장음표시 사용
411쪽
COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. 37s
tes dentes indicio sunt os capitis esse dei sum&compactum, nimirum dilatari rarefieri,&extendi non potuit os illud, seu materia illa ossifica, ex qua tum dentes, tum calua efformabatur,unde pauci,& rari extirere dentes,& os capitis densius: osse autem densiori infirmum caput est, quippe quod minime expiret : assiduE enim gignuntur in ipso, & seruntur ad ipsum vapores,& ligines excrementitis,quibus nisi pcr ostis meatus exspirante capite, pateat exitus, accedit celeriter putredo, clina sua natura humidum sit cerebrum, humida
autem putredini obnoxia sint: putrent autem quaecunque alia etiam non mouentur, nec
expirant, sicuti dicitur de aqua sectione prima problemate quinquagesimo tertio: caput autem hominis multa huiusmodi materia redundare ex eo ostendit . quod maxime pilosum sit,sicuti dicitur libro secundo de historia capite primo, & secundo de partibus capite 'decimo tertio,quo loco etiam in humiditatem, S caliditatem partis caussam referebarised& hac eadem sectione problemate sexagesimo primo de capitis hispiditate quaestione proposita idem confirmatur. Exspirationem autem capiti esse apprime utilem, & necessariam ad vitam producendam ea re docet quae etiam esse possit corollarium quδd mas,quisi Me mina diutius vivat, homo enim plures in capite habet, quam famina suturas, per quos eκhalans mueria minimc putrescit,ncc aegritudinibus occasionem praebet, quam rem manifeltis admodum verbis exprestit Aristoteles secundo de partibus capite septimo hunc in modum lituras etiam plurimas in capite homo haset,er masplures, quam samma eadem-eauff., υe Acin spirantior sit: σ-in quo plui cerebri habetur: nos cerebram mel humet, vel sucra seupra modum. suo fungi stoicis non potessed auι non resti rasit, aut eo abit. Itaque morbos, δεινia.-Nes asseret. Atqui tamen plures hae in capite viri quam mulieris suturae ab omnibus haud conceduntur: cum ipsa dissectio,& cxperientia doceat, homines esse, qui exiguas, de
nullas etiam haberent sicuti etiam in foeminarum genere, unde ad singularium potius naturas m utrovis sexu, quam ad sexum ipsum caussa deferenda citisicuti etiam eadem experientia , manifesto innotuit, detrimendum, quod ex suturarum archa compage exoritur;
assiimat enim Realdus Columbus libro primo,quaecumque sinc suturis osse denso compacto repcrta sunt capita siue hominum, suae foeminarum, illa perpetuo sere capitis dolore laborasse,breuique etiam interiisse, quod vaporibus,& excrementis minime pateret exitus: Atqui Cornelius Celsus elegantissimus Medicinae scriptot contrarium manifestissimis verbis asseruit capite primo libri octaui ita scribens. Raro autem caluaria Muri ne suturis elitriut en astuosis facilias inuenisur: or id capvi firmissimum, atque a LAre turi umes: ex cateris,
M sutura paucisnessum . e. eapitis valetuῶ commo rest , neque enim renus raram namenues, fas nee locin quidem. Porro autem vera esh, quae scribit Cornelius,si iniurias tantiis, atque aetrimenta considet cmus, quae exterius capiti incidunt, minimξ vero si ab internis vapor sis de fuliginosis excrementis,quae asseruntur damna pendamus, alij ante nos dixerunt. Α qui sane, cum plura capiti drarimenta per interiora illa importentur quam per exteriorahqc;uniuersim,multis,&laxis suturis prςdita,potius quam contrario modo affecta,erunt fi
miora existimanda capita; quod de hoc loco scribit Aristoteles, de scribit Hipp.libro de locis in homine his verbis: saniores avium evit ant, qui lare usuras habent. Illud etiam hoc loco non omiserim pro μαμέ esse qui legant ita etiam legisse antiquum interpretem, qui vertit, propter nusramentum. Iustinianus autem in margine habet At si ante pedes via certaM expedita est, quid salebras sequar δῖ -ν. An in eneris quoque idemst coguandum. Ad verbum. Oporret autem etiam considerare de aliis. Duobus autem modis
haec exponi possunt: primos, Quod de thomine, & muliere dicitur,idem etiam considerare debcmus in aliis animalium generibus, in iis enim similiter mares sunt vitae longioris, quam steminae, ita enim scribit idem Aristoteles libro de longitudine & breuitate vitae, nisi tamen mares salaces, sint. Iterum hoc modo. Non ex sola dentium raritate, de frequentia consideranda est vitae longitudo.& breuitas:sed ex aliis etiam multae enim aliae huius caussae asseruntur in libro proprio de longitudine,& breuitate vitae. Hoc problema iterum scriabitur sectione trigesima quarta,& primum omnium positum est. In eo autem pro solutione ristoteles utitur tantummodo signo quodam, i ratio ex iis adhiberi possit,quae hoc loco posita sunt,ut legenti animaduertcre licct.
