장음표시 사용
41쪽
nitas sopiat. Vnde, quod perverse nonnulli ac truere nota dubitant .dicere Principi absque ulla causa publica res suas cuivis eripere. Clapniarius de a can. rerumpubi, lib. Maadominati is flagitia quam recti sis me refert. quai creatis .im uit, non alio fonte promanavat, quam assentatio emerem a gratiae, quo nihil turpi vi de Iustitiae sacerdote dici potest. Philo quippe lib. - φυτου σίαι ait : Reges cum mi domini omnium quae in ipsorum sunt ditiove etiam eorum quae a privatis pol emetur, tam videntur ea fantum haere, qua procuratorius irristi alibus suis dispensanda c-mittunt, a quibus an os reci Upi proventin. Et Seneca G. . de lenes .c.3. Umia Rexpes de ne tamen dominis , sed iuperio .id est protectionis inon dominii
& proprietatis ratione. Hinc contra naturae rationem in semanitate ista, acerbissimis videlicet tributorum exaction, bus peccari pronuntiat Fordierus noti politi ad Tac. annal Principatus, pergit. ωηduos si a , ut vi sinata, qua emma ad potentiores trahebat, ex naturae S rationis imperio agereηtur. res humanae. quid autem ad naturam magis accedit , quam ut quoque , partu industria sua aut amicorum liberalitate, opius fruatur 2 quid rationi civili commodius, quamur intectigamus , qui dxostrum. ρuidve apud nos fisi si Praeterea sicuti leonps, ulsi, aliaque morsu & unguibus nocentia animalia deponunt insitam seritatem erga pascentem , parent imperanti , blam diuntur e ita nulla re mansuescunt homines meliore fide. quam si opibus per industriam acquistis Principis bene, scio frui possint. Ex adverso per rerum privatarum ., lationes, puta temerarias, propria in regione conscribi h ses, de exinde conjurationes proscisci, testis est Philoso
phas Polit. s. r. p. ω α Etenim non tam omullus fortunia nudari suo potest, at non ad ving iam ei cul e Piu remaneat. Prius -
42쪽
inla veil. . dis t. s. Conspirationes autem hujusmodi di
scutere aut reprimere verbis, hoc opus. hic labor est. Pau ci. quos aequa redamavit Suada, id potuere. Nec satis firma cives in officio continendi vincula sunt vis & metus: quae enim ubi removeris , qui timere desierunt, incipient odisse. Et Comici sententia errat longe , qui imperium credat ivt oh.ν avius esse aut staIllius, uti quod L, quam EDd, quod amicitia ad iungitur. Malo nam e coactus qui suum virium facit, dum id in Aet e. rescitum iri credit, tantisper cavet ,si sperat fore clam, rursum ad is ingenium redit. Dehinc quemadmodum in abdito cohibita flamma, data porta, in incendium tandem erumpit,sic quoque elandestinae conjurationes, quae eg desperatione. ultimis consiliorum praecipitiis, quibus aut petit, aut per
dit, animum aperiente proveniunt, rerumpublicarum non raro eversiones existunt. Fxperti id sunt male sano consi
lio & infelici exitu Carthaginenses. Hi enim superbe & a, variter Asricanis imperitabant, mediam fructuum partem auferentes tributa duplicantes & solos probantes mini stros & praefectos. non qui clementer benigneque popu- 'ios tractassent , sed qui grandem aerario pecuniam per sonefasque corrasam intulissent. Quibus rebus factum es . . ,
ut pleraeque civitates seditiosis militibus postea accede, rent' Polyb. lib. I. c. a. Et cur Belgae Philippi Hispaniatum Regis imperium exuere ob nullam magis aliam causam, quam duram Albani. Ducis dominationem. Cum enim eos potenti1 valde auctos & nimis divites esse vidisset, de cimam rerum venalium mobilium , vicesimam immobi, lium , & centesimam de universis bonis tam mobilibus quam immobilibus, per Carolum Emericum Beriaimon tium &Noercarmium promissis & minis abillis extorsit. Me- teran. ob .anna Belgic. in priuc. Se Jacob.Aug. Thu utas. 3'.
