De Q. Remmii Palaemonis libris grammaticis ..

71쪽

adsignatum est. Docendi ratio ad alaemonem non accedit. At quantum discriminis sit inter Cominiani, siquidem ipse quid ex se xtulori et non transcripserit, et inter alaemonis doctrinam, ex hoc maxime capite conlat eum eiS, quae praecedunt Remmii prascopiis elucet. Atque Cominiani doctrina prae Remmiana ne socci quidem est; alaemonem cum eo comparari etiam sagitium est. Nam alaemonem Cominianus Rut copia aut acumine omnino non aequat Sod quid dico aequat'; qui licet conferri grammaticos compilatores cum auctoribus lSequuntur participia capitis XII p. 178, 26 - 180, 26.

Quae inde a p. 178, 16 - 179, 10 leguntur, ex uno eodemque libro Sumpta esse unusquisque e disserendi uia facile conliget. Sane Schotimuello p. 1 ea, quae p. 178, 36-180,10 XStant, ab altero, a Cominiano recreta esse u0luit ide0, quod in hac particula eadem exempla, quae p. 168,5 18 et eaedem temporum significationes occurrerent Sed hanc particulam alaemoni eSse supra, cum de capite VIII exponerem, docui. Praeterea nostri capitis doctrina ad Cominianum omnino non accedit. Eam autem capitis nostri partem, quam Supra p0Sui, a Palaemon ortam esse uel e disserendi genere demonStratur. Accedit, quod quaedam etiam in superioribus alaemonis titulis tractata sunt; cf. p. 179,17 15b, 30 179, 22:168, 17:48,116 49, 3 5. Iam quae in extremo capite p. 180,11-26 proferuntur, quamquam Cominiano a Charisio adscripta sunt, tamen ei non debentur. rimum enim haec particula cum praecedenti alaemonis participii doctrina conspirat deinde eadem exempla retinentur genera autem uerbi exhibentur quinque activum paSSiuum neutrum commune deponens, quae in capite VIII Palaemoni cognouimus; porro Dositheus, qui Palaemonem pressit, VII p. 408, 1 - 20 partem huius doctrinae Seruauit. Totum uero docendi genus alaemonem redolet. Quaedam

etiam perinde in primo Charisii libro alaumon tractauites p. 22, 12 44, 23-26 48,1 - 16. Denique doctrina ipsa Cominianum explodit atque superat Itaqu0 aut Charisius

72쪽

Cominiani nomine posito, cum intermisisset in transcribendo, ad alaemonem postea delapsus est ita, ut eius doctrinam promeret aut statuendum est Cominianum alaemonis libr0 usum esse, id quod magi placere uidetur, quoniam participii definiti p. 178, 37 a Palaemon tradita in nostra particula decurtata St. Haec autem par8, quae participii expositionem continet, initi capitis a Charisio omissa est, id quod a D0sithe repetimus. - Quae in Superioribus capitibus explanata

Sunt, generale uerbi regula amplectuntur. Sed caue putes omnem alaemonis doctrinam a Charisi receptam Sse. Nam uerba uerborumque quaestiones plane neglecta esse a ChariSi Supra p. 46 monui. Hisce autem capitibus alia neglecta alia turbata esse, praesertim quod ad participium attinet, per excerptorem et per ositheum probatur.

Verba excipiuntur ab adverbiis capitis XII p. 180, 27

224, 22 Qu in capit notabilis quaedam confuSi ac perturbatio fontium est Charisius enim peruersa ratione fontibus Sui uSuS St, ut priStinum rerum Ordinem nucleari posse uix confidam. At periculum faciamus; forsitan successerit. In medias autem res impetus faciendus est. Nam inde a p. 181, 29 186, 29 adverbia explanantur, quae a nominibus adiecti-uis trahuntur hisce litteris terminatis ur S SOS Sr X a. Cuius partis et dicendi et docondi ratio aluomonem auctorem aperte ostendit. Dicendi enim genus id est, qu0d supra exposui; de docondi autem ratione maXim hoc memorabile est Palaemon enim ubique scis p. 48,5 113, 19 participia, quae nominum adiectivorum uice funguntur et quae uerborum uim ac potestatem retinent, cum diligentia quadam secernit. Propria autem participia, ait p. 48,5 ab eiS, quae etiam in nominum potestatem transirent, eo distingui, qu0d nomina comparati0nem et superlationem reciperent, participia autem non reciperent. Quod etiam in hoc commentari0, quem Supra OSui, ObSeruatur. Censet autem ex participiis, qua nomina, non qua uerba essent, adverbia figurari posse. Quare eo uehementer accusat, qui etiam a participiis, qua uerb0rum potestatem obtinerent, et a pronominibus et a uerbis adverbia

