장음표시 사용
211쪽
i,3 SEXTI IVLII FRONTINI LIB. I.
Epamin undas Thebanus contristatis litibus, quod ex liasta eius orna, mentum insulae more dependens,ventus ablatum in sepulchrum Laced ino iiij cuiusdam depulerat: Nolite inquit milites trepidare,Lacedaemonis signi
ficatur interitus Sepulchra enim suneribus ornantur. Idem cum fax de coelo nocte delapsa,eos qui aduerterunt terruisset: Lumens inquit hoc numina ostendunt. Idem instante aduersus Laced monios pugna cum sedile in quo resederat, succubuisset,& id vulgo pro tristi significatione cofusi milites interpretaren-
tu Immo inquit vetamur sedere. Lu.Sulpitius Gallus defectum Lunae imminentem, ne pro ostento exciperent milites praedixit futurum additis rationibus causisque defectionis. Agathocles Syracusanus aduersus Poenos simili eiusdem sideris diminu tione qua sub diem pugnae, ut prodigio milites sui consternati erant, ratione qua id accideret exposita,docuit quicquid illud foret, ad rerum naturam, non ad ipsorum propositum pertinere. Pericles, cum in castra eius fulmen decidisset,lerruissetque milites, aduocata concione, lapidibus in conspectu omniu collisis,ignem excussit,sedauitque turbationem clim docuisset similiter nubium attritu excuti fulmen. Timotheus A theniensis,classe dimicaturus aduersus Corcyreos, guberna
tori suo qui proficiscenti iam classi signum receptui coeperat dare, quia ex remigibus quendam sternutantemaucii erat,Miratis inquit ex tot millibus num perfrixisse. Clialabrias Atheniensis classe dimicaturus, excuta ante nauem ipsius sui. mine,exterritis per tale prodigium militibus, Nunc sinquit) potissimum iucunda pugna est, cum deorum maximus Iupiter adesse numen suum classi nostrae ostendit.
212쪽
tegematum libri secundi praefatio.
Jspositis primo libro exemplis instructuris ut mea sert opinio) du
cem, in nis quae ante i commissum praelium agenda sunt, deinceps reddemus pertinentia ad ea quae in ipso praelio agi solent, & deinde ea qu postpr lium: dc eoru quae ad praelium pertinent species sunt.
hiiq ςipio in Hispania, cum coperisset Hasdrubalem Poe-
inorum ducem ieiuno exercitu mane processisse in aciem, conitinuit in horam septimam suos: quibus prcceperat ut quiescerent, & cibum caperent: cumque hostes inedia siti, mora sub armis fatigati, repetere castra coepissent, stabito copias eduxit, re commissis praelio vicit. Metellus Pius in Hispania aduersius Herculeium,cum ille oriente protinus die instructam aciem vallo eius admouisset, feruidissimo tunc tempore anni, intra castra suos continuit, in horam diei sextam,atque ita fatigatos aestu, facile integris & recentibus vicit suorum viribus Idem iunctis cum Pompeio castris aduersus Sertorium in Hispania,cum saepe instruxisset aciem ,hoste,qui imparem se duobus credebat, pugnam de trectante quodam deinde tempore, quum Sertorianos milites animaduertis set magno impetu instinctos deposcentes pugnam, humerosique exercentes, de lanceas vibrantes,existimauit ardori cededum in tempore, recepsique ex ercitum, & Pompeio idem