽
Cur spadones calui essiti nequeantὶ An eo quod multum cerebri obtinent: quod sane his contingit, quia rem veneream non agunt : semeo enim labi per spinam a cerebro vidctur. Qua de caussa boues quoque castrati cornua
gerere maiora putantur: nec non & mulieres, dc pueri cur calui non sint, cadem ratio csse creditur.
Hippocrates sexto aphorismorum vigesimo octauo haec habet: Eamuhi nequepodagra borans, m calaifam. Ad quem locum ita Galenus: Eanuchos sectio testiculo semitis e cu'minis; scuti erro in eis earuities non aecidit, se neque in eunuchos propter temperasura hungiaet tem Caluitium autem a siccitate oriri scripsit etiam idem Galenus libro secundo de temperamentis capite sexto:-commentario tertio in sextum de morbis vulgaribus particula prima, fieri ex siccatione in caluesicentibus , cerebri consumptionem, hoc est imminuti nem. Ait igitur Aristoteles hoc loco eunuchos quia usu veneris carent, multum cerebri habere, atque ideo multam eadem parte humiditatem, qua redundante, haud fiat caluitium. Porro autem usu veneris priuatos, multum cerebri habere ex co probat, quoniam
semen ex cerebro fluit per spinam: quibus igitur semen haud decidit, eis hac quidem ra-ltione haud insumitur cerebrum: sed atque multum persiistit: decidere autem semen ex ccrebro, argumento boum castratorum probat , qui cornua maiora habere videntur: tan-quM scilicet uberiori materia ad partes illas auersa, quae in non castratis ad testes c cerebro descendebat. Deliac autem in castratis bobus cornuum amplitudine diximus etiam superius problcmate trigesimo octivo. Porro autem semen ex cerebro per spinam delabi,
scripsit etiam Hippocrates in libro de genitura, M. tu libro de acre, aquis, S locis, quae omnia cum a nobisallata fuerint in commentario ad problema secundum sectionis qua tae, non est ut hic denuo reserantur. δουκει θ o mulieresqhaera. Eandem rationem extendit etiam ad mulieres, & pueros, quia non dissimili conditione sunt,nimirum seminis expertes, talis enim Aristoteli mulier est libro primo de generatione animalium capite vigesimo ; ut hac quidem ratione cerebrum non dissimiliter afficiatur. Porrδ hanc de caluitio materiam, cum pertractaret idem Aristoteles libro quinto de generatione animalium capite tertio, easdemque tangeret quaestiones, quamquam non dissimilia attulit,
non tamen Cadem omnino. processit autem hoc ordine: nam primum ostendit, homines non calvescere nisi tempore venerei usus ; pueros igitur non calvescere, nec mhoieres, quia natura earum similis puerorum naturae est,ncc eunuchos quia in foeminam mutantur. Cur autem calvesceret nemo ante Venereorum usum, non sotan siccitarem proposuit, sed frigiditatem etiam, quae ad eam sequeretur: dixerat enim paullo ante i nullus humor sine calore est: ablato igitur humore, aufertur calor: exsiccationi igitur succedit frigiditas. Caluiti; ergo caussam dixit esse inopiam humoris calidi, qualis praecipue est humor pinguis. Cerebrum autem cum frigidissimum sit omnium corporis partium, veneris usu restigeratur etiam amplius: est enim usus veneris depuratae & naturalis caliditatis secretio. Itaque i ait Aristotelest cerebrum, sentit merito prius. Quae cnam imbecilla sunt, & mali i habent, caussa parua ex uoque momento immutantur. Quapropter si expcndet quispiam quod ipsum cerebrum exiguae caliditatis est particeps ; quisque & ipsam cutem, quae illi est circumposita talem adhuc magis esse necesse est, atque liac retam magis naturam pii rum , quanto scilicet longe plus recessit, merito cxistimabit fieri, ut qui semen serum e
dem aetar calvescant, qua semen enutiunt. Eadem caussa cst, ut priore capitis parte calvcscant, Sc ut hominibus solis omnium alatnialium id evcniat: quod enim parte pri re cerebrum continetur, hinc ea parte calvescimus. Quod aulcm homo maximum humidissimumque cerebrum habet, hinc solus an inialium ita afficitur. Mulieres non caluent, quoniam natura earum similis puerorum naturae est ι utraque enim sterilis semiualis excrementi est. Spadones citam non calvescunt, quoniam in foeminam mutantur. Atque his
quidem exa e declarata videntur,tum quae ad pr sens de caluitic spadonu problcma,tum etiam ad alia quaedam proxima pertinent. Leuis tamen in Aristotelis verbis restat dubit tio, quae proponenda & diluenda est. Dicit enim Aristotcles hoc problemate, eunuchos ideo non calvcscere, quaa multum cerebri obtinent: at loco qui adductus est quinto de generatione; idco inter animalia solum homini calvescere, quia plurimum, & humidissi-