73쪽

- 69 tendis, patet. Sunt etiam, quae aliis locis adumbrata sint a Ρalaemone cf. p. 182, 28:116,2 183, 13-24: 115,38-116,12;183, 25 184,9 113, 22 25 116,2. alaemon enim in capitolibri primi XVI, qu comparationes descriptae Sunt, etiam adverbia, qua formari possent, breuiter serstrinxit. Ergo huius

c0mmentarii alaemonem auctorem esse nemo non uidit Charisius autem neque omnem eius doctrinam neque ordinem

retinuit. Ἐ0nferenda sunt, qua d libri I capite V explicaui.

In eiS, quae praecedunt hunc commentarium, adverbiorum, quae suae positioni Sunt, singula specie di Scernuntur. Quam particulam alaemonis esse inde cogn08cimuS, quod quaedam initi insequentis commentarii, cuius auctorem alaemonem Supra eruimUS, pariter repetuntur Eadem deinde doctrina ac

dispositio inueniuntur in eis, a quibus caput exorditur. Quae Cominiano a Charisio uindicata sunt. Sed quoniam haec Cominiani particula cum subsoquenti alaemonis doctrina congruit, Cominianum alaemonis librum denuo usurpasse apertum eSt. Duae uero istae particula eo tantum dissident, quod in ea, quam Palaem0ni adscripsimus, plura exempla exhibita sunt; c0ntra Cominianus uniusouiusque speciei singula exempla ascivit. Definitio autem adverbii a Cominiano prolata haeceSt, quam a alaemone se sumpsisse Diomedes p. 403, 17

adseuerat.

Prima, quam posui par p. 186, 30-189, 24 eo commentari excipitur, quem Schotimuelle p. 8 alaemoni tribuit; quae per Se satis firma Sunt. Inter nostri autem commentarii et eam, quae praeit doctrinam haec disserentia intercedit, quod in superioribus particulis aduorbia, quae suae positionis' sunt et quae ab aliis transeunt, generaliter inlustrata sunt;

in hoc uero commentario singula accuratiu percenSentur; quae nonnumquam euidenter ad priorem doctrinam respici

y Hoc loco n0 praetorounda uidentur, quae p. 89 6 leguntur: Inis adverbia numeri haec quoquo alii adiecerunt quot 0t qu0tquot aliqu0t quas ita posita intor adverbia non est nostrae aeStimationi reprobare.

74쪽

p. 12 Haemoni abrogata sunt, tamen ei debentur. Nam arte priori doctrina deuincta sunt Schotimuelle autem eam a tem excepit, quod Varro hic laudatus esset. Cui offensi0ni locum non esse Supra docuiSse mihi uideor. Incipit haec a ticula 'Conlata sunt adverbia'. At multum Spes eum fallet, qui Hasemonis adverbia scriptoribus usitata secutura pinetur. Denuo enim Charisius Palaemonis doctrina uberiore nimirum abrupta ac destituta ad Romanum se contulit. aucorum tamen Scriptorum exempla a Palaemone congesta retinuit Varronis III περὶ χαρακτηρων, lauti ululariam, Mostellariam,

Curculionem.

Sequitur p. 190, 8-224, 22 Romani de adverbio doctrina Ρraemissus est breui commentarius, quo summatim, quid de usu atque generibus adverbiorum dicendum esset, actum St. Qui commentarius magna ex parte et disserendi et docendi Palaemonis rationem prae se fert Etenim exempla Palaemonis ritu ficta ac regulis adserta sunt adverbiorum deinde singulae Species eodem fere rdine eisdemque significati0nibus exponum tur Palaemonis dictiones illae frequentantur. Nec tamen