43쪽
hi'. ut verὁ initia se habuerunt, ita cetera quoque secuta
sunt. Hinc idem Thuan. lib. s. Dura haeo Iani dominatione S iuDlerabili jugo oppressis tu Belgis civitates , odiam capitiae contra Hisanos conceperunt, S ex dehperatione ad desedissem spectarint, morte nupήe pra servitute in optaram. et
XLI. Adhaee, etiam si omnis se ulciscendi & vindieandi
via civibus praecisa sit, propter intolerabilem tamen tributorum exasperationem regiones suas deserere,&alio cono
fugere saepenumero adiguntur. Ast pessime agitur cum illa republ. , quae incolarum laborat penuria; quia tantum abest, ut adeo securaqueat esse, quam quae hujus vitii e pers est, ut potius ad sui inclinet interitum. Id quod in Hispania recte observatum est a Petro Ferdinando Nava reta Regis Secretario .ct peculiari libello, quem soprajam
memoravimus . evidenter satis ostensum.' Gravissimam quoque Ducis Albae in excoriandis Belgis severitatem e. molliturus Ious Uiglius Zuichemus , rationibusque per emptoriis suturam de nunc praesentem Belgicarum pro vincialium cladem praesagiens , prudenter submonuit seiusmodi tributis commercia non mediocriter Iabessectari , imo omino intermitti, libertatem negotiantium impediri, & mercium caritate inde exorta, fore, ut opificia cessent, de artifices atque negotiatores alio migrent; quods aceidat , Belgii forentissimas toto orbe ae frequenti sis mas de opulentissimas provincias ad summam solitudinem di inopiam brevi redactum iri. Thuan. d. lib. so. histor. &M
teran Rhi.' . annat Belgis. Quantum contra emolumenti
ex civium de subditorum multitudine percipere possint res Publ- , polito non minus quam politicu tradit Hermam ther. M.f. c. A censu.
44쪽
m, &LΠ. sis e. t Quamobrem prudens Princeps sobrie & eis h-cte his versabitur, de a privatorum bonis , tanquam alle'nis , citra iustam causam abstinebit, sitam securitatem in subditorum magis amore ac benevolentia . quam timoru& odio collocabit figetque , ne ad perniciosos, quos mon' stravimus scopulos impingens , salutis suae faciat naufragium. Praeprimis Regium dictum inclyti & potentissimi quondam Herois Iacobi I. Angliae, Scotiae, & Hybernia: gis Principum aures subinde vellicet. Ante alia, inquit Rex ιδ. a. instit. ad Henricum Filium Primogenitum , πρου locupletare , nova S gravia trisula impreendo: sta tuorum o pes ac famisates cratisimab Iam divulias existimato. Qua voco sapientissimus Princeps expressis id , quod contra Machia
vellum lib. s. dissut. de repuli. cap.ro. Γ as. omnibus retro se
culis a prudentissimis quibusque viris assertum fuit, the sauros & securitatem Principum non in subditorum ege . state , sed in opulentis ipsorum loculis quam optime titaci recondita esse. Eleganter etenim Constantinus Imp Constantini M. filius solitus est dicere, reserente Polydoro Virgilio ita a. histori Aeti. ου Grop. lib. o. e. r. Meliu/ vel apri tis pessideri, quod apud Hos 1ractus redderexi, in arcis vera Principum clausa ,s eriles egret sit iUrisu a. quod si iη iegem ' revum, sit veluti ali anile nudum, nec Anam M'bit, quase Princeps vestiat, nec cetera largietur,quilin Metotem depectat necesitatem. Cum puteus plenus eu facile hauritur β' qua, imo 2 exlautitarrat fi vera S ecculti meam , per P humor insuit, ex cremar, fons, ex quo dimanat, exaressit, num arte aut industria restituetvin L e Alexandro quoque commemoratur , quod homine levi & assentatore novis
tributis gravandum Porulum ipsi s adente, egregiam ta
45쪽
iique Principe dignissimam bane brotulerit sententiam , mlitorem ea qui radicitus herbas exscindit. Quibus vesbia si hi ficavit, regnum sieut hortum esse, populares vero arbo um & plantarum instar,&quamdiu radix vivii , eolligi mi ctus post e,exsecta autem mox plantam arescere. Haud sescus notari meretur, quod apud Herodotum extat: cum se licet Darius Hystaspes primos praesectos constituisset, ut in singulis provinciis tributa exigerent, Cyrus ex suis quae rit, quantum adhuc pecuniae supersit, eaque praeter opi, nionem majori comperta , Croesum interrogat, num meliussit pecuniam commendate amicis, quam servis 3 Respoti det ille , amicis potius . Ergo, inquit Cyrus , relin uam σumiris i nam si servi acciperent statim dist aherent. Qv o facto Cyrum patrem, Cambysen herum seu dominum, Dationi quastorem subditi nuncuparunt. Quanto itaque majore
dulcedine auies nostras personar patris nomen , quam dis
mini , aut quaestoris , tanto quoque hi stabilius erit C vestigia premere, quam Can abyssaut Darii. Et quieu.-que hoc in animum induxerit Princeps. esseceritque smui, ut omnes ipsus ditionis partes divit ijs abundent, sintquhquam plurimae locupletes & opulentae domus, nullos certiores habebit quaestores aerarios. quam subditos , nec qui pecunias ei liberalius, quoties necesse et it, suppeditent.