412쪽
Cur qui manus caesuram per totam obtinent palmam, vivere diutius postlsinit An quoniam minus vivere possunt, quae carent articulis, incompactaq lsunt, quale genus omne aquatile est. Quod si quae articulata non sunt, vitam breuiorem agere solent, constat contra se se habere quae articulata. Cuius prosecto generis illa etiam sunt, quaecum sua natura omni articulo careant, tamen articulata, nonnumquam quoad maxime licet, consistunt.Manus autem pars interior penitus articulo vacat. De hac eadem re sic idem Aristoteles libro primo de historia animalium capite decimo
quinto eodem Theodoro interpreter Pan interior voti duitur: carnosa est.scissuris Uta iudicibus : Amoruscilicet vitissis lis ibinis da per totam, breisors binu, sua non lon iudinem tuam Ly M. Sed quas Theodorussiss-- vertit,Gnece cst vox proprie significat articulum,id est, naturalem ossium compositionem, Nae variis modis fit,nlath docet Galenus initio libri de ossibus: Inc autem appellat sciiti etiam problem te decimo sessionis trigesime quartae, ubi hoc idem iterat problema, hoc est scissuram,s monem, aut diuisionem: articuli autem propriE non sunt , sed merito articulorum fiunt; vulgo lineae appellantur: bene quidem articulatis longiores, male autem breuiores: cum enim foetus in utero manus habeat adductas, & veluti in orbem conglobatas, ex articulo rum , qui in digitis sent, motione, & flexu, lineae illae exculpuntur, quae editis augentur. Et si quidem virtus formatrix valida, fle materia obediens per totam manum protensae, sin secus non per totam. Porro autem quae linea a quorum articulorum motione sat, non est
hic explicudi locus necessarius. Igitur quae articulis carent, aut male articulata, illa sunt debilia, sicuti ostendit idem AristoteIes loco adducto sectionis trigesimae quartae, reneneariatis exemplo. Non articulatorum autem, δc breuis vitae exempla affert tum problem te citato, tum hoc loco pisces. Athenaeus autem libro octavo, ex eiusdem Philosophi sententia, serpentes,ostre &pulmones marinos his verbis retri ιν-- y --,ῶον Dalechampius ita lvertit: Animali in quadam rursem Aristoteles cribit, commissum artis rum compimo, τι Mmιnem,b-em, Un-, quorumiam membra nuta articulu umetri, ut 'ummu marini, ostreor m pensu. Isitur articulus firmitudinem, robur, de rei absolutioisem, ac persectionem denotati unde demetaphoricΕ - Θ is, quod est articuluearensero ατον γ, dc ια et i ς, li- est in m-.8edebisis, poni, obseruant Grammatici; sicuti, Urmis, imperfectu , partes distinctas, de absolutas non habens ut huce αν άδ, ωκαν, faetum infamem, dc minimC distinctum dixit Aristoteles: contra anisuissem. relusum, ut de leone dixit idem Aristoteles ε, uniuersum corpus αρ-δς, ε να ς, articulosum, edi neruosem, quod dixit
alibi etiam, aVisulare, pro ultimam manum imponereJanqiam
huiusmodi perfecta, de absolutassint alia veia misimh: Ergo male articulata vitae breuioris: a contrario igitur bene articulata longioris sunt: quae autem manus interior pars caesul ras habet per totam protensas, illa quoad licet, bene articulata est, atque idcirco vitae longioris nuncia; dicitur autem quoad luet: illa enim pars natura sua articulo caret, est enim carnosa,vi habuimus superilis ab eode Aristotele,perpauca autem in ipsis articulis carne m; l plurimam autem in partibus inter articulos mediis a natura merito productam,monum n-l tis consignauit Galenus libro primo de usu partium capite decimo tertio: Humsinodi au-ltem quadam atri lationes in ipso cordis etiam corpore extare, scripsit idem Aristoteles j libro tertio de partibus animalium capite quarto his verbis: metiam articulationemr , suturi e capuissimiam habere visuntur, quamquam nouarensi fant , υν εὐάσμα MN D compactum Jed ut mori dixi, artualationem potius ostendunt. Sunt articulatiora eorda eorum,
aesense metas valem; mali titiora eorum, qua flensu hebetiore sunt, ut suum. Haec Aristoteles eo loco.
Cur animantium homini vel uni, vel maxime oculi deprauantur Z Ara quod homo vel solus, vel maxime morbo comitiali capi in puerili aetate
i solet, cdm certe deprauari omnibus accidit.
413쪽
Scetione trigesima hoc idem Toblema repetit Aristoteles iterum; atque tertio conti nenter : quae ibi sunt problemata vigesimum septim ac vigesimum est tuum: cum vero vigesimum septimum eisdem omnino quibus hic efferatur verbis; vigesimum octauum duabus rebus differt, primum quia illo nominantur oculi, ia-ως φωτα , ocis temerraintari quorum lila nulla mentio, sed , homo peruertuur, ut a pareat manifes E in praesentia de oculis problcma proponi, sicuti interpretans facit Maeodorus: quamquam 5 sanh verbum ipsum-de oculis ipsis etiam thaud nominatis accipi, exemplum habeamus in Hippocraticis: deinde quod eodem vigesimo octauo cum tres afferantur ad quaesitum rationes, atquc tertia eadem huic sit; ibi dicitur homi nem solum ex animantium genere morbo comitiali corripi, quod cum seisium sit, oves enim,& caprae eodem corripi dicuntur, M canes obseruasse me aliquando memini; ex praecedenti vigesimo septuno, oc hcse quod in presentia exponimus sicuti admonuit Hi ronymus Mercurialis variarum lectionum libro quarto capito nono ita moderanda est Mithotelis sententia, ut non solum inter animantia hominem, sed maxime eo morbo cor ripi dicamus. Plinius tamen ipse libro undecimo capite trigesimo septimo, seli ex animalibus deprauari dixit his verbis, cum de oculis loqueretur: VH animalium hammi depra aamur; unde ce momina Strabonum,'Patorum. Aristoteles igitur cur homini deprauentur, eam caussam satis perspicub tradit, quδd vel solus, vel maximE epilesia in puerili aetate corripiatur ; hic vero morbus cum partes omnes corporis conuellat, praecipuo tamen oculos, qui sua natura mobiliores, infirmissimi sunt, sicuti scripsit idem Aristotelas sectione trigesima prima problemate vigesimo secundo, & vigesimo tertio. Quisd vcrd pueros maxime morbus ille infestet, puerilis etiam dictus est:quia igitur obnoxius puer epilepsiae, o noxius etiam oculorum distortioni, praesertim male puerili, quo temporc maxime accidere solet.
