장음표시 사용
11쪽
veniens ἴe mommodun ., Considerantias enita hoe loeo' aerarium, non quatenus in quavisi reiputa forma spe ri potest cum hujus argumenti dignitas disputationem
non unam, sed ingens volumen aliquod jure meritoque exposcat verum, prout autoritate boni & absoluti Princi. pis unice sustineatur 3 ut sup dimam. Comprehendi mus idcirco aerarii voce, tam , quae a republ. Principi ob veniunt percipienda & distribuenda' bona , quaeque Princeps, veluti dotalia, in auguratione sui Principatus, quasipet desponsationem sibi conjuncti, obtinet,quam quae non sunt reipubl. , sed a majoribus ipsi relicta; qualia patrim 'nialium nomine venire a lenti Tholosanus recensitis duobus etiam tertium bonorum genus associat, quod nimirum ex illis nascitur, vel quod Principatus ratione , ad Principem redit, inque fiscalem desertur thesaurum, & ad communem reipubl. & suam utilitatem ab ipla conser- tur. Hoc vero nisi prioribus jam tum inclusum, adventi. tium appellitamus, &sub aerarii voce non minustontineri profitemur.
Progrediamur nune ordine ad aerarii nostri definitio. nem 3 quam diversim E tradunt diverso Nos vero ararium desinimus pec iam, quapultice ,qua privatim, ausoritate Primcipis, legitime collactam Et auxisitam. XIll.
Genetis vicem subit lite pecuria , qua scit. omne id
complexum volumus, quod nummus metiri valet: quemadmodum audit etiam apud ICtos L aaa. de HS. Di cimus deindepecuuium pallice eodectam; nimirum ερ male . rita de finis ratione. Priori modo. quatenus communiterea subditorum & ssealibus profluxit bonis posteriori, qu tenus ad usus destinata publicos, h e. tam parentium, quam
12쪽
Imperantis. Adjungimus insimul privatim αρ iam, qua
spectauius eam, quae ex Principis reditibus καθ' ἐξ ἐν pa trimonialibus provenit, & in ipsius utilitatem unice vertitur. Notanter autem vocamus haec bona Θ' ἔξοχη, P trimonialia, quod videlicet in Principis patrimonio magis esse videntur, quam sistalia. Transmittuntur enim illa ad heredes, licet in imperio non succedant: id quod secus in fiscalibus contingit. Mntiet. dejar, sec. f. 3. Porro Principis inquimus, autoritate colligi pecuniam, h. e. superioristatis rure, quod Principi competit. ad aerarii Populi nimbrum, vel Optimatium vel alius status disserentiam limo etiam ad discrimen arcae aut buris communis, qualem ple isque civitates mere provinciales, universitates & colle gia instruere ac iovere consuescunt, juxt. P. γρουλα ἱ--i vers. m. At Principem quomodo consideramus, supra commonitum est. Qui nimirum monarcha est, se que suosque ita moderatur, ut eorum neminem timeat, nec a quoquam nisi ab improbo unice timeatur, sed omni amore ac reverentia, quae bina imperii non infirma moli mina sunt se cuivis exhibeat condignum. Denique subiecimus vocab. legitime, h. e. naturae legibus , cujusvis
subditorum facultatibus, & belli pacisque tempori con,
Desinitionem porro excipiat diviso. Dispescimus
autem aerarium pro redituum ususque varietatem publi cum & privatum. Utrumque quid sit, ex thes antece dente nemini poterit abunde non patescere, ut adeo ejus dem crambes recoctione hac merito supersedeamus. Pinblicum vero pro usus diversitate subdividi potest in sacrum M prosanum 3 & hoc iterum in civile & militare, ut nimi
rum hoc sit, quod sagato tempore bellicis, illud quod cis
13쪽
vilibus, sacrarum vero, quod factis rebus gerendis
Hactenus quid aerarii vocabulo velimus intellectum, quaeque ejus vera & ad aequata definitio, itemque congrua divisio, sussicienter indicatum esse, arbitramur. Ante vero quam ipsam tractationem aggrediamur, paucula, quibus rceu hypothesibus, eam superstruamus, praemittenda sunt ne ipsorum imprudentia gressus nostros perturbet , sed pede prorsus in ostenso, quo instituimus, provehamur. XVI. ι- μ' Principio igitur tenendum; quaecunque ad aerarii spectant rationem , nostraeque considerationis sunt, non nisi actus existere civiles. Quaevis enim, quae indisquisi tionem veniunt Politicam, ut natura sua respiciunt actus, di propter actus sunt, ita desiderantur cognosci praecipvh
actuum illorum gratia. Amplis D. Pras. c.tio. de Civ. uri ctiones vero civiles vocamus illas, quae circa civium ne gotia inter sese occupantur,ruliquis etiam civium actio
nibus ab hoc sensu segregatis. Iam quid aliud est aerarii Constitutio, coagmentatio, & conservatio i De quibus omnibus & singulis agendi erit locus
Deinde praesupponendum ex iis, quae lib. 2 c. d. - J. Du. Praeses late disputavit, omnium omnin5 cum a. Eiuum tum aliorum civilium operum, non secus ac in na, turalibus, quatuor observari causas, finalem , materialem,sormalem, & essicientem, inque accurata harum cogniti one, si scit. secundum eas singuli actus & res civiles probe examinenturi, plenam de persectam illorum contastere notitiam: argumenta etiam, certi quid de actibus de
rebus istis demonstrare idonea, ex ordine sive omnium si
14쪽
vo Mi irarum illatum causarum, potissimum petenda esse.