exempla ista, Ru0niam Charisius plenam Remmii doctrinam

Certe inter aptota nomina pluralia posuimus secuti praecepta magiStri nostri alii intor pronomina posuerunt Spectat grammaticus ad doctrinam suam in libro Charisii I p. 36, prolatam: Sunt quasdam pluraliter tantum monoptota communia in numeris posita, uelut tot quot aliquot quotquot Haec alii posvors inter adverbia'; his adde quae apud excorpiorum, qui accuratius hac parte Palaemonis doctrinam descripsit p. bbl 21 praetor alia occurrunt: Haec alii intor pronomina p0Suerunt, alii inter aduorbia. - Christius l. l. p. 125 uorba illa 'socuti praecepta magistri nostri a Charisio prosecta esse coniecit; neque uero mihi persuasit. Ε rerum contoxtu enim Satis patere putauerim, hascuerba a Charisio alion esse. o no hoc quidem nos mouebit, quod Suetoniu Palaemonem praecopior usum esse non tradidit. Etenim grammaticum eam doctrinam, qua apud posterioris aetati grammaticos xStat non e Se procreasso nou dum comitatur orilom filium in scholam' Suetonius didicisso, sed d0condi auctoro habuisse porspicuum est. Neque tamen aut apud Charisium aut alibi, quamuis inestigarim, quicquam do Palaemonis praeceptor reperire potui.

75쪽

o est, quam grammaticum nostrum professum SSe conStat.

Hic illic etiam ali 0rum grammaticorum obseruatione adspΘrSae sunt. I Callido uero Romanus alaemonis librum in usum Suum conuertit. Nam cum Charisius excerptor alii locos a Remmio laudat0s aliaque, quae auctorem prodant, receperint, apud Romanum ea frustra quaeris. At quod de hoc commentario firmis argumentis demonstrari non potest, id de eis, quae sequuntur, fieri licet. p. 194, 22-224, 22 enim Romanus adverbia, qualia apud auctore in usum ueniunt, litterarum ordine inlustrat. alaemon auto in libri I capit XV etiam adverbia, quatenus catholica uaga Ssent, quae multarum Controuersiarum ueterem caliginem dissiparent', perstrinxit. Atque Romanus etiam in hoo commentario nonnullas alaemonis obseruatione uerbo fere tenus seruauit. Quas adferre liceat Romanus p. 195, 12 profert: Ampliter lautus in pro ample Omnia enim nomina, quae in qualitate sunt aut inquantitate, si datiu in exeunt, adverbia per e litteram faciunt, ut doctus docte, amplus ample Sed ueteres non obseruauerunt'.

Ρalaemon p. 9, 10 docet: 'Largus nomen facit ex se adverbium, quod omnia, quae in qualitate sunt aut in quantitate, si alitio casu in o exeunt, o in e mutant et adverbium faciunt, ut doctus docti docto, facit docte. Sed ueteres hoc non obseruauerunt. Nam et duritur urentius dixit et lautus ampliter Conforas praeterea Palaemonis doctrinam p. 13,

22 29 116, 1 - 28 183 25 184,9 187, 1 8. Item Romanus p. 211, 26 'Plure lautus in Caeco uel in praedoni-

Umbrius Primus quis sit mihi n0 liquot. Equido paene ad

eam deductu Sum sententiam, ut Palaem0nom a Romano Significatum esSocrederem. Etenim eonexus rerum regulaeque, in quibus Umbrius laudatur, ad Remmianam doctrinam respiciunt. Iam uor p. 192 16 0manuSexorditur 'Sod conlatio quamque comparati0nem Umbrius Primu nominat . . .' alaemonem autom et conlationem' i comparati0num extulisso

ex capit libri primi V intolleximus.

76쪽

- G2 bus 'plur altero tanto quanto eius fundus est uelim' Cicero quoque 'plure uenit'; Lucilius: plure foras vendunt, quod pro minore emptum' antiquo ΡHaemon p. 109, 10 Ρlure aut minore emptum antiqui dicebant, Cicero 'pluro uenit et Lucilius 'plure foras uendunt Sed consuetudo pluris et minoris dicit Romanus p. 215, 15 Perendie, quasi perea die, qu0dnotauerunt grammatici, quia cum de futuro dicimus, diem nouissimo loco damus, non ut die quarto Palaemon p. 81 28 'Nudius tertius hoc significat, nunc est dies turtius item nudius quartus. Sed quaeritur de futur0, utrum dicendum sit die quarto et die quinto, an diequarte et diequinto, sicui perendi cum dicitur. Sed quibusdam displicet propterea, quod cum dicimus perendie, postponimus die;

cum uero diequarte praeponimus. Sed ueteres non aliter locuti sunt. Sunt enim coniuncta et nominatur per ea tempuS, non numeratur, ut in illis nudius tertius nudius quartus Conferenda sunt praeterea: p. 204,22-24 101,1 3 207, 20-24:

etiam aduoctia alaemonis pressit Romanus. At non nisi casu quodam, quoniam Charisius hoc capite alaomonis adverbia scriptoribus usitata non admisit, fieri putuit, ut Romani uestigia