XLVIII. Cur animantium homo maxime fumo assici potest 3 An quod homo la
crymam maxime emittit: sumatio autem non nisi cum lacryma Ab
Ad hanc oculorum ex fumo laesionern pertinentia problemata alia duo proposuit sectione trigesima prima, sextum propriὶ ad prominentes, vigesimum secundiun generatim ad omnes: non eodem tamen quo hic ter no usus est problemate vigesimo secundo, f. matur homo, sed δίυει τὰσ.-,fumus oeulos mordet. tro de iis erit nobis sermo cum Deo concedente illa exponimus. Nunc cur sumo irritetur homo, aut eius oculi molestiam eam sentiant, illam reddit rationem, quod affectus hic sit cum lacrymis: sumus enim lacrymas ciet, homo autem maxime illacrymat: dicit autem niaxine, quia etiam alia animalia ut crocodilus post interfuitium hominem dici tur lacrymare, unde adagium, Crocodio lacrma. Cur autem sumus lacrymas cieat alia quaestio est ad quam ex probicruate citato vigesimo secund' multa suppetunt.
Cur equus equo, homo homini,atque omnino cognata cognatis,sibique similibus gaudent, atquc cupiunt non enim quia pulchrum videtur. Cupi- . A.a 3
414쪽
ditas autem formam sequitur elegantiorem: nam si id esset, rem pulchram l
suauiorem esse oporteret. Nunc autem contra potius euenit, ut quia iucundum, suaueque est, ideo pulchrum esse videatur. Nec etiam omnibus res eadem voluptati est nec pulchrum idem laetitiae: aliis enim esse,aut bibere, aliis concumbere laetabilius est. Sed caussa cur unumquodq; iunctum suo cognato maxime, suauissimeque concumbat,in aliam cadit quaestionem. Pulcherrimum vero id etiam esse, nondum asseri vere potest, sed nobis quod ad con- .cumbedum suauius est, pulchrum certe videtur:quoniam rei quam cupimus aspectu quoque nimirum delectemur. Et quidem in caeteris etiam cupiendi generibus res pariter sese habet. Cum enim fili detinemur, humorem se uius cernimus. Quod itaque ad usum aliquem pulchrum est, & quod idem maxime cupere Alemus, suauissimum id esse ipsum videtur. QAod autemper se tale est,non praeterea sic esse videbitur. Argumentum quod adolescentuli, plerique formosi aptique nobis esse videbuntur, cum ad concumbendi usum respexerimus: Nunquid igitur ita, ut etiam plus gestiamus, quam si deformes quosdam intueamur Non hercle, nisi eorum auidi sumus: quo mo
do potio quoque videtur pulchrior. Nam si siti detinemur humorem mulrὀ
suauius aspiciemus. Versus est Homeri Odyssea ν.
Hoc est:semper si mi dueit De adsimilem. Ex quo versu multa ad hanc similitudinem,& amicitiam inde prouenientem disputat Plato in Dialogo,qui inscribitur Lysis;quae videre, ad hanc quidem materiam conducibile sit. Aristoteles autem non soluit quisionem consueta particula, ὴ, adhibim: sed amouet responsionem quandam, Λ ex ea viam sternit ad solutionem 1 ut videbimus. ου si λ Non enim quia putaru-detur. Amovet responsionem,& inquit non ideo contingere delectationem mutuum illud desiderium, quod inter similes,& congeneres est, quia simile pulcturam sit. Erat autem haec responsio,ve puto,ex vulgari sententia, seu potius antiquo prouerbio,de quo idem Plato in citato dialogo, , pulchrum esse amicum. Hie autem problematis locus admodum comiptus est, primis enim particula, G, hoc est, tu, locum nullum hic habere videtur, & omittitur ab antiquo interprete, qui pro ea reddit ainem, nec in The dori tralatione eam agnosco: deinde ipse Theodorus haud exprimit --: quo modo con-ic bira existimem poste corti ζ,dicam ad finem. Interim puto hunc esse sensium:Volup s,&desiderium, quo congeneres animantes simul essedc versari cupiunt, non inde oritra quod pulchrum congeneri vidcatur, cupiditas autem,&voluptas a re pulchra oriatur ; si enim ita esset, quo res quaeque pulchrior apparet, dulcior etiam, & suavior videretur , id
autem non usuucnire sequitur ad probandum. - γ μα-ον-Nunc autem cons P Dis. Et hunc locum magis etiam priore corruptum esse futo: ac Theodorum valde vi uersam lectionem secatum esse. Ego autem Graeci textus, quem excusium habemus U
stigia secutus, hunc puto esse sensum: Non solum, quod pulchrius est, illud etiam non esti ibauius, quod proxime dixerat; sed potius contingit aliquando, ut pulchritudo contriste
x dolore assiciat, quae res nimirum variis occasionibus accidere potest i neque quod Vese, . A re ipsa est pulchrum, illud etiam est sume. Hoc autem sensu duntaxat immutanda est particulas primo loco posita, de pro ea reponendum M., hoc modo ουδ γ ῆ γqubd si pro dicamus λυ-ου, expeditior adhuc erit ulem sensus: est autem haec vel luti steratio eius, quod initio dixerat, non quia pulchrum videatur, opportuna tamen,tant quam modo ratione probata sit. Nec etia--mbin res. Sequitur ad pro- bandum Aristoteles non ideo cotingere alteri alterius desiderium, aut mutuam inter con-l ge res animantes voluptatem ob pulcluitudinem; quam rem modo alio etiam argu-l mento confirmauerat. Ait itaque, quod volupe est, quodque est pulchrum, nimirum natura , & ex se, non illud volupe, x pulchrum omnibus cst: & fotetasse legendum m , notat πωπα, de ita puto legisse Theodorum, qui, omnibus vertit. Non est autem idem omnibusi volupe, quoniam alius desiderat comedere, aut bibere alius concumberet si vero quael dulcia si inti talia apprehenderentur, aeque ab omnibus omnia, SI a singulis singula appete
415쪽
COMMENT. IN .X. SECT. PROBLEM.