faciendi autor fuit. Posthum ius Cos in Sicilia,ctim castra eius a Punicis trium milium passuum spacio distarent, & dictatores Carthaginensim quotidie ante ipsa munimenta Romanorum,dirigerent aciem, exigua manu leuibus assidue prs his pro vallo resistebat: quam consuetudinem contemnente iam Poeno,rςliquis omnibus per quietem intra vallum praeparasis, ex more pristino,cum paucis sustinuit Incursum aduersariorum, ac solito diutius detinuit,quibus fatigatis post sexta thoram,etiam se recipientibus, & cum inedia quoque laborarent, per recendes suos, hostem,quem praedicta profligauerant incommoda,fugauit Iphicrates Athemensis quia explorauerat, eo de assidue tepore hostes cibucapere,maturius uesci suos iussit,& eduxit in aciem, aggressusque hostem ita detinui ut ei nec confligendi, nec abeundi daret facultatem Inclinato deinde iam d1 e reduxit suos, & nihilominus in armis retinuit: fatigati hostes non statione magis quam media,statim ad corporis curam & cibum capiendum se-stinauerui: Iphicrates rursus eduxit, & incompositi hostis aggressus est castra. Idem
213쪽
Idem cum aduersus Laced monios pluribus dieb' castra cominus haberet, di utraq; pars certis teporibus assidue pabulatu lignatuquelcederet, quodadie militii habitu, seruos lixasque dimisit ad munera, milites rotinuit, & cum hostes dispersi essent ad similia munera, expugnauit castra eorum, inermesq; cum fasciculis passim ad tumultum recurrentes facile aut cecidit,aut cepit. Verginius Cossin Volihis cum procurrere hostes effusos ex longinquo vidisses,quiescere suos ac defixa tenere pila iussit. Tunc anhelantes, integris vi ribus exercitus sui aggressias avertit. Fab. Max. non ignarus Gallos & Samnites primo impetu praeualere suoru autem infatigabiles spiritus, inter moras decertandi etiam incalescere, imperauit militibus, ut contenti essent primo congressu sustinere, ut hostem mora
fatigaret: quod ubi successit,admoto etiam subsidio suis, in prima acie uniuersis viribus oppressium sudit hostem. Philippus ad Cheroniam, memor sibi esse militem longo usu duratum,Atheniensibus acrem quidem, sed exercitatum impetu tatum violentum, ex indit stria praelium traxit m6xque languentibus iam A theniensibus, concitatius intulit signa,& ipsos cecidit. Laced moni j certiores ab exploratoribus facti, Messenios in eam exarsisse rabie ut in praeliu cum coniugibus ac liberis des enderent,pugna distulerunt. C. Caesar bello ciuili cum exercitum Afranij & Petreij circumuallatum,si ii angeret,isque ob hoc exasperatus interfectis omnibus impedimentis adgnam destendisset,cotinuit suos, arbitratus alienu dimicationi tempus, quod aduersarios & ira de desperatio incenderat. Cn. Pompeius fugientem Mithridatem, cupiens ad praelium compellere, elegit tempus dimicationi nocturnum,ut abeunti se opponeret: atque ita prpe ὸ is di paratus,subitam hostibus necessitatem decertandi iniecit Praeterea sic constituit aciem,ut Poticorum quide oculos aduersa luna per stringeret, suis autem
illustrem & conspicuum praeberet hostem.
