장음표시 사용
21쪽
misso sperari potuisset. Quo graviorem itaque harum
rerum neglectus Principi in serre poterit noxam, eo diligentior in his colligendis ipsi cura erit reponenda. Haec ue ro consistere videtur in eo, ut vel domi agriculturae studiotim omnibus procuretur viribus , vel foris magnis sumpti. bus egestati illi remedium quaeratur. De hinc igitur in proclivi est concludere , non secus hic, quam in praedictis tedulam aerarii constituendi accurationem usus ad bellicos omnino Principi summe esse utilem ac necessariam. ἰXXV. Nec sanE minorem ipsius utilitatem ac necessitatem pacis tempore deprehendes. Etenim cum magnos dec ant magna, aliquando splendidius instruenda aut resta randa sunt loca, in quibus domicilium collocat Princeps. a mo ipsius palatium sit auguste ac prae ceteris magnifice fabrefactum oportet. Adbaec sacrarum ac profanarum, publicis usibus destinatarum, aedium solers cura Principis
autoritatem quam maxime condecorat. Haut vero exbguas haec jure suo postulant impensas. In Principe quandoquidem quasi lumen aliquod, extinctis alijs; elucei re debet magnificentia. At magni cus , juata Aristotelem , non insuum, sed publicam decus , adeoque in ea opera, qua diutius duran/, O vel ad Dei, vel reipublica gloria βου- i. ossi LIώην, qualia μοι rempla ac publica adscia, eis sum αν M. Egregie huic adstipulatur Cicero : In aei cando, inquit,
adbiborior dignitatis commodi arisque diligentia , ct ornanda dignitas domo, non ex domo digni as rota quaerenda , nec
domo dominin , sed domiso Amus h sanda ela. D ut incereris habenda rario non sui solum, sed etiam aliorum , Ain domo clari hominis , in quam se hos ires multi recipie
22쪽
riuntum rectὸ in his observari dicit philosophiis, s & per
sonae,& facultatum, di operis habeatur ratio: ut scit. opus sumptibus,& sumptus operi, & utrumque personae in dignitate correspondeant. Huc omnino pertinent robusti pontes, ingentes aquarum fuctibus oppositae moles, manufacti portus, publicae viae & itinera: quae omnia ad sui conservationem validissimo indigent aerario. i iXXVI. Porr6sPrincipis familiae sustentatione si aulae pro cerum salaria; si stipendia ministrorum tam sacrorum quam civilium,magistratuum & judicum,juventutis item magistrorum ac ephororum circumspectes, quorum fere omnium uberrimam in Principatu quamvis non nimium: diffuso, utpote qui nobis optimus censetur) merito licet 'metere messem; praesentario certe opus est argento. Ad haec sconsideres sanctam legum cust odiam, cui ut Tacit. 3. ann. c. 26. inquit, rei uendam eu aliquod retam, quod ferri nequear, non minus pecuniam , ροα -rmor m s. ' in os . . MOCiceroni dicitur, requiras. Denique cum bonum pro Luti
legislatorem non tantum criminibus poenas definire, sed Μ 'i' & bene merita praemiis mactare oporteat, hisque duobusn hominum animis valentius nihil st, omnino etiam Principi non solum justitiae, sed liberalitatis etiam ac Ma ian .gnificentiae studium in his conveniet. Etenim ur H in annos. io Principatus nervos prodi ex is incidit; la a sordiries ac a--
nuo, haut factaeo dixerim. ia privara domus, inoa etpallicae a tui randae rario era. Semper virtute quam ecunia 'inceps metim sar. 2 unquam igitur numinis pam endum , cum nummis res ros αν confici Z qu.ram pars
23쪽
xii. Galliae Regem paucos nummos servandi studio maximarum sepe rerum occasiones amisisse, Guicci ardinus tra- tib hia dit. cujus etiam societatem avaritia offensus Maximilia- lib.,ο. hist. nu Caesar exuit: ut idem testatur. Nemo enim natura si