Quo Circa, cum haec omnibus civilibus actibusjuxtim, ac rebus sint communia , sponte sua sequitur, eadem ad aera. xii negotia pertinere : adeoque non minus hic, quam in alio argumento Politico ad illas quatuor causarum classesinae advertendum iis, qui non plebejam & ambiguam, sed solidam & certam aerarii peritiam satagunt sibi com-
Hisce universim praemissis, singulos circa aerarium o Cupatos actus civiles nunc perpendamus. Quandoqui dem vero illorum quandam constitutionem secimus, duplex hic oriri potest consideratio, vel scit. aerarii constitu. endi vel constituti. Jam & naturae pariter & melioris i . telligentiae ratio emagitat, .ut desiniamus ante, quid in constituendo eo oporteat observari, quam quemadmodum versari circa constitutum conveniat. Natura enim prius est, aerarium constituere: quam constitutum augere& conservare. Idcirco exordium de constitutione facientibus, acturum sese offert expedienda haec quaestio Utrum Principi conducat aut necessaria sit aerari constitutio pi XlX.
Et vero inutilem imo noxiam illam esse, nonnis mala. salsi & perfrictae frontis Politici evincere contendunt. Quin ratiuncularum fasciculum, quo c-λδιν eiusmodi id et struere &confirmare audent, saepius laudatus Casparus Uockius tib. suo a M. convasavit,ac imbellibus pugnare , illos periculis, oppidoque sententia sua frustrari, quam uuissimum inibi secit indicium. Et certe si intimius eas η idtrospicias , pleraque de pecuniae abusu loqui invenias, id quod vitium tamen non est aerarii, sed hominum 3 haut ιι si . , ac operia alicujus labes non arti, sed artifici est i
15쪽
putanda. Carteiae sunt inanes technae sophisticae, quibus
non facile quenquam, nisi rectae rationis lumine cassum. aut harum rerum imprudentem Possis supplantare. . .
Verum enim vero, ut quod res est dicamus, quaeviss reipubl. facies certum praefixum habet scopum, vitae nem pe civilis beatitudinem: ad quam pertendere non sustinet, iis, nisi per inione5 civiles, illius consequendae proprias. Iam, . r. e. acerrimo rerum publ. censore Aristotele teste, omnis vita politi civilis tum in pace, tum in bello occupatur, ut& ab e terna vi tuta esse & civium inter seconcordia se constare possis. , Duo autem decertandi genera statuit Cicero, unum pet' disceptationem, alterum per vim. Posita igitur justa bellandi causa, alteroque remedio invalido, arripiendum est alterum. Huic egregie suffragatur Grol. de j. b.de p. lib.ticet. n. I. Inter prima natura nihil esse, inquit, quod Dilo repugnet, imo omisa potisu et favent. Nam C finis tessi vira ltorumque conservatio, sit rerum ad vitam utilium aut retentis aut acquisitio ista primis naturae maximὲ convenit vi, ad ea-- remst opus sit,uti rihil halet ast imis naturae dissent eum, cum a nimantibus singula vires ideo fur a natura viti tauta. ut Ni tuem dis juvandisque si ciant. Haec ergo vis injuriam non de hei inserre sed tantummodo propulsare. Nec vero bella gerimus ob nostri nostrorumque solum defensionem. sed etiam ut amicorum seu Rederatorum vicinorum res iis tuto collocentur. Etenim non minus vere, quam prudenter Philosophus : του. αδ-μέ,
μάχοις άδικουμένοις βοηΘῶν. Oportet injuriam passos pro' - seipsis arma capere sive pro cognatis, & beneficis ; item-
que sociis injuria assectis auxiliari. Ubi tamen probe
16쪽
scribit i ta re miniari, inquit, exoce dos esse cives non otiam, sed hoc sise nego, Q is servitutem rediganor, qui eas. inriges. Tres aurem siues possor es laudabilis: inprimum ne
serviamus aliis, deinde , ur imperium obtineamus, nos quo more herili cunctos moderemin, sed quo civibus prodesse valeamvi: de nique,ut natura factis adserviturem imperemus. Legam vero conditaris ectandum poli in is mili arem disciplinam, ct cetera adorium se pacem, quam ad bestam referat Ofector. Omnino igitur, prudenti moderatori, reipubl. suae quam optime consulturo. in id summa incumbendum est cura, ut omniau, triusque temporis momenta probE observet,neque ullum