Iuhurtham autem conssat memorem virtutis Romanorum, semper incli, nato G1e committere prςlia solitum,ut si fugarentur sui, oportuna noctem haberent ad delitescendum Lucullus aduersus Mithridatem & Tigranem,in Armenia maiore apud Tigranocertam,cum ipse non amplius xv. millia armatorum haberet, hostis autem innumerabilem multitudinem,eoque ipso inhabilem,usus hoc eius incommodo,nondum ordinatam hostium aciem inuassit atque ita protinus dis spauit ut ipsi quoque reges abiectis insignibus gerent. Cl. Tiberius Nero aduersus Pannonios, cum barbari seroces in aciem oriente statim die processissent,continuit suos, passusque est siuos nebula & imbribus qui sorte illo die crebri erant Verberari, ac demum ut fessum stando &pluuia non solima animo, sed & lassitudine deficere animaduertit, signo dato
adortus superauit. C. Caesar in Germania,quia copererat Ariovisto Germanoria regi institutu,
de quasi legem militibus non pugnandi decrescente luna, tum potissimu acie
214쪽
commisia impeditos religione hostes vicit. D. Aug.Vespasianus, Iudaeos Saturni die,quo eis nefas est quicquam seriae
rei agere,adortus superauit. Lysander Lacedaemonius aduersus Athenienses apud t AKeopotamon Mulpο- instituit certo tempore infestari naues Athenie sum,deinde reuocare classem, qua re in consuetudinem perducta, clim Athenienses post digressum eius ad contrahendas copias dispergerentur,extendit ex consuetudine classem & recepit.Tum hostium maxima parte ex more dilapsa, reliquos adortus occidit,
De loco ad pugnam eligendo. Cap. II. M Arcus Curius,quia phalangi regis Pyrrhi explicatς resisti non posse animaduertebat,dedit operam, ut in angustiis confligeret, ubi conferta sibi ipsa esset impedimento. Cn Pompeius in Capadocia elegit locum castris aeditum, unde adiuuante procliuio impetum militum, facile ipso decursu Mithridatem superauit. C. Caesar aduersus Pharnacem Mithridatis filium dimicaturus,in colle instruxit aciem, quae res expeditam ei fecit victoriam. Nam pila ex aedito in subeuntes barbaros emissa,protinus eos auerterunt.
Lucullus aduersus Mithridatem dc Tygranem, in Armenia maiore,apud Tigranocertam dimicaturus, collis proximi planu verticem raptim cum copiarum parte adeptus,in subiect os hostes decurrit,& equitatum eorum a latere inuasit, aduersumque, & eoru dem partem peditum perturbatam insequutus,clarissimam victoriam retulit. Ventidius aduersus Parthos no ante milite eduxit, quam illi quingentis no amplius passib' abessent,atq; it pcursione subita adeb se admouit, ut sagittas quibus ex longinquo usus est, cominus applicitus eluderet: quo consilio,quia quandam fiduciae etiam speciem ostentaverat,celeriter barbaros debellauit. Hannibal apud' Numistronem, contra Marcellum pugnaturus, cavas &praeruptas vias obiecit a latere, ipsaque loci natura pro munimentis usus,cla- .rissimum ducem vicit. Idem apud Cannas cum comperisset Volturnum amnem, ultra reliquorunaturam fluminum ingentes auras mane perstare, quae arenarum & pulueris vertices agerent, sic direxit aciem, ut tota vis a tergo suis, Romanis in ora Moculos incidereti quibus incommodis mire hosti aduersantibus, illam memo rabilem adeptus est victoriam. Marius aduersus Cymbros ac T heutonos costituta die pugnaturus, firm tum cibo militem ante castra collocauit, ut per aliquantum spach,quo aduer far ij dirimebantur exercitus hostium potius labore itineris prosigaretur: ta tigationi eorum deinde inco modum aliud obiecit, ita ordinata suorum acie, ut aduerso sole,&vento & puluere barbarorum occuparetur exercituS.Cleomenes Lacedaemonius aduersus Hippiam Atheniensem,qui equitatu praeualebat, planiciem in qua dimicaturus erat, arboribus prostratis impediuit de inviam equiti fecit.
215쪽
Iberi in Aphrica ingenti hostium multitudine excepti,timentesque ne cir cui rentur, applicuerunt se flumini, quod altis in ea regione ripis profluebat: qui ita a tergo amne defensi, de subinde cum virtute praestarent incursando in proximos,omnem hostium exercitum strauerunt. Xantippus Lacedaemonius sola loci comutatione fortuna Punici belli conuertit nacu desperatibus iam Carthaginest mercede solicitatus,animadue tistet Afros quide qui equitatu & elephatis pr stabant,colles sectari a Roma nis aute, quoru robur in peditibus erat capestria teneri, Poenos in plana duxit: ubi per elephatos dissipatis ordinibus Romano tu,sparsos milites per Numidas persecutus, eoru exercitum fudit in illa diem terra Inarique Victorem. Epaminudas dux Thebanorit,aduersus Lacedaemonios directurus acie pro stote eius decurrere equitibus iussis,cu inge te puluere oculis hostiu obiecisset, expectationes equestris certaminis prctedisset,circvducto pedite ab ea parte ex qua decurse in aduersa hostiu acie ferebat, an opinaciu terga adortus cecsdit.