detegerentur. Nam nisi alaemon ubiuis quaestione exorta obseruatione suas adseruisset, demonstrari omnino non potuiS-set Romanum a Maemone pendere. Neque enim in capite

ili XV adverbia, quae ab auctoribus adhibita Sunt, plane

pertractata sunt a Remmio, sed ita tantum, ut multarum c0ntrouersiarum causae essent. Unde etiam intellegitur, cur R0nianu plura nonnumquam exhibuerit. A alaemone uero adverbia script0ribus usitata regulis nostri capitis generalibus subiuncta fuiSSe ex eo cognoscimus, quod Charisiu pauca e0rum frustula descripsit. Quibus Charisius destitutis ad R0mani exempla transiit a procul dubio de causa, qu0d alaemonis

commentarius uberior ei uisus est. Ex hoc autem capite, quod maxima ex parte alaemonis St, conlato cum reliqua Remmii 0ctrina conicere licet, quant0pere alaem0nis reliquarum irationi partium pronominum praepoSitionum

77쪽

c0niunctionum interiectionum praecepta circumcisa sint a Charisio. Sequuntur coniunctiones capitis XI p. 224, 23 - 230, 2. Quod caput a breui Cominiani commentario initium facit. Cominianus autem denuo coniunctionis alaem0nis definiti0num et partitionem praecepit ita, ut Charisius cum ad Remmii d0ctrinam peruenisset, eius definitionem aliaque reiceret. Ceterum quin totam particulam Cominianu a alaemone mutuatus sit, dubitari omnino non potest. Etenim et dispositio eadem, quae in reliqui orationis partibus a alaemone praebetur, et Diomedes p. 41 5 16 easdem coniunctionum Species sub alaemonis nomine tradit. - Quae inde a. p. 225,b-229, 2

leguntur a Keilio praes in Char. p. XLIX et a Scholim uellerop. 8 alaemoni adscripta sunt; et recte id quidem. Inde p. 29, 3 230 Romani d0ctrina a Charisio ei uindicata exstat; qua, quoniam pauca adlata sunt, nihil conlig0r licet. Caput XV p. 230, 3 - 238, 1 est de praepositionibus'. Quae p. 231, 1 - 236, 1 proseruntur a Palaemone Sumpta ess iam ei lius . . et Sch0timu0llo p. 8 statuerunt; quibuSaccedo Charisium autem non omnem alaemonis doctrinam accepiSSe, Sed particula quaSdam, quae aptae ei utSae Sunt, excerpSiSS e rerum disposition elucet. Quin etiam p. 231, 11

id ipso lar indicat Charisius die0ns: Apud alaemonem etiam

aliae obseruatione penitus digestu sunt utput ...' - Sane digestae fuerunt penitus utinam omne recepiSSet. i)Qua p. 230, 4-32 alaemonis commentarium praecedunt, Cominiano a Charisio tributa sunt. Sed denuo ominianus alaemonis doctrinam usurpauit, id quod X e apparet, qu0d 0miniani exempla, quae casuum praep0Siti0nibuSSeruiunt, reSp0ndent eis, quae alaemon uerborum eademque nominum praepositi0nibus adiecit. Neque id morari debemus, quod Cominianus diuersa nonnumquam exempla p0Suit; qu0d inde ortum est, quod in alaemonis libro plura Xempla eri' p. 232, - 10 pauca Romani uerba alasmonis doctrina a ChariSi adspersa Sunt, id quod uel primo oculorum obtutu cognoueriS. QuibuS Romani orbis Charisius adductus uid0tur Sso, ut adnotaret, quod Supra poSui.

78쪽

- 74 pta fuerunt. Praeterea ipsa dispositio ac disserendi genus, quae apud Cominianum inueniuntur, alaemonem probant. p. 236, 16 - 238, 17 Romani de praepositione doctrina exstat. Qui commentarius ab obseruationibus Suetonii quibusdam incipit. Quae uero p. 236, 23-238 sequuntur, eandem docendi speciem praebent, quam alaemonis et Cominiani d0ctrina. Etenim disserendi genus idem est exempla nonnuS- quam conspirant quaedam obSeruatione uerbo fere tenus apud Cominianum et alaemonem reperiuntur. Itaque etiam praepositionum alaemonis doctrinam Romanus occupauit. Sed quamuis tres grammatici Charisius, Cominianus, Romanus unum librum usu pauerint, tamen non plenam alaemonis doctrinam aut petiuerunt aut Seruauerunt.

Caput VI p. 238, 18 242, 12 est de interiectionibus'.

