장음표시 사용
41쪽
aliis filijs, integre seruato Principatu, de pensionibus,
vel alia re, ne egeant, prouideatur. Abb. in c.licet. devoto. Card. coni. I 37. An h. cons. 239. Sic Lacedaem nes Cleomarnem Regis filium etiam non compotem
mentis alijs filiis praetulere,ut refert Herod. in videtur id etiam insinuari. Deut. a I.& Gen. . quod &Parthi seruarunt, ut primogenitus regnaret,ut dicit lusinus lib. I.&Macedones. Diod. Sicul .lib. I 6. Liuius lib. o.& Abraham Isaac primogenito cuncta quae habebat praecipua dedit, aliis munera tantum. Gen. 4'.&apud Lacedaemones maior natu imperabat: ut dicit Plut. in Agesilao. Sic Cirus moriturus regnum Cambysi primogenito dedit: ut dicit Xenophon . lib. 8.Pardiae Ciri. Et si duo gemini nati sunt, prior editus
in lucem, succedit. Genefas. R si id dubitetur, prior masculus praesumitur genitus quam schmina. l. si suerit legatum. 6 fin.de rebus dub. licet vix fieri possit, ut vhus prius alio non natus si, cum natura nia patiatur duos smul edi uno impetu. l. arethusa. Edestat. lio quod si ex secto matris utero nati sint,sorti res est committenda, vel erit locus gratificationi si pares sint meritis , ve dicit Io. And. in addit. ad Spec. lib. 4. par. 3. c.
de seudisu .si quis serusi. g. si inter. T. deleg. 2 alias est dandum in dubio honestiori,& prudentiori.c.sn .dissi' . alias si primogenitus postponitur , multa mala oriuntur, ut narrat Ioseph. lib. . de bello Iud. c. .& s. ingentes clades ob id secutas. & Pausanias in Atticis, ct Iustinus lib. 34. Si vero filius primogenitus mutus, vel surdus sit, aut aliter inhabilis ad res endum, non ideo primogenitus excluditur, unde m Pannonia Colomanus gibbosus,luscus, claudus,& balbus prelatus est Alino secundo genito, ut dicit Michael Ritius. Sic Candace Iegna uitalcet uno oculo orbata, ut & Philippus Rex: ut dicit Volat.lib. r8.& Iustinuς. Sic Osias leprosus regno non est priiratus, licet eius filius pro eo regia si ad- miai
42쪽
iis, ministrarit. . Reg. I F. 2. Paralip. c. 26. & Toloclib. I s. de c. I. de Republ. dicit, quod licet Papa possit deponerest, Imperatorem inhabilem , secus esse de alijs Regibus in ob id solum. ,i. Spuri j tamen ad successiones regnorum non admi ist tuntur, iuxta probabiliorem sententiam,&vsum: vntii de in regno Sueuorum , Nor uegiorum, & Gothorum liti fuere exclusi spurij, ut etiam legitimatis per subseques hi matrimoniu plene non obedierint, ut dicit Olaus Magnus.lib. I 8. c. s. cum S spurii non possint dici ex sti iti pe regia legitimi, cum no sint nati in matrimonio,vbi '. eli tantum coniunctio legitima. Exo. χo.Marci Io. cui. i. & hi soleant esse saepe imitatores incontinentiae pate ius nae, unde S a dignitatibus ecclesiasticis, & etiam ciuitot libus, nisi urgeat iusta causa in contrarium, quae sua-it. deat cum iis dispensandum , repelluntur. cap .cum in νt cunctis .c. innotuit. de elect.c.filii .c.pen .de fit .presbyt. et l. 3. f.spurios .l. spurii. ff. de decurio.& saepe huiusmodit'. homines legitimis dominis necem parat, ut dominenoes tur, ut fecit Phraatates notus Phraatis Parthorum Rendi gis, qui patre interfecto, regnum occupauit, ut dicit t. Sabell. lib. I. Aenead. 7. sic Iugurtha expulso Adhesei bale, Numidarum regnum occupauit, ut dicit Sallust. il in bello Iugurt. is Quod si Rex ante adeptionem regni filium susceperit,& post alium, praeponi debet natus ante, cu non is, sit spectanda ratio temporis adeptionis dignitatis, sed naturae, sic natus ex Senatore etiam ante adeptam Selit, natoriam dignitatem, dicitur Senatoris filius. ita Ho. m. lib. 2. Il. 9.c. 28 .l.senatoris filius. T.de senat. sis Dai, rius duos habens filios Artaxersem ei genitum homis ni priuato, & Cyrum Regi, de regno inter se conten- ut dentes, pro priori sententiam tulit, ut dicit Plut.in Ari: toxerse. S Diod.Sicilib. I . it. Si praeterea,Rex defunctus,relinquit ex filio primo