Lacedaemoni j ccc. contra tu numerabilem multitudinem Persarum, Thesmopylas occupauerunt, quarum angustiae non amplius, quam parem numerum cominus pugnaturu, poterant admittere. eaque ratione quantum ad congressus facultatem aequati numero barbarorum,uirtute autem pnaestantes,magnam eorum partem occiderunt: nec superati forent,nisi per proditoremEphyaltem Trachiniam circumductus hostis, a tergo eos oppressisset. Themistocles dux Atheniesu cum videret utili simu Graeci , aduersus multitudine Xerxis nauium,in angustiis Salaminiis decernere idq; persuadere cLuibus non posset,solert1a esse cit ut barbaris, ad utilitates suas Graeci compelle rentur,simulatanaque proditione,misit ad Xerxem, qui indicaret popularessis os de suga cogitare,difficil1oremque rem ei sutura, si singulas ciuitates obsidione aggrederetur. QEa ratione cfecit ut exercitus Barbaroru primum inquietaretur,dum tota nocte in statione custodiae est: deinde,ut sui mane integris viribus cum dictis barbaris vigilia marcentibus confligerent, loco vivoluerat arcto,in quo Xerxes multitudine qua praestabat,uti non posset. De acie ordinanda. Cap. III.
'Neus Scipio in Hispania aduersus Hannonem ad oppidum Indibilem,
cum animaduertast Punicam aciem ita directa, υt in dextro cornu Hispani constituerentur robustus quidem miles,sed qui alienum negotium ageret: in sinistro autem Afri minus viribus firmi sed animi costantioris, reducto sinistro latere,suorum dextro cornu, quod validissimis militibus extruxerat,
obliqua acie cum hoste coflixit. Deinde,susis fugatisque A fris Hispanos, qui
in recessu spectantium more steterant,facile in deditionem compulit. Philippus Macedonum rex aduersus Illyricos gerens bellum,ut animaduertit frontem hostium stipatam, electis de toto exercitu viris,latera infirmiora .fortissimis suorum in dextro cornu collocatis, sinistrum latus hostium in uasit,turbataque acie tota victoriam profligauit. pridiem Parmenes Theban',c6specta Persarii acie,quq robustissimas copias i dextro cornu collocatas habebat, simili ratione et Ipse suos ordinauit,omneq; egia id,
216쪽
de sortissimum queque peditum in dextro cornu,infirmissimos autem contra fortissimos hostium posuit, praecepitque ut ad primum impetum eorum sibi fuga consulerent,& in sylvestria confragosaque loca se reciperent: ita frustra
to robore exercitus,ipse optima parte virium suarum, dextro cornu, totam circuivit aciem hostium & euertit P Cor. Scipio,cui postea Africano cognomen fuit,aduersus Asdrubalem ducem Poenorum in Hispania bellum gerens,ita per continuos dies ordinatu produxit exercitum, Ut media acies fortissimis fundaretur: sed cu hostes quo que eadem ration callidue ordinati procederent, Scipio eo die quo 1 latuerat decernere commutauit instructionis ordinem, & firmissimos, id est, legiona
rios in cornibus collocauit, ac leuem armaturam in media acie,sed retractata:
ata corn1bus quibus ipse praeualebat infirmis limas hostium partes lunata acie aggressus facile sedit. Metellus in Hispania eo praelio quo Herculeium deuicit,cum comperisset
cohortes eius, que validis sanae vocabantur, in media acie locatas, ipse mediam suorum aciem reduxit ne eam partem anic cum hoste consigeret, quam cornibus confligatis,medios undique cir unuenissent. Artaxerxes aduersus Graecos, qui Persidam intrauerant, cum multitudine superaret,latius quam hostes acie instructa, in fronte equitem, leuemque armaturam incomibus collocauit atque ita ex industria lentius procedete metadia aci copias hostium cinxit ceciditque Contra Annibal ad Cannas redu&s cornibus productaque media acie, nostros primo impetu protrusit. Idem conserto praelio, paulatim 1nuicem si nuantibus,proceae ratibusque ad praeceptum cornibus, avide insequent cm hostem in mediam aciem suam recepit, 35 ex Vtraque parte compressum cecidi veterano & diu edocto usus e cercitu. hoc enim genus ordinationis exequi,nisi peritus,& ad omne momentum respondens miles vix potest.
