장음표시 사용
71쪽
treeentos annos ab Hanis Teutonicae mereatoribus sisquentata, Merces item Rugicae, cera praecipue in omnia Europae templa, inde evectae sunt; cum vicissim Rugi in Livoniae urbibus Revallar, Derpati& Rigar libere cum exteris negotiarentur ,&templa propria Graeci ritus haberent. Bello autem septennali a Johanne Mosco viae Duce, Basi-lij patre, Johannis Dranni superiore seculo teterrimi avo, vexata,& tandem capta, labelactari mercatorum libertas coepi. Anno demum i 9 prorsus extincta est. Haec etiam
AUCTIONEM.&aucti CONSERVAT IGNEM: quae
quoad finem & materiam cum constitutione prorius coincidunt. De utriusque igitur forma disserere nostri nunc erit instituti. Haec consistit Ineo,ut duce prudentia,incomstium adhibita aequitate ac honestate,&quam maxime fio ri poterit absque subditorum onere aut molestia,aerarij ma. teries in usum publicum augescat, auctaque conservetur. Dilucidior autem omnis res fieri poterit ex modis formae isti applicatis: quorum nonnullos saltim , ct primum quiadem ad aeratium augendum qui Giant, hic recensebimus. Nimis enim scrupulose hos undique conquirere, cum nec numerum sere nec scientiam illi habeant , ctere nata pro cujusque prudenti ingenio acilius excogitentur, temporis nostri angustia exclusi supersedebimus.
Modos hosteas spelaimusin licitosi& illicitost quo.
rum utrorumque exempla in medium adducere juvat umex contrariis contraria igis elucestant. Ad licha aerarii augendi remedia non tamen misi in meliorum defectu, pri-m o itetura loco reserimu tabula &quidem extraordia
72쪽
ita seu superindicta quae, licet non sine subditorum onere, tamen citra ipsorum molestiam ut exigantur, omnibus prudentiae nervis est contendendum. Id quod recte fieri putamus, s praeter ea, quae supra ad tributorum, indicti nisque constitutionem submonuimus,pravissimum Cicero. nis lib. ais.suppeditatum consilium sequam ur,cujus oratio . haec est: Danda est opera, ne propter aerarii tenuitatem, Udui. tatem is lectoriam tributuim iit conferendum . idque ne eveniat, multo ante erit providendum. Sin Pa nec est vi baius muneris a Gai reipuli. ob vexerit, danda erit opera , ut omes inte2gam, ss N eje velint, Meestati esse parredum. Etenim justi umest quod necessarium, sit pia ictu tritata sunt De quilus resul
finditas est isteritara: ut olim Livius de bello assirmavit. Hine Symmach. lib. u. ep. V. recte sentit ἐν Cum a staditup ea ia emulgetur cauto tune opinest, ne asseritas negoti, effectu irrito solas arcessat offosas: qua nisi magis quam Principi sani vitanda. Pullica vero necesim hoc habere putatur. impo ilia ut
persuadeat plerumque. Ad oculum igitur ostensa isthac sive .paeis sive belli necessitate legis nescia , non male forsitati
ualdiIRBritanniae olimRegis exemplumimitabiturPrin ceps, qui cum amicis egit, ut sponte ad sumptus belli pecu- . . niam corrogarent, ipsis persuadens. ex ea re singulorum nevolentiam se mensurum esse: quod tributi genus BENEVOLENTIAM postea vocavit. Sic & veteres Ger
mani sponte sua soliti sunt conserre quicquid penstarunt.