43쪽
succedat aniatus ex silio primoge
ιμs Eprius filius. Principat '
superstitem, magna est controuersia quis praeseratur, &Greg. Toloi.lib.7. de Repub. c. I o. inclinat in sententiam quod nepos praeferatur. arg. c. I. g. si quis igitur. aut la. de haere. ab intest.venien. g. cum filius.Iniiu. debaere. tuae ab inteli. l .ex quibus causis.7 .l.si quis prioras. C.de secun . nupt. idq; fuit iudicatum in Anglia, R G sitania, ut idem refert, licet non desint & exempli in contrarium, ac authoritates, quae intellinuntur ubi iura regnorum aliud no disponunt, ut ibi dicit Tolos. qui & cap. 1 I.proponit quaestionem an fluminae,ud proximiores sint capaces Principatus, & inclinat Punt capaces , si aliud leges regni non disponant, ubi
pro utraque parte pulcherrima argumenta, & exempla adducit, & haec lecunda opinio est magis con onaturi, cum iure communi foeminae luccedant ubique, si ius particulare non repugnet. g. s.Instit. de haere quae ab inteii. l. si de iunctus. C. de suis,& leg. haered. l. cum antiquita, .eod.l. illam. C. de collat. an vero politice id expediat, arbitrarer id pendere ex qualitate subditorum, ubi enim sint fideles,& obedientes, sentirem id no repugnare, allas res no videretur periculo carere. I ertio, acquiritur quandoq; Principatus iure haereditario, ex tella meto, vel ab In testato, in quo aduertendum, si aliqui Principatus, ut & seuda, dicuntur antiqui, in quibus descendentes,& collaterales succedunt, alij p terni, ita quibus deicendente tantu succedunt, etiam si hariodes aliorum bonorui ultimi pollenioris defuncti non sint; alii haereditarii, in quibus succedunt tantum qui haereditatem nanciscuntur, vel ex testamento, vel ab intestato; Vnde aliud est succedere in regno iure haereditario, aliud iure legis proximitatis,Vel primogeniturae, quando enim regnum desertur iure haereditario,& nouum, vel acquisitum est,ile ruo defunctus potuit disponere, nisi aliqua lex resiliat, tuo qui proximiores sunt deiuncto, lucced ut ab intellato, etiam si plures sint in eodem gradu nec tunc licet re-- ' , pudiare
44쪽
pudiare reliquum haereditatis defuncti, etento Principatu, nec cotra,cum pro parte non liceat adire, pro Parte non. l. I.& 2. T. de acquir. hqr. Quando vero Principatus antiquus iure regni debetur proximiori, &antiquiori, licet ei recipere Principatum, reiecta haereditate, nisi ei se obligarit. c. licet. de volo. & tunc Principatus debetur proximiori etiam non haeredi. Ioan . And. in addit . ad Spec. lib. . parti c. 3. in rubr. de seudis. facit. l. unica. g sed & si. C. delat. lib. toll. Vbi vero Principatus est nouus, vel haereditarius, ut supra, licet de eo disponere, vel si populus consentiat, unde Constantinus magnus, tres filios haeredes Imperii, populo consentiente , cui multa ac qisierat, reliquit, ut ait Teod. lib. I i. hist. ecci c sia. Rus5.lib. I. hist. eccl. c. I I. Sic Attalus Pergami Rex, filiis carens, populum Romanum testamento suo haeredem instituit, ut dicit Iustin. lib. 3 6. pariter Augustus, Tiberium hete dem Imperii instituit,& poli longam disputationem , approbatus fuit, ut dicit Corn. Tac. lib. I. Ania.&Suet. in Tiberio. cap. 1 . & in Augusto.c. IOI. R Alexander dignissimum haeredem nuncupauit, &orta contentione quis is et set, cum annulum Perdicae