rentur, quod non fit. Ex verbis autem allatis', & ex materiae vicinia, dc concubitu verba faciens , qui inter congeneres suauissime perficitur, aliam ait esse quaestio iacira, quae nimirum speciatim sit pertractanda, de qua tamen illico nonnulla subdit, illuditatim exclu-idens,quod propositae lententiae adueri abatur,non creari in eo voluptatem, quia pulchcrrimus sit congcncr: sed potius, ut apparebit, quia vii si, unde sternit viam ad problematis lutione dicens: ιμι η, ιέτο ἰς 'ἀώ σωικAM.siambu ad concumbemti-.Nobis inquit, quod in consuetudine,3e usu dulce percipitur, hoc pulchrum videtur, hoc desidemamus,& hoc cum aspicimus, gaudemus: quia igitur cognatus cognato suauissim ita ad usiam percipitur,& similis simili, ideo cognatus cognato,& similis simili mirifice gavdct.Vsiis aut e ratione, iucunditate in nobis oriri probat excplis; nam quia cx potione,cum siti astici mi ir maxiinum usum percipimus,quia siti nos icuat, ideo sitientes potione iucundius aspicimus:vndet colligit ia problematis solutione, perspicuo insercs. Igitur quod ad usum qucnda pulcitrum est,qhiodq; maxime desideramus,hoc videtur dulcissimu esse; talc autem nimirurn cst con- gener,non autem quod per se pulchrii cstrillam Ctenim adhuc perseuerat amouerc,responsionem,quam initio attulerat,dicens non quod per se,& ex natura sua dulce seu pulchrum est, iam sita hie appareat, neq; co gaudemus, nisi tale usui fuerit; Probat id signo Aristotelesua re quidem turpi, de inhonesta, sed materiae propositae admodum affini, N: illis temporibus in Graecia admodum usitat.i, quid enim illa in regione vulgatius puerorum amoribus Probat igitur Aristoteles, quod cx se tale est, non videri nobis tale, nisi usui sit. Viri enim simi, inquit. qui pulchri nobis al)parcant, quum ad consi ictu dinis usum respexerimus di camus potius consuetudinis, qu am, concumbendi, quod transfert Gaza ; suus cnim est, S cons retudinis usus in sitiat, inquit, qui tales nobis appareant, usum illum respicientibus qui etiam, qua viri pul clari fortasse sitit; apta nimirum, proportione respondentia membra
habentes, cum viris conuenienti SI accommodato colore ;huicque Ctiam voluptatis aliquem seia sum haurimus. Nunquid autem, ait Aristoteles, ita pulchri app.rreant, ut magis delectemur, quam illi, aut nos ipsi, quum alios aspicimus ad consiletudinis viii in aptiores, at re ipsa fortasse magis deformCS, membrotum symmetria SI colore Z id vero non fit, ait Aristoteles: nihil vcro prohiberet fieri,si desiiderio non assiceremur; at desidet ium,recim iudicium impedit: quae enim ob usum, quem praestant a nobis desiderantur, illa libentius asipiciuntur, et ii sua natura haud ita pulchra sint: sic enim etiam contingit, ut pulchrior vidcatur humor, suauiusque ab co conspiciatur, qui siti afficitur. Atque hoc modo videtur procedere ratio ; verum expeditius aliquanto si modo incorruptis locis serendae coniecturae) si ad illa ετρος ED -ουσίαν , negativa parti ha apponatur, legentes si προς; hic cnim erit sensus & ita procedet ratio: si ad consiletudinis usum minime respexerimus, viri I ane nobis videntur pulchri, qui natura sua tales sunt , partisque illas, & conditiones habcnt, quae in viro pulchri aspectus desiderantur, quo aspectu etiam voluptas aliqua percipitur. Nunquid autem, ait Aristoteles, ita pulchri appareant, ut iis delectemur magis, quam ath, aut nos ctiam quum alios aspexertinus ad consiletudinis usum ocialis intentis qui fortasse natiira haud ita pulchri sint 3 Id verb minimc contingit, ait Aristoteles, nihil autem prohiberet; ut scilicci, quae pulchriora sunt, pulchriora viderendiar, si usus desiderio iron essemus affecti. Vsus igitur est qui gaudium,S suauitatem commendat. Nec vero lPlato in dialogo, quem adduxi cum de amicitia ex similitudine loquercitu utilitatem,quae ex simili est, praeteriit; licet ille rem alio modo pertiactarit,& in alia abierit. Porro autem lquoniam nos a Theodori tralatione admodum recessimus, quia dc ille a Grecis verbis quae li excusa habemus, admodum recessit; ut expolitionis nostrae ratio confici, Δἴ diuersitas ap- li parcat,ncccssarium existimavimus, problema ipsium Latine, seu potius barbaro verbum eli verbo proponere, SI ad vcrba ipsa subinde qui aedam adnotare, fidelitatem omnino, clegantiam nullatenus sequentes: Cur equin equo, homo semine gaudet, atque omnIno cognata eo
Datis, issimi tibin 'non e sane quodsimile ammaspulchrumsit,desideraum autem pulchra. Fulci lcgendum ά- ον en pro ablato συ. J Oportebat enim pulchrum suave esse; nunc autem potIus contradat pulchritudo neque quod pulchrum etiam suave est. I Puto legendum, ut dixi pro λιπιι, & pro ηδυ,-J Neque omnibus voluptas. aut lpa brum,si uer quemadmodum esse mel bibereat, duleius est , al, eoncumbere. Melius, Omon,