praetermittat illius juvandi & levandi locum. XII. Qui autem hoc seri poterit, si praesidia utrique tempori accommodanda deficiant e tias .e iis enim ρυμ
necessaria, nec vivi, ne duam sene O quemadmodum opo rei posse vivi, recte judicat Aristoteles lib. i. polit. c. 3. Turbulenta igitur reipublicae tempestate, fortitudinem de prudentiam juxta militarem nihil apparatu bellico magis est necesurium, nihilque utilius. Requiruntur enim hic non tantum consilia, sed etiam corpora virorum, armorum robora, valida locorum munimenta, & pabuli frumentique commeatus.Haec vero omnia&singula non nisi immensa opum vi comparari, nedum conservari &. contineri possunt. Et ne cumprimis argenti possideas pondera, si non milite lecto &domestico, sed conductitiodi peregrino uti habeas necesse. Hujus quippe manus odi .culatae lunt, credunt quod vident ; illique raro inest boni intellectus malique cura, ut adeo, si surtis. rapinis, aut d nique fuga sit prohibendus, stipendia ei stato semper tem pore oportet persolvantur. Morosa enim merces seditio. matre ea, sed iis progresso om m mibita impedi , quia
17쪽
me hostem facit. Eryc. Putean. de stip. mil. c. 33. in fim&Scip. Amirat. lib. i. discuri. polit . in Tac. c. H. Praecia e alias Thucydides censet: Eam rempubc facile vinci poc in vires sust mercenariar O non vernaculae. Utilissimum itaque est, ut haec obiter moneamus, si adversus externi
hostis insultus conductitio milite opus fuerit: ut vel totus exercitus, vel major ejus pars ex iis colligatur, qui periculo sunt proximi. Hi enim pro sua suorumque vita de pro aris ac socis sortiter dimicant, nec semper tantis alen, di sunt sumptibus, quantis forte remotiores. XXII. Deinde ut in reliquis artibus, quibus certum opus est propositum, nihil tam desideratur, quam certa quaedam instrumenta, quibus effciantur singula, ita quoque milites sine his ossicio suo recte perfungi nequeunt. Ars
vero militaris duplex est, vel navalis, vel terrestris. Instrumentorum igitur vicem subeunt Principem navigia & arma, quae varii sunt generis, quorumque suffcientia vel addes endendum vel invadendum ut tempestive armamenta- .rium di portus instruantur, immane quantum reipui. praestantis interest. Hostis namque externus, hujus rei gnarus , bellum alicui ad utrumque parato in serre saepenumero resormidat, consiliumque suum immutat. Rectissime enim sentire videtur Lampridius in Alexandro: Newa provocare auder, auro re inseriam ei regno Mara populo, qxeminutalis expeditum atque protarum ad vindicandam. Eundem quoque in modum vide sis Philolaphantem Arbsotelem l. 7. polit. c. ii. sub sn. Nec vero rostrat e naves di armamenta solsim necessaria sunt, sed quae isthuc etiam pertinens, di sine quibus ista nec parari , nec esse usui ev ὶςm. Ad primum censum reserimus praestanrer artifices,
18쪽
qui ejusmodi conficiunt & extrinint i quales fabricenses
vel ballistarii, artisque navium di condendarum & regendarum periti viri. Nam in bene constituta republ.& quae salo vicina, omne artificiorum ad bellum terra marique idoneorum genus in promptu esse debet. Talia si quidem jam elaborata nec coemi semper possunt ab aliis 3 de licet Possint, minus tamen apta experiundo reperias, quam si artificibus certis singulariter efficienda injungantur. Ad secundum spectant pulvis nitratus sive bombardicus glan- Ees ferrei & p umbet,et lychnia, funes, currus, quadrigae di id genus alia. His enim sine. tormenta bellica & machi. nae fulminales emolumento saltim isti, cui paratae sunt, haud esse queunt. Oportunam autem horum omnium congestionem omnino exposcere pecuniaa, ecquis ua quam negare ausit Z