Liuius Salinator & CL.Nero cu Asdrubal bello Punico secundo decertandi necessitatem euitans in colle cofragoso post vineas aciem direx1siet, ipsi re
ductis in latera viribus vacua fronte ex utraque parte circumuenerUt Cum,at
que ita aggressi superauerunt. Annibal quum freque tibus praeliis a CL. Marcello superaretur, nouis 1 me sic castra metabatur,ut aut montibus, aut paludi bus, aut simili locorum aliqua oportunitate adiutus,aciem eo modo collocaret,ut vincentibus quidem Romanis, pene indemne recipere posset intra munimenta exercitum,cedentibus autem, instandi l1berum haberet arbitrium Xantippus Laceda: omus in Africa aduersus M. Attilium Regulum leuem armaturam in prima acie collocauit, in subsidio autem robur exercitus praecepitque auxiliaribus ut emissis telis cederent hosti: de cum se intra suoruordines recepissent,confestim in latera discurrerent,& a cornibus rursis eruperent exceptumque iam hostem a robustioribus &iph circumirent. Sertorius ide in Hispania aduersus Pompeium secit. Cleandradas Lacedaemonius aduersus Lycaonas densam instruxit aciem, Ut longe minoris exercitus speciem praeberet:securioribus inde hostib',in ipso certamine diduxit o di nes
217쪽
dines a lateribus circunuentos eos fudit. Castronius Laced monius, cum in auxilium Aegyptiis aduersus Persas vetanisset,& sciret firmiorem esse Grςcu militem, magisque a Persis timeri, crimu tatis armis Graecos an prima posuit acie, & cuilli aequo Marte pugnaret, submissit Aegyptioru manum Persae cu Graecis,quos Aegyptios opinabantur,re.
9 itisen superueniente multitudine,qua vi Gretcoruria expauerant, cesserunt
Cn. Pompeius in Albania,quia hostes S numero de equitatu praeualebat, iuxta collem in angustiis protegere galeas, ne sulgore earum conspicui fieret, iussit equites: deinde in aequum procedere,ac velut praetendete peditibus,pri cepitque eis ut ad primum impetu hostium refugerent, &ssimulac ad peὰites vetu esset in latera discederet: quod ubi explici tu est patefacto loco subita peditu surrexit acies, inuectbsq; temere hostes,inopinato, interfusa praelio cec1dit. M. Antonius aduersus Parthos, qui infinita multitudine fagittar Una exercitum eius obruebant, subsidere suos, & testudinem facere iussit, supra quam transmissis sagittis sine militum noxa exhaustus est hostis. Annibal aduersus Scipione in Aphtica, curn haberet exercitum ex Poenis& auxiliaribus, quoru pars non sol im ex diuersis partibus. sed etia ex Italicis costabat,post elepbatos lxxx. qui in prima frote positi hostiu turbaret aciem Barbici auxiliares Gallos & Lygures & ' Baleares Maurosq; posuit,ut no fugere post sent, Poenis a tergo statibus, & hoste oppositi si no infestarent, at certe fatigarent tum suis S Macedonibus, qui iam fessos Romanos integri exciperet, in summa acie collocatis,nouissimos Italicos constituit,quoru & timebat fidem dc segnitiem verebatur, quonia plerosq; eoru ab Italia inuitos extraxerat. Scipio aduersus hanc formam,robur legionis triplici acie in fronte ordinatu per
hastatos & principes & triarios opposuit, nec continuas construxit cohortes,
sed manipulis inter se distantibus spacium dedit per quod elephanti ab Eos i
bus acti facile trasmitti sine perturbatione ordinum possent: ea ipsa interualla expeditis velitibus impleuit,ne interluceret acies,dato eis praecepto, ut adim-reas petum elephantorta,vel retro vel in latera concederent. Equitatum deinde in
cornua diuisit & dextro Romanis equitibus L ςlium sinistro Numidis Masi nistam praeposuit: quae tam prudens ordinatio, non dubiae causa victoriae fuit. Archelaus aduersus L Sylla in stote ad perturba tu hoste falcatas quadrigas