quana --: scnsus enim,quem cxprcssimus co modo expeditior. J Propter quid igitur unum. lquodque eo naso mixtum maxime, o Dausi e venerem exerceat, alia quamo es: quoniam sanel pulcherrimumst,non tam verum: sed nos, quod ad consuetudinem iucundum est, quoniamsane L lebrum, o quoniam desidem Uliamur. gaudemm cum assic--. Et sane in a s etiam cupidita-ltum generibus res uast habet: sitientes enim ι Mundius potionem vident. Auod itaque ad Uum laliquem
416쪽
ahqtiem pusthra n est, quiaque maxime de eramus, hoc videtur dukifissmum esse: quod autem ριν si tale, non ita trinam avitem imisu. Videmur enim nota etiam vir pu=hri esse, ad con tudinem ipsem resticunt ibin. Hoc loco putabam addi posse negationem, ut sensus expeditior esset Jmnquid autem se, ut etiam delectemur magis, quam alluctentes alios intenti ad eo vetudinem. Hic etiam puto subesse mendum a quem tamen exilhi mem esse loci sensum, patet ex is
commentario.J Nihil sane prohibet, nis desiano assectismus: ira vera potio pulchriores, si enim
Cur hominis prior pars pilosior, quam posterior est: quadrupedum contra posterior, quam prior, setosior An quod omne animal bipes partem priorem habet pilosiorem: nam aues quoque eodem modo, quo homines se l
nabent. An partes infirmiores natura sempcr integere potius consueuit: infirmum autem unumquodque loco sui corporis aliquo est. adrupedum vero omnium tartes posteriores, infirmiores loci caussa sunt, quam priores assici namque a frigore, aestuque amplius possunt. Hominum priores infirmiores sunt, incommodisque illis eisdem opportuniorcs.
Quae hic proponuntur habemus etiam apud eundem Aristotelem libro secundo de historia capite primo his verbis: Catem ammati , qua 'tu vestiantur, partes ima pilosiores sunt,seupinae autem,abrae omnino, Aut minus prios: homo contra. Et eodem libro capite octauo J Simia tum pane coryoris pro pilose sunt. utpote quadrupedes tum sivina tanquam hominis fur. mam Hrentes: hae enim res contrario madost habet' in homonibus, ac ιn quadrupedibus, ut dictum est. At libro secundo de partibus capite quartodecimo, cauillam praeterea apposuit his verbis : Gadrupedam generi pili nonparaesuma,stdprona potiὰs habentur Homo con raparte ma-
eis supina, quam prona: tib eιiam operamenti graim adiuncti junι animalibus. Itaque quadrup l dbus prona potius egent ιegumentopriora autem quamquam nob hora sunt, tamen 'ν corporis to-itius flexum fouentur .ae tepent. At homini quon m pDor pars compar posteriora est , propter corporis excretionem, idcirco natura parti nobitiora ad mentum censuis adhibendum semper euin natura res melioris auctor est : quoad mussierapotes. Haec autem ratio eadem est, quae S hoc problemate secundo loco affertur: sed prius de priore agamus. Homo idco partes supinas, quae ad ventrcin depectius pertinent habet pilosiores, quam pronas dorsi, quoniam bipes cist, omne autem bipes ita se habet, sicuti ostendit auium argumento; lia: enim Vcotris parres pluribus, sed minutioribus plumis vestitas gerunt. Haec autem ratio, est quidem a post riori , cuiusmodi inultas alias in hoc problematum libro affert Aristoteles, 1 ed ea, sicuti Aetllae, ut plurimum aliis validioribus innituntur: bipes enim ideo supinas partes habet pi- .losiores, quoniam est rcchae staturae, rectae autem staturae ita convcnit ob eam, quam secundo de partibus attulit rationem a nobis modo adductam,ic iam declarandam: ut enimi uero in idem denique hae duae rationes cadant, sitque prior imperfectior & veluti inchoata, alicra autem porsectior, S absoluta. 11 --An partes infirmiores. Manifesta admodum argumentatio. Natura solet integere partes infirmiores, partes infirmiores in quadrupedibus sunt posteriores, aut pronae, natura igitur has merito integere soloe. Porrδ pilos esse animalibus integumento hic non exprimit, exprimit autem citato loco secundi de partibus. Illud probat, polleriores partes in quadrupedibus esse infirmiores: proponit autem; animal unumquodque cile aliqua sui corporis parte infirmum; quod inseruiat tum infirmitati quadrupedum, tum horninum ostendendae, de qua mox. Vidctur autem me dorus legisse γν-: at 1brinis excusa habent κολν: id vero h .iud multum intersit, bonus cnim, SI aptus ex utroque sensius siue aliquo modo, siue aliqua Cx parte, aut aliquo corporis loco dicamus unumquodque animal esse infirmum. Igitur tu quadrupedibus partes tac
417쪽
COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM. 381
tes hae infirmae posteriores sunt, quia obnoxiae multis incommodis, loci situs caussa, qui est apertus, & detectus, unde frigora, Ac aesta, patientes, redduntur imbecilliores ι -- lteriores autem, quod dicebat secundo de partibus ob corporis eexum, cum prona incc- Idant quadrupedia, tepescunt: fimuntur igitur commodo, de carent incommodis: debilio-lribus igkur, aequius,& melius erat constaterc. In hominibus res aliter se habet: priores ienim, seu supinae partes, debiles similiter, ac infirmat ratione loei sunt, nam eisdem in- lcommodis subiiciuntur, quibus polleriores, iram ratione figurae rectae, quo frigora, S aestus patiuntur venter, & pectus, ac dorsum hoc est, quod diccbat lec do dc Parilbus, τα προδεια γις- risu figurae regia aequalla esse priores posterioribus. Cum igikr partes hae ratione loci sint non dissimilitet infirmae; cith ob eam quidem debilitatis rationem, homini pilosa redderet polleriora, caussa non erat raterat in quadrupedibus Adidit autem alia, quam propnibillo saepius iam adducto se ui di de partibus ; quia haud cogente Mibi indigentia, Drti ivibiliori nugi insentanei unfuix aaixi is um adhibete . priora autem nobilioratiunt, licuit ibidem scribit Aristoteles