diis nascitur,sed fidos oportet sibi quisque laciat: quorui'
comparatio nullatenus vi fit, sed potius munificentia. Egregium autem Principi & omnino necessarium est suppetias ferre miseris, optime de republ. meritos probe remunerari, & excellentissimum quemque in sua arte donativo aliquo colere. Haec enim quam maxime augent famat iplendorem. Ad largiendum vero suppetere debent copiae, siquidem hae liberalitatis & magnificentiar, verum & adaequatum constituunt objectum, uti constat' cx Ethic. Nicom. Ex cujus principiis etiam infra sorteandeprometur, quo tandem Principis largitiones constare debeant modo. Suffcit jam per trantennam quasi vi- disse, quam numero innumerae & ad hos & ab alios usus. Principis sint expensae; quibus serendis ne ipsius reditus existant impares, prudens ac sedula cautio Principi erit adhibenda. Non leve namque indicium male constitutae reipublicae, ubi expensa anniversaria accepti rationes aequat, imo superati interim ex his abunde cuivis liquebit, quanta sit aerarii in Principatu vis, quantus usus, quanta necessitas, ut proinde Aristoteles Principis, aerarium stomacho haut perperam comparasse videatur. Quemadmodum enim , inquit, a stomacho cibi recepti in omnia corporis membra diffunduntur, eaque ab interitu conservant; ita Principis aerarium susscientiabus pecuniis instructum in omner imperii partes e tenditur, idque a varijs cladibus & ruinis protegit di
24쪽
o XXVII. Qub simili philosophus verum aerarit eonstituendi
finem simul includit: ad quam nunc definiendam, posta ulteriori ambage, statim accingamur, utpote cum haec semper intentione quidem, ut loqui amant, Omnium cau. . sarii m sit ordine prima. Haud vero dissicilis est definitur quippe nem o non videt,bonum Principem, uti in ceteris negotiis publicis, ita etiam in civitate liberorum hominum propositum. sibi habere debere commune societatis suae bonum, sive, quod idem est, utilitatem publicam. Quis gnavius itaque huic promovendae institerit, eo erit melior, cum boni sit illa natura, ut quo in plures diffundatur, eo sit praestabilius, quemadmodum ors. Top. r.
Huom. edocet Aristoteles. Et Cicero I. oss. Omnixo, ait. resp. praefuturi suo , duo Platonis praecepta teneara: unum,m civium uri rarem sc raroris, o , quicquid Kβην, adeam referara , liricommodorum reum: a raram , ur rosum reipabi. Fus cureην; ne, dum rum aluuam rueMur,reliquαν desera n Vr exim tutela , sic procurario reipubI. ad stiti rem eorum, qui commi βψ, ο ad eorum, qauu commissa ,gerenta s. tariorem parti civium cssu uot, 'rrem negligunt,rem perniciosi - mam in civitatem iudue rotat Diem atque discordiam. Cavendum igitur Principi, ne singulorum injuriae utilitate publica rependantur, ut Tacitus r. innat loquitur, sed militas illa &honestas semper sunt combinanda, & communi quasi vinculo copulanda. Nihil vero hores m Log. esse praeia, quia vacar j stilia , optimus dicendi opifex optimeiterum praedicat. Ubi tamen omnino observan dum est, quod Amplissimus Dia. Plae s. praeclari innuit: Non nimia ad omnem reip administrationem non utilia ad ita λ duntaxat, sed necessaria etiam esse, quae talian in vulgus, y tW
25쪽
imo 'tiam a quibusdam doctrinae nomine em Inentibua