locauit in secuda acie phalagem Macedonicam,in tertia Romanoru more ar- perriduli malos auxiliares,mixtis siligiti uis Italicae gentis,quoru pervicaci ς plurimum fidebat,ieue armaturam ultimo statuit. In utroq; deinde latere equitatu, cuius
amplu numeria habebat,circueundi hostis causa posuit. C6tra haec Sylla fossas amplae latitudinis in utroque latere duxit, & capitib earu castella comuniuit:
qua ratione,ne circuiretur ab hoste, & peditu numero, S maxime equitatu superate,co secutus est. Triplice deinde peditu acie ordinauit, relictis interuallis, per levem armatura, & equitem, que in nouissima collocauerat. vi cu res exe is poni ζmitteret eum. tum prosignanis, qui in secunda acie erat imperaui ut
densos numerososque palos firme in terram defigerent, int que eos, appro pinquantibus quadrigis ante signa nostra aciem recepit,tum demum subla ψuniuersoru
218쪽
s TR A TE GEM A TUM LIB. II. hos
uniuersorsum clamore velites & leuem armaturam ingerere tela ius iit, quib' factis quadrigae hostium aut implicitae palis aut exterritae clamore tel1sque, in suos conuersia sunt, turbaueruntque Macedonum in striacturam : qua cede ecum Sylla staret & Archelaus equitem opposuisset, Roman1 equ1tes subita e
missi averterunt eos consummaruntque victoriam
C Caesar Gallorum falcatas quadrigas eadem ratione palis defixis excepit
inhibu1rque. Alexander ad Arbela cum hostium multitudinem vereretur,virtuti autem suorum fideret, aciem in omnem partem spectatem Ordinauit, ut circumum-ti,Vndique pugnare possent. Paulus aduersus Persen Macedonum regem, clim phalangem saorum duplicem, media in partem direxisset, eamque leui armatura cinxisset, & equite in utroque cornu collocasset,iriplicem aciem cuneis instruxi inter quos subinde velites emisit. Qu genere cum profligari nihil videret, cedere Instituit, ut hac simulatione perduceret hostes in confragosa loca, quae ex industria captauerat. Cum sic quoque suspecta calliditate recedentiu sequeretur ordinata phalanx,equites a sinistro cornu praeter ora phalangis iussit transcurrere, ita tis equis tectis ut obiectis armis ipso impetu praefringerent Eostium spicula quo genere telorum exarmati Macedones soluerunt aciem, & terga verterur. Pyrrhus pro Tarentinis apud Asculum, secundum Homericum veesum quo pessimi in medium recipi utur, dextro cornu Samnitas Epirotasique, sini stro Brutios atque Lucanos cum Salentinis,in media acie Taretinos collocaui equitatum&olephantos in subsidiis ecte iussit. Contra Cossaptissime diuisis in cornua equitibus,legiones in prima acie &in subsidiis collocarunt, &his immiscuerunt auxilia Vtrinque xl millia costat fuisse,Pyrrhi dimidia pars exercitus amissa, apud Romanos quinque mill 1a desiderata sunt. CnPompe1us aduersus C Caesarem palustri praelio Pharsaliae triplice instruxit aciem,quarum singulae denos ordines haberent in latit udinem. Legiones secundum virtutem cuiusq; firmissimas in cornibus & in medio colloc uit,spacia E1s1nterposita tyronibus suppleuit,dextro latere DC .equites, propter flumen Enipeum quod & alueo suo & alluvie regionem impedierat, liquum equitatum in sinistro cornu cum auxiliis omnibus collocauit, ut inde Iulianum exercitum circuiret. Aduersus hanc ordinationem Iulius Caesar αipse triplice acie dispositis in note legionibus,sinistrum latus, ne circuiri posset,admouit paludibus. In dextro cornu postat equitem, cui velocissimos miscuit peditum, & ad morem equestris pugnae exei citatos, sed deinde cohortes m subssidio retinuit, ad res futuras:sed dextro latere conuersas in obliquu unde equ1tatum hostium expect abat collocauit: nec ulla res ad victoriam plus eo die Caesari contulit: effusum naque Pompei equitatum inopinato subinde lati
excursu auerterunt,caedendumque tradiderunt.