yOter. Lib. I. de Issi stat. c. a. Ceterum ut ab exculsu in .ia in re se siti Egimus
de privatis ac subditis hactenus in fellere , quatenus illi opibus suis rempubi ' juvare tenean r. r. Vr ne autem intentatum quid relinquamus , quod propὸ hoc observatudignissimum kidetar paueis exi, Ianertius, an subdi ibi iurihonnulli in publicum non modo nihil debeant conferre,
46쪽
sed ex illo etiam iuste aliquid possnt auserre Et sicuti
n nium in universum salus reipubl. incolumitate comin*Nua it , ubi opus fuerit, singui tum quoque esς, ad hμ-
ius cunservationem Omp sva contii huer'. e ante differtatis nemini est obscurum. Quemadmodum epim in navi, tempestate exorta & im nepte naufragio, vitae pericμ o repositi sunt singuli ; ita cunctis quoque in navem receptis incumbet, vel in anchoris eam firmiter is ners, uri remis
Velisque agere,omnemque rudentem moVere, quo pq rtum
aliquem pertingi ni . & turbulenti pel fluctibus s*v que procellis se cum nave firmat eripiant Quod si etiam socias jungere manus, mutuas tradote veras sponulli
fortean renuaui, qui 'suis cogendi sunt modi ,. Vt Vic su as debitas ad navis conservationem praestent. Idem iis republ. obtingere palam est In universum vero respubl. sublevatur & conservatur tr plipter: vel animi, vel corporis, vel fortunpe bonis r de quibus consuli potest Aristotele Rhetor. . c.I. Sunt iam, qui omnibus t libus; sunt,qui duob. sunt, qui uno duntaxat eidem opitulari sustinent. Ingruente ergo necesssitatis tempore Tros Tytiusque nullo dilcri mine merito agetur,sed quo bonorum genere polluerit,illu reip. unice debebit; necessitate vero e anescente , aequa bilis instituenda est distributio , quo quemlibet genere ipsi subvenire oporteat. Quocirca qui animi bonis, u . pote cura. . consilio , prudentia & sapientia Reipubl. prος 1 t,hos sertu e corporisque bonorum collati Q ne immunes esse debere, cum meritotum, quibys rq mpub'. ornant, magnitudo: tum honestas iubet ac necessitas. Quicunque 'enim illi tandem sint, sive Senatores, Mygi str tus & Iudi
47쪽
commodo . publicis unice invigilare tenentur negotὶu
operam divitiis conquirendis eos nullatenus navare posse, in aprico est. Eaque propter a Principe annuis jure meris toque donentur stipendiis potius , quam in aerarium qui quam de suo amplius comportare iubeantur. AEquum . enim est , ait Cassiodorus lib. a. . D. M usticuique proficiar Lbor μυι,.sicut evexdexdo cognoscit incommoda : Dareis bra perfectis consequatur augmenta. Quo argumento et- iam contra Senatum Romanum pro stipendiis Advocat tum disputabant Suilius & Cossutianus apud Tacit. υ. nai. e. r. Eloquentiam scilicet gratuito non contingere romitti curas lamiliares , ut quis se alienis negotiis i tendat: sublatis vero studiorum pretiis etiam studia per
Quin ab hoe immunitatis privilegio neutiquam re movenda est proles Mavortia , quae videlicet pro patriae salute gerit arma, vitaeque prodiga ipsam oppetere mortem haut dubitat. Quibus vero domi reipula laboribus pro cul, in tranquillo desidere, resque suas quavis legitima ratione administrare & augere licet, quorumque incolumitas tot togatis, tot sagatis, cum vita etiam dispendio curae cor. dique est, hos tam corporis, quam fortunae bonis, & publicae rei & tutoribus ejus suppetias ferre ius fasque est, Cum enim partis & totius vicem inter se obtineant respubin & eum Principe subditi, recte infert Aristoteles r. Polit , ,
idem parti se toti expedire. '
Superest hie peregrinos seu extraneos adjung - inus: de quibus non mimis quaeri poterit, an in alienae re, Publ. aerarium opum suarum Particulam ipsos inferre, in
48쪽
quitati non sit contrarium ' Quaestionis hujus affrinati-
vam cum Hugone Grol. tib. de jure M. Ofac. a. cap. q. v.M. .f. n. δ recte tuemur; cum & a salute publica di exterorum lucro prorsus dependeat: Etenim secundum na- oram eis, commoda cubinque re eum sequi, quem sequumur in commoda.Vt habetur in Ious de R. L. Deinde quicunq; luae- .runt lucrum,eos oportetpriusfacere sumptus; sive aequum .est, onera eorum haereant ossibus, qui persentiunt commoda. Praesupponamus jam, quod commercia naturalis societatis desiderio inter nationesin tercedant, dum alio rum coqia inopiae alioru mutuo succurrit: &quod homi, res absque libero terrae marisque usu naturalem istum