existimantur ab honesto abire, cum reapte tamen nequaquam iant talia. Habet scit. in civilibus actibus cumpr mis locum illud, quod M.fiae of non minus eleganter quod nimirum multa videantur inhonesta, qua booesta non μην: quod item multa, quae videmur inhoe umoribu an/ honesta: quod dent qae rempore etiam far, Q qWaporumque rurpe haberisoara, inveniarar non esse turpe. sta nim in hoc vitae theatro cona paratum est, propter improbitatem partim, partim & imperitiam ingeniorum, qui-ulcum conflictandum est, ut nonnunquam vi &dolis
α ν. rum luste partorum conservationem ad vim iniustam de colos malos haut opus est, ut unquam confugiatur. Vae proinde cum ita sint,& prudentis semper habitumst, non modo quae ante pedes sunt videre, sed etiam futura pro-rpicere, bono quoque Principi prorsus conveniet, hoc in negotio non solum, quid in praesentiariam. Principatui. , .u0 ζηpςdiat , . civare, scd in longitudinem quoque ipsi con cre. -
Tantum de aerarii Enedixisse lassiciat. Nunc, cum aerarium alias . si vacuum, instar campanae sit sine pistillo, adeoque omi no mcrium esse bonis oporteat; eγpςd .. hqΤ ς qui dς mum illud constitui fas & iura sinam ruit . 1 'd' ' dicuntur alia divini, alia humani juris: qu ICtia dicuntur nullius, sive quae hominum juri H 'mmς Vi 0 simpliciter sunt exempta. Haecas. εια istu indirecte, vel immediate seu dire. c ob λ 'ii β 'f' ' Vn alia prioris generis sunt . IV vis*, Praecia, s γ' agri, Prata . vineta, hor-
26쪽
es, pesmitia . decimae, omne ue alii Ecclesiastici proven.
tus. Posteri oris vero sunt templa, sacella, Coenobitarum domicilia, sacri libri, baptisteria, altaria cum calicibus patinisque, cetera sacrorum suppellectile.Estque notatu dignum,quod,quanto in alori opum externarum & latifundi. orum,ut loquiturPlinius, copia circumfluere occoeperunt 'Ecclesiae, tanto magis in religionis ac honestatis ignota diverticula sint delapsae:quandoquidem verissimeexclamavit . . jam olim S. Bernii: Religio peperii divinas, O Aia devor omarrem. XXIXCum vero in bonis duo veniahi consideranda,& res ipsae, di earum usus, teste Philosopho a. Poli/. c. quae' .ritur jam , an & quando haec divini juris bona aerarii tam civilis , quam militaris materiem praebere, inque usus . profanos converti religione queant salva Et sane,quanquam alias facile unaquaeque res ad primam suam naturam revertitur , tamen in rebus sacris & Deo semel di- , eatis, atque initatis secus est, i non facile ad profanam conditionem, in qua aliquandiu suerunt , redeant. Risursi 'bus para. r. c. I. E. ex s. Ingenue igitur profitemur, quaecunque Divinae Majestati qua publice, qua privati . vel donata, vel Iegata sunt, primario ipsus divini nominis gloriam, secundario etiam proximi in his terris spectare 'debent salutem. Hic etenim vitae actionumque human rum omnium supremus sinis esto . cujusque gratia malo res nostri venerati Deum Opt. ter. max. de sua, ut Biblia ris . S. loquuntur, substantia ; de de primitiis fructuum suo- rum largiti sunt egenis , propter mandatum asiumpserunt Pauperes, thesaurosque suos in altissimi praeceptis posuerunt, diras una fruges consumere natis sucis dolorumque quorum vis cruciatus & tormenta impretiari. Quae idcirco cum ita sint, qua jam fronte Christianorum quis . 3 D α piam
27쪽
riari domus teligiosas& monasteria testerὰ dimet, aut in