Tacit. demor. Germas. Deinde cum unum , commune porieulum. omnibusque una salus fuerit, nemo privilegiatus hic excusatus abire debet; inque eo ad exempbni RecessImp. Spirens de Anno IF a. f. st juste se componat Princeps. Haud secus tamen ipsius menti firmiter in haereat I . Nare mundi ab Ereberg. praeceptum: Ea qua nece itatis Y utili s num. H. raris cosa reducuntur . non distius durant, quam utilitas S uere
73쪽
fitas durant. Postremo beneficiorum asubditis h e in part
perceptorum memoria in Principe non debet senescere, quo temporibus insequentibus ad publica susserenda on ra eo prolixiores promptiores evadant. Grattu eηime a servo suo bene cium accepit , non tamen a quo sed quid accepe rit aestimat, ut auctor est Seneca. Abunde vero gratiam si relatam putabunt subditi, si quod supra diximus, non imiorum tantum animis, verum oculis etiam servire Princeps
potentiorum liberalitate ac benevolentia , vel a confinder torum pactis urgente necessitate mutui auxilij causa mitis
dependet. Hujus rei exemplum praebent Status & Circuli . Imperii, qui ex convento in Comitiis vel Circulorum comi gressibus pacto ad expeditionem Turcicam contribuunt, uti expresse cautum est in Capitul. Ferd. III. artis. r . Ita domus Austriam & Saxonica mi tuo pacto ad subsidia gerenda bello & hoste imminente obligantur. attestante Bor
' nitio, 3. de AEtario cap. ali. Quin sindus Regum nonnullorum cum Helvetijs de mittendis auxiliaribns copiis ad re gnorum suorum tu elam, Praetor iisque cohortibus ad eorporis obsequium& custodiam ictum. Helvetiolum opibus augendis utilissimum est. Praeter ordinarias enim pensi
nes extraordinarias illorum magi stratibus; ducibus, & pri- vatis tantas largiuntur Reges, ut hae dicantur i stas longe superare. De historiar sacrae monumentis hanc ad rem rdestituimur. Assyriae namque Regi Puli Judeam invadenis, mi lle argenti talenta obtuliti Menac hem, ut sibi regnum
hujus ope stabiliret. scutia. Reg. υ. est consignatum.
i glurimum item augmenti confercnt pacta gentilitia de
74쪽
eon eria late Sc reel proea in provincias ditionesque suci cessione, quibus praesertim in Germania, Ga ilia & Italia simmum esse robur, contra juris Civilis prohibitionem, l. o. 6.ω m. C. depactu contentam, late & recte firmat Andr Gail. m. a. oIsra . His si quidem pactis non solum illustres pro sapiae, sed etiam pax & tranquillitas in imperiis conservatur, dum, quia successor in incerto non est, pravae aliorum spes hibentur. Adhaec quod ad sociorum liberalitatem pertinet, Principi inopia laboranti probro dari non debet, si a Potentioribus quid dono auserat. Homo quippe non si hi soli. sed hominibus natus est, adeoque qui plus habet, minus habenti de alienae opis indigo naturaliter tenetur subvenire, atque hic ab illo non minus tectE accipit. Vnde si quos socios habuerit Princeps, quorum alumento &praesidio satis feliciter vixerit, istorum sceptra , imperia,pro . vincias, opes, citra tamen verum terib praejudicium, testa mento sibi relicta haud indecore assumet, quo se suosque sortunae benigniori submittat, sibique potentiam hostibus externis tremendam adstruat. Sic Ptolomaeus Cy renensi,um. Attalus Asce. Eumenes Pergami, Nicomedes Bithyniae Reges populum Romanum splendidis & amplis regnorum suorum legatis ita refocillarunt & corroborarunt, ut non tantum in principibus esse , sed altius etiam evolare. pertem
a Tertium genus licith augendarum aerarij opum con stituent nobis Italorum montestietatis, uti vocavi, quibus tenuium egestas&inopia quam maximE sublevatur. Exemplo potissimum queunt e ste Lucensum. Senensium & Florentinorum civitatum instituta bina utilissima: quorum at verum , ut, cui civium filia nascitur, in aerarium pecuniam dotalem, quamcunque voluerit, eodem inserat momen: fi 2 nec
75쪽
nec repetere antea possit, quam puella xInc. aetatis annum egressa, in matrimonium cui locetur: quod si contingerit non simplam sed decuplam pecuniae summam puellae do ris nomine ab aerarij quaestoribus recipit maritus, sin vero diem suum prius obeat puella, quam viro matura pleni que nubilis annis existat, qualis post excursum xlIn annum inibi censetur, pecunia illata cum usustuctu cedit aerario, altera nisi agnata si patri quae prioris jure liuiscatur. . Vtilbias vero istius instituti subditorum ratione consistit in eo.