societatis suae finem indi pisci haud possint: quod deniqye
haec libertas varijs sceleratorum hominum malitiis & in juriis praepediatur. Ad reipubl. igitur clavum qui assi- , Hent, obstantia haec claustra rumpetreis vias publicas &ditiora in suis territoriis sarta tecta conservare, inque iis . 4ter facientibus securitatem praestare omnino tenen- tur. Optime hinc constitutus est Recessus Impeii Augustanus de A M. -δ. g. s , O M. IIII. g. O quam difficile & impense latronum & piratarum probi , metur improbitas e quantus latrunculatorum ad pacan- da & exploranda itinera requiritur numerust quantostrorro viarum publicarum .. pontium ac littorum exstru ctio & refectio, nocturnorum luminum porrectio,& in sdiosorum navibus brevium positio exposcunt sumptusὸ lino s haec , uti par est, praestita non fuerint, damnum, quod peregrinantes & mercimonia vehentes e inde perpessi sunt, ab istius territorii Principe resarciri sibi jure petere possunt. Gail. a. mum. a. i- rin.de Ret uia. p. a. 'um G inamobrem Princeps,
49쪽
nui tot discultates & onera exterorum salutis eama BG fert, ab ijs precium aliquod in onerum compensationem juste recipit, potius, quam ossicii sui pertaesus itilissimam& maxime necessariam commerciorum ProsaSinem e
Deinceps quoque ejusmodi sumptuum sua gratia ex.
pensorum refusionem nequaquam detrectare possunt. aut certe non debent extranei. Cum enim a Principe
ipsis commerciorum attributa est licentia,cujus beneficio ingentem faciunt & percipiunt quaestum , haud iniquum videtur esse, si vicissim inde quid compendii decerpatur. Et si, quemadmodum pastor ex ovium fructibu , Prin ceps ex civium emolumento potest sustentari , quidni conveniat ipsi lucrum participare peregrinorum, quibus civium fruisci licentia, rerumque insuper complurium t ia evectione Principatum quasi spoliare, suamque rempublicam locupletare concedit' Quanto proinde magis adstrictus est civium providere commodis, & nec hos quibusvis onerum praestationibus levare poterit, tanto majori devotione exteri Principis agnoscere habent beneficentiam , dum jure cum civibus aequali gaudere ipsis non negatur. His jam argumentis propositi quaesiiti albsertionem bene niti posse tam diu nobis persuademus, donec contrarium ab aliis evincatur. XLVII. Nec sacilε quisquam extraneorum a talibus prae sationibus immunis esse debet i subditorum quippe saluti hoc remedio adeo consulitur, quam quo omnium maxime. Hodiernis inde moribus praeter Nobilitatem α superiorem de inferiorem , item Principum Legatos &
50쪽
Consillarios nemo serE Immunis esti inque eo mulis G.
gnitate permoti unanimiter quafi consenserunt Principes. Quorum enim vectigalia est constituere,eorundem quoque est tollere. Neque st udiosa minus cohors & pe sonar Ecclesiasticae, pietatis scilicet di doctrinae studii propagandi favore, aliqua ab his fruuntur immunitate; qua
nimiru sunt tales,non qua commercia aut mercaturam ex
ercent : alias enim privilegio hoc inducti, turpi lucro inhiando a divinis cogitationibus averterentur. GuliereZ. GgasHIq.ss. n. Quod vero istud Ecclesiasticorum benefici. um justenonnunquam aSummis Potestatibus restringatur, imo penitus cessare jubeatur, licet favores ampliandos di odia restringenda esse, juris prudentiae Doctorum praeci piat schola, a nobis superius est demonstratum. XLII X. Hujusmodi aerarii constituendi materies uno nomine exprimitur per vectigasia sera aurer ira dicta: cum qui bus assinitatem quandam synonymicam habere videntur Gabellar, Datia, Licentiae, Poniivegia, Passagia. Taljar, Portoria, Pedagia, Portaria , Guidagia sa Gallico gui reducere , quae scilicet dantur alicui, ut rutum conducat per loca alterius. Sualdi sive Oimido, II Golnu. de Q.
recensita vocabula sunt peregrina atque barbara, ct ab interpretibus e sermonis Italici trivio collecta. Omin i lex. Iurid. voe. GιὸE . Nobis definiuntur vectigali quod sint Principis aerarii reditus obsecurum terrae marisque usum mercium vecturae nudove transtui impoliti