Porto auwm quod Tscὀdorus vortit ad finem igis eisdem opsratiniores bene facit, ut puto, nam & sensum corrumpit, S: vehba. Verba ita sonant ρ Θ hoeti par tiantur. Nulla vero hic adest comparatio ; dicit enim, idem pati, miniuid vero, magis pa-
ti a Nuc vero comparationi locus est: non enim verum,n homine parem anicviores polle
rioiabqsjnfirmiores csse , sicuti in quadrupcdibus postςriores mictioribus rationc loci ci situs dictum eth: sed paria sunt, hac quidem panc ut diximus. Igitur si rationis vim dc scia-l sum attengimus, quod Aristotclcs dixit, hominum anterioracsse infirmiora, cauld acri- li piendum, S explicandum est ex illis quae seqvivitur, alia , in hoc minimE verδ, li quod Theodorus facit, ex illis haec postrema corrumpenda. Alioquin etiam cui ignotum, lj comparativum propositipo sumi aliquando Vel etiam dicamus Aristpiniantcriora ho- li minum esse infirmiora, non trunci I ratione loci, ut sitias edulo nomine: debiliora igi: tur alio nomine, paria ratione situs, cisdemque passionisus sit biccta, crant tanquam no li biliota vestibus intcgenda : Et verd etiam argumcntationi supctid; postae locus hin: Nam ll si natura partes debiles & infirmas contegete uolet, partes autem antetiores M sepinae de- tales sunt, non secus ac post iores Sc pronae, quia etiam incommodis sublestae, non sa- lnd hac ratione negetur illis hoc adiument uua, quod denegati quadrupedibus, quia cis aliud ex corporis flexu paratum est.
418쪽
Cur animantium homo maxime soleat sternutare Θ An Pod etiam grauC-dine maxime homo teneatur. Cuius rei causa est, quod calor, qui circa corcst, sursumque sua natura effertur caeteris animantibus in armos se effert, uri
de per refractionem disiectus, partim ceruicem, caputque petit; partim in spinam, lumbosque defertur: narc enim linea recta, iuxtinue basim sica omnia sunt. Quod cum atque corpus pene totum recalescat, humores quoquc in se se pariter digerit, planeque partitur: humores enim calorem sequuntur. Ex quo fit, ut neque a grauedine admodum infestari, neque sternutare qua drupedes soleant. Sternutamentum enim, vel spiritus uniuersi delatio est, humore scilicet plus aliquid exhalante, vel crudi humoris conatus, excursusque. Quocirca destillationes solet praecedere, quae quidem animantibus caeteris minime incidunt, eb quod caloris illa delatio, ante, retiaque pomtionibus aequis se digerit. Homini vero, quod erecta basi se in sublime modo stirpium, attollit, euenit, ut caloris elatio plurimi, & vehementissimi
caput adeat: elatusque eὁ calor, meatus concalfacit, rarefacstque capitis,qui tales demum effecti, nimirum capaciores humorum, quam meatus cordis inseriores redduntur. Qimiles itaque accidit, ut caput humescatur, refrigereturq; extrinsecus amplius, quam satis sit, efficitur ut calor, qui & alimentum habet, & se in partem interiorem contrahit,nimirum, crescat, crescens
se se in caput, meatus. capitis esserat, quὀ humores praetenues, erudiq; sc- stantes, implent meatus, destillatione'; faciunt, & sternutamenta ratione simili mouent. Nam inter initia destillandi, calor humorem sursiam praecedens, instans. meatus, sternutamenta expulsu spiritus, ductuq; humoris tenuis, acrisi incitat. Unde fit, ut post grauedinis sternutamentum, pituitam
aquae si-lem abstergamus. Haec cum omnia sese mouerint, humores coacti,
crassis subsident, & foramina capitis, nasis intersaepiunt. Facta enim tumidiora, distentior ue caput dolore infestant. Argumentum quὁd nullus
per eas spiritus foras mittitur. Ex quo sequitur, ut neque sternu ere, neque olfacere possint, Pigrauedine detinentur. Sternutamenta autem, quae sine rauedine mouentur, has quidem easdem ob causas veniunt, sed exiguis, euibusque initiis. Itaque ubi vi caloris collecti humores sunt, facile ab e dem calore pro sua exiguitate spirascentes, in nares interrumpit. Strepitum verὀ spiritus, noo minus violentia sese efferendi, quam sui copia, mouet. Cum enim calor directo tramite se ad cerebrum usque extulerit, eique ipsi impegerit, ad nares reflectitur,eὁ, quoniam meatus illac foras de cerebro pertendant. Quὁd cum illa foras renectendi delatio spiritus, nares versus
contra naturam agatur, vehemens ut fiat nimirum euenit: itaque strepitum mouet: Caeterorum autem animantium aues maxime grauedinem sentiunt,
quὀd formam corporis maxime similem hominibus gerunt: verum minusquam homines assciuntur: quoniam caput magna ex parte deorsum tenent, ut quae victum abs terra petere soleant.