quod a parentibus filialibus impuberibus apud MagistratLminesaurusquasi repositussit,ut si lapsisfacultatibus bonisque cedentes dotem constituere nequeant, puellasque nubere velint, a quaestoribus depositum una cum usuris repetendo. viros ipsis facilius inveniant parentes. Mulier siquidem δε- tem ad Iert, ut maritin matrimoni, onera commodius sustineat, pr ut Vlp. respondit L aon. ast. fampraeesse. Nec lassitan m te huic Italorum invento quaedam addi poterit icorrectio, ut scilicet simul caveatur, ne si filiae nuptum dentur peregimnis, amplam hanc cum uxoribus pratam praedam in suas reportaturis respubl. ,horum conditio subditorum si eon. smilis: quandoquidem nummis hoc pacto in terras alio sole calentes evectis aerarium potius debilitatur, inter subditos vero distributis non item. Vbi igitur subditis decuplam dotem auferre licuerit, extraneos quintuplam ran tum accipere non iniquum & salutare arbitramur. Teste enim Boleto, pecuniae in ditione aliqua retentae per censu S. tributa, de vectigalia, ad fiscum vel aerarium redire solentiquod lucrum usa cum nummis alias amittitur. . ita. LXXIII. l. Alterum Italorum aerarii augendi institutum hoe est:
Pecunia ista dotalis, vel etiam alicunde collecta, ne otiosist, isnuibus detur mutua, haclege, ut triennibuo usuris, i. e.
76쪽
quinque pro eentum, quae non minus in oria. potat. Doro. sau. de no is r. aquissimae iudicantur,2 pignoribus aerario eaveant, se creditam pecuniam stata die reddituros; qu1 ssolvendo non fuerint, pignus publich divendatur, quod persollato debito reliquum est, debitori restituatur. Hine optime cavetur, ne . quibus res angusta domi, justo glavio. ribus usuris a pestilenti Mneratorum grege lacerentur, aut suppellectilis distractionem alienissimo tempore ac loco in. digne patiantur. Laudabilius se gessit Antoninus Pius Imp. auctore Iul. Capitolin. invita eius cap. i. tom. r. histori August. qui, ut natura clementissimus, nihil temporibus suis asporum secit, ita & privatorum consuluit inopiae & civitatis cavit aerario, cum pecuniae publicae maximam partem sine trientibus usuris committeret usui eorum, qui praedibus ac
praediis satisdarent reipublicae, se ipsi postenti eum usuris
sortem rem renumeraturos. Cujus exemplo Alexander Severus aerarium dirutum in inteyum restituit, atque usu.ras Mneratorum ad trientes pensiones contraxit. AEL Lam. Prid. in eod. cap. ao. to m. r. hist. Aug.