Imperator Caes. Germanicus, cum subinde Catij equestre prael tu, in s3bias
refugiendo reducerent, iussit suoS equites,simul atque ad impedimenta ven- uti cu tum esset,equis desilire pedestraq; pugnac5fligere: quo genere cosequutus est
219쪽
ne quis non locus eius vi istoriam miraretur. C. Duillius cum videret graues suas naues mobilitate Punicae classis eludi, irritamque virtutem militum fieri,excogitauit manus ferreas, quae ubi hostilem apprehenderent nauem,superiecto ponte,transgrediebatur Romanus,&in ipsorum ratibus cominus trucidabat De acie hostium turbanda. Cap. IIII. DApyrius Curso filius cossetis, cum aequo Marte aduersus obstinatos Samnites concurreret, ignorantibus suis praecepit Spurio Naucio, ut pauci calones,& agasones mulis infidentes, ramosque per terram trahentes, a colle transuersio magno tumultu decurreret: quibus prospectis proclamauit victorem adesse collegam,ut occuparent ipsi praesentis praelij gloriam: quo facto δρRomanis fiducia concitatis,propulere, propulli terga vertere. F. Rutilius Maximus,quarto consulatu in Samnio, omni modo frustra conatus aciem hostium perrumpere, nouissime hastatos subduxit ordinibus, &cum Scipione legato suo circummisit,iussitque collem capere, ex quo decurri poterat in hostium terga quod ubi factu est, Romanis creuit animus, & Samnites perterriti fugam molientes caesi sunt. Minutius Russus Imp. clim a Scordiscis Dacisque premeretur, quibus impar erat numero, praemisit fratrem & paucos equites unacu aeneatoribus:prq cepsique,ut chm vidisset cotractum praelium, subitus ex diuerso se ostenderet, iuberetque aeneatores concinere: sonantibus montium iugis, species ingentis
multitudinis offusilest hostibus,qua perterriti dedere terga. Aonim Acilius Glabrio Cos. aduersus Antiochi regis acie, quam is in Achaia per angustias thermopylaru direxerat,imquitati loci no irritus latum, sed cu iactura quoq; repulsus esset, nisi circumissus ab eo Porcius Cato qui tu tribunus
militum a populo factus in exercitu erat, deiectis, iugis Callidromi montis, cilliodro Aetolis,qui praesidio tenebantur, supereminentem castris regiis collem, tergo subit' apparuisset: quo facto perturbatis Antiochi copiis, utrinque i rupere Romani,& fusis fugatisque castra ceperunt. c .Sulpitius Petreius C os contra Gallos dimicaturus,iussit muliones clam in montes proximos cu mulis abire, deinde conserto iam praelio, velut equis insidentes ostentare se pugnantibus : quare Galli existimantes aduentare a xilia Romanis,cessere,iam pene victoreS. Marius circa aquas Sextias, cum in animo haberet postera die depugnare aduersus Theutonos, Marcellum cum parua manu equitum peditumque noctu post terga hostium misit, di ad impledam multitudinis speciem, agasones lixasque armatos simul ire iussit iumentorumque magnam partem instratorum cum centunculis, ut per hoc facies equitatus obiiceretur,praecep1tque ut cum animaduertissent committi praelium, ipsi in terga hostium descendet A: qui apparatus tantum terroris intulit,ut asperrimi hostes in fugam vers snt. cclamia Licinius Crassus fugitiuoru bello apud C ala marcu educturus milite,ad I '' I uersus Castu de C anina ocu duces Galloris, xij. cohortes cu C. Proptino &cuin Marcio Rusto legatis post mole circumisit: quaecu comisso iam praelio,a tergo