formam secularem adornabit Θ quo vultu bona illa Ecclesiastica diripiet, inque usus aulicos & privata pervertet commoda ' Quin Gentibus sive Ethnicis loca & res s cras violare maximam suisse religionem, ab autoribus celebratae passim cum Romuli,tum xu. Tabularum leges plunissime demonstrant. Nimirum celeberrimis illis gemtis suae conditoribus Trojanis pietate olim religiosa nihil prius esse meminerant Quirites. At quibus jam manibus attrectabunt, Harpyarumque ad instar foedabunt Deo ducata, qui religionem profitentur sinceriorem XXX Cod. lib. . Porro si jus Iustinianeum pereurras, extat inibi tit
ux- IR Ius de rebus alienis non alienandis, ubi, cum per c. α mandari, quilibet ix re sua moderarer se arbiter siti Imp. coni a munemICHPommoniti regulamudquod frames aer a
in. is. lub.ηρstro alium re ferri noxpotest, modis omnibus confici r xisis Simant. Extant item interdicta undevices de vilonorum rapi i, Bona vero Ecclesiastica, ceu antea dictum, non inno-zii.' 'stris sed Dei in bonis sunt. Quo quis igitur re in ea involabit, Deoque invito ad se illa transferet Θ Adhaec quemadmodum rerum sacrarum cupidini sacrilegorumque au-fibus obicem opponentes Impp. bonorum Ecclesiastic rum quicquam, sub quocunque praetextu , ad personam ' π quamcunque alienando transferri severe prohibent H;
Hoc iopo, ita quoque Conciliorum veterum aPontificibus deinceps ςoum, C. approbati, bonaque ex parte Gratiani decreto cum cetet i 'ii Prorum Patrum dictis inserti Canones Ecclesiae jura intacta Noc . d. i. venerabiliter custodiri, illaesaque jugiter servari volunt D' Neque minus Comitiorum Imperialium, Augustanorum rata primis, amii iue;o Recessing Cciam his concordant. are L ii &z ut jam omittamus severas quondam Quarum commina-
28쪽
tiones. poenasque sacrarum rerum expilationi & direptis
oni statutas, ear recensitis deprehensu cuivis obvium est, divino juxtim ac humano juri Ecclesiasticorum bonorum temeratores insigniter adversari. XXXI. Ceterum his simpliciter ita pronuntiatis, inficias si . mutire erubescimus, quod , quantumvis & Canonico ca c.quano& Civili b) jure privilegio immunitatis a vectigalium onere gaudeant Clarici, secus tamen sit de jure Divino, ex quo e id scit. contrarium ipsius Servatoris & Apostolorum exem- versus T do plis luculenter probatur Epist. Pauli ad Rom. c. v. 7.
Matth, i7. v. 27.ctaa. v. ari Nec obstat Genes. e. 47J. 22. elem, prae-Estae c. 7. v. et . ad quae respondet Golnirius in G1mnam. stnxi 3. 4φdere L vectigal.Dr. c.f. n. v. so. Ratio accedit politica, ,. quod, quemadmodum aequalibus debeantur aequalia, ita auib. cata
quoque aequales debeant aequalia. Atqui Clericis atque '' 'securitasdebetur&praestatur ac aliis.Ergo illi vicissim cum .esh. ii in sui consimilibus praestanda praestare non recusent. In uni- nulla com- versum vero quandocunque cum utilitas, tum
sitas publica id evidenter exigant & efflagitent, Princeps ciei. 'bona ista citra cauteriatae conscientiae formidinem quam justissime di vectigalia efficere, & usus ad profanos uiu pare potest. Necessitatis quippe nullum effugium aliud, quam velle . quod ipsa cogat. Pulchre enim eloquentiae
scaturigo Cic. in ep. adfam u. I. a. In navigando rempestario seq*i avrris est, etiams rerum rexere non queas; quum vero id p marara urbs riose assequi salom es eum rexere cum eri catao cursum, quem ceperis, potivi, quam eo commac ro quo vetarandem pervenire. Ad haec secundum impia Iustinianum . d. ov. 7. e. a. nibit era, in salutis publicae favorem scilicet, adeo stabile inter homi s cst immutobio, ar nusiam pari risi Maratronem, camo ais vfersa in perpetuo Iab motu consi M.