Tertio, quanquam in munimentis plusne periculi Vid Mach. sit, an securitatis, contrariis civilis scientiae doctorum sertationibus ventiletur, Aristoteles tamen recte pro mu- lib. depitu nitionum necessitate militans , adversarios nimis aniliter sentire statuit. Et profecto satis firmis nititur rationi. β' '' i di bus: Euamvis enim, ait, videatur Adecorum, neque magno i brpolit. dignum e e animo , Aversus miles pauc sue potest enim fieri interdum, ut de hoste , e jusque numero ac copiis, eXacte nobis constet) mursram munimentis se tueri vel O : Ia- en , quia saepe mabitudinis , cum qua furora nobis res est, accurare miri nequis rario, tantinque eorum p . II esse numerin, a ρήucis . qui , licet maximi sint animi, nihil tamen sunt, quam homines, Uineri impetus eorum nequear, hos vulgare,
19쪽
bere hosti malis, hac praesertim tempe sare, qua tot tela, r machina ad obsidendas atque oppugnandus civitares seleri imὸ
excogitaraesunt. Euare qui aerare nosia moenibus murisque civitatem cingi haut de repertinaciter conrodura, nihilmihi agere videmur aliud, ac se hosti adventavri locum maxime va unum, io condenda urbe eligendum esse diserior: au/ editiora, cujus generis montana loca quibus a Mora civitates quaedam suo munitae, everrenda ac rosienda: domos denique privatas nee ioctis. neque parietibus cis iam esse: ne ignavi, si Diis placet,
arque imbelles ea rarione e uiantur cives. VI omi ram, nihil
offuere virtuti mWoi posse. Nam qui muro cinctas habe civisa es , uti aur non uri istas, tu ipserum situm est arbitrio, prous expedire or in eresse sua arbitrantur. Hactenus Philosophus. Quae proinde cum ita sint, extra controversiam verum est, cum hostes in expugnandis eiusmodi munitis locis plurimum desudent, in firmandis illis, regionis praesertim limitaneis , aptisque ad id, ut accurate muniri possint, non minus operae bono collocandum esse Principi. Talium autem aedificationum structurae quod Herculei plane labores quaestusque insumantur, vix quis. quam est, qui non vel experimento, vel ratione perdia
XXIV. aQuarid ad bellicas res gerendas quanta commeat & annonae sit necessitudo,istius pleni complures extant libri , plenae sapientum voces, plena exemplorum vetustas., sic, ut aliqua ex ijs saltim libemus , quando universus Israel congregatus est pro vindicanda injuria facta uxori L vitae, contra Beniamin, causa probati, ut justa belli: D cem viri, inquit, eligantur E centum ex omnibus tribubus
Israel,¢um e mille, & mille ex decem millibus, ut
20쪽
comportent exercitui cibaria,qubpossimus pugnare con tra GabaaBenjamin. Quin & Helvetii Iulii Caesaris tempore, bellandi cupidi, angustos se fines habere arbitrati, , ii civi. Pro hominum multitudine , & pro gloria belli atque forti- .
tudinis,cum conjurassent de occu panda Gallia,prius compararunt ea, quae ad proficiscendum pertinerent , jumen.
torum ct carrorum quam maximum coemerunt nume- rum, sementes quam maximas fecerunt,ut in itinere copia frumenti suppeteret, cum proximiscivitatibus pacem O arnic itiam confirmarunt ,ad easque res conficiendas biennium sibi satis esIe duxerunt: proficiscentes demum singulos trium mensium molita cibaria sibi afferre jusserunt. Et certe uterque populos se hac in parte prudenter gessit, . cum contra saepius magis victus penuria, quam effra nata pugnae ferocia exercitum consumpser it, serroque saevior fuerit fames. Haec enim intrinsecus pugnat,nullaque potest vi repelli. OptimE hinc Vegetius : Aut fumorum απecessariumque commearum non praeparar, vivior e ferro. ει reliquis quidem ce in subvexiri qua eq*e pMes; pabularis es annona in nec itare nuta labor remedia, nisit a. ore condantur. Ubi enim jejunus est miles, disciplina ibi militaris commode servari nequit. Quin potius ad desperationem defectu illo perducitur, ex agmine &castris transfugit ad hostes, ausuque nefasto in propri- . os ac provinciales, ducibus suis proditis, omne vertere discrimen non dubitat. Vnde Xenophon brevi ejus Ducis imperium periturum esse dicit, cuius culpa exercitus
caret rebus necessarijs ct commeatu. Addimus etiam prae rea, quod annonae pauperiem consequatur subinde pe- stilens morbus, ob res in necesptate comestas victui alias apprime noxias: cujus impetu si invaduntur copiae, ma-