Quartam aerarii accumulandi rationem conscere potest mutuum vel a s ijs vela subditis sne usuris acceptum, . idque cumprimis necessitatis tempore. Ita Henricus a I Galliae Rex, exercitum suum a Caesarianis susum redint naturus, convocatis tribus regni sui Provincialibus, per Cardinalem Lotharingiae edixit ut quiscue e sua provincia mille viros seligeret , quorum singuli mille coronatos absque usura Regi crederent; id quod sacise ab illis obtinuit. Atque hoc modo ter millies auri coegit, belloque restaura, to res praeclaras non sine magna sui laude consecit. Boter. LI. p. de Polit. II r. cap. s. Deinde etiam a subditis expeti
Potest mutuum sub moderatis usuris, α gravioribus idem
77쪽
axternis Principibus ti mereatoribus fion subditis praestit
pignorum vel praediorum cautione utiliter Mnerari. O mnino autem fundamentum perpetuae commendatiois 2 Iam iustitiam fidemque pensi habeat Princeps . ac pecuniam vel sine vel cum uiuris mutuatam praestituto tempore reddat. Fraudandi erim spe sublata, semendi necessitas consecata est, in Porro etiam vel a sociis vela subditis coni mode potest magnam argenti vim mutuari Princeps, si vel ipsorum desectiones vel conjurationes prospicit. Extretimis namque periculis extrema quaeruntur remedia, seu ue Tacit. II. annal. cap. acl. v. I. imminentium periculorum remedi-- ipsa pericula censentur. Ita primum hoc consilio Caro lus V. Imp. adversus Genuenses usus est. Cum enim ille, Andrea Auria intercedente, arcem urbi imponere, hoc est,
jugum civibus non posset; caru Sion. de vita Andr. Auri Genuensium pecuniam, qua feth illorum opes constanti mutuo sumpsit, eamque gravi tanore pavit: sicque homi nom quaestus dulcedine illectorum opes sensim ad se comtraxit ; & urbem in aere suo, hoc est civium studia in potesta te habuit. Thaan. lib. Vbi tamen notari meretur, consi lium istud prorsus late irritum , inque contrarium verti posse, si praedibus vel praediis creditoribus satisdatum fuerit. In quo hodie ab Hispaniarum Rege graviter peccatur. Et enim dum pignori vel ut nexam habet Genuensium fidem,
eorumque tenet animos, pignori tegnorum suorum redi'tus ipsis mancipat, tribus aut quatuor annis ante quam ipse eos percepit. Ad haec nulla hodie nec Politica nec in conomica ratio Hispanum praecipit, ut Genuensibus stipu lotibus iam enormes usuras promittat,
intis permultum accessionis ad Plinei pis veniet aera xium. Per moreaturam, praecipG si regio natura commeo ciis
78쪽
clis exercedis suetit idonea, aquis navigalibus se satis
. . bene instructa, & quam plurima habuerit exportanda, Quaestio autem, an Principes & magnates dedecoret, eo rumqne splendori tenebras offundat mercatura, politic rum concentum nonnihil dividit. Affrmantium partes qui sustinent, sordidam artem esse eam adstruunt, & ple-Jejorum sarce unice condignam : ea enim propter Caesares nobilioribus viris & virtute ac dignitate conspicuis interdixisse, ne se commerciis negotiationum immiscerent, L DC. de commerc. S mercat. Praeterea adducunt testem Im p. Theodosium, uxorem suam his verbis objurgantem : Camme Deus Imperatorem designarit, mercatorem facere contendis Scito autem , mercaturam privatis hominibust esse cancelam, ut ea toleranda vita modos habeam, quod si nos prater Imper j opes etiam mercatura emolumenta interceperimus, undenamsutriti vi Eum comparatant Z Zonar. tom. s. Asi negantium castra se quitur Boterus de Polit. Inst. lib. F. cap. 1 . ubi multis clat umcertumque reddit exemplis, Principes complures maximis &olim& hodie num commerciis esse implicitos, cum
incredibili subditorum & sua salute. Calculum suum aa-jiciunt. Hyppol. de Coli in rimo'. Palatis. c. 'φ. Bodit o repsic lis. σ. c. a. Tholosan. de repabi. id. 3. cap. d. S si . .