220쪽
tergo clamore iam sublato, decurrassent, ita fuderunt thostes, ut ubique fugam pro pugna capesserent. Marcellus cum vereretur ne paucitatem eius,militum clamor detegeret, si mul lixas calonesque, & omnis generis sequelas conclamare iussit, atque ita hostem magni exercitus specie exterruit. Valerius Levinus aduersus Pyrrhum, occiso quodam gregali, tenens gladium cruentum, exercitui utrique persuasit Pyrrhum interemptum. Quam obrem hostes destitutos se ducis morte credentes, consternati a mendacio, se pauidi in calfra receperUDr. Iugurtha in Numidia aduersus C. Marium cum Latinae quoque linguae v- sum ei co uersatio pril ina castroru dedisset in primam acie procurrit, & occi sum a se C. Mariu tum Latine clamare coepit,atq; ita multos nostroru auertit.
Myronides Atheniensis dubio praelio aduersus Thebanos rem gerens, re , pente in dextro suorum cornu prosiliit, & exclamauit se iam sinistro vicissei quare &suis alacritate& hostibus metu iniecto vicit Croesus praeualido hostiu equitatui cameloru grege opposuit: quoru noui rate & horrore costernati equi,non solum insidentes praecipitauerunt, sed psditum quoque suorum ordines pertriuerunt,uincendbsque hosti pr buerunt Pyrrhus Epirotarum rex,pro Tarentinis aduersus Rom.eodem modo elephantis ad perturbandam aciem usus est Poeni quoq; aduersus Romanos ide secerutfrequeter.Vol coru castra cum prope virgulta syluasq; posita esstent, Camillus ea omnia,quae coceptu ignem usque in vallum proserre poterant, incendit,& sic aduersarios exuit castris. M C ratas bello sociali eodemodo prope cu copiis omnibus intereptus est. Hispanico tra Hamilcarem boues vehiculis adiunctos in prima fronte co
stituerunt,uehiculaque taedae & sepi & sulphuris plena,signo pugnae dato,incenderunt: actis deinde in hostem bobus consternatam aciem perruperunt. Phalisci & Tarqitinienses, compluribus suorum in habitu sacerdotum subornatis,faces & angues furiali habitu praeferentibus aciem Romanorum tu bauerunt. Idem Veientes & Fidenates facibus arreptis secerunt. Atheas rex Scytharum cum aduersus ampliorem Triballorum exercitum Aemcofligeret iussit a forminis & pueris Omn1que imbelli turba greges asinorum,
ac boum ad postremam hostium aciem admoueri,&erectas hastas praeserre: famam deinde distudit tanquam auxilia sibi ab ulterioribus Scythis aduenta
rent, qua asseveratione auertit hostem.
De insidiis. Cap. V. Romulus per latebras copiaru parte disposita clim ad Fidenas accessisset,
limulata fuga temere hostes insequutos eb perduxit ubi occultos habebat milites,qui undique adorti effusos & incautos ceciderunt. intus Fabius Maximus C os .auxilio Sutrinis missus aduersus Hetru scos, omnes hostium copias in se conuertit deinde simulato timore, in supe mora loca velut fugiens recessit effuseque subeuntes aggressus, non aciem tantum superauit, sed etiam castris exuit