tradidillet, annulo exemptum, is prelatus est aliis, ut dicit Iustin. lib. I L. & alii multi. Quarto, ex emptione quandoq; acquiritur Principatus,vi secit Pelops, teste Tucid. in I. quod intelligit sti d, modo tale sit, i.quaesitus, ut de eo libera sit dispositio, ditionbin . Quinto, sorti quandoq; etiam adeptio principatus est commissa. Sic ante confirmationem regni Israel, p, intipat sorte diuina, Regnum Israel est delatum, post vero tu corti H re successionis.'I. Reg. c. Io. Sic Atius Rex Mae num mitti posse genitis Lydo,&Turrheno siliis, sorte iacta, I ydum e- legit, ut dicit Lesbius lib. de bello Pelasgico. & Iustin. lib. I.& Herod. lib. 3. referunt Darium sorte electum, Quod eius equus primus vocem edidisset; idem Iusti. lib. II. dicit, Gordium electuna, quod decretum esset
45쪽
eum eligendum Regem quem primum reuersi in templum Iouis cuiatem plaustro reperissent, quem regem salutauerunt, & alij multi, quae tunc probari potest quando paritas meritorum adest,nec cccnstat quis primogenitus sit,quod duo simul sint nati, ut supra est dictum vel alij in pari gradu sint, ubi lex primogenitum non exigit,& regnum diuisibile non sit. ijs tamen consentientibus, vel arbitris sic decernentibus ad mala fu
r o Sexto, quandoq; etiam per contractu s principatus Priseipat' desertur, ut M. Antonino cum Faustina uxore est delaan pereon- tum imperium, ut dicit Iulius Capitolinus in eius vi- tractus δε- ta: Sic Alphonsus Rex Lusitaniae, ducta Beatrice filia fratur,ri Alphon si Castilia: Regis, regnum Algarbiorum in doquomodo. tem accepit, Vt d. Vala us in Chron .Hisp. anni 126o. Sic Tiberius Constantinus Mauritio cum filia in m trimonium ei locata, imperium dedit: ut dicit Ammo. nius de gestis Franco.lib. 3.cap. 3s.& alibi saepe, mo-i do regnum in taminas transire possit, & de eo possie. disponi, alias non, ut supra, & docet Tolos.d.lib. .de Repub. cap. IT. ν Septimo, bello legitimo acquiritur etiam principa Pran Di tus, quando scilicet acquisitus erat de iure bellum in- an bello ς ferentis, vel erat Christianorum a Turcis possessus, qu r t r, quia tunc ex commiani consuetudine, fit occupantis: o ut dixi tradi. te Bello .sic in bello licet adiuuare iustam partem foventes, qui si principatus sibi ante debitos consequantur, si dent eorum partem iuuantibus, pota, . sunt ea legitime retinere,ut legitur Romanos secille. Ex eo autem , aliqui sint infideles non licet eos spoliare dominio,quod iure gentium possidet, de quare late dixi tradi. de Insidet. & tract.de Bello, modo non sint subditi Christianis, per accidens tamen in aliquibus calibus, de qui b. ibi, possunt bello impugnari. Haeretici vero bello , Papae authoritate impugnari
posiunt, modo quo dixi tract.ce Haeresi.
46쪽
Generaliter vero noxiu est nouo se Principi,omisi oveteri,subiicere, ut pluribus probat Greg.Tolo d.lib. fτ. de Repub. c. I9. cum nouuate. in Republici stm - . , per sint periculosae. n A'. in
Hi sunt modi praecipui, legitime adipiscendi prin- 1 icipatus,vi eos omittam qui illegitime, dolo,vi,vel ali- ater eos adepti sunt, quorum multa exempla recenset .idem excellentissimus Tolosanus in d. eius admirando opere, quod ob miram eruditiodem, varietatem, ac copiam rerum , cymbalum mundi non immerito vocari potest, in eius 7 lib.praedicto.c. I 3. II.& IS.
, SVM MARIUM. r. Politiarum, seu Principatuum speciei qua sint , erquor, qua qualibet. a Politia qua inter alias sit potior.
3 Politia vi inter se permutentur, oecommutentur . Potitia ut corrumpantur, is conseruentur. I Potitia qua cuique genti magis accommoda sit.: c Politia qua optima sit . τ Principatus ea legitimus,υel Tirannicus.
δ Tironis quid sit, ex quibus dignoscatur, θ' quam
s Tirannidis signa qua .so Regiminis iusti signa qua.
3 1 Principatus non ambiendi, eum exemplis eorum ροι illos renunciarunt.
De diuisione Principatus, aut distinctione Politiarum. Cap. 1 Hi γύyis a.