Triplicem vero Aristoteles r. PAD. c. ν. mereaturam facit; una dicitur nautica, quae navibus merces importando di exportandas curat 3 altera o raria, quae plaustiis & jumentis id praestat; tertia stataria vel eauponia, quae nihil in. vehit nec evehit, sed domi merces suas in foro venales exponit. Priores duas species Principi cuivis decoras, imo necessarias, pacisque tempore perutiles reputamus, & qui
79쪽
stris I partibus stat Ciceror. G. Merealara Hemάς, ait .s
.ida 'tanda est; ad quam specta ψ, qui merca Mur a mercatoruus, qaod statim vendam: nihil enim preficiunt, nisi a Mara mentia antur. Sin et ero magna Scopiosa, maria indisue apporta πι,- tu is fise vanitate impertios, non est admodum vituperanda. Sententiae item nostrae lavet Tholosanus d. L .. e. r. Mem torra, asserens, m reapar. corpore esse veluti misistros, b alis, pedes, qui transferunt reliquis necessaria. Negotiatione enim suppletur id, quod naturae deest, quo commode omnibus viliciat. Vid. mare lib. s. dissertas.de Iur quo Bataυ. compet. ad commere. e. r. Cumprimis autem pacis tempestate utili, ratem adseret ingentem: quandoquidem , bellorum dum dispendia odio habet, pacis desiderium ingenerat, cujus be neficio notet vigetque. Causa, cur Imperatorum eosΓ- tutionibus Nobilitas a mercmoniis quondam excludere tur, haec erat ; quia potentiam nobiliorum obstituram con,
merciorum libertati esse praesumebant: id quod urbibus valde foret perniciosum. Nostru autem persuasum est, inquit
Forstner. ad Tae. a a 3. vile aliis nobiai generositate indignum istud esse exercitiam. Qua opinio, non tam omnino vera sit, quam quodea Priscipum arte pnimi seminata, nune etiam alatur. in lare. Cum enim Hi magnitia aem suam alae securitatemis armis consistere sciant 3 nee ignorent, Nobilitatem, semel degustata lucri ex mercimoriis proveni uiduis e , ahectis armis negotia mercalia sectaturam: necessarium fuit, eam uis se rentiam par ad xo proximam is undere qua ac uirere si emendo, uod do aeviis 2 abiectum, aliis latrociori gloriosicis esse credereri. Deni,
que Imp. Theodosj sermo de illo solum mercimonij g nere intelligendus est, quod subditis obest; quale etiam
nobis merito improbatur. Sed haec mercatorum vitia
nullum mercatutae laudibus asserte possunt praejudicib
80쪽
Quare cum Principes mercimonia exercent hoc conis stio, ne tam frequentibus tributis onerare cogantur sub ditos, sed ut sustentent iis familiam, pauperes, rempubli cam, moderatum quoque pro periculis accipiunt lucrum, sine mendacio & perjurio, sine impostura & iniuria; tantum abest, ut mercatura tum ignominiae maculam inurat,
ut potius summe ipsis honorifica sir & gloriosa. Seor-sm vero sequentes cautiones sibi etiam atque etiam com- . mendatas habeant Principes : i) Ne inde commercii. emendique & vendendi commoditas difficilior reddatur. sed potius subditi a mercatorum impost uri, liberentur. 1 Non nisi ei mercaturae se immiscere debet Princeps, quae . peregrinis potius mercatoribus, quam incolis emolumen. tum adserti Haut quippc iniquum esse videtur, si potius publicae Principis res, quam exteri ejusmodi percipiant utilitatem. 3J Totum reipubl- corpus eam honestissime exeris cet mercaturam, quam singula membra non possunt Bor-
it. lib. a. c. I. O a. de arar. Sic de Salomone dicitur I. Reg. in . v. aa. ra. Paracip. . v. It quod cum Rege Hiram maritu
mae mercaturae operam dederit; cujus nempe sumptus sub-- diti tolerare non potu sent. Quae ratio etiam Xenophonis i tract. de redit. placet; ubi suadet, ut respubl. undique sumptibus collatis, mercaturam navigataonesque instituat
longinquas. At consultius esse putat Faust. ab Ascliassen-ιburg. ct s. orae , co I pro arar. si ad iuvandam patriam necessariis rebus externis, Principes pecunias contribuant industriis mercatoribus; ut ita suam cum publica augeant utilitatem : quemadmoduA inter Venetos, Lusitanos, dc Genuenses iactuatum scribit Tholosanus de rvabl. θί. nQc C Mercatura enim totum exigit hominem, & plerumque. Principes ab institoribus decipiuntur. Annonas &