Hoc problema ter ab Aristotele hoc libro proponi video. Primum superius hac eadem sectione vigesimum: iterum A Ioc tertio sectione vigelima tertia decimum. Cum vero huius sectionis vigesimum ,& decimum trigesimae tertiae, iisdem pote verbis, iisdem factsemen
419쪽
i COMMENT. IN X. SECT. PROBLEM.
sententiis fuerint explicata, ratioque ducta ex fiam seu figura loci per .quem fit stemu-ltatio;hic, materia 6cessentiali forma eiusdem sternutamenti rationes promit. Tradit au-ltem non miniis destillationis quam sternutamenti caussas, quoniam eodem fermh gradu lprocedunt,& eodem fonte manant:vnde & statim illam fimuentioris in homine sternuta- ltionis caussam reddit, quod frequentius etiam grauedine ob dcstillationem corripiatur. lPrimo igitur destillationem pertractat, tum stimulationem. Deltillatiotiis autem caussam eam reddit.quod caliditas multa cui humiditarum iungi mox subdit)in homino ad caputi feratur minime vero in caeteri altimalibus,in quibus per Universum corpus, & per caeterasi partes dispergitur, idque ratione figurae, qua praedicta animalia sunt:tramesim quadrupedia prona i hcedant,& caput demisium habeant, calor qui sua natori sursum fertur, non in i l caput recta asscendit, quiadcitiis um, S minime sursum ut in homine est:sed in armos im-l pingit; inde autem per retractionem dispertitus in ceruicem, caput spinam, & lumbos dei fertur,nam haec omnia sunt in cadem circumserenti nec a Corde Ec basi unde calor manat, i magis techium,aut magis promptum calori est iter ad Caput, quam ad armos quoniam verbi calorem ipsum sequuntur humores,sicuti etiam scribitur quinto de generatione, quemadi modum diximus superius, licuti calor dispergitur per omneS dictas partes, ita etiam hu
l mor, unde mu ito humiditati, onere capite leuato, cuim partem caetera etiam membra sui stinent, minime infellatur glaucdine, aut sternutatione: fit enim sternutatio merito eiusdem caloris e liumoris. Sternutamentum enim nil aliud est quam delatio vel spiritus, quil simul di uniuersim est collectus, cis quia corporis humores aliquid plus exhalarint a calore; l. aut delatio humorum crudorum,nimirum tenuium,& aqueorum, cum quibus etiam spirii tus necessario coniungitur, sicuti ostendit Galenus commentario septimo aphorismorum quinquagesimo primo, quem locum etiam arbirror superius a me ibisse adductum; ex quo etiam fieri solet vi sternutamentum praecedat distillationes ipsas, tanquam nimirum incipiente materia agitari, Sc in spiritum verti, quae deinde copiosus ad trires fluens grauedinem gignit. Destillatio aluum haud contingit animalibus , quae quadrupedia sunt ob rati nem distam, cum ratione figurae calor aequaliter per corum corpus dispertiatur, nec miniis ad anteriora quam ad posteriora seratur.Porro autem quoniam haec Aristotelis sensa, alic bi a Theodoti tralatione diuerse exposuimus, quod secimus Graeci torus verba secuti, ut expositionis ratio constet, operae prCtium putaui, Verbum penE E verbo conuertentes pro blematis partem quam hactenus exposuimus, lectoribus, Graecae linguae ignaris propon ner sicuti in reliquis,ubi opus stiit a nobis factum adhuc est,& verd fiet postea: cir ex mM- malums homo maxime stimulet ' An quod Og --e maxime eωπ' ρ ρ in autem eas aestiuomam existente calore circa tar, o nHim AE aptosursumferri, in assis quidem animalibus situm iam naturam eiin , talis est ad armon hine autem per refractionem disiissus ,panim quidem adeoLiam ct caput fertur, partis aulem adstinam ct iambos, quoniam in eadem recti dine hae ammaseunt, seporrecta ad basim. AEqηe autem per corpus istatus, humores etiam per ipsem qualiser dia,
Δι,3uomam humores eatidum ipsi eqaantu : ex quo neque admodum grauednecorripiuntur u drupedia, nequestemurant. Stemulatio enim vel stiritin vinuersim rasem istatis est, humoribus inis eo exu a au metu exhalantibus, vel Mmoram erudorum, viae ante demstationes remimri,qua -- euenimu eatens ammabbin quantam calidi delatio ista aqualiter' habet, is adamteriora, est ad seris . Quod autem vertimus, aeque antempere vas delatus, ubi Theodorus habet, cum aque ter in pene totum recale cat, puto Theodorum legisse θερμαινομένον : nos autem semiti sumus formis excusos codiccs, qui omnes habent savim , hoc est delatus. -- . semim vero quod erecta. Hactenus docuit, quare grai do ,&sternutatio non fiant in quadrupedibus:nunc docet quare fiant in homine,ab illius figura similiter argumento ducto,quae a quadrupedum figura diuersa est:homo enim crectus es Sc sublimis, capite clato, quod Aristoteles dicit, erecta basi;animalia non item. Supcrius igitur in illis usus est voce cSεῖαι hic autem ὀρθη, at ευθυ, ut Grammatici docent, rectum est,nimiurum porrectum in rectum, aut in rectum tendens,ομον autem, erectam, seu arrectum, aut sublime. .Est igitur motus caloris, Sc cum ipso humoris, in quadrupedibus a corde ad omnes partes directusseu recta porrectus,minime declinans, non tamen erectus,ut ita dicam, aut