LIςηη Reipublicae nomen si unum, modi seu princia
tamen administrandi secundum diuersam palusisse, . rationem, diuersi sunt, unde omnis politica cies q sint. administratio, vel natu unius pendet, & di o quotiet citur Regalis vel Monarchica,vel Paucorsi,& dicitur q rua isti
47쪽
status optimatum, vel Aristocratia,vel pluiium,Sc ducitur Respublica absolute, quando scilicet modus a ministrandi est penes populum, ita ut ad ea tam pauper, quam diues,nobilis, & plebeius bonus admittatur, cui aduersari videtur democratia, in qua solus populus, exclusis nobilibus, ct probis imperat Aristocratia composita est ex exiguo numero nobilium , & b norum qui imperant, cui opponitur olia archia, scilicet paucorum potentum dominatus,qui omnia ad sui potius utilitatem, quam publicam,regunt. Monarchia est eum unus tantum ad utilitatem publicam potius, quam suam imperat; aduertendum enim, quod principatus politicus, principatui domestico respondet , in domo vero est duplex principatus, dominativus, r&iconomicus: primo, dominus principatur seruis : s cun do, paterfamilias liberis dominatur, ut vir uxori,S filiis, qui principatus disterunt, quod in primo dominans intendit per se utilitatem propriam, per accidens vero utilitatem subditorum .in secundo, econuerso dominans per se intendit utilitatem subditorum, &per consequen, propriam, quatenus regimen illud cedit etiam in bonum dominantis, sic in ciuitate, Principes, quandoq; intendunt per se utilitatem subditor si, . S propriam per accides,& hic dicitur verus, S iustus principatus,& proprie politicus, quandoq; principantes intendunt per se propriam utilitatem, S non sui ditorum, & se habent ad eos, ut domini ad seruos, &hic es iniustu principatus,cum ciuita, sit communitas liberorum, per hunc vero dii poticum sit communitas se tuoru : ut dicit Aristati, 3. Polit. c. F& 8. Mor. ad Nicomach. c. ro. Unde surgunt aliae politiae, ut alia sit iussa, alia tiranica, de quo infra: & sic Monarchica aequiparatur si bona est regimini patris erga dilios, si mala,& sic tirannis regimini domini erga seruos, optimatum satus est, ut regimen viri erga uxorem, cui cu
dignitate imperat, se optimateo fatuum qu ς populo
48쪽
decent. Hinc surgunt aliae duae species politi amm, scilicet potentia p ucorum , , bi censu vialentes regunt, quae est pestina , Sc es similis societati ira tria qui sunt aequales, nili quatenus ae a te dii tant, unde si aetatibus valde disiant, inter ipsos fraterna amicitia non est, &est pessima, quia non i x virtute, sed ex diu mi es & potentia aritimantur. & dicitur ligarchia, alia omnino popularis, ubi non soli boni ex populo, sed indiscrete Omnes ad reginae, boni Sc mali. pauperes, &diuites, plebei S nobiles admittuntur, & est mala & adest in iis regionibus quae fine domino lunt, ibi enim omnes sunt aequales. Plato. ex Diog. in eius vita, diuidit poli ..tia, in quinque species, legitima & illegitimas; scilicet popularem, ubi ad imperium multitudinis res aguntur,&elus nutu magistratus eliguntur,& leges seruntur: & optimatum,ubi nec diuites. vel inopes, plebei, vel nobiles dominantur, sed ij soli, qui in ciuitate optimi sunt & statum paucorum, quando a censibus magistratus eligutur, qui sunt pauciores pauperibus; S regnum secundum leges; ac tirannidem, ubi vi ciaues ab aliquo reguntur. Pollunt vero hae politis simul iungi,cum magistratus, popul μS, & optimates sunt participes honorii sub una suprema potestate, quae eis impartitur praedictam potestatem,& haec etiam cst bona politia, cum ab una potestate pendeat, nec politiae confundantur,quod Arist. improbat A. Polit. c. 7.