Excipiunt se Cominiani, alaemonis, Romani praecepta. 0- minianus et Romanus interiectionis eandem definitionem produnt. alaemonis propria innitio missa est. Sed de hoc capite parum statui potest. Charisius enim pauca e Palaemonis et Cominiani doctrina admisit Romanu eorundem quidem Scriptorum exempla, qu0rum in superioribus capitibus

enarrat.

C. Ithro Charisii tortio. Cuius libri auctorum alaemonem Schotimuelle p. 10 Statuit. Itaque quia iam supra 21 sqq. de eo exp0Sui hic pauca addenda Sunt. Ac primum quidem p. 248, 5 Apulei nomen adsertum est. Apuleius autem quoniam in Charisiana arte non nisi a Romano laudatus est, uero proximum est statuere sesso et hoc loco Apulei mentionem ab illo factam. p. 254, 8R0mani obseruatio a Charisio interiecta est ita: obici tibi, obicitur mihi a s. ena enim dicit dor, noceor, obicior'. 'Sed C. Julius Romanus a uerba diomata appellavit'. Continuatur statim alaemonis doctrina 'Quae dativum recipiunt, uelut noce Ceterum alaemon p. 253, 19 sq. ipse eadem uerba diomatibus adnumerauit.

79쪽

In libro IV, qui breuiter de uitiis et uirtutibus rationis refert, Charisius alaemonis artem meo quidem iudicio non adiit. Neque enim ullum fere inuenitur indicium, quo alaemonis aut dictio aut doctrina detegatur Graeca lingua nusquam conlata est, id quod in hac doctrina parte necesse fere fuit. Scriptores etsi eidum fere adhibiti sunt, quos et Haemon

praeferre solitus est, tamen e argumento solo nixus huius libri doctrinam pro alaemoniana non uendidorim Scholiniuellor is quidem p. 14 alteram partem Cominiano, alteram Romano addixit. Cuius sententiam examinare, quia hic de Palaemonis d0ctrina quaesti non est, a mea disputatione alienum duco. Itaque statim ad libri V 0ctrinam transire mihi liceat. E. morathro Chariati Quinto.

Qui libur p. 291 1 - 296, 18 in diomatibus uersatur. Quae p. 291 1 - 292, 1 exstant, a Schottinueller p. 10 alaemoni adscripta sunt; cuius sententiae quin accedam, nihil est. Verum etiam qui sequitur commentarius a Palaemone

profectus est. Ab initio nim grammatious ali0rum de idiomatibus sententiam tangens: Aliis', inquit, etiam ita docidi0matibus placuit definire'. Sed est potius ipsius sententia, quam

aliorum. Docet enim, quatenus in Latina lingua, quae a Se mone Graeco plane pendere uideatur, contra conSuetudinem Graecorum diomata oriri possint. Quo facto statim ad suam doctrinam reuertitur. Nonnullas autem regulas siquidem non ad uerbum, tamen ad sententiam Simili modo e priore ommentari repetit. Oratio deinde expedita ac perfacilis profluit; regula regulam excipit. Iam inde a p. 293 8 usque ad finem libri singulorum diomatum species casuum ordine Xplanantur. Sunt etiam regulae, quae iam aliis locis adumbrata sint. Dicendi deniquo genus alaemonis si id quod qui altius in ius doctrinam descenderit, facile perSpexerit Ac nunc quidem Charisianas grammaticarum rerum copiaS relicturus magno opere d0leo, quod Remmiana doctrina ab illo

80쪽

miserrime turpissimeque Pircumcisa ac perturbata est. Sed adiciamus indicem, o quo quid Charisius e alaemonis arte ipsa transcripserit, facilius cognoscatur. De ea autem Remmii doctrina, quam Charisius o Romani et Cominiani libris recepit, conferenda Sunt, quae Supra Statui. Libo I. Cap. I XIV . -50, 6.

7 112, 12.

XVI- 112, 13 - 113,29 114.7-25 114, 28-116,28. XVIII

., 169, 10-l75, 13 175, 17 27. XII . 178, 36-180,10.

XIII

- 253,5 254,8 254,9 255, 21 V VIII, 255, 22-264, 16. Lib0r . p. 291 - 296, 18. III. me . Remini Palaemonis doctrina, quae apud Bosltheum iuueniatur. Libris Charisii, quoad licuit, absolutis ad osithoi nos conuertimus artem apud uilium VII p. 376 424, 1 exstantem. Atque osithe cum Charisio de alaem0nis doctrina conuenire supra, cum de Charisii libri I capitibus exponerem,