sublimistalis vero est in homine, quia ille stirpium modo sublimi capite stat. Ex hoc igitiit
fit ut tota ad caput ascendente evaporatione, misi--vehementissima sit, ad alias partes haud distributa, ex qua capitis pori, hoc est venae Mineris, ac etiam meatus insensibiles dilatantur, & incalescunt, ob quam rem capaciora redduntur ad humores suscipiendos quam sint vasa inferiora cordis: calor enim ascendens maior Sc vehementior in capite colligitur quam inferius sit, & effectum, qui dicitur, ibidem gignit. Si igitur contingat caput
420쪽
ita affectum extrinsecus aliqua de caussa magis quam par fit humes aere, fic resti rari, lor idem in corpore rursus augetur ob duas caussas; nam & alimentum habet, scilicet lari mores ipsos qui abundant, quorum aliqua pars ctiam coquendo dc nutriendo est, atqQQeidem calori augendo apta; εe ob contractionem simul idem calor cogitur, unde etiam illi augmentum: Auctus autem in caput dc illius meatus sertur. Iam vero eriana cum ii se, Riai remanserunt crudi & tenues humores illuc asscendunt, & meatus ac vasa opplentcs, e m-ciunt destillationem, ac sternutamenta ψ καδπιι α - μαδεει.Interpunximus iuxta Theodori tralationem post ἐξωθεν, & hoc adverbium superioribus iungendum censui mus. O .R - internutia. Persequitur adhuc eundem stemutationis, & gralae dinis sermonem,& docet liquidius ex qua materia sternutatiost, ct ex qua grauedo, Charsternutatio inter initia catarint; & cum vora graucdine non fieri sternutationes, sed absq; illa, verum ab eisdem caussis, sed leuioribus. Ait igitur sternutamenta ab initio fieri,quia oriuntur a calore,& ex miseria magis subtili dc acri ; calor autem sertur in caput antequam ipsi humores ex quibus postea fit grauedo, meatiisque replet spiritu, cuius emissione stor- nutatio creatur: argumento aurem est fieri ex materia magis subtili, quoniam post sternu tamenta ex grauedine orta, absterguntur aquosa, nimirum cruda, subtilia. postquaira autem haec omnia extra impetum fecerint, alia humores magis densi, crassi ,& qui ab illa affectione passi sunt, subsident, Be obstruunt meatus,qui sunt in capite,& circa nares,fitq; grauedo, ex qua etiam gignuntur capitis dolores: nam tumidioribus factis, de extensis partibus illis. solutioneque continui genita, dolores creantur. Illinc autem perspicitur, ob structos esse meatus istos, quoniam ne spiritus quidem ex illis prodire potcst: unde sequitur ut neque sternutare, neque olfacere possint, qui grauedine tenentur: esim sternutaxiosit eum spiritus emissione, & olfactiis cum spiritus attractione: grauedinem autem hic accipit proprie, nimirum quae fit ex materia magis Crassa ut dictum cst, cum hac enim minime fieri sternutamenta dicit ι atqui cum alia,quae etiam dicitur grauedo,nimirum ex tenuidc aquosa interia fieri sternutamenta apparuit supcritis, cum diceret, post sternutamenta grauedinis abstergi a naribus aquosa: quin & apparet ex verbis,quae illico subdit, sternut menta nimirum quae fiunt absque grauedine,de qua scilicet modo locutus est, fieri ob easdem caussas: sed causas esse leuiores; nimirum materiam pauciorem; unde thaud qu quam replet caput: sed a calore ipso prae exiguitate coacta simu atque in flatum conuella, Zc in nares incidens, erumpit, & strepitum iacit dii quamuis enim exigua sit, vis tamen qua fertur ca est ut strepitum edere possit, cum non solum multitudo, sed impetus etiam possit
strepitum gignere: est autem motus vehemens, quia prae ter naturam, nam cum calor una
cum istis tenuibus humoribus, ex quibus grauedo haud fit, sursum recta ad cerebrum esseratur, & in ipsum impingat, reflectitur cum eisdem ad nares i. via enim eis ab eo ad has, at
quia praeter naturam haec reflexio aut restactio : sursum enim incendens retro flectitur, violcntam,&maiori eum impetu esse contingit: nimirum sicuti ventus alicubi inclusus, magis strepit, de maiori impetu movetur. Porro autem de strepitus caussa, qui in tarnutationc contingit, haec habet Hippocrates citato loco septimi aphorismorum quinquagesimo secundo: at Muem quia erang-- fel exrim. τμο-Graerorum autem l --γ-.Corollarium,quis illius etiam quod dictum est,ucritas magis confirmaturi ratione figurae rectae destillationem maxime contingere : nam inter bruta ipsa, eadem ratione
aues maxime corripiuntur grauedine, quia formam gerunt hominibus similem, id est capite sublimi sunt; id autem eb contingit, quia sunt, sicuti homo bipedes: min is tamen qtiam homines destillationem Ac grauedinem patiuntur, quoniam victus caussa, quem Eterra, dc humilioribus locis petere solant, saepius caput demissum, & humi inclinatum habent
Cur maris animalia maiora, vegctioraque sunt, quam terrae' λ An quod vis Solis consumendo, quae terram ambiunt, copiam detrahit nutrimenti:quamlob rem cluae abdita vitam agunt, vegetiora frunt. His igitur omnibus incoin-lmodis cum genus maritimum sit immune , merito tum adolescere potest l corpore ampliori, dc vegetiori. l