Haec vero diuiso tutia elle videtur distinctio principatuum , semotis populari, paucorum , S tirannica: nam politia est ordinatio supremi principutus in ciuitate, s ergo in ciuitate est aliquis, qui excedat alios virtute , par est eum perpcitio dominari in politia Regali ,& bonorum , nam is inter tales debet principari, qui magis accedit ad principatum n Ituralem,& uniuersi, unde cor in animalibus principatur omnibus membris, quia est pars nob: lilii ira a qua nait vir
49쪽
tus ad oἔs alias partes, & in uniuerso unus est Deus, qui in eo dominatur, sed qui excedit alios uirtute, &se habet ad eos, ut eor in animali, & Deus in mundo, ob virtutis praestantiam, hunc conuenit perpetuo, Meum plenissima potestate in ciuitate dominari, S dicitur Regnum; Aut plures dominantur, pauci tamen eleeti inter alios, ut uirtute praediti, & caeteris meliores, subditorum utilitati intendentes,& dicitur dominium, uel regimen optimatum, uel quia optimi praesunt, vel quia ordinatur ad optimum bonum, & commune omnium ciuium; Aut multitudo dominatur, in qua sunt multi, & maior pars boni ex bona educatione,& inclinatione ad uirtutem, qui administrant, intendens bonum commune,& dicitur communi nomine Respublica apud Aristot.lib. 3. Polit. si intendat ea quae opus sunt ad lassicientiam uitae, ad bene uiuendum,& in liciter opetandum secundum uirtutem.
a Ex his principatibus, Regalis omnibus praestat, si . Potitia 4 iustἡ,& recte administretur, ut in homine unum cor,
inter altas in apibias unus rex, & in uniuerso unus Deus, ut prO-Jpotior. bat Arist. 8 Polit. c. io.& Plato in Civili,uel de Republica, & Isocrates ad Nicoclem. cum si plures sint facile moribus, S uoluntate dissideant; & dissicile sit popillum aeque omnibus placere,& satisfacere, unde fa- , ctiones oriuntur ob diuersa imperantium,& obedientium studia, quod & Plut .lib. de Monarchia comprobat.& in sacris literis unus tantum Rex legitur constitutus. Deut. II. I. Reg. 8. & pluribus probat Tolos.lib. 1. de Republ. c. 3.&4. &Bellarm lib. I.de Rom. Pont. modo is talis sit, ut inter apum examina, corpore, de animo aliis praestantior: ut dicit Plato loco cit . ut contra nil est pernitiosus, si regi per unsi tantum s male, administret, ut pluribus probat D. Th.lib. I. de regi m. Prine. c. 2.5c 3. & Arist. 3. Polit. & Patritius Senensis. lib. I.de Republ. Instit. c. I .subdens ibi.tit. s. optimam
illam e se Rempublicam, in qua leges iusta dominan
50쪽
tii se tamen ut Princeps iustus pro temporu, & contingentium rer si qualitate, in aliquo eas alterare posisit,vel interpretari,vel, melius, ubi leges deficiunt, pro sua prouidentia prouidere. 3. Politi cap. II. & I 2. cum melius sit bonis legibus,quam bono Principe regi. Permutantur vero iapenumero hae politiae, & mutationes patiuntur, vel conseruatur, iuxta animorum formam qui regunt,& eorum mores; si enim ibi sit alicuius ingenium vitiorum expers, nemini nocenS, Omnibus opem ferens, & alijs pollens quae ad vir u pertinent bonum, ibi constituitur regia politia,& voluntas
ad bonum publicum bona; & si plures tales sint,& omnium voluntas ad publicum bonum sit, ibi optimatum politia consurgit,ex quibus si aliquis sit singularis
probitate, singulariter honoratur, cui tamen non tantum tribuitur ut absque senatu, id est probatorum omnium numero possit publica permutare, & hanc persectam dicit Plato.lib. 8.de Republ.esse. Rempublica, in qua boni, vel unus cum bonorum sententia ad vitis litatem publicam omnem solicitudinem dirigit. Ex hac persecta dicit Plato sormari alias Respublicas non ita bonas, quatenus ab ea declinant, quas ad quatuor reducit. Ubi enim animi priuatorum ambitione detenti, utilitatem Reipublicae in sui gloriam transserunt, sormatur ambitiosa potentia,& principatu s,qui licet multa bona contineat, tame ex hoc vitio multa mala oriuntur, nam ambitiosus non patitur socios in administratione,non admittit sapientcs ad re- imen ,semper pugnat,& vicinos armis lacessit: secuna,dicitur paucorum priuatorum administratio, tuorum Respublica talis erit ,ut eorum animus, si enim auaritiae sint dediti,subditos vexar, bene meritos prae
tereunt, si libidini, in immeritos profundunt , quae Reipublicae pernitiem afferunt. Sic Darius Rex quia omnia quaestui habebat, dictus est institor, ut dicit Herodot.lib. 3.Tertia species,ubi magistratus a censu aestimantur,