29쪽
Legi vero atque expendi hic meretur Grotius M. Li. sep S. c. . 9 ia. v. σ. ct r. Quin imo sancta iuris tam Civilis, quam Canonici volumina sacrorum alienationem urgente pietatis di necessitatis causa omnino admittunt, ni mirum si Ecclesia nimio aere alieno su gravata; cujus rei causam Cicero ob. a. O . suggerere videtur , inquiens: Ne in risInstit. 3 s. vehememtin rem publ. continet, quam sis et quae esse niago p ca. ,, k.' est, User in urceoria solutio rerum suduinam. Sinunt dein klEs Nov.k pro captivorum redemptione, pro pauperum alimentis, ἀ- α de . N extremaeque famis tempestate.' ationem subjiciunt hanc,
quod uidelicet haud absurdum sit, animas hominum qui-- . buscunque in animatis vasis ac vestimentis praeferri, juxta illud D. Ambrosii : aurum Ecclesia haber, ο ὐ serveo, sed or eroger, o subveniat in nec Daribis c. I r. q. α c. 69 Praeterea si possessiones Ecclesiae sint minus utiles. si agri infructuosi & steriles, si aedificia collapsa, aut quaecunque tandem alia necessitatis&utilitatis ratio appareat, illorum alienationem recte fieri libentissime largiuntur, c. I a.
cau. FI. Ur Nov. lao. r. 7. Ut vero alienatio viribus suis subsistat, accedat oportet, jure quidemCanonico vulgari prae,
ter Causae cognitionem &Capituli consensum, Episcopi au D toritas, qua sine facta infecta reddi potis est. Jam talis E-cies. 4 e. piscopi Spartam non minus noctium sustinere Principem, bus ες adeoque bona tam Ecclesiastica , quam lecti lacia ejus sub '' μ' in esse imperio, superius dictum est. Quocirca optime con 'cludi posse autumamus, quod . etiamsi legibus istis Civili bus, ex spsis justitiae universalis sontibus quas prostii xis,' adstringi nolit Princeps, Deum tamen devotus respicere habeat, divinique juris bona sacrum in aerarium sollicit a comportare, civile vero de militare his nunquam in 1- lere, nisi vςl pietas, vel pubi icae rei commodum, vel neces, sitas id quam maxime ex Polcere videamur.Perlustrari h l.
30쪽
Nec susque deque habendum erit, quidnam bo- nurum illorum prius profanes. sed cum divino cus tui mediate subiacentia bona Dei non Iunt adeo pro' pria, quam quae immediate talia ex ictunt , usibus pro- . i fanis illa his longe aptiui accommodantur , nisi horum super sua & minus necessaria suppetat copia. Ex sacro autem aerario ministeria Ecclesiae, Scholae, eleemosynae, hospitalia constitui ac sustentari debent: quemadmodum etiam in nostro Imperio Germanico Recess. III S. 2I optime est sancitum. Notandum verbcumprimis est, b0- na sacra, alia vere talia esse, b. e. usibus sacris cedere, alia ita dici duntaxat; quandoquidem a Clericis aut sacratis personis possdemur, quae reapse profana sunt. Ad hoc alia bona sacris concessa esle a privatae sortis hominibus, co que publicis oneribus non subducta, alia plane immunia reddita. Ela profana, quamvis sacratis possessa, utique ni hil vetat oneribus subjicer e publicis, ut S illa a prioribus. donata. imo salus rei publicae exigit, necilla immunitate onerum honorentur,& onerib rej publicae szhd u. aplur. . . . Qua de re videantur dissertata amplis . D. Praeside δελ δε
Indignationem exinde non levem promereri videt' turilli, penes quos illimitatum crorum rus residet , dum pietatis deposita in tot profanis monachorum abdominibus & Bacbi an phoris abscondi sinunt. Quot etenimi coenobitarum e numero reperire hodie possis, in quibus . prisca illa superiorum temporum radiet sanolmon: β, pris tia in omni stibili ις ventutem insti vcndi